Հայաստանի Ազգային ժողով

Հայաստանի Ազգային ժողով; Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով
Տեսակ
Տեսակ	միապալատ խորհրդարան
Պատմություն
Հիմնադրված	օգոստոսի 1, 1918
Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ	Ալեն Սիմոնյան
Ղեկավարում
	Ալեն Սիմոնյան, Քաղաքացիական պայմանագիր ; սկսած 2021 թվականի օգոստոսի 2-ից
Կազմը
Նստատեղեր	107
Քաղաքական խմբավորումներ	Կառավարություն (71) Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցություն (71); Ընդդիմություն (36) Հայաստան դաշինք (29); Պատիվ ունեմ դաշինք (6); Անկուսակցական (1);
Ընտրություններ
ընտրակարգ	4 տեղեր՝ ազգային փոքրամասնություններին
վերջին ընտրություններ	Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2021)
Հանդիպումների վայր
	;
	Հայաստան, Երևան 0095, Բաղրամյան 19
	parliament.am

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով, Հայաստանի բարձրագույն օրենսդիր մարմին։

Համառոտ պատմություն

1918 թվականի մայիսի 28-ին Հայաստանն իրեն հռչակեց անկախ պետություն։ Ձևավորվեց երկրի բարձրագույն իշխանության մարմինը՝ Հայաստանի խորհրդարանը։
1919 թվականի մայիսի 27-ի համար 1427 գրությամբ Հայաստանի Հանրապետության Մինիստր-Նախագահ Ա․Խատիսյանը արևմտահայությանն է հատկացնում 12 տեղ խորհրդարանում։ Այսպիսով երկրի բարձրագույն իշխանության մարմինը՝ Հայաստանի խորհրդարանը պաշտոնապես կազմված էր արևելայության և արևմտահայության ներկայացուցիչներից^[1]։
1990 թվականին Հայաստանի Գերագույն խորհուրդը (260 պատգամավոր) ձևավորվեց մեծամասնական ընտրակարգով՝ 2 փուլով՝ մայիսի 20-ին և հունիսի 3-ին։ Նոր խորհրդարանում ներկայացվեցին երկու քաղաքական ուժեր՝ ՀՀՇ-ն և Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը։ Պատգամավորական խմբերն էին՝ «Հանրապետություն» (38 պատգամավոր), «Արցախ» (11 պատգամավոր), «Լիբերալ-դեմոկրատներ» (10 պատգամավոր), «Ազգային առաջադիմություն» (10 պատգամավոր), ՀՅԴ-ն վերակազմակերպվեց պատգամավորական խմբի (12 պատգամավոր)։
1990 թվականի օգոստոսի 4-ին Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։
1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանի հռչակվեց անկախ հանրապետություն։
1991 թվականի հոկտեմբերի 16-ին Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրվեց նախագահ, իսկ ԳԽ նախագահ դարձավ Բաբկեն Արարքցյանը։
1995 թվականի հուլիսի 5-ին ընդուննվեց Հայաստանի Սահմանադրությունը։ Նույն օրն անցկացվեցին նաև Հայաստանի Ազգային ժողովի առաջին գումարման ընտրությունները։

Ազգային ժողովն ըստ գումարումների

Առաջին գումարման խորհրդարան (1995)

190 պատգամավոր, որոնցից 150-ը ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, իսկ 40-ը՝ կուսակցական ցուցակներով^[2]։

Կուսակցություն, խմբակցություն	Քվեներ
«Հանրապետություն» միավորում (ՀՀՇ, ՀՔԴԿ, ՀՀԿ, ՍԴՀԿ, Մտավորական Հայաստան, ՌԱԿ)	43.9% (88 պատգամավոր)
Շամիրամ	17․4% (8 պատգամավոր)
ՀԿԿ	12.4% (6 պատգամավոր)
ԱԺՄ	(7,7% (3 պատգամավոր)
ԱԻՄ	5.7% (3 պատգամավոր)
ՀԼԴՄ	2․6% (1 պատգամավոր)
ՀՅԴ	1 պատգամավոր
Անկախներ	72 պատգամավոր

Երկրորդ գումարման խորհրդարան (1999)

131 պատգամավոր, որոնցից 75-ն ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 56-ը՝ կուսակցական ցուցակներով^[2]։

Կուսակցություն, խմբակցություն	Քվեներ
«Միասնություն» դաշինք (ՀՀԿ, ՀԺԿ)	(41,3%, 62 պատգամավոր)
ՀԿԿ	(12%, 10 պատգամավոր)
«Իրավունք և միաբանություն» խմբակցություն («Ազգային միասնություն», «ՍԻՄ», «ԳիԱրՔՄ», «Արցախ-Հայաստան»)	(7,96 %, 7 պատգամավոր)
ՀՅԴ	(7,84 %, 8 պատգամավոր)
Օրինաց Երկիր	(5,28 %, 6 պատգամավոր)
ԱԺՄ	(5,17 %, 6 պատգամավոր)
Անկուսակցականներ	(32 պատգամավոր)

Երրորդ գումարման խորհրդարան (2003)

131 պատգամավոր, որոնցից 56 ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 75-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։

Կուսակցություն, խմբակցություն	Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն	(23,66 %, 23 պատգամավոր)
Օրինաց Երկիր	(12,60 %, 12 պատգամավոր)
ՀՅԴ	(11,45 %, 11 պատգամավոր)
«Արդարություն» խմբակցություն (Հայաստանի Ժողովրդական Կուսակցություն, «Հանրապետություն» կուսակցություն, ՍԻՄ, ԱԺՄ, «Ազգային ժողովրդավարների դաշինք» կուսակցություն, Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն, Ազգային ժողովրդավարական կուսակցություն^[3])	(13,71 %, 14 պատգամավոր)
«Ազգային միաբանություն» կուսակցություն	(8,91 %, 9 պատգամավոր)
Միավորված աշխատանքային կուսակցություն	(5,67 %, 6 պատգամավոր)
«Ժողովրդական պատգամավոր»	(պատգամավորական խումբ)

Չորրորդ գումարման խորհրդարան (2007)

131 պատգամավոր, որոնցից 41֊ն ընտրվել է մեծամասնական համակարգով, 90-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։ Ընտրությունների արդյուքնով 131 պատգամավորական մանդատներից 65 տեղ ստացավ Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը, «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը՝ 25 տեղ, ՀՅԴ-ն՝ 16 տեղ, «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը՝ 8 տեղ, «Ժառանգություն» կուսակցությունը՝ 7 տեղ, «Դաշինք» կուսակցությունը՝ 1 տեղ (մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված), անկախ պատգամավորները՝ 10 տեղ^[4]։

2011 թվականի հունիսի 10-ի տվյալներով խորհրդարանում գործում էին հետևյալ խմբակցությունները՝

Կուսակցություն	Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն	63 պատգամավոր
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն	26 պատգամավոր
«ՀՅԴ»	16 պատգամավոր
«Օրինաց երկիր» կուսակցություն	8 պատգամավոր
«Ժառանգություն» կուսակցություն	7 պատգամավոր
Բոլոր խմբակցություններն ու խմբերը	11 պատգամավոր

Հինգերորդ գումարման խորհրդարան (2012)

2012 թվականի մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցում էր 8 կուսակցություն և կուսակցական խմբակցություն, որոնք պայքարում էին Ազգային ժողովում համամասնական ընտրակարգով բաշխվող 90 մանդատների համար։ Մեծամասնական ընտրակարգով բաշխվող 41 մանդատների համար պայքարում էր 137 թեկնածու^[2]։

Խորհրդարանական ընտրություններում քվեարկությանը մասնակցեց 1 572 858 ընտրող կամ ընտրելու իրավունք ունեցողների 62,33 %-ը։ Համապետական խորհրդարանական ընտրություններին կարող էր մասնակցել 2,594 միլիոն ընտրող^[5]։

Կուսակցություն	Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն	69
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն	37
«Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցությունների դաշինք	7
«Օրինաց Երկիր» կուսակցություն	6
ՀՅԴ	5
«Ժառանգություն» կուսակցություն	5
Անկախ պատգամավորներ	2

Վեցերորդ գումարման խորհրդարան (2017)

2017 թվականի ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցում էր 9 քաղաքական ուժ՝ 4 դաշինք և 5 կուսակցություն^[6]^[7]։

Համաձայն ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի, վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովի պատգամավորների 50 %-ը անցել են համամասնական ցուցակով, իսկ մյուս 50%՝ վարկանիշային ընտրակարգով^[8]։

Ըստ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի՝ Հայաստանի Ազգային Ժողովի վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովը կունենա հետևյալ տեսքը՝

Կուսակցություն	Մանդատներ	Մանդատներ 29.05.2018-ից
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն	58	11
«Ծառուկյան» դաշինք	31	31
«Ելք» դաշինք	9	9
ՀՅԴ	7	7
Ֆրակցիայից դուրս եկած	0	47

Վերջին ընտրություններ

Կուսակցություն / դաշինք		Ձայներ	%	Մանդատներ	+/–

	Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցություն	688,761	53.95	71	-17
	Հայաստան դաշինք	269,481	21.11	29	Նոր
	Պատիվ ունեմ դաշինք	66,650	5.22	7	Նոր

Աղբյուր ՀԸՀ Արխիվացված 2018-12-10 Wayback Machine