Հայաստանի հանքային արդյունաբերություն
Հանքային արդյունաբերությունը Հայաստանի տնտեսության գլխավոր հատվածն է և այն կազմում է երկրի արտահանման ծավալի կեսից ավելին[1]։
Հայաստանը մոլիբդենի հիմնական խոշոր արտադրողներից մեկն է։ Զանգեզուրի պղնձա-մոլիբդենային կոմբինատը մոլիբդենի խոշոր պաշարներ ունի, որոնք կենտրոնացած են Քաջարանի հանքավայրում։ Մոլիբդենից բացի Հայաստանը ունի պղնձի և ոսկու զգալի պաշարներ; կապարի, արծաթի և ցինկի փոքր հանքավայրեր; ինչպես նաև արդյունաբերական օգտակար հանածոների հանքավայրեր, այդ թվում՝ բազալտի, դիատոմիտի, գրանիտի, գիպսի, կրաքարի և պեռլիտի[2]։ Չնայած 2008 թ. համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամին, հանքարդյունաբերությունը և եկամուտները 2009 թ. աճեցին, էականորեն պայմանավորված լինելով համաշխարհային շուկայում պղնձի, ոսկու և այլ թանկարժեք մետաղների գնաճով։
Հանքեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայկական Զարգացման Գործակալության տվյալների համաձայն, Հայաստանն ունի շինարարական և համախառն օգտակար հանածոների ավելի քան 670 հանքավայր, ներառյալ բազային և թանկարժեք մետաղների 30 հանքավայր[1]։ Այդ հանքավայրերից մոտավորապես 400 հանք, այդ թվում 22 բազային մետաղների և թանկարժեք մետաղների հանքեր ներկայումս շահագործվում են[1]։
Այս բազային և թանկարժեք մետաղների հանքավայրերի թվում են 7 պղնձա-մոլիբդենային, 3 պղնձի, 13 ոսկու և ոսկու բազմամետաղային հանքեր, 2 բազմամետաղային և 2 երկաթի հանքաքարի հանքավայր[1]։
Բացի այդ հանքային ռեսուրսների պետական կադաստրում գրանցված են 115 լրացուցիչ նոր հայտնագործած տարբեր հանքավայրեր[1]։
Անվանում | Մետաղ | Մարզ | Մոտակա բնակավայր | GPS կոորդինատներ | հանքանյութի վերամշակում | Ետնամասի պատնեշ | Հանքավայրը շահագործող ընկերություն |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Մղարթ հանքավայր | Ոսկի | Լոռի | Մղարթ գյուղ | 40°59′40″ հս․. լ. 44°34′15″ ավ. ե.HGЯO Հետախուզական աշխատանքներ և հանքի շահագործում[3] |
On-site enrichment plant[3] | 40°59′22″ հս․. լ. 44°33′25″ ավ. ե.HGЯO 3 tailing dams on site[3] |
Մուլտի Գրուպ (սեփականանատեր Գագիկ Ծառուկյան, Մղարթի ոսկու հարստացման գործարան )[3] |
Շամլուղի հանքավայր | Պղինձ | Լոռի | Շամլուղ | 41°09′55″ հս․. լ. 44°43′11″ ավ. ե.HGЯO | Մեթըլ Փրինս Էլ Թի Դի | ||
Արմանիս | Ոսկի, Պղինձ, Ցինկ, Կապար | Լոռի | Արմանիս գյուղ | 41°00′26″ հս․. լ. 44°18′32″ ավ. ե.HGЯO (approximate) | Global Metals (via Sagamar CJSC), formerly Metal Prince Ltd. | ||
Թեղուտի հանքավայր | Պղինձ, Մոլիբդեն | Լոռի | Թեղուտ գյուղ | 41°06′20″ հս․. լ. 44°50′14″ ավ. ե.HGЯO | On-site (proposed) | On-site (proposed) | Vallex Group (via Teghout CJSC Արխիվացված 2012-04-15 Wayback Machine) |
Ախթալա | Պղինձ | Լոռի | Ախթալա | 41°09′26″ հս․. լ. 44°47′03″ ավ. ե.HGЯO | On-site | 41°09′02″ հս․. լ. 44°45′54″ ավ. ե.HGЯO adjacent to Ախթալայի վանք | Metal Prince Ltd. |
Ախթալա | Բարիտ | Լոռի | Ախթալա | ||||
Ալավերդի | Պղինձ | Լոռի | Ալավերդի | 41°07′26″ հս․. լ. 44°38′44″ ավ. ե.HGЯO | Վալեքս գրուպ (via Armenian Copper Programme CJSC) | ||
Տանձուտ | Գոլդ օքսիդ | Լոռի | Վալեքս գրուպ (via Armenian Copper Programme CJSC) | ||||
Թուխմանուկ | Ոսկի, Արծաթ[4] | Արագածոտն | Մելիքգյուղ | 40°39′19″ հս․. լ. 44°22′58″ ավ. ե.HGЯO (according to company map)[4] | Global Gold Corporation | ||
Մեղրաձոր | Ոսկի | Կոտայք | GeoProMining Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine[4] | ||||
Աբովյան | Երկաթ (Մագնետիտ) | Կոտայք | Bounty Resources Armenia (35%-ը պատկանում է Fortune Oil Չինական նավթային ընկերության ) | ||||
Հրազդան | Երկաթ | Կոտայք | Bounty Resources Armenia (35%-ը պատկանում է Fortune Oil Չինական նավթային ընկերության ) | ||||
Հանքավան | Պղինձ, Մոլիբդեն | Կոտայք | Հանքավան | Տարվում են հետախուզական աշխատանքներ[5] | GeoProMining Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine (via Golden Ore, LLC)[6][7] (license dispute with Global Gold Corporation) | ||
Թեզհասար | Նեֆելինյան սիենիտ | Կոտայք | Մեղրաձոր | Alumina Corporation LLC | |||
Մեղրաձոր (Լուսաջուր հատված) | Ոսկի | Կոտայք | Paramount Gold Mining Ltd. (պատկանում է Ազգային ծողովի նախագահ Հովիկ Աբրահամյանին և MO Տիգրան Արզաքանցյան)[8] | ||||
Գետիկ | Ոսկի, Արրծաթ, Ուրան[9] | Գեղարքունիք | Գետիկ, Գեղարքունիք | Կատարվում են հետախուզական աշխատանքներ[9] | Global Gold Corporation | ||
Սոտքի հանքավայր | Ոսկի | Գեղարքունիք | Սոտք | 40°14′08″ հս․. լ. 45°58′16″ ավ. ե.HGЯO | Off-site at Ararat Gold Recovery Company in Ararat town 40°14′08″ հս․. լ. 44°44′53″ ավ. ե.HGЯO | 39°47′47″ հս․. լ. 44°43′35″ ավ. ե.HGЯO | GeoProMining Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine (via GPM Gold Արխիվացված 2013-02-06 Wayback Machine) |
Ազատեկ | Ոսկի, բազմամետաղներ | Վայոց ձոր | Վայք | Azatek Gold Ltd. Ownership։
| |||
Գլաձոր | Պղինձ, Կապար, Ցինկ[5] | Վայոց ձոր | Հետուխազական աշխատանքները շարունակվում են[5] | GeoProMining Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine[5] | |||
Սոֆի Բինա | Ոսկի | Վայոց ձոր | |||||
Ամուլսարի հանքավայր | Ոսկի | Վայոց ձոր | Գնդեվազ, Ջերմուկ | 39°44′56″ հս․. լ. 45°42′48″ ավ. ե.HGЯO | On-site (Proposed) | On-site (Proposed) | Լիդիան Արմենիա |
Քաջարանի հանքավայր | Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | Քաջարան | 39°08′42″ հս․. լ. 46°08′17″ ավ. ե.HGЯO | On-site at 39°09′09″ հս․. լ. 46°08′59″ ավ. ե.HGЯO |
Zangezur Copper Molybdenum Combine CJSC ZCMC CSJS ownership։
| |
Շահումյան | Ոսկի, Պղինձ, Ցինկ, Կապար, Արծաթ | Սյունիք | գյուղ Շահումյան | 39°13′26″ հս․. լ. 46°25′34″ ավ. ե.HGЯO | Dundee Precious Metals Inc. (via Deno Gold Mining Company Արխիվացված 2012-09-11 Wayback Machine) | ||
Ագարակի հանքավայր | Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | քաղաք Ագարակ | 38°55′12″ հս․. լ. 46°11′08″ ավ. ե.HGЯO | near Agarak at 38°53′14″ հս․. լ. 46°11′35″ ավ. ե.HGЯO | Multiple։ | GeoProMining Արխիվացված 2011-10-19 Wayback Machine (since 2007[5], via Agarak Copper-Molybdenum Mine Complex Արխիվացված 2013-02-04 Wayback Machine) |
Կապան | Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | 39°13′57″ հս․. լ. 46°23′49″ ավ. ե.HGЯO | 39°11′28″ հս․. լ. 46°25′28″ ավ. ե.HGЯO | Dundee Precious Metals Inc. (via Deno Gold Mining Company Արխիվացված 2012-09-11 Wayback Machine) | ||
Լիչգվազ-թեյ | Ոսկի, Պղինձ, Արծաթ | Սյունիք | Մեղրի | Global Metals (since December 2010, via LV Gold Mining) (formerly Tamaya Resources (formerly Iberian Resources)[4]) | |||
Դաստակերտ | Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | գյուղ Դաստակերտ | 39°21′07″ հս․. լ. 46°01′53″ ավ. ե.HGЯO | Global Metals (via Molibdeny Ashkharh LLC) | ||
Լիճք | Պղինձ | Սյունիք | |||||
Տերտերասար | Ոսկի | Սյունիք | Մեղրի | Tamaya Resources (since 2005, via Iberian Resources via Sipan-1)[4][11] | |||
Հայկասար | Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | գյուղ Գեղի[12] | 39°13′44″ հս․. լ. 46°09′01″ ավ. ե.HGЯO | On-site | On-site[12] | Ler-Ex Ltd.[13] (պատկանում է Սյունիքի մարզպետ Սուրեն Խաչատրյան[14]) |
Այգեձոր | Ոսկի, Պղինձ, Մոլիբդեն | Սյունիք | Մեղրի | Tamaya Resources (since 2005, via Iberian Resources via Sipan-1)[11] | |||
Բարձրադիր (Մազրա) | Ոսկի | Սյունիք | Ծավ, Հայաստան | Exploration work underway (as of June 2012)[15] | Opulent Trading Solutions[15] | ||
Սվարանց | Երկաթ | Սյունիք | Սվարանց գյուղ | Bounty Resources Armenia (35% owned by the Chinese company Fortune Oil) | |||
Մարջան | Ոսկի, Արծաթ | Սյունիք | Արևիս[16] | Exploration work underway 39°23′01″ հս․. լ. 45°51′03″ ավ. ե.HGЯO[16] |
Global Gold Corporation | ||
Դրմբոնի հանքավայր | Ոսկի, Պղինձ | Մարտակերտի շրջան, Արցախի Հանրապետություն | գյուղ Դրմփոն | 40°08′19″ հս․. լ. 46°35′51″ ավ. ե.HGЯO | On-site at 40°08′39″ հս․. լ. 46°35′47″ ավ. ե.HGЯO | Multiple։ | Վալլեքս խումբ |
Քաշեն | Պղինձ | Մարտակերտի շրջան, Արցախի Հանրապետություն | Վարդաձոր, Ծաղկաթաղ, վարդաձոր, Ծանկաթաղ և Ծաղկաշեն գյուղերի մոտ)[17] | 40°09′16″ հս․. լ. 46°46′52″ ավ. ե.HGЯO | On-site (proposed)[17] | Վալլեքս խումբ[17]) |
Արտադրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2005 թ., տասնյոթ խոշոր լեռնամետալուրգիական ձեռնարկություններ էին գործում, որոնք պղինձ և մոլիբդեն են արդյունահանում կամ մնացորդներից ոսկի դուրս բերում։
Հայաստանը արտադրում է նաև ալյումինե նրբաթիթեղ Ռուսաստանից ներկրվող հումքի հիման վրա և զարգացած է ադամանդագործությունը ներմուծվող հումքի վրա։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 "Mining Industry in Armenia 2011" Արխիվացված 2014-08-01 Wayback Machine, Armenian Development Agency Research and Information Department, 2011.
- ↑ Richard M. Levine and Glenn J. Wallace. "The Mineral Industries of the Commonwealth of Independent States" Արխիվացված 2018-09-22 Wayback Machine. 2005 Minerals Yearbook. U.S. Geological Survey (December 2007). This article incorporates text from this U.S. government source, which is in the public domain.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Paremuzyan, Larisa (նոյեմբերի 26, 2011), Plant Director - "Mghart is a gift from the creator above", Վերցված է հուլիսի 30, 2012-ին
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Investor Presentation (PDF), Global Gold Corporation, September 2009, Վերցված է հուլիսի 30, 2012-ին
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Armenia Operations, GeoProMining, Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-08-ին, Վերցված է հուլիսի 31, 2012-ին
- ↑ Հանքավանում մոլիբդենի հանքավայր կշահագործեն
- ↑ «Legal Proceedings». Global Gold Corporation. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Parliament Prez and MP Get Lucrative Mining License, May 10, 2011, Edik Baghdasaryan, Hetq.
- ↑ 9,0 9,1 «Getik». Global Gold Corporation. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 30-ին.
- ↑ ZANGEZUR COPPER MOLYBDENUM COMBINE Արխիվացված 2013-01-24 Wayback Machine, Cronimet mining Ag website.
- ↑ 11,0 11,1 Դավթյան, Արարատ (օգոստոսի 27, 2007), Australian Company to Extract 10 Kg of Gold Daily, Արխիվացված է օրիգինալից 2007-10-24-ին, Վերցված է հուլիսի 30, 2012-ին
- ↑ 12,0 12,1 Հայրապետյան, Լևոն (2010 թ․ դեկտեմբերի 1). «Լեռնահանքային նոր ձեռնարկություն` Կապանում». Hetq Online (Armenian). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 31-ին.
{{cite news}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «PRESIDENT VISITED 'LER-X' ORE PROCESSING FACTORY». նախագահ.հայ. 2010 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 31-ին.
- ↑ «Mine are owned by officials», A1+, փետրվարի 11, 2011
- ↑ 15,0 15,1 Aghalaryan, Kristine (հունիսի 19, 2012), Mayor of Tzav: "I'll change my nationality if the Mazra gold mine is allowed to operate", Վերցված է հուլիսի 30, 2012-ին
- ↑ 16,0 16,1 Valls, Ricardo A., Technical Report of the Marjan Gold-Silver Project, Armenia (PDF), Caldera Resources Inc., Վերցված է հուլիսի 31, 2012-ին
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Ղազարյան, Հայկ (հուլիսի 2, 2012), Artsakh Official: Base Metals to Operate Kashen Copper Mine for at Least 25 Years, Արխիվացված է օրիգինալից 2012-10-01-ին, Վերցված է հուլիսի 31, 2012-ին
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Պատասխանատու հանքարդյունաբերության կենտրոն
- Պատասխանատու հանքարդյունաբերություն - Հակոբյան բնապահպանական կենտրոն