Հայ-բելառուսական հարաբերություններ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հայ-բելառուսական հարաբերություններ

Հայաստան
Բելառուս

Հայ-բելառուսական հարաբերություններ, Հայաստանի Հանրապետության և Բելառուսի Հանրապետության միջև երկկողմ դիվանագիտական հարաբերություններ։ Երկրների միջև ստորագրվել է 82 փաստաթուղթ (54 համաձայնագիր, 20 արձանագրություն, 2 հուշագիր և 6 այլ փաստաթուղթ)[1]։

Ներկայումս Բելառուսում ՀՀ դեսպանն է Ռազմիկ Մկրտչի Խումարյանը[1][2], իսկ Հայաստանում Բելառուսի դեսպանն է Ալեքսանդր Վլադիմիրի Կոնյուկը[1][3]։

Հայաստանում Բելառուսի դեսպանությունը գտնվում է հետևյալ հասցեում։ Կոտայքի մարզ, գյուղ Առինջ, Մ․ Բաղռամյան փողոց, տուն 9/1[4]։ Բելառուսում Հայաստանի դեսպանությունը գտնվում է հետևյալ հասցեում։ Երկիր Մինսկ,Պարտիզանական շրջան, Բումաժկովի փողոց, տուն 50[5]։

Երկրների ընդհանուր բնութագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստան Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն
Տարածք (կմ²) 29 743[6][7][8] 207 600[9][10][11][12]
Մայրաքաղաք Երևան[6][7][8] Մինսկ[11][12]
Բնակչություն (մարդ) 2 965 000[8] 9 349 645[13]
Պետական կառուցվածք ունիտար պետություն ունիտար պետություն
ՀՆԱ և գնողունակության հավասարության ծավալ (մլրդ դոլ.) 39,484[14] 189,8[14]
Զինված ուժերի թվաքանակը (մարդ) 44 800[15] 45 000[16]—45 350[17]
Ռազմական բյուջե մլրդ դոլ.) 0,621[15] 0,616[17]
Պողպատի հալեցում (մլն տ/թվական) — 2,2[18]
Էլեկտրաէներգիայի արտադրություն (տերավատ ժամ/ թվական) — 38,7[19]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1993

թվականի[1][20] հունիսի 11-12-ը[1]։ Նույն թվականին բացվել Է Բելառուսում Հայաստանի դեսպանատունը, իսկ 2001 թվականին՝ Հայաստանում Բելառուսի դեսպանատունը[1]։

Առևտրատնտեսական հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի մարտին Երևանում տեղի ունեցավ առևտրատնտեսական համագործակցության հարցերով բելառուսա-հայկական միջկառավարական հանձնաժողովի 14-րդ նիստը[20]։

2014 թվականին երկրների միջև ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 40,068 մլն դոլար։ Բելառուսական արտահանումը կազմել է 31,0315 մլն դոլար, իսկ հայկական արտահանումը՝ 9,0365 մլն դոլար[1]։ 2020 թվականին երկրների միջև ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 82,3 մլն դոլար։ բելառուսական արտահանումը կազմել է 57,5 մլն դոլար, իսկ հայկական արտահանումը՝ 24,8 մլն դոլար[20]։

Բելառուսի Հանրապետության Ազգային ժողովի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Վլադիմիր Պավլովիչ Անդրեյչենկոն հայտարարել է, որ երկրների միջև ապրանքաշրջանառությունը կազմում է մոտ 50 միլիոն դոլար, սակայն նշել է, որ «այդ թիվը չի համապատասխանում բելառուսա-հայկական հարաբերությունների ներուժին»[21]։

Հայաստան բելառուսական արտահանման հիմնական ապրանքներն են կաթը, սերուցք, կարագ, պանիր, կաթնաշոռ, տավարի միս, տրակտորներ, թամբի քարշակներ, մեքենաներ և սարքեր՝ բարձրացնելու, տեղափոխելու, բեռնելու կամ բեռնաթափելու համար, մեկուսացված լարեր, մալուխներ, դեղամիջոցներ, կահույք և դրա մասեր, մասեր[20], ինչպես նաև պահեստամասեր, լուցկիներ, պլաստմասեիրեր, ավտոմեքենաների անվադողեր, փայտե շինանյութեր, խողովակաշարեր, տրիկոտաժե իրեր, պոմպեր[1] և վերելակներ[21].

Բելառուս հայկական արտահանման հիմնական ապրանքներն են թունդ ոգելից խմիչքները, ձուկը, պղնձի ջարդոնն ու թափոնները, ստիրոլի պոլիմերները, ֆեռոհամաձուլվածքները, հիգիենայի պարագաները[20], ինչպես նաև հանքային ջուր, էլեկտրատեխնիկական սարքավորումներ, տրանսֆորմատորներ[1] և ծաղիկները[21]։

Հայաստանում գործում է բելառուսական կապիտալի մասնակցությամբ չորս ձեռնարկություն[20]։

Համագործակցություն մշակույթի ոլորտում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամեն տարի երկրների կողմից փոխանակվում են ցուցահանդեսներ և ստեղծագործական խմբերի ելույթներ, Բելառուսը և Հայաստանը մասնակցում են իրենց տարածքում անցկացվող միջազգային փառատոներին[20]։

2019թ. Մայիսի 16-20-ը Հայաստանում անցկացվեցին Բելառուսի մշակույթի օրերը[20]։

Դիվանագիտական այցեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուղղություն Ամսաթիվ Այցելու Նշումներ
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2000 թվականի հունիս վարչապետ Անդրանիկ Նահապետի Մարգարյան [1]
Հայաստան Հայաստան 2000 թվականի հոկտեմբեր վարչապետ Վլադիմիր Վասիլևիչ Երմոշին
Հայաստան Հայաստան 2001 թվականի մայիս նախագահ Ալեքսանդր Գրիգորևիչ Լուկաշենկո
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2002 թվական մարտ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյան
Հայաստան Հայաստան 2003 թվականի հոկտեմբեր արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Նիկոլայի Մարտինով
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2004 թվականի փետրվար Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Վահանի Բաղդասարյան
Հայաստան Հայաստան 2005 թվականի ապրիլ Ազգային ժողովի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Վլադիմիր Նիկոլայի Կոնոպլյով
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2005 թվականի մայիս վարչապետ Անդրանիկ Նահապետի Մարգարյան
Հայաստան Հայաստան 2006 թվական հոկտեմբեր վարչապետ Սերգեյ Սերգեևիչ Սիդորսկի
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2008 թվականի նոյեմբեր ԱԳ նախարար Էդվարդ Աղվանի Նալբանդյան
Հայաստան Հայաստան 2009 թվականի մարտ նախագահ Ալեքսանդր Գրիգորևիչ Լուկաշենկո
Հայաստան Հայաստան 2009 թվականի հոկտեմբեր արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Նիկոլայի Մարտինով
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2011 թվականի մայիս վարչապետ Տիգրան Սուրենի Սարգսյան
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2011 թվականի սեպտեմբեր ԱԳ նախարար Էդվարդ Աղվանի Նալբանդյան
Հայաստան Հայաստան 2013 թվականի մայիս նախագահ Ալեքսանդր Գրիգորևիչ Լուկաշենկո
Հայաստան Հայաստան 2013 թվականի սեպտեմբեր արտաքին գործերի նախարար Վլադիմիր Վլադիմիրի Մակեյ
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2014 թվականի ապրիլ ԱԳ նախարար Էդվարդ Աղվանի Նալբանդյան
Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն Բելառուս 2014 թվականի մայիս վարչապետ Հովիկ Արգամի Աբրահամյան

Անդամակցությունը միջազգային կազմակերպություններին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անդամակցություն միջազգային կազմակերպություններին։

Հայաստան Հայաստան Բելառուս Բելառուս
ՄԱԿ ՄԱԿ 1992[7] 1945[11][22]
Անկախ պետությունների համագործակցություն ԱՊՀ 1991[7] 1991[11][22]
Արժույթի միջազգային հիմնադրամ 1992[7] 1992[11][22]
ՎԶՄԲ 1992[7] 1992[11][22]
Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն 1992[7] 1992[11][22]
Համաշխարհային մաքսային կազմակերպություն 1992[23] 1993[23]
Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն 1992[7] 1993[11]/2002[22]
Գործընկերություն հանուն խաղաղության 1994[24] 1995[24]
Եվրասիական տնտեսական միություն 2014[25]/2015[7] 2015[11][22]
Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալություն 1993[26] 1957[26]
Ցուցահանդեսների միջազգային բյուրո —[27] 1951[22]
Աշխատանքի միջազգային կազմակերպություն —[28] 1954[29]
Մտավոր սեփականության համաշխարհային կազմակերպություն —[30] 1967[22]
Էներգետիկ խարտիա —[31] 1991[22]
Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկ —[32] 1992[22]
Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպություն —[33] 1993[22]
Կենդանիների առողջության պահպանման համաշխարհային կազմակերպություն —[34] 1994[22]
ՄՊՄ —[35] 1995[22]
Եվրոատլանտյան գործընկերության խորհուրդ —[36] 1997[22]
ՄԻԿ —[37] 2005[22]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «Беларусь — двусторонние отношения». Министерство иностранных дел Республики Армения (ռուսերեն). 2021 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  2. ↑ «Посол». Посольство Республики Армения в Республике Беларусь (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  3. ↑ «Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Беларусь в Республике Армения». Посольство Республики Беларусь в Республике Армения (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  4. ↑ «Адрес и время работы». Посольство Республики Беларусь в Республике Армения (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  5. ↑ «Контакты/рабочие часы». Посольство Республики Армения в Республике Беларусь (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Общая информация о Республике Армения». Президент Республики Армения (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Баранчиков, Е. В. и др. «Арме́ния». Большая российская энциклопедия (ռուսերեն). ОАО «БРЭ». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Armenia: Facts & Stats». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  9. ↑ Энциклопедический географический словарь. — М.: РИПОЛ Классик, 2011. — С. 81.
  10. ↑ «Реестр земельных ресурсов Республики Беларусь по состоянию на 1 января 2020 г.». Государственный комитет по имуществу Республики Беларусь (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 24-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 Баранчиков, Е. В. и др (2020). «Белору́ссия». Большая российская энциклопедия (ռուսերեն). ОАО «БРЭ». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Belarus: Facts & Stats». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  13. ↑ Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, посёлков городского типа / Национальный статистический комитет Республики Беларусь. — Минск, 2021.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Report for Selected Countries and Subjects: October 2021». International Monetary Fund (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 Armenia(անգլ.) // The Military Balance / ed. J. Hackett ; The International Institute for Strategic Studies. — Abingdon: Routledge, 2021. — С. 179.
  16. ↑ «Какова численность белорусской армии и чем она вооружена. Факты, которые вы могли не знать». TUT.BY (ռուսերեն). ООО «Тут Бай Медиа». 2020 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Belarus(անգլ.) // The Military Balance / ed. J. Hackett ; The International Institute for Strategic Studies. — Abingdon: Routledge, 2021. — С. 183.
  18. ↑ «Monthly Crude Steel Production» (PDF). World Steel Association (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ հուլիսի 29-ին.
  19. ↑ Electricity generation(անգլ.) // Statistical Review of World Energy / BP, plc. — 2021. — В. 70. — С. 63. Архивировано из первоисточника 15 Օգոստոսի 2021.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 20,7 «Беларусь и Армения». Министерство иностранных дел Республики Беларусь (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «Тракторы в обмен на цветы и коньяк: Беларусь оживит торговлю с Арменией». Sputnik (ռուսերեն). ФГУП «МИА „Россия сегодня“». 2019 թ․ հունվարի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 «Беларусь и международные организации». Министерство иностранных дел Республики Беларусь (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 Europe(անգլ.) // 183 Members / World Customs Organization. Архивировано из первоисточника 10 Ապրիլի 2018.
  24. ↑ 24,0 24,1 «Signatures of Partnership for Peace Framework Document». North Atlantic Treaty Organization (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  25. ↑ «Армения вступила в Евразийский союз». Kapital.kz[kk] (ռուսերեն). 2014 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 «List of Member States». International Atomic Energy Agency (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  27. ↑ «Member States». Bureau International des Expositions (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  28. ↑ «Regions and countries». International Labour Organization (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  29. ↑ «Международная организация труда». Министерство иностранных дел Республики Беларусь (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  30. ↑ «Международные организации». Министерство иностранных дел Республики Армения (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  31. ↑ «Members and Observers to the Energy Charter Conference». Energy Charter (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  32. ↑ «Where We Are». European Bank for Reconstruction and Development (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  33. ↑ «Члены». ИСО (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  34. ↑ «Members». World Organisation for Animal Health (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  35. ↑ «National Parliaments». Inter-Parliamentary Union (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  36. ↑ «Partners». North Atlantic Treaty Organization (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
  37. ↑ «Member States». International Organization for Migration (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 22-ին.
Հայաստան Հայաստանի արտաքին հարաբերություններ Հայաստան
Աֆրիկա
ՀՀ Զինանշան
Ամերիկա
Ասիա
Եվրոպա
Ավստրալիա և Օվկիանիա
Էթնիկական խմբեր
Թեմատիկա
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայ-բելառուսական_հարաբերություններ&oldid=9717363» էջից