Հայաստանի հանքային արդյունաբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հայաստանի ամենամեծ հանքավայրը, պղնձա-մոլիբդենային բաց հանքափոր Հայաստանի հարավում, Քաջարանի մոտ, որ շահագործում է Զանգեզուրի Պղնձա-մոլիբդենային գործարանը, որի 75% -ի սեփականատերը գերմանական Քրոնիմետ ընկերությունն է։

Հանքային արդյունաբերությունը Հայաստանի տնտեսության գլխավոր հատվածն է և այն կազմում է երկրի արտահանման ծավալի կեսից ավելին[1]։

Հայաստանը մոլիբդենի հիմնական խոշոր արտադրողներից մեկն է։ Զանգեզուրի պղնձա-մոլիբդենային կոմբինատը մոլիբդենի խոշոր պաշարներ ունի, որոնք կենտրոնացած են Քաջարանի հանքավայրում։ Մոլիբդենից բացի Հայաստանը ունի պղնձի և ոսկու զգալի պաշարներ; կապարի, արծաթի և ցինկի փոքր հանքավայրեր; ինչպես նաև արդյունաբերական օգտակար հանածոների հանքավայրեր, այդ թվում՝ բազալտի, դիատոմիտի, գրանիտի, գիպսի, կրաքարի և պեռլիտի[2]։ Չնայած 2008 թ. համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամին, հանքարդյունաբերությունը և եկամուտները 2009 թ. աճեցին, էականորեն պայմանավորված լինելով համաշխարհային շուկայում պղնձի, ոսկու և այլ թանկարժեք մետաղների գնաճով։

Հանքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայկական Զարգացման Գործակալության տվյալների համաձայն, Հայաստանն ունի շինարարական և համախառն օգտակար հանածոների ավելի քան 670 հանքավայր, ներառյալ բազային և թանկարժեք մետաղների 30 հանքավայր[1]։ Այդ հանքավայրերից մոտավորապես 400 հանք, այդ թվում 22 բազային մետաղների և թանկարժեք մետաղների հանքեր ներկայումս շահագործվում են[1]։

Այս բազային և թանկարժեք մետաղների հանքավայրերի թվում են 7 պղնձա-մոլիբդենային, 3 պղնձի, 13 ոսկու և ոսկու բազմամետաղային հանքեր, 2 բազմամետաղային և 2 երկաթի հանքաքարի հանքավայր[1]։

Բացի այդ հանքային ռեսուրսների պետական կադաստրում գրանցված են 115 լրացուցիչ նոր հայտնագործած տարբեր հանքավայրեր[1]։

Մետաղի հանքավայրեր[1]
Անվանում Մետաղ Մարզ Մոտակա բնակավայր GPS կոորդինատներ հանքանյութի վերամշակում Ետնամասի պատնեշ Հանքավայրը շահագործող ընկերություն
Մղարթ հանքավայր Ոսկի Լոռի Մղարթ գյուղ 40°59′40″ հս․. լ. 44°34′15″ ավ. ե.HGЯO
Հետախուզական աշխատանքներ և հանքի շահագործում[3]		 On-site enrichment plant[3] 40°59′22″ հս․. լ. 44°33′25″ ավ. ե.HGЯO
3 tailing dams on site[3]		 Մուլտի Գրուպ (սեփականանատեր Գագիկ Ծառուկյան, Մղարթի ոսկու հարստացման գործարան )[3]
Շամլուղի հանքավայր Պղինձ Լոռի Շամլուղ 41°09′55″ հս․. լ. 44°43′11″ ավ. ե.HGЯO Մեթըլ Փրինս Էլ Թի Դի
Արմանիս Ոսկի, Պղինձ, Ցինկ, Կապար Լոռի Արմանիս գյուղ 41°00′26″ հս․. լ. 44°18′32″ ավ. ե.HGЯO (approximate) Global Metals (via Sagamar CJSC), formerly Metal Prince Ltd.
Թեղուտի հանքավայր Պղինձ, Մոլիբդեն Լոռի Թեղուտ գյուղ 41°06′20″ հս․. լ. 44°50′14″ ավ. ե.HGЯO On-site (proposed) On-site (proposed) Vallex Group (via Teghout CJSC Archived 2012-04-15 at the Wayback Machine.)
Ախթալա Պղինձ Լոռի Ախթալա 41°09′26″ հս․. լ. 44°47′03″ ավ. ե.HGЯO On-site 41°09′02″ հս․. լ. 44°45′54″ ավ. ե.HGЯO adjacent to Ախթալայի վանք Metal Prince Ltd.
Ախթալա Բարիտ Լոռի Ախթալա
Ալավերդի Պղինձ Լոռի Ալավերդի 41°07′26″ հս․. լ. 44°38′44″ ավ. ե.HGЯO Վալեքս գրուպ (via Armenian Copper Programme CJSC)
Տանձուտ Գոլդ օքսիդ Լոռի Վալեքս գրուպ (via Armenian Copper Programme CJSC)
Թուխմանուկ Ոսկի, Արծաթ[4] Արագածոտն Մելիքգյուղ 40°39′19″ հս․. լ. 44°22′58″ ավ. ե.HGЯO (according to company map)[4] Global Gold Corporation
Մեղրաձոր Ոսկի Կոտայք GeoProMining Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine. Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine.[4]
Աբովյան Երկաթ (Մագնետիտ) Կոտայք Bounty Resources Armenia (35%-ը պատկանում է Fortune Oil Չինական նավթային ընկերության )
Հրազդան Երկաթ Կոտայք Bounty Resources Armenia (35%-ը պատկանում է Fortune Oil Չինական նավթային ընկերության )
Հանքավան Պղինձ, Մոլիբդեն Կոտայք Հանքավան Տարվում են հետախուզական աշխատանքներ[5] GeoProMining Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine. (via Golden Ore, LLC)[6][7] (license dispute with Global Gold Corporation)
Թեզհասար Նեֆելինյան սիենիտ Կոտայք Մեղրաձոր Alumina Corporation LLC
Մեղրաձոր (Լուսաջուր հատված) Ոսկի Կոտայք Paramount Gold Mining Ltd. (պատկանում է Ազգային ծողովի նախագահ Հովիկ Աբրահամյանին և MO Տիգրան Արզաքանցյան)[8]
Գետիկ Ոսկի, Արրծաթ, Ուրան[9] Գեղարքունիք Գետիկ, Գեղարքունիք Կատարվում են հետախուզական աշխատանքներ[9] Global Gold Corporation
Սոտքի հանքավայր Ոսկի Գեղարքունիք Սոտք 40°14′08″ հս․. լ. 45°58′16″ ավ. ե.HGЯO Off-site at Ararat Gold Recovery Company in Ararat town 40°14′08″ հս․. լ. 44°44′53″ ավ. ե.HGЯO 39°47′47″ հս․. լ. 44°43′35″ ավ. ե.HGЯO GeoProMining Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine. (via GPM Gold Archived 2013-02-06 at the Wayback Machine.)
Ազատեկ Ոսկի, բազմամետաղներ Վայոց ձոր Վայք Azatek Gold Ltd.

Ownership։

Գլաձոր Պղինձ, Կապար, Ցինկ[5] Վայոց ձոր Հետուխազական աշխատանքները շարունակվում են[5] GeoProMining Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine. Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine.[5]
Սոֆի Բինա Ոսկի Վայոց ձոր
Ամուլսարի հանքավայր Ոսկի Վայոց ձոր Գնդեվազ, Ջերմուկ 39°44′56″ հս․. լ. 45°42′48″ ավ. ե.HGЯO On-site (Proposed) On-site (Proposed) Լիդիան Արմենիա
Քաջարանի հանքավայր Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք Քաջարան 39°08′42″ հս․. լ. 46°08′17″ ավ. ե.HGЯO On-site at 39°09′09″ հս․. լ. 46°08′59″ ավ. ե.HGЯO Zangezur Copper Molybdenum Combine CJSC
ZCMC CSJS ownership։
Շահումյան Ոսկի, Պղինձ, Ցինկ, Կապար, Արծաթ Սյունիք գյուղ Շահումյան 39°13′26″ հս․. լ. 46°25′34″ ավ. ե.HGЯO Dundee Precious Metals Inc. (via Deno Gold Mining Company Archived 2012-09-11 at the Wayback Machine.)
Ագարակի հանքավայր Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք քաղաք Ագարակ 38°55′12″ հս․. լ. 46°11′08″ ավ. ե.HGЯO near Agarak at 38°53′14″ հս․. լ. 46°11′35″ ավ. ե.HGЯO Multiple։ GeoProMining Archived 2011-10-19 at the Wayback Machine. (since 2007[5], via Agarak Copper-Molybdenum Mine Complex Archived 2013-02-04 at the Wayback Machine.)
Կապան Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք 39°13′57″ հս․. լ. 46°23′49″ ավ. ե.HGЯO 39°11′28″ հս․. լ. 46°25′28″ ավ. ե.HGЯO Dundee Precious Metals Inc. (via Deno Gold Mining Company Archived 2012-09-11 at the Wayback Machine.)
Լիչգվազ-թեյ Ոսկի, Պղինձ, Արծաթ Սյունիք Մեղրի Global Metals (since December 2010, via LV Gold Mining) (formerly Tamaya Resources (formerly Iberian Resources)[4])
Դաստակերտ Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք գյուղ Դաստակերտ 39°21′07″ հս․. լ. 46°01′53″ ավ. ե.HGЯO Global Metals (via Molibdeny Ashkharh LLC)
Լիճք Պղինձ Սյունիք
Տերտերասար Ոսկի Սյունիք Մեղրի Tamaya Resources (since 2005, via Iberian Resources via Sipan-1)[4][11]
Հայկասար Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք գյուղ Գեղի[12] 39°13′44″ հս․. լ. 46°09′01″ ավ. ե.HGЯO On-site On-site[12] Ler-Ex Ltd.[13] (պատկանում է Սյունիքի մարզպետ Սուրեն Խաչատրյան[14])
Այգեձոր Ոսկի, Պղինձ, Մոլիբդեն Սյունիք Մեղրի Tamaya Resources (since 2005, via Iberian Resources via Sipan-1)[11]
Բարձրադիր (Մազրա) Ոսկի Սյունիք Ծավ, Հայաստան Exploration work underway (as of June 2012)[15] Opulent Trading Solutions[15]
Սվարանց Երկաթ Սյունիք Սվարանց գյուղ Bounty Resources Armenia (35% owned by the Chinese company Fortune Oil)
Մարջան Ոսկի, Արծաթ Սյունիք Արևիս[16] Exploration work underway
39°23′01″ հս․. լ. 45°51′03″ ավ. ե.HGЯO[16]		 Global Gold Corporation
Դրմբոնի հանքավայր Ոսկի, Պղինձ Մարտակերտի շրջան, Արցախի Հանրապետություն գյուղ Դրմփոն 40°08′19″ հս․. լ. 46°35′51″ ավ. ե.HGЯO On-site at 40°08′39″ հս․. լ. 46°35′47″ ավ. ե.HGЯO Multiple։ Վալլեքս խումբ
Քաշեն Պղինձ Մարտակերտի շրջան, Արցախի Հանրապետություն Վարդաձոր, Ծաղկաթաղ, վարդաձոր, Ծանկաթաղ և Ծաղկաշեն գյուղերի մոտ)[17] 40°09′16″ հս․. լ. 46°46′52″ ավ. ե.HGЯO On-site (proposed)[17] Վալլեքս խումբ[17])

Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պղնձաձուլարան Ալավերդիում Հայաստանի հյուսիսում, Լոռի

2005 թ., տասնյոթ խոշոր լեռնամետալուրգիական ձեռնարկություններ էին գործում, որոնք պղինձ և մոլիբդեն են արդյունահանում կամ մնացորդներից ոսկի դուրս բերում։

Հայաստանը արտադրում է նաև ալյումինե նրբաթիթեղ Ռուսաստանից ներկրվող հումքի հիման վրա և զարգացած է ադամանդագործությունը ներմուծվող հումքի վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 "Mining Industry in Armenia 2011" Archived 2014-08-01 at the Wayback Machine., Armenian Development Agency Research and Information Department, 2011.
  2. ↑ Richard M. Levine and Glenn J. Wallace. "The Mineral Industries of the Commonwealth of Independent States". 2005 Minerals Yearbook. U.S. Geological Survey (December 2007). This article incorporates text from this U.S. government source, which is in the public domain.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Paremuzyan, Larisa (նոյեմբերի 26, 2011), Plant Director - "Mghart is a gift from the creator above", http://hetq.am/eng/articles/7275/plant-director---mghart-is-a-gift-from-the-creator-above.html, վերցված է հուլիսի 30, 2012 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Investor Presentation, Global Gold Corporation, September 2009, http://www.globalgoldcorp.com/docs/InvestorPresentation.pdf, վերցված է հուլիսի 30, 2012 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Armenia Operations, GeoProMining, արխիվացված օրիգինալից 2013-03-08-ին, https://web.archive.org/web/20130308121502/http://www.geopromining.com/en/our-business/geography/armenia/, վերցված է հուլիսի 31, 2012 
  6. ↑ Հանքավանում մոլիբդենի հանքավայր կշահագործեն
  7. ↑ «Legal Proceedings»։ Global Gold Corporation։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-24-ին։ Վերցված է սեպտեմբերի 30, 2011 
  8. ↑ Parliament Prez and MP Get Lucrative Mining License, May 10, 2011, Edik Baghdasaryan, Hetq.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Getik»։ Global Gold Corporation։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-28-ին։ Վերցված է հուլիսի 30, 2012 
  10. ↑ ZANGEZUR COPPER MOLYBDENUM COMBINE Archived 2013-01-24 at the Wayback Machine., Cronimet mining Ag website.
  11. ↑ 11,0 11,1 Դավթյան, Արարատ (օգոստոսի 27, 2007), Australian Company to Extract 10 Kg of Gold Daily, արխիվացված օրիգինալից 2007-10-24-ին, https://web.archive.org/web/20071024071842/http://archive.hetq.am/eng/economy/0708-gold-sipan.html, վերցված է հուլիսի 30, 2012 
  12. ↑ 12,0 12,1 Հայրապետյան Լևոն (դեկտեմբերի 1, 2010)։ «Լեռնահանքային նոր ձեռնարկություն` Կապանում»։ Hetq Online (Armenian)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-14-ին։ Վերցված է հուլիսի 31, 2012 
  13. ↑ «PRESIDENT VISITED ‘LER-X’ ORE PROCESSING FACTORY»։ նախագահ.հայ։ դեկտեմբերի 24, 2010։ Վերցված է հուլիսի 31, 2012 
  14. ↑ «Mine are owned by officials», A1+, փետրվարի 11, 2011, https://www.a1plus.am/en/economy/2011/02/11/sona-ayvazyan 
  15. ↑ 15,0 15,1 Aghalaryan, Kristine (հունիսի 19, 2012), Mayor of Tzav: "I'll change my nationality if the Mazra gold mine is allowed to operate", http://hetq.am/eng/articles/15685/mayor-of-tzav-ill-change-my-nationality-if-the-mazra-gold-mine-is-allowed-to-operate-video.html, վերցված է հուլիսի 30, 2012 
  16. ↑ 16,0 16,1 Valls, Ricardo A., Technical Report of the Marjan Gold-Silver Project, Armenia, Caldera Resources Inc., http://www.globalgoldcorp.com/docs/MarjanPropertyNI43-101Report.pdf, վերցված է հուլիսի 31, 2012 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Ղազարյան, Հայկ (հուլիսի 2, 2012), Artsakh Official: Base Metals to Operate Kashen Copper Mine for at Least 25 Years, արխիվացված օրիգինալից 2012-10-01-ին, https://web.archive.org/web/20121001212928/http://hetq.am/eng/interviews/16173/artsakh-official-base-metals-to-operate-kashen-copper-mine-for-at-least-25-years.html, վերցված է հուլիսի 31, 2012 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայաստանի_հանքային_արդյունաբերություն&oldid=8366274» էջից