Հայ-սերբական հարաբերություններ

Հայ-սերբական հարաբերություններ, երկկողմ հարաբերություններ Հայաստանի և Սերբիայի միջև։ Հայաստանի և Հարավսլավիայի Միութենական Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1993 թվականի հունվարի 14-ին, Սերբիան այդ երկրի իրավահաջորդն է։ Երկու երկրներն էլ ներկայացված են Հունաստանի Աթենք քաղաքում իրենց դեսպանատների միջոցով, և երկուսն էլ հիմնել են պատվավոր հյուպատոսություններ, որոնք ծառայում են որպես միակ դիվանագիտական ներկայացուցիչներ երկու երկրների միջև։

Հայաստանն Ադրբեջանի հետ վիճաբանություն ունի Արցախի Հանրապետության շուրջ, որտեղ Սերբիան աջակցում է խաղաղ քաղաքական լուծման որոնմանը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին աջակցելու միջոցով։ Սերբիան Կոսովոյի հետ վիճաբանություն է վարում իր ինքնիշխան պետության ճանաչման շուրջ, որտեղ Հայաստանի հայտարարված դիրքորոշումը Կոսովոյի անկախությունը չճանաչելն է։ Երկու երկրներն էլ մի շարք կազմակերպությունների անդամներ են, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության, Եվրոպայի խորհրդի, Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության, ՆԱՏՕ-ի գործընկերության հանուն խաղաղության, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի և Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի։

Հայոց ցեղասպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ ինչպես սերբերը, այնպես էլ հայերը քրիստոնյա են, Հայոց ցեղասպանությունը լայնորեն հայտնի է սերբերի շրջանում։ Ցեղասպանությունը ուսումնասիրվում է, և ցեղասպանության վերաբերյալ մի շարք առաջարկներ են ներկայացվել^[1]։ Սակայն Սերբիայի կառավարությունը դեռ չի ճանաչել Ցեղասպանությունը երկրի զարգացման գործում Թուրքիայի ներդրումներից կախվածության պատճառով և մերժել է ճանաչման օրինագիծը՝ հավատարիմ մնալով պրագմատիկ մոտեցմանը։

Չնայած Սերբիան դեռ չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, Սերբիայի կառավարության շատ անդամներ հարգել են Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը։ Սերբիայի նախագահ Տոմիսլավ Նիկոլիչը կոչ է արել ճանաչել Ցեղասպանությունը։ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը ոչ պաշտոնապես հաճախ անվանում են էկզոտիկ եղբայրություն, քանի որ սերբերը հայերին համարում են իրենց եղբայրներն ու քույրերը^[2]։

Հաստատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանի և Սերբիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1993 թվականի հունվարի 14-ին^[3]։ Երկրներից ոչ մեկը չունի մշտական դեսպան^[4]։ 2014 թվականին Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը և Սերբիայի արտգործնախարար Իվիցա Դաչիչը հայտարարել են, որ Սերբիան Երևանում դեսպանություն կբացի^[5]։ Հունաստանի մայրաքաղաք Աթենքում Հայաստանի և Սերբիայի դեսպանատները պատասխանատու են երկու երկրների միջև հարաբերությունների համար։ Հայաստանի դեսպանությունը գլխավորում է Գագիկ Ղալաչյանը^[6], որն իր հավատարմագրերն է հանձնել նախագահ Բորիս Տադիչին 2011 թվականի փետրվարի 17-ին, իսկ Սերբիայի դեսպանատունը գլխավորում է Դրագան Չուպանժևացը, որն իր հավատարմագրերն է հանձնել Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանին 2009 թվականի հուլիսի 27-ին^[3]։ 2007 թվականի հունվարի 25-ին Սերբիան Բաբկեն Սիմոնյանին անվանել է Հայաստանում իր պատվավոր հյուպատոս, իսկ Հայաստանը Պրեդրագ Տոմիչին նշանակել է Սերբիայում իր պատվավոր հյուպատոս^[3]։

Վիզային ռեժիմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի հոկտեմբերին Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը և Սերբիայի արտգործնախարար Իվիցա Դաչիչը հայտարարել են Հայաստանի և Սերբիայի բոլոր քաղաքացիների համար մուտքի արտոնագրի վերացման նախաձեռնության մասին^[4]։ 2015 թվականի փետրվարին Հայաստանի կառավարությունը հավանություն է տվել Սերբիայի հետ ոչ դիվանագիտական անձնագրերով անձանց համար մուտքի արտոնագրերի վերացման մասին համաձայնագրի ստորագրմանը։ Հայաստանի կառավարությունն իր որոշումը հիմնավորել է նրանով, որ «Եվրոպական միության հետ մուտքի արտոնագրային ռեժիմի պարզեցման համաձայնագրի ստորագրումից հետո Հայաստանի և Սերբիայի միջև վիզային ռեժիմի վերացումը կարող է լրացուցիչ խթան հանդիսանալ երկու երկրների միջև հարաբերությունների զարգացման համար»։ Կառավարությունում հայտարարել են, որ «համաձայնագիրն ուղղված է երկու երկրների միջև տնտեսական, հումանիտար և մշակութային կապերի ամրապնդմանը, ինչպես նաև զբոսաշրջության զարգացմանը»^[7]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Cummings Sally N. (2001)։ «Perceptions in the CIS»։ in Buckley Mary, Cummings Sally։ Kosovo: Perceptions of War and Its Aftermath։ London: A & C Black։ ISBN 9780826456694
Velimirović Nicolas (2001)։ «Un voyage périlleux»։ Vie de Saint Sava (French)։ Lausanne: Editions l'Age d'Homme։ ISBN 9782825114728
Knežević Branka (1997)։ «Плоча са двојезичним натписом из 1218. године y Витовници»։ Саопштења (Serbian) (Belgrade: Institute for the Protection of Cultural Monuments of Serbia) 29։ ISSN 0409-008X
Սերբիայի առևտրա-արդյունաբերական պալատի խորհրդական. Հայաստանի անդամակցումը ՄՄ-ին
«Armenia may sign free trade agreement with Serbia –minister»։ ARKA News Agency։ 11 March 2014։ Վերցված է 8 March 2015
«Armenia, Serbia abolish visa requirements to each other»։ ARKA News Agency։ 12 February 2015։ Վերցված է 6 March 2015
«Armenia-Serbia Business Forum»։ Armenian Development Agency։ 11 March 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին։ Վերցված է 6 March 2015
«Armenia-Serbia trade built up four times in 2013 to $8.2 million»։ ARKA News Agency։ 11 March 2014։ Վերցված է 6 March 2015
«Azerbaijani-Serbian Relations Booming Thanks to Mutual Interests»։ The Jamestown Foundation։ 15 December 2014։ Վերցված է 6 March 2015
Bilbija Bojan (16 September 2012)։ «Конзулат Јерменије први пут у Београду»։ Politika (Serbian)։ Վերցված է 8 March 2015
«Foreign Minister Ivan Mrkic takes part in the Serbian-Armenian Business Forum»։ Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Serbia։ 11 March 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 30 October 2020-ին։ Վերցված է 8 March 2015
«Foreign Minister Oskanian Meets with President Boris Tadić of Serbia»։ Ministry of Foreign Affairs of Armenia։ 19 April 2007։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին։ Վերցված է 28 February 2015
«Kosovo Seeks Recognition from Armenia»։ Asbarez։ 24 September 2010։ Վերցված է 28 February 2015
«Minister of Foreign Affairs Ivan Mrkic on a two-day visit to the Republic of Armenia»։ Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Serbia։ 10 March 2015։ Արխիվացված է օրիգինալից 3 April 2015-ին։ Վերցված է 28 February 2015
«Ministers of Armenia Yugoslavia Sign Industrial Agreemen’s»։ Asbarez։ 27 August 2001։ Վերցված է 28 February 2015
«Նախագահ Սերժ Սարգսյանի պաշտոնական այցը Սերբիայի Հանրապետություն»։ Հայաստանի Նախագահ։ 5 April 2011։ Վերցված է 28 February 2015
Pivljanin Ranko (1 March 2010)։ «Jermeni su gradili srpske manastire»։ Blic։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին։ Վերցված է 8 March 2015
«Նախագահ Սերժ Սարգսյանը հանդիպում է ունեցել Սերբիայի Նախագահ Տոմիսլավ Նիկոլիչի հետ»։ Արմենպրես։ 11 October 2014։ Վերցված է 28 February 2015
«Նախագահ Սարգսյանն ընդունել է Սերբիայի արտաքին գործերի նախարար Վուկ Յերեմիչին»։ Հայաստանի Նախագահ։ 19 October 2010։ Վերցված է 28 February 2015
Սերբիան մտադիր է Երևանում դեսպանություն հիմնել. Սերբիայի ԱԳ նախարար
«Serbia 'supports Azerbaijan's position on conflict'»։ Hürriyet Daily News։ 5 May 2011։ Վերցված է 6 March 2015
«Պաշտոնական այցով Հայաստան է ժամանել Սերբիայի Նախագահ Բորիս Տադիչը»։ Հայաստանի Նախագահ։ 28 July 2009։ Վերցված է 28 February 2015
«Visit of the Minister of Foreign Affairs of Armenia to Serbia»։ Ministry of Foreign Affairs of Armenia։ 2 October 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին։ Վերցված է 28 February 2015
Yayloyan Diana (10 October 2014)։ «Tomislav Nikolic: Serbia is perhaps the ideal OSCE Chairman-in-Office, which can help solve the NK problem»։ Media Max։ Վերցված է 6 March 2015
Հայաստանը Կոսովոն նախադեպ չի համարում
«Пријатељски односи Србије и Јерменије» (Serbian)։ Radiotelevizija Srbije։ 2 October 2014։ Վերցված է 28 February 2015
«Саргсјан у Београду» (Serbian)։ Ratiotelevizija Srbije։ 4 April 2011։ Վերցված է 28 February 2015
«Траг - Јермени међу Србима»։ Radiotelevizija Srbije։ 19 August 2009։ Վերցված է 8 March 2015
«Crkve u Zemunu»։ Zemungrad (Serbian)։ Association "Zemun moj grad"։ Արխիվացված է օրիգինալից 28 January 2015-ին։ Վերցված է 10 March 2015
Popović Mihailo։ «Auf armenischen Spuren im mittelalterlichen Serbien»։ Byzneo (German)։ Institute for Byzantine and Modern Greek Studies of the University of Vienna։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին։ Վերցված է 11 March 2015
«Serbia»։ Ministry of Foreign Affairs of Armenia։ 7 February 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 15 August 2011-ին։ Վերցված է 28 February 2015
«The situation in the occupied territories of Azerbaijan»։ United Nations General Assembly։ 14 March 2008։ Վերցված է 6 March 2015

Հայաստան Սերբիա

[1] horizonweekly.ca https://horizonweekly.ca/fr/66044-2/։ Վերցված է 2020-10-27

[2] ttp://www.researchingcommunication.eu/book12chapters/C11_PIERZYNSKA201617.pdf

[Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Armenia—7_February_2014——-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Ministry of Foreign Affairs of Armenia, 7 February 2014

[RTRS—2_October_2014——-4] 4,0 ^4,1 RTRS, 2 October 2014

[News.am—3_October_2014——-5] News.am, 3 October 2014

[6] Գ. Ղալաչյանին Սերբիայի Հանրապետությունում Հայաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան նշանակելու մասին

[ARKA_News_Agency—12_February_2015——-7] ARKA News Agency, 12 February 2015

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]