Jump to content

Անկարայի պայթյուններ (2015 թվական)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անկարայի պայթյուններ (2015 թվական)
զանգվածային սպանություն, մահապարտ ահաբեկիչ, ահաբեկչական հարձակում պայթյունով Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրԹուրքիա Խմբագրել Wikidata
Վարչատարածքային միավոր• Անկարայի մարզ
 • Անկարա Խմբագրել Wikidata
Ժամային գոտիԱրևելաեվրոպական ամառային ժամ Խմբագրել Wikidata
ՎայրAnkara railway station Խմբագրել Wikidata
Աշխարհագրական կոորդինատներ39°56′11″N 32°50′38″E Խմբագրել Wikidata
Թվական10 Հոկտեմբերի 2015 Խմբագրել Wikidata
Վիրավորների քանակ400 Խմբագրել Wikidata
Զոհվածների քանակ95 Խմբագրել Wikidata
ԶենքՌումբ, improvised explosive device Խմբագրել Wikidata
ԹիրախԽաղաղ բնակչություն Խմբագրել Wikidata
ՏուժողԺողովուրդների դեմոկրատական կուսակցություն Խմբագրել Wikidata
Քարտեզ

2015 թվականի հոկտեմբերի 10-ին՝ տեղական ժամանակով ժամը 10:04-ին, Թուրքիայի մայրաքաղաք Անկարայում[1][2]՝ Անկարայի կենտրոնական երկաթուղային կայարանի մոտ, երկու ռումբ են պայթեցվել[3]։ 109 զոհերի թվով հարձակումը գերազանցել է 2013 թվականի Ռեյհանլիի պայթյունները՝ որպես Թուրքիայի պատմության մեջ ամենամահաբեր ահաբեկչությունը[4][5][6]։ Եվս 500 մարդ վիրավորվել է։ «Turkie Blocks» գրաքննության մոնիտորինգի խումբը հայտնաբերել է ռմբակոծություններից հետո սոցիալական ցանցերի համազգային դանդաղում, որը Human Rights Watch իրավապաշտպան կազմակերպությունն անվանել է «արտադատական» միջոց՝ ուղղված միջադեպի՝ ԶԼՄ-ների անկախ լուսաբանումը սահմանափակելուն[7][8]։

Ըստ երևույթին, ռումբերը թիրախավորել են «Աշխատանք, խաղաղություն և ժողովրդավարություն» ցույցը, որը կազմակերպել էին Թուրքիայի առաջադեմ արհմիությունների կոնֆեդերացիան (DİSK), Թուրք ճարտարագետների և ճարտարապետների պալատների միությունը (TMMOB), Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը (HDP), Թուրքիայի բժշկական ասոցիացիան (TTB) և Հանրային աշխատողների արհմիությունների համադաշնությունը (KESK): Խաղաղության երթն անցկացվել է ի նշան բողոքի՝ Թուրքիայի զինված ուժերի և Քրդստանի բանվորական կուսակցության (PKK) միջև աճող հակամարտության դեմ։ Միջադեպը տեղի է ունեցել նոյեմբերի 1-ին նշանակված համընդհանուր ընտրություններից 21 օր առաջ[9][10][11][12][13]։

Իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը (AK Party)[14][15][16], հիմնական ընդդիմադիր Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունը (CHP) և ընդդիմադիր Ազգայնական շարժում կուսակցությունը (MHP) դատապարտել են հարձակումը և այն անվանել Թուրքիայի ներսում պառակտում առաջացնելու փորձ[17][18][19][20]։ CHP-ի և MHP-ի ղեկավարները խստորեն քննադատել են կառավարությանը անվտանգության ձախողման համար, մինչդեռ HDP-ն ուղղակիորեն մեղադրել է AK կուսակցության կառավարությանը պայթյունների համար[21][22][23][24][25]։ Տարբեր քաղաքական կուսակցություններ չեղյալ են հայտարարել իրենց նախընտրական քարոզարշավը, մինչդեռ վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն եռօրյա համազգային սուգ էր հայտարարել[26][27][28][29][30][31]։

Հարձակման պատասխանատվությունը դեռևս ոչ մի կազմակերպություն չի ստանձնել։ Անկարայի գլխավոր դատախազը հայտարարել է, որ իրենք հետաքննում են մահապարտ ահաբեկիչների երկու դեպքի հնարավորությունը[32][33][34]։ Հոկտեմբերի 19-ին երկու մահապարտներից մեկը պաշտոնապես ճանաչվեց որպես Սուրուչի ռմբակոծության հեղինակի կրտսեր եղբայրը. Երկու եղբայրներն էլ կասկածելի էին, որ առնչություն ունեն «Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետություն» (ԻՊ) և ԻԼԻՊ-ին առընթեր «Դոկումաջըլար» խմբավորման հետ[33][34][35]։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հուլիսի 20-ին Սուրուչում մահապարտ ահաբեկչությունից հետո, որի հետևանքով զոհվել էր 33 մարդ, Թուրքիայի զինված ուժերը պայքարել են ինչպես «Իսլամական պետության», այնպես էլ «Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության» (PKK) վերսկսված PKK-ի ապստամբության դեմ։ PKK-ի հետ հակամարտության վերսկսումը հանգեցրել է Թուրքիայի և PKK-ի միջև խաղաղության գործընթացի ավարտին, ինչպես նաև 2012 թվականից գործող զինադադարին։ Սկզբում ավիահարվածներ են հասցվել ինչպես PKK-ին, այնպես էլ ԻԼԻՊ-ին, ավելի ուշ ռազմական գործողությունները սկսվել են բացահայտ կերպով կենտրոնանալ Հյուսիսային Իրաքում PKK-ի դիրքերի վրա՝ առաջացնելով PKK-ի հետ կապված հակաբռնությունների աճ Թուրքիայի հիմնականում քրդաբնակ հարավ-արևելքում։ Հոկտեմբերի 7-ին հուլիսից սկսած բռնությունների աճը հանգեցրել է 141 զինվորի և 1740 զինյալի մահվան, ինչի հետևանքով մի քանի կառավարամետ մեկնաբաններ պնդել են, որ PKK-ն մոտ է պարտությանը[36][37]։ Այնուամենայնիվ, սպանված զինվորների մեծ թիվը նպաստել է նաև երկրի այլ շրջաններում քաղաքացիական անկարգություններին, որոնց հետևանքով թուրք ազգայնականների հարձակումները տեղի են ունեցել Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) կենտրոնակայանի վրա։ Շատ քաղաքական գործիչներ և մեկնաբաններ պնդում էին, որ երկիրը մոտ է քաղաքացիական պատերազմին[38][39][39][40]։

Քաղաքական իրադրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բռնության աճը տեղի է ունեցել անմիջապես այն բանից հետո, երբ իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը (AK Party) կորցրել է պատկանելիք մեծամասնությունը խորհրդարանում միայն 13 տարվա կառավարությունից հետո 2015 թվականի հունիսին կայացած ընտրություններում։ Երբ հարձակումները տեղի են ունեցել, Ահմեդ Դավութօղլուի գլխավորած ԱԶԿ-ի նախորդ կառավարությունը մնացել է իշխանության մեջ մինչև նոր կոալիցիոն կառավարություն ձևավորվի, ընդ որում, ժամանակավոր ընտրական կառավարությունը՝ Դավութօղլուի գլխավորությամբ, ստանձնել է պաշտոնը 2015 թվականի օգոստոսի 28-ի նոր ընտրությունների ժամանակ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի կոչից հետո։ Քննադատները մեղադրել են ԱԶԿ կուսակցությանը Ազգայնական Շարժում Կուսակցությունից (MHP) հետ վերադարձնելու ազգայնական ընտրողներին՝ միտումնավոր դադարեցնելով լուծման գործընթացը, ինչպես նաև փորձել է նվազեցնել մասնակցությունը հարավ-արևելքում գտնվող HDP-ի ընտրական հենակետերում՝ այնտեղ անկարգություններ ստեղծելով։ Մտահոգություն էր բարձրացվել, թե արդյոք ընտրությունները կարող են ապահով կերպով անցկացվել տարածաշրջանում բռնությունների ֆոնին։

Իրադարձություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընկկալվող թիրախներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայթյունները տեղի են ունեցել «Աշխատանքի, խաղաղության և ժողովրդավարության» հանրահավաքից անմիջապես առաջ, որին աջակցում էին Թուրքիայի առաջադեմ արհմիությունների կոնֆեդերացիան (DİSK), Թուրք ճարտարագետների և ճարտարապետների պալատների միությունը (TMMOB), Թուրքական բժշկական ասոցիացիան (TTB) և Պետք է կայանար Հանրային աշխատողների արհմիությունների կոնֆեդերացիան (KESK)[41][41]: Հանրահավաքը նախատեսված էր Սըհհիյե հրապարակում, հավաքի վայր էր երկաթուղային անցումային կամուրջը։ Հաղորդվել է, որ հանրահավաքին նախապատրաստվելիս ներկաներից շատերը Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) կողմնակիցներ էին, հանրահավաքի տարածքը պարունակում էր HDP, Աշխատանքային կուսակցության (EMEP) և Սոցիալիստական երիտասարդական ասոցիացիաների ֆեդերացիայի (SGDF) բազմաթիվ դրոշներ[42][43]։

Պայթյուններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հոկտեմբերի 10-ին առաջին ռումբը պայթել է տեղական ժամանակով ժամը 10:04-ին ( EEST ), մինչ հանրահավաքի մասնակիցները բազմիցս բացականչում էին «Bu meydan kanlı meydan» («Այս հրապարակը արյունոտ հրապարակ է»)[44]։ Երկրորդ ռումբը պայթել է մի քանի վայրկյան անց[44][45]։ Դիտարկվել է նաև, որ պայթյունները եղել են Ազգային հետախուզական կազմակերպության (MİT) կենտրոնակայանի մոտակայքում[46]։ Պայթյունից կարճ ժամանակ անց անվտանգության ուժերը մաքրել են տարածքը երրորդ և չորրորդ ռումբերի հնարավոր պայթեցման համար[47][48]։

Տուժածներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայթյունների օրը նախնական տվյալներով զոհվել է 86 մարդ, 186 վիրավոր[41][41][49][50][51][52]։ Հաջորդ օրը մահացածների ընդհանուր թիվը հայտարարվել է 97[53][53][54][55][55][56]։ Հոկտեմբերի 14-ին վարչապետի հայտարարության համաձայն՝ ընդհանուր առմամբ զոհվել է 99 մարդ[57][58]։ Հետագա օրերին այդ թիվը ավելացել է, քանի որ հիվանդանոցներում գտնվող մարդիկ մահացել են ստացված վերքերից՝ մինչև 100[59] և 102[57][60][61]։

Թուրքական բժիշկների ասոցիացիան (TTB) հանդես է եկել անկախ հայտարարություններով՝ հայտնելով, որ 97-ը մահացել են, և ավելի քան 400 մարդ վիրավորվել է[62][63], որը հետագայում թարմացրել է 105-[64] ի, և 106-ի[4][65]։ Միջազգային լրատվամիջոցները խոսել են 109 զոհերի և 508 վիրավորների մասին[4]։

Քրդամետ HDP կուսակցությունը առաջին օրը հայտարարել է, որ մահերի թիվը 128 է[66][66], սակայն մի քանի օր անց հետ է վերցրել հայտարարությունը և ներողություն խնդրել ապակողմնորոշիչ հայտարարության համար[67][67][68][69]։

Մեդիայի և համացանցի անջատումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռադիոյի և հեռուստատեսության բարձրագույն խորհուրդը (RTÜK) վարչապետի խնդրանքով հայտարարել է ռմբակոծությունների վերաբերյալ մամուլի բոլոր լուսաբանումները ժամանակավորապես արգելելու մասին[70]։ «Turkie Blocks» մոնիտորինգային խումբը հայտնաբերել է Twitter և Facebook սոցիալական ցանցերի միտումնավոր դանդաղեցում կամ խափանում, որը սկսվել է հարձակումից մի քանի ժամ անց[8][71][71][72][72]։ Պաշտոնյան այն ժամանակ պնդել է, որ ինտերնետի խնդիրները «շատ օգտագործման պատճառով են», թեև «խաղաղության և կարգի համար» ինտերնետի խափանումների պրակտիկան սովորական է դարձել հաջորդ ամիսներին և, ի վերջո, ճանաչվել կառավարության կողմից և ընդունվել է օրենքի ուժ[7][7][8][73][73][74][74][75]։

Անմիջական արձագանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպքի վայրում գտնվող ականատեսները լրատվամիջոցներին պատմել են, որ ոստիկանությունը սկսել է արցունքաբեր գազ կիրառել ռումբերի պայթյունից անմիջապես հետո՝ միաժամանակ կանգնեցնելով շտապօգնության մեքենաները։ Պայթյունից հետո զայրացած մարդիկ փորձել են հարձակվել ոստիկանական մեքենաների վրա, իսկ HDP-ն պնդել է, որ ոստիկանությունը հարձակվել է տուժածներին ապահով վայր տեղափոխող մարդկանց վրա[76][76]։

Պայթյուններից կարճ ժամանակ անց դեպքի վայր են ժամանել առողջապահության նախարար Մեհմեդ Մյուեզզինօղլուն, ներքին գործերի նախարար Սելամի Ալթինոքը և արդարադատության նախարար Քենան Իփեքը՝ հետաքննություն իրականացնելու համար։ Սակայն նրանց հանդիպել են ցուցարարներ, որոնք վանկարկել են հակա-AKP կարգախոսներ և նրանք ստիպված են եղել հեռանալ դեպքի վայրից ժամանելուց մեկ րոպե չանցած[77]։ Անկարայի գլխավոր դատախազը հայտարարել է, որ իրենք հետաքննել են երկու մահապարտ ահաբեկիչների հավանականությունը, մինչդեռ Թուրքիայի պետական երկաթուղիները (TCDD) հայտարարել են, որ Անկարայի կենտրոնական երկաթուղային կայարանով անցնող գնացքների ծառայությունների հետաձգումներ կլինեն[77][78][78]։

Վարչապետ Ահմեթ Դավութօղլուն չեղարկել է իր բոլոր նախկին գործունեությունը և հայտարարել, որ երեք օրով կդադարեցնի նախընտրական քարոզարշավը։ Նա հանդիպել է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ, ով նույնպես չեղարկել է Ստամբուլում իր մասնակցությունը միջադեպից հետո։ Վարչապետն ավելի ուշ անցկացրել է անվտանգության գագաթնաժողով, որին մասնակցել են փոխվարչապետներ Յալչըն Աքդողանը, Նուման Քուրթուլմուշը և Թուղրուլ Թյուրքեշը, ինչպես նաև Ազգային հետախուզական կազմակերպության (MİT) փոխքարտուղար Հաքան Ֆիդանը, ներքին գործերի նախարար Սելամի Ալթինոքը, արդարադատության նախարար Քենան Իփեկը, Անկարայի նահանգապետ Մեհմեդ Քըլըչլարը, անվտանգության գլխավոր տնօրեն Ջելալեթթին Լեքեսիզը և մի քանի այլ ավագ պետական ծառայողներ, որոնք աշխատում են վարչապետության և առողջապահության նախարարությունում[79][80]։

Հանցագործներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախնական ենթադրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անկարայի գլխավոր դատախազը հայտարարել է, որ իրենք հետաքննում են մահապարտների կրկնակի պայթյունների հավանականությունը[81][82]։ Նկատվել է, որ Twitter-ի անանուն էջը պնդում էր, որ պայթյունը կարող է տեղի ունենալ Անկարայում՝ իրականում ահաբեկչությունից մեկ օր առաջ[83][84]։

Թուրքիայի աշխատավորական կուսակցության (EMEP) կողմնակիցները բողոքի ցույց են անում Լոնդոնում.

Հարձակման պատասխանատվությունը ստանձնած որևէ հայտնի ոչ պետական հանցագործի կողմից որևէ անհապաղ հայտարարության բացակայությունը հանգեցրել է հնարավոր հանցագործների մասին ենթադրությունների։ «Ազգայնական շարժում» կուսակցության (MHP) առաջնորդ Դևլեթ Բահչելին հայտարարել է, որ հարձակումները նման են հուլիսին Սուրուչում տեղի ունեցած պայթյունին, ինչը քննարկումների տեղիք է տվել այն մասին, թե արդյոք «Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետությունը» կարող էր պատասխանատվություն կրել[85][86]։ Հաղորդվել է, որ օգտագործված ռումբի տեսակը շատ նման է Սուրուչի ռմբակոծության ժամանակ օգտագործված նյութերին՝ ազդարարելով երկու միջադեպերի միջև հնարավոր կապի մասին[87][88]։

Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը (HDP) բացահայտորեն մեղադրել է թուրքական պետությանն ու կառավարությանը հարձակման համար՝ մեղադրելով կառավարությանը ոչ պետական դերակատարների հետ համագործակցելու և նրանց ներկայությունը հաղթահարելու համար անբավարար քայլեր ձեռնարկելու մեջ[89]։ HDP-ն պնդում է, որ իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը (AKP) մեղավոր է «արյունոտ ձեռքերով մարդասպաններ» լինելու և նաև Թուրքիայի խաղաղության և անվտանգության համար թիվ մեկ սպառնալիք լինելու մեջ։ HDP-ի մեղադրանքը արժանացել է ԱԶԿ-ի կառավարության խիստ քննադատությանը[89]:

Փարիզի բողոքի պաստառ. Նշենք, որ «Անկարա» գրվել է նախորդ տեքստի վրա, ինչը ցույց է տալիս, որ ցուցանակը կրկին օգտագործվել է նախորդ ահաբեկչական միջադեպի դեմ բողոքի ցույցից։

Անտառների և ջրային տնտեսության նախարար Վեյսել Էրօղլուն Աֆյոնկարահիսարում խիստ քննադատության ենթարկված հայտարարություն է արել՝ ակնարկելով, որ HDP-ն դիտավորյալ հարձակում է կազմակերպել սեփական աջակիցների դեմ՝ իրենց կուսակցության նկատմամբ հանրային համակրանքը բարձրացնելու համար[90][91][92][93]։ Թեև Էրօղլուն կոնկրետ չի նշել HDP-ի կամ PKK-ի անունները, նա նշել է, որ հունիսին Դիարբեքիրում տեղի ունեցած HDP-ի հանրահավաքում տեղի ունեցած պայթյունը փորձ էր՝ բարձրացնելու HDP-ին աջակցությունը «միայն այն բանի համար, որ նրանք կարողանան հաղթահարել 10 տոկոս ընտրական շեմը »[90][92][94][95]։

Հետաքննություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում կառավարությունը ենթադրում էր[96][96] որ հանցագործները կարող են լինել հետևյալ հակակառավարական խմբավորումներից որևէ մեկը․ (DHKP-C), Մարքսիստ-լենինյան կոմունիստական կուսակցություն (MLKP)։

Պայթյունից մեկ օր անց Դավութօղլուն ենթադրել է, որ վաղ հետաքննությունը ցույց է տալիս ԻՊ-ի մասնակցությունը[97][98][99]։ Սակայն ընդդիմադիր քաղաքական կուսակցությունները չեն ընդունել այս վերագրումը[99]։

Ադըյամանից ազգությամբ քուրդ Յունուս Էմրե Ալագյոզը՝ Սուրուչի պայթյունի հեղինակ Աբդուրահման Ալագյոզի կրտսեր եղբայրը կառավարության կողմից կասկածվում էր որպես մահապարտ ահաբեկիչներից մեկը[34][34]։ Հոկտեմբերի 14-ին ԶԼՄ-ները պնդում էին, որ Յունուսը և երկրորդ կասկածյալը՝ Օմեր Դենիզ Դյունդարը, որոնք երկուսն էլ համարվում են ԻԼԻՊ-ի հետ կապեր ունեցող անձինք, հայտնաբերվել են պայթյունի վայրից ԴՆԹ-ի միջոցով[100][100][101][102]։ Հոկտեմբերի 19-ին երկու մահապարտ ահաբեկիչներից մեկը պաշտոնապես ճանաչվել է Յունուս Էմրե Ալագյոզը[33][33]։

Պատասխանատվություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի օգոստոսին դատարանը ռմբակոծության համար ինը մեղադրյալի դատապարտեց ցմահ ազատազրկման։ Դատավարության ընթացքում մեղադրանք է առաջադրվել ԴԱԻՇ-ի 36 կասկածյալ անդամի[103][104]։

Արձագանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենցաաղային արձագանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նիդերլանդներում ապրող թուրքերի ցույց

Քաղաքական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը դատապարտել է պայթյունները և խոստացել, որ թուրք ժողովուրդը «զզվելի հարձակումից» հետո կկանգնի «միասնության և համերաշխության մեջ»։ Նա նաև հայտարարել է, որ Թուրքիան չի տրվի հասարակության մեջ պառակտում սերմանելու ջանքերին[105][106][107][107]։ Նա կոչ է արել բոլորին պատասխանատվություն ստանձնել և գործել բարի նպատակներով՝ պնդելով, որ կառավարությունն աշխատում է հնարավորինս արագ բացահայտել միջադեպի ամբողջական մանրամասները[108][109]։

Վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն ՝ «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության (ԱԶԿ) առաջնորդ, հայտարարություն է տարածել՝ դատապարտելով հարձակումը, և պնդելով, որ դա հարձակում է ժողովրդավարության և հասարակության բոլոր շերտերի դեմ։ Նա ասել է, որ Թուրքիան օրինակ է այն երկրի, որը պահպանել է միասնականությունը՝ չնայած ազգային միասնության դեմ ուղղված մի քանի սպառնալիքներին՝ հայտարարելով հարձակման առնչությամբ ընդդիմադիր կուսակցության առաջնորդների հետ հանդիպելու պլանների մասին։ Եռօրյա համազգային սուգ հայտարարելով՝ Դավութօղլուն խոստացել է մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկել՝ անկախ նրանից, թե ովքեր են նրանք[110][110]։

Հիմնական ընդդիմադիր առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն՝ Ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) առաջնորդը, պնդել է, որ իրենք պատրաստ են կատարել ցանկացած խնդիր՝ դադարեցնելու նման հարձակումները Թուրքիայում[111][112] և համաձայնել են հանդիպել Դավութօղլուի հետ՝ քննարկելու պայթյունը[113]։ Նա հայտարարել է, որ բոլոր քաղաքական կուսակցությունները պարտավոր են միասին կանգնել նման հարձակումների դեմ և կոչ արել հանցագործներին բացահայտել իրենց՝ հետագայում պնդելով, որ բռնությունը երբեք չի եղել տեսակետների տարբերության պատասխանը[111][112][114]։

Հարձակման վայր

Ընդդիմության առաջնորդ, Ազգայնական շարժում կուսակցության (MHP) առաջնորդ Դևլեթ Բահչելին, հրաժարվելով հանդիպել Դավութօղլուի հետ, հարձակումից հետո չեղարկել է Իզմիրում նախատեսված նախընտրական հանրահավաքը և հայտարարություն է տարածել, որում պնդել է, որ Թուրքիան վճարում է ԱԶԿ-ի սերտ հարաբերությունների գինը բռնի խմբերի հետ[113][114]։ Դատապարտելով պայթյունները որպես հարձակում երկրի միասնության վրա՝ նա նաև հայտարարել է, որ այն փաստը, որ նման հանցագործները կարող են խուսափել անվտանգության և հետախուզական կազմակերպություններից՝ ռմբակոծություն իրականացնելու համար երկրի մայրաքաղաքում, մտահոգիչ մեկ այլ լուրջ խնդիր է[115][116]։ Ընդդիմության առաջնորդ Սելահաթթին Դեմիրթաշը ՝ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) համաառաջնորդը, զուգահեռներ է անցկացրել տարվա սկզբին Սուրուչում և Դիարբեքիրում տեղի ունեցած պայթյունների հետ՝ պնդելով, որ իր կուսակցությունը հատուկ թիրախ է դարձել։ Պետությանը մեղադրելով մայրաքաղաք Անկարայի կենտրոնում «ջարդ» անելու մեջ՝ նա այնուհետև պնդել է, որ իրենք բախվել են «խելքը կորցրած խելագար, անարժանապատիվ վերաբերմունքի»։ Նա մեղադրել է Արդարություն և զարգացում կուսակցության կառավարությանը և Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին Թուրքիայի ժողովրդին բռնություն գործադրելու մեջ՝ դատապարտելով նրանց որպես «արյունոտ մարդասպաններ»։ Անդրադառնալով Էրդողանին որպես «ավազակախմբի ղեկավար»՝ նա պնդել է, որ Էրդողանը կարողացել է ցույցեր անցկացնել լիակատար անվտանգության պայմաններում, սակայն խաղաղության համար հանրահավաք անցկացնել ցանկացող հասարակության ներկայացուցիչները «կոտորվել են»։ Նա նաև պնդել է, որ ԱԶԿ-ն ամենամեծ վտանգն է երկրի խաղաղության և անվտանգության համար՝ արժանանալով ԱԶԿ առաջնորդ և վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուի քննադատությանը[117][118]։

Զոհվածների անուններ

Ռմբակոծությունից անմիջապես հետո PKK / KCK-ն զինադադար է հայտարարել՝ ապահովելու համար, որ նոյեմբերի 1-ի խաղաղ ընտրությունների գործընթացտը[119][120][121], որոնք, ըստ տեղեկությունների, արդեն պլանավորվում էին ռմբակոծությունից առաջ[119][122][123]։ Այնուամենայնիվ, զինադադարը չի իրականացել, քանի որ ռմբակոծությունից հետո PKK-ի հարձակումներից ամեն օր շարունակվում էին սպանվել ոստիկաններ և զինվորներ[124][124][125][125][126][126][127][127]։

Այլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցուցարարները Փարիզում

Հոկտեմբերի 13-ին առավոտյան հեռուստատեսային չաթի իր շոուն փակելուց առաջ TRT-ի հաղորդավար Սելվեր Գյոզուաչիկը կարդաց իր հեռուստադիտողներից մեկի թվիթը, որտեղ ասվում էր, որ ճիշտ չէ «բոլոր զոհերին միավորել [որովհետև] ոմանք կարող են անմեղ լինել»։ Նա համաձայնել է այդ տրամադրությունների հետ՝ ասելով, որ կարող են լինել «ոստիկանության աշխատակիցներ, մաքրության աշխատակիցներ, անցորդներ կամ մարդիկ, ովքեր փորձում էին հասնել աշխատանքի», ովքեր նույնպես զոհվել են ռմբակոծությունների ժամանակ[128][129]։

Գրականության ոլորտում Նոբելյան մրցանակի նախկին դափնեկիր Օրհան Փամուկը քննադատել է Էրդողանին անապահովության մթնոլորտի համար, քանի որ վերջինս համառորեն փորձում է հասնել խորհրդարանական մեծամասնության, որը երկիրը հասցրել է աղանդավորական հակամարտության եզրին։

ՈւԵՖԱ-ի Եվրո-2016-ի ընտրական փուլի Թուրքիա-Իսլանդիա հանդիպման ժամանակ մեկ րոպե լռությամբ հարգելիս ամբոխը սուլել է, սուլել, բղավել թուրքական ծայրահեղ ազգայնական կարգախոսներ և վանկարկել Ալլահ աքբար[130][131][132][133]։

Միջազգային արձագանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարձակումը, որը տարածել են սոցիալական ցանցերի օգտատերերը, հրապարակած նկար

Վերազգային մարմիններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Եվրամիություն Եվրամիություն: Եվրոպական խորհրդի նախագահ Դոնալդ Տուսկը դատապարտել է պայթյունները՝ նշելով, որ դրանք «ցինիկ կերպով շահարկում են Թուրքիայի համար զգայուն պահը»։ Արտաքին գործերի գերագույն ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինին և ընդլայնման և եվրոպական հարևանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Յոհաննես Հանը հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ, որում կոչ են արել Թուրքիայի հասարակությանը և բոլոր քաղաքական ուժերին միավորվել նման միջադեպերի դեմ[134][135][136]։

Նահանգներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հայաստան Հայաստան: Նախագահ Սերժ Սարգսյանն իր ցավակցությունն է հայտնել և դատապարտել պայթյունները[137]։
  • Ավստրալիա Ավստրալիա: Վարչապետ Մալքոլմ Թերնբուլը հեռախոսազրույցում իր ցավակցությունն է հայտնել իր գործընկերոջը։ Ընդդիմության օրինագծի ղեկավար Շորթենն իր ցավակցությունն է հայտնել Թուրքիայի դեսպանի թեկնածուին[138]։
  • Ադրբեջան Ադրբեջան: Նախագահ Իլհամ Ալիևը հեռախոսազրույց է ունեցել Էրդողանի հետ՝ իր ցավակցությունը հայտնելով զոհվածների ընտանիքների անդամներին և հարազատներին և թուրք ժողովրդին։ Ընդդիմության օրինագծի խմբագիր Շորտենն իր ցավակցությունն է հայտնել Թուրքիայի դեսպանի թեկնածուին[139]։
  • Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան: Արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Հուա Չունինը «խստորեն դատապարտել է պայթյունները» և վերահաստատել Չինաստանի դիրքորոշումը ահաբեկչության հարցում՝ Չինաստանի ժողովրդի անունից հայտարարելով, որ «մենք դեմ ենք ցանկացած ձևով ահաբեկչական հարձակումներին»[140]։
  • Կոլումբիա Կոլումբիա: Նախագահ Խուան Մանուել Սանտոսը դատապարտել է արարքը։ Արտաքին գործերի նախարարությունը Կառավարության անունից հայտարարություն է տարածել՝ դատապարտելով հարձակումները՝ հայտնելով, որ «Կոլումբիան դատապարտում է ահաբեկչական բռնությունը, խորապես ցավում է խաղաղության համար դրսևորվող անհատների նկատմամբ այդ գործողությունների համար»[141]։
  • Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս: Նախագահ Նիկոս Անաստասիադեսն իր ցնցումն է հայտնել և ցավակցություն հայտնել հարձակման կապակցությամբ։ Արտաքին գործերի նախարարությունը նաև հայտարարություն է տարածել, որում դատապարտել է հարձակումը և մտահոգություն հայտնել տարածաշրջանում նման միջադեպերի տարածման և նման սպառնալիքների դեմ պայքարելու վճռականության անհրաժեշտության կապակցությամբ[142]։
    • Հյուսիսային Կիպրոս Հյուսիսային Կիպրոս: Նախագահ Մուստաֆա Աքընջը դատապարտել է պայթյունները՝ դրանք անվանելով «դաժան հարձակում այն ​​ժամանակ, երբ Թուրքիային ամենից շատ ներքին խաղաղություն է պետք»։ Վարչապետ Օմեր Կալյոնջուն եռօրյա համազգային սուգ է հայտարարել[143]։
  • Չեխիա Չեխիա: Վարչապետ Բոհուսլավ Սոբոտկան դատապարտել է հարձակումը և իր ցավակցությունն է հայտնել Թուրքիայի կառավարությանն ու տուժած ժողովրդին։ Նա նշել է, որ մեղավորները պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն։ Արտաքին գործերի նախարար Լյուբոմիր Զաորալեկը նույնպես ցավակցություն հայտնել և ասել, որ այդ հարձակումները չպետք է խանգարեն գալիք ընտրություններին և վտանգի ենթարկեն Թուրքիայի ժողովրդավարական բազան[144][145][146]։
  • Եգիպտոս Եգիպտոս: Արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել, որտեղ ասվում է, որ դատապարտում է պայթյունները և կոչ է անում միջազգային հանրությանը դիմակայել նման միջադեպերին[147]։
  • Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա: Նախագահ Սաուլի Նինիստոն տիկնոջ հետ ծաղիկներ է դրել հարձակման վայրում զոհերի հիշատակին չորս օր անց[148]։
  • Ֆրանսիա Ֆրանսիա: Նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը դատապարտել է հարձակումը և ցավակցություն հայտնել[149]։
  • Գերմանիա Գերմանիա: Արտաքին գործերի նախարար Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը դատապարտել է «դաժան ահաբեկչությունը խաղաղ ցուցարարների վրա...[որպես] հարձակում Թուրքիայի դեմոկրատական ​​գործընթացի վրա»[150];
  • Հունաստան Հունաստան: Վարչապետ Ալեքսիս Ցիպրասը դատապարտել է հարձակումը և կոչ է արել Էրդողանին բացատրել Թուրքիայում ժողովրդավարական հանրահավաքների վրա բազմաթիվ հարձակումները։
    • Ընդդիմադիր «Նոր ժողովրդավարությունը» և Հունաստանի կոմունիստական ​​կուսակցությունը (KKE) նույնպես դատապարտել են հարձակումը[151]։
  • Գվատեմալա Գվատեմալա: Նախագահ Ալեխանդրո Մալդոնադոն դատապարտել է հարձակումը և համերաշխություն հայտնել զոհերի համար[152]։
  • Հունգարիա Հունգարիա: Վարչապետ Վիկտոր Օրբանն իր ցավակցությունն է հայտնել իր գործընկերոջը ուղղված նամակում, որում ասվում է, որ «այս սարսափելի ողբերգությունը չի կարող խախտել մեր հանձնառությունը միջազգային հակաահաբեկչական համագործակցությանը»[153]։
  • Հնդկաստան Հնդկաստան: Վարչապետ Նարենդրա Մոդին Twitter-ում գրել է իր տխրությունը «ռումբի պայթյունի հետևանքով մարդկային կորուստների համար», ինչպես նաև իր ցավակցություններն է հղել «մահացածների ընտանիքներին և աղոթել տուժածների համար»[154]։
  • Իրան Իրան: Առաջին փոխնախագահ Էսհակ Ջահանգիրին ասել է, որ երկու երկրները պետք է սերտորեն համագործակցեն, և որ անհրաժեշտություն կա դիմակայելու նման հանցագործներին։ «Հաշվի առնելով տարածաշրջանում ստեղծված կրիտիկական և զգայուն իրավիճակը և պայմաններից օգտվելու արտաքին ուժերի ջանքերը, երկու երկրների միջև կարծիքների փոխանակման աճը, ինչպես նաև լայնածավալ խորհրդակցությունները առանձնահատուկ նշանակություն ունեն»։ Նա նաև նշել է, որ Իրանը շահագրգռված է տարբեր ոլորտներում Թուրքիայի հետ համագործակցության հնարավորինս բարձր մակարդակով։ Դեպքի առնչությամբ, ավելի կոնկրետ, նա ափսոսանք է հայտնել ռմբակոծությունների կապակցությամբ և ասել, որ Իրանը պատրաստ է բուժօգնություն ցուցաբերել տուժածներին։
Արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Մարզիե Աֆխամը ցավակցություն է հայտնել զոհվածների ընտանիքներին տեղի ունեցածի կապակցությամ[155]։
  • Իսրայել Իսրայել: Նախագահ Ռըուվեն Ռիվլինը նամակ է հղել իր գործընկերոջը՝ ցավակցություն հայտնելով, որում գրել է, որ «ցավով է տեղեկացել դաժան հարձակումների մասին» և հայտնել «մեր տարածաշրջանի բոլոր ժողովուրդների համար ավելի լավ և ավելի ապահով ապագայի հույսեր»[156]։
  • Իտալիա Իտալիա: Նախագահ Սերջիո Մատարելլան դատապարտել է հարձակումը և Իտալիայի ժողովրդի համերաշխությունը հայտնել թուրք ժողովրդին։
Վարչապետ Մատտեո Ռենցին իր անհանգստությունն ու վիշտն է հայտնել «ժողովրդավարության և խաղաղության դեմ դաժան ահաբեկչության համար»[157]։
  • Լատվիա Լատվիա: Արտաքին գործերի նախարար Էդգարս Ռինկևիչսը Twitter-ում դատապարտել է հարձակումները և իր ցավակցությունը հայտնել զոհերի ընտանիքներին[158]։
  • Լիտվա Լիտվա: Ե՛վ նախագահ Դալյա Գրիբաուսկայտեն, և՛ վարչապետ Ալգիրդաս Բուտկևիչյուսը ցավակցություն են հայտնել՝ նշելով, որ «ամբողջ միջազգային հանրությունը միաձայն դատապարտում է Թուրքիայի դեմ իրականացված այս ահաբեկչությունները»[159]։
  • Մալայզիա Մալայզիա: Վարչապետ Նաջիբ Ռազակը ասել է, որ վշտացած է մարդկային կորուստների համար և խստորեն դատապարտել է հարձակումները[160]։
  • Նեպալ Նեպալ: Նեպալի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի հաղորդագրության մեջ ասվում է, որ Նեպալի կառավարությունը «խստորեն դատապարտում է Թուրքիայի մայրաքաղաք Անկարայում 2015 թվականի հոկտեմբերի 10-ին տեղի ունեցած մահապարտ-ահաբեկումները, որոնք հանգեցրել են բազմաթիվ թանկարժեք կյանքերի և ունեցվածքի հսկայական վնասի»[161]։
  • Պակիստան Պակիստան: ԱԳՆ-ն հայտարարություն է տարածել՝ դատապարտելով պայթյունը և իրենց ցավակցություններն է հղել Թուրքիայի ժողովրդին և կառավարությանը[162]։
  • Ռումինիա Ռումինիա: Նախագահ Կլաուս Յոհանիսը դատապարտել է հարձակումը և ցավակցություն հայտնել թուրք ժողովրդին։ Նա նաև կրկնել է Ռումինիայի «լիակատար հանձնառությունը ահաբեկչության և ցանկացած տեսակի ծայրահեղականության դեմ պայքարին»[163]։
  • Ռուսաստան Ռուսաստան: Նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ասել է. «Անհրաժեշտ է միավորել ջանքերը այս չարիքի դեմ պայքարում։ Այն, ինչ տեղի ունեցավ Թուրքիայում… դա, անշուշտ, լկտի ահաբեկչություն է, ահաբեկչական հանցագործություն՝ բազմաթիվ զոհերով։ Եվ, իհարկե, դա իրավիճակը ապակայունացնելու փորձ է Թուրքիայում՝ մեզ համար հարևան և բարեկամ երկրում»։ Վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևն իր «ցավակցությունն է հայտնել բոլոր նրանց, ովքեր կորցրել են իրենց սիրելիներին»՝ «սաստիկ ահաբեկչության» հետևանքով։ Նրա գրասենյակը նույնպես դատապարտել է հարձակումը և հայտնել, որ նա «ցավակցություն է հայտնել Անկարայում տեղի ունեցած պայթյունների զոհերի համար և շուտափույթ ապաքինում է մաղթել վիրավորներին»[164][165]։
  • Ուկրաինա Ուկրաինա: Արտաքին գործերի նախարար Պավլո Կլիմկինը դատապարտել է հարձակումը և շուտափույթ ապաքինում մաղթել վիրավորներին[166]։
  • Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն: Արտաքին գործերի և համագործակցության հարցերով պետքարտուղար Ֆիլիպ Համոնդը դատապարտել է «բարբարոսական» հարձակումը և ցավակցություն հայտնել սպանվածների ընտանիքին։ Նա նաև հայտարարել է, որ բրիտանական կառավարությունը թուրք ժողովրդի հետ է[167]։
    • Ահաբեկչության դեմ պայքարի ոստիկանության ստորաբաժանման տնօրեն, հանձնակատարի օգնական Մարկ Ռոուլին ասել է, որ երկրի ոստիկանությունը «շարունակական աջակցություն» է ցուցաբերում Թուրքիայում քննիչներին։ Նա նաև կոչ է արել Բրիտանիայի «ազդակիր» համայնքներում տեղեկատվություն ունեցողներին կապ հաստատել ոստիկանության հակաահաբեկչական թեժ գծի հետ։ Նա վերջապես ավելացրել է, որ «մենք խոր վշտով ենք լսել» պայթյունների մասին և ցավակցություն է հայտնել Թուրքիային և երկրի թուրքական համայնքին[168]։
  • Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ: Նախագահ Բարաք Օբաման հեռախոսազրույցում իր ցավակցությունն է հայտնել իր գործընկեր Էրդողանին և «հաստատել, որ ամերիկացի ժողովուրդը համերաշխ է Թուրքիայի ժողովրդի հետ՝ ահաբեկչության դեմ պայքարում և տարածաշրջանում անվտանգության ընդհանուր մարտահրավերները»[169]։
Դեսպանատունը դատապարտել է հարձակումը և իր ցավակցությունը հայտնել[170][171]
  • Վիետնամ Վիետնամ: Արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Լը Հայ Բինը «խստորեն դատապարտում է ահաբեկչությունը» և իր ցավակցությունն է հայտնում Թուրքիայի կառավարությանը, ժողովրդին և զոհվածների ընտանիքներին[172]։

Այլք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Պաշտպանեք Միջազգայինը․ Նախագահ դոկտոր Վիդադ Աքրաուին ափսոսանք է հայտնել ռմբակոծությունների համար, իր ցավակցություններն ու համերաշխությունը հայտնել նրանց, ովքեր հավաքվել էին խաղաղության և հաշտության դրոշների ներքո՝ նշելով, որ խաղաղության ձայները չեն կարող խլացվել պայթյուններով, դաժանությամբ կամ բարբարոսությամբ[173]։ Նա նաև կոչ է արել «անաչառ հետաքննություն անցկացնել ՄԱԿ-ի տեսուչների կողմից մահապարտ ահաբեկիչների և դրանց հետևանքների վերաբերյալ»[173][174][175]։

Ճամփորդական խորհուրդներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրիան, Բելգիան, Կանադան, Դանիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Իրանը, Իռլանդիան, Իտալիան, Նիդեռլանդները, Նոր Զելանդիան, Լեհաստանը, Շվեյցարիան, Միացյալ Թագավորությունը և Միացյալ Նահանգները ճանապարհորդական նախազգուշացումներ են տվել՝ խորհուրդ տալով խուսափել բոլոր ոչ էական ճանապարհորդություններից Թուրքիա[176][177]։

Հետևանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարձակումից հետո վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն եռօրյա համազգային սուգ է հայտարարել[26]

Նախընտրական քարոզարշավներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տեղի ծաղիկներ

2015-ի նոյեմբերի համընդհանուր ընտրությունների նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ տեղի ունեցած ռմբակոծությունից հետո տարբեր կուսակցություններ հրաժարվել են իրենց նախատեսված հանրահավաքներից։ Արդարություն և զարգացում կուսակցությունը (ԱԶԿ) հարձակումից հետո երեք օրով չեղարկել է նախընտրական ծրագիրը[178][179]։ Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունը (CHP) նույնպես չեղյալ է հայտարարել իրենց ամենօրյա Ստամբուլի ծրագիրը, որի ժամանակ կուսակցության առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն պետք է անցկացներ քարոզարշավի ընթացքում[180][181][182]։ Ազգայնական շարժում կուսակցությունը (MHP) հայտարարել է, որ Իզմիրում իրենց նախատեսված հանրահավաքը տեղի կունենա ավելի ուշ[183]։ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը (HDP), պնդելով, որ իրենք են եղել հարձակման թիրախը, հրաժարվել է քարոզարշավի ռազմավարության հանդիպումից, որը տեղի էր ունենալու Ստամբուլի իրենց կենտրոնակայանում[184][185][186]։ Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նույնպես չեղարկել է Ստամբուլում իր նախորդ այցերը[183][187][188], ներառյալ Թուրքմենստան կատարած այցը[189][190]։

Հրաժարականի կոչեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն բանից հետո, երբ Արդարադատության ժպտացող նախարար Քենան Իփեքի էկրանավորումը տարածվեց, CHP-ի առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն ասաց, որ իրենք պետք է հրաժարական տան Դավութօղլուի հետ հանդիպման ժամանակ։ Նա ասաց. «Արդարադատության նախարարի տեսարանը ապշեցուցիչ է։ Հասարակությունը ծանր տրավմայի մեջ է, իսկ արդարադատության նախարարը ժպտում է։ Արդարադատության նախարարը չի կարող մնալ իր աշխատասենյակում»։ Նա հավելել է, որ Դավութօղլուն որոշում կկայացնի Իփեքի վարքագծի վերաբերյալ զեկույց ստանալուց հետո։ Այն քննադատության արժանացավ նաև սոցիալական ցանցերում։ Այնուհետև, փոխնախագահ Հալուք Քոչը նաև կոչ է արել անհապաղ հրաժարական տալ Ներքին գործերի նախարար Սելամի Ալթինոքին՝ ասելով, որ նա ի վիճակի չէ կատարել իր պարտականությունները։

Արդյունաբերական գործողություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանրային աշխատողների արհմիությունների կոնֆեդերացիան (KESK), Թուրք ճարտարագետների և ճարտարապետների պալատների միությունը (TMMOB), Թուրքական բժշկական ասոցիացիան (TTB) և Թուրքիայի առաջադեմ արհմիությունների կոնֆեդերացիան (DISK), որոնք բոլորն էլ կազմակերպիչներն էին խաղաղության հանրահավաքի, հայտարարել են, որ հոկտեմբերի 12-ին և 13-ին կանցկացվեն երկօրյա արդյունաբերական ակցիաներ՝ որպես հարգանքի դրսեւորում մահացածների նկատմամբ, ինչպես նաև բողոքի ակցիա ընդդեմ «ֆաշիստական ջարդերի»։ Արհմիությունները նաև հայտարարել են, որ չեն հրաժարվելու հակամարտությանը վերջ տալու իրենց ջանքերից[191][192]։

PKK զինադադար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայթյուններից անմիջապես հետո Քրդստանի աշխատավորական կուսակցությունը (PKK) հայտարարեց հրադադար՝ նոյեմբերի 1-ին խաղաղ ընտրություններ անցկացնելու հնարավորություն տալու համար։ Հրադադարի մասին հայտարարության մեջ, որն արվել է Քրդստանի համայնքների խմբի (KCK) գործադիր մարմնի միջոցով, հայտարարվել է, որ PKK-ն ոչ մի հարձակում չի ձեռնարկի սադրանքների կամ ինքնապաշտպանության նպատակով[193][194]։ Անհասկանալի է, թե արդյոք հրադադարի մասին հայտարարությունը, որն արվել է Անկարայի ռմբակոծություններից մոտավորապես մեկ ժամ անց, կապ ունի միջադեպի հետ։

Հակակառավարական ցույցեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարձակմանը հաջորդած կեսօրին արհմիության հազարավոր անդամներ Ստամբուլի Թաքսիմ հրապարակում սկսեցին բողոքի ցույցեր կազմակերպել՝ ընդդեմ պայթյունի, շատ մասնակիցներ վանկարկելով հակակառավարական կարգախոսներ՝ կոչ անելով և՛ իշխող ԱԶԿ կուսակցությանը, և՛ Էրդողանին հրաժարական տալ[195]։ Նմանատիպ բողոքի ցույցեր տեղի ունեցան Իզմիրում, երբ ցուցարարների և ապստամբների միջև լարվածությունը կարճ ժամանակ անց բարձրացավ Ալսանջակում, նախքան կարճ ժամանակ անց լարվածությունը թուլացավ։ Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի HDP- ի պատգամավորները բողոքի ցույց են անցկացրել Բաթմանում, մինչ նրանց դիմավորել են ոստիկանները արցունքաբեր գազ և ջրցան մեքենաներ կիրառելով։ Անկարայի Քըզըլայ քաղաքում դիմակավորված 15 հոգուց բաղկացած խումբը հրավառությամբ սկսել է հարձակվել ոստիկանների վրա, մինչ նրանց հանդիպել են ջրցան մեքենաներով և պղպեղի ցողերով։ Ավելի քան 2000 ցուցարարներ գլխավորել են Դիարբեքիրում ցույցերը, իսկ 300 ցուցարարներ մասնակցել են բողոքի ցույցերին Շանլիուրֆայում, որոնց ուղեկցել են HDP և Ժողովրդավարական շրջաններ կուսակցության (DBP) քաղաքական գործիչները։ Նմանատիպ բողոքի ակցիաներ տեղի են ունեցել Վանում, Թունջելիում և Կարսում, որին մասնակցում էին HDP-ի և CHP-ի քաղաքական գործիչները, ինչպես նաև KESK, TMMOB, TTB և DISK արհմիությունների անդամները[196][197][198]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Does Turkey have to learn to live with terror?». Hürriyet Daily News. 2016 թ․ մարտի 16. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 17-ին.
  2. ↑ «Fifth anniversary of Ankara bombings in Turkey». fotos.europapress.es (իսպաներեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 25-ին.
  3. ↑ «BBC: Ankara explosions leave more than 80 dead – officials». BBC News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 NRC Handelsblad, 29 June 2016.
  5. ↑ Melvin, Don (2015 թ․ հոկտեմբերի 11). «At least 97 killed in twin bombings near train station in Turkey's capital». CNN. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 30-ին.
  6. ↑ «BAŞBAKANLIK KOORDİNASYON MERKEZİ AÇIKLAMASI 11 EKİM – 12:24». Prime Minister of Turkey. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Open Letter to the Government of Turkey on Internet Blocking and Free Expression». Human Rights Watch (անգլերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 3-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Twitter access is effectively blocked across Turkey by means of selective bandwidth throttling - Turkey Blocks». Twitter (անգլերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 3-ին.
  9. ↑ «Dozens of casualties in blast at Ankara train station». Anadolu Agency. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  10. ↑ «At least 20 killed in twin blast in Turkey's Ankara ahead of rally: Report». Hurriyet News Agency. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  11. ↑ «Twin bombs kill 30 at pro-Kurdish rally in Turkish capital». Reuters.
  12. ↑ «Ankara explosions leave more than 80 dead – officials». BBC News.
  13. ↑ «Ankara peace rally rocked by deadly explosions». Al Jazeera.
  14. ↑ «Ankara patlaması Davutoğlu flaş açıklama». İnternethaber.com. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  15. ↑ «Kılıçdaroğlu'ndan ilk açıklama». MİLLİYET HABER – TÜRKİYE'NİN HABER SİTESİ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  16. ↑ «Terör saldırısı sonrası Bahçeli'den ilk açıklama». Haber7. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  17. ↑ «Ankara patlaması Davutoğlu flaş açıklama». İnternethaber.com. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  18. ↑ «Kılıçdaroğlu'ndan ilk açıklama». MİLLİYET HABER – TÜRKİYE'NİN HABER SİTESİ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  19. ↑ «Terör saldırısı sonrası Bahçeli'den ilk açıklama». Haber7. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  20. ↑ «HDP co-chair blames AKP government for Ankara bombings». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  21. ↑ «Accusing PM of 'power vacuum' upon Ankara massacre, CHP-HDP leaders insist on dialogue». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  22. ↑ «MHP leader sees 'security failure' in Ankara massacre». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  23. ↑ «HDP co-chair blames AKP government for Ankara bombings». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  24. ↑ «Accusing PM of 'power vacuum' upon Ankara massacre, CHP-HDP leaders insist on dialogue». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  25. ↑ «MHP leader sees 'security failure' in Ankara massacre». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 «Üç gün 'ulusal yas' ilan edildi». Bugun.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  27. ↑ «CHP'de seçim programı iptal edildi». Demirmedya – Zonguldak için haber. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  28. ↑ «CHP'de seçim programı iptal edildi». Demirmedya – Zonguldak için haber. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  29. ↑ Yeni Şafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Başbakan Davutoğlu 3 günlük seçim programını iptal etti». Yeni Şafak. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  30. ↑ Yeni Şafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Başbakan Davutoğlu 3 günlük seçim programını iptal etti». Yeni Şafak. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  31. ↑ «Üç gün 'ulusal yas' ilan edildi». Bugun.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  32. ↑ «Başsavcı Kodalak: 2 canlı bomba üzerinde duruyoruz». soL Haber Portalı – güne soL'dan bakın.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 «Ankara suicide bomber officially identified as brother of Suruç attacker». Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 «Ankara bombing: Claims emerge that culprit could be brother of terrorist involved in previous atrocity». Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. «The younger Alagoz brother, of Kurdish origin born in Adiyaman, is believed to have acted on behalf of Isil. The 20-year-old is believed to have gone to Syria last year with his brother, Turkish media reported.»
  35. ↑ «Başsavcı Kodalak: 2 canlı bomba üzerinde duruyoruz». soL Haber Portalı – güne soL'dan bakın.
  36. ↑ AA (2015 թ․ հոկտեմբերի 7). «Terör saldırılarında 93 günlük bilanço: Bin 740 terörist öldürüldü». TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI.
  37. ↑ AA (2015 թ․ հոկտեմբերի 7). «Terör saldırılarında 93 günlük bilanço: Bin 740 terörist öldürüldü». TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI.
  38. ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «'Türkiye iç savaşın eşiğinde' | DW | 08.09.2015» – via www.dw.com.
  39. ↑ 39,0 39,1 «Cumhuriyet Gazetesi – Demirtaş: Bu ülkede iç savaş çıkmasına izin vermeyeceğiz». cumhuriyet.com.tr. 2015 թ․ հունիսի 10.
  40. ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «'Türkiye iç savaşın eşiğinde' | DW | 08.09.2015» – via www.dw.com.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 «Ankara'daki Barış Mitingi'nde patlama». sozcu.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  42. ↑ «Son Dakika Haberi: Ankara'da patlama... 47 ölü iddiası – Milliyet.com.tr». MЭLLЭYET HABER – TЬRKЭYE'NЭN HABER SЭTESЭ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  43. ↑ «Son Dakika Haberi: Ankara'da patlama... 47 ölü iddiası – Milliyet.com.tr». MЭLLЭYET HABER – TЬRKЭYE'NЭN HABER SЭTESЭ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  44. ↑ 44,0 44,1 «Ankara'daki patlamada acı detay!». sozcu.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  45. ↑ «Ankara'daki Patlamada Korkunç Rakam: Savcı, 52 Kişi Öldü Dedi». Aktif Haber. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  46. ↑ «Ankara'daki Patlamada Korkunç Rakam: Savcı, 52 Kişi Öldü Dedi». Aktif Haber. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  47. ↑ «Ankara'da 3. bomba paniği». MİLLİYET HABER – TÜRKİYE'NİN HABER SİTESİ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  48. ↑ «Ankara'da 3. bomba paniği». MİLLİYET HABER – TÜRKİYE'NİN HABER SİTESİ. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  49. ↑ Nurettin KURT/ ANKARA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara'daki patlamada ölü sayısı 86». Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 7-ին.
  50. ↑ AP Member Choice Complete (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Two bomb blasts kill 86 at peace rally in Turkish capital». Los Angeles Times. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  51. ↑ Nurettin KURT/ ANKARA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara'daki patlamada ölü sayısı 86». Hürriyet. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 7-ին.
  52. ↑ AP Member Choice Complete (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Two bomb blasts kill 86 at peace rally in Turkish capital». Los Angeles Times. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  53. ↑ 53,0 53,1 «Ankara'da terör saldırısı: 97 ölü». NTV.
  54. ↑ «Ankara'daki Patlamada Ölen 97 Kişi Karanfillerle Anıldı». Hürriyet.
  55. ↑ 55,0 55,1 «Ölü sayısı 97'ye yükseldi». Aljazeera Türk.
  56. ↑ «Ankara'daki Patlamada Ölen 97 Kişi Karanfillerle Anıldı». Hürriyet.
  57. ↑ 57,0 57,1 «Turkish PM: We lost 99 in Ankara blasts» (թուրքերեն). Anadolu Ajansı. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  58. ↑ «Ankara'daki saldırıda yaşamını yitirenlerin sayısı 100'e çıktı». Sabah. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16.
  59. ↑ «Ankara'daki saldırıda yaşamını yitirenlerin sayısı 100'e çıktı». Sabah. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16.
  60. ↑ «Ankara Bombing death toll rises to 102: Chief Public Prosecutor's Office». Hürriyet Daily News.
  61. ↑ «Ankara Bombing death toll rises to 102: Chief Public Prosecutor's Office». Hürriyet Daily News.
  62. ↑ «Türk Tabipler Birliği: '97 kişi öldü, 400 yaralı'». sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  63. ↑ «Türk Tabipler Birliği: '97 kişi öldü, 400 yaralı'». sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  64. ↑ «Ölü Sayısı 105'e Yükseldi» (թուրքերեն). TTB. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  65. ↑ «Death toll 106 in suicide blasts: Ankara Chamber of Medical Doctors». Hürriyet Daily News (թուրքերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  66. ↑ 66,0 66,1 «HDP kriz masası: Ankara katliamında 128 kişi yaşamını yitirdi» (թուրքերեն). BirGün. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  67. ↑ 67,0 67,1 «Düzeltme ve özür» (թուրքերեն). HDP. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  68. ↑ «HDP'den '128 kayıp' açıklaması: Hatalıyız özür dileriz». Hürriyet (թուրքերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  69. ↑ «HDP'den '128 kayıp' açıklaması: Hatalıyız özür dileriz». Hürriyet (թուրքերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  70. ↑ «Başbakanlık'ın talebi üzerine yayın yasağı geldi». Posta.
  71. ↑ 71,0 71,1 «Coalition urges Turkey to cease online censorship on eve of elections - Access Now». Access Now (ամերիկյան անգլերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 4-ին.
  72. ↑ 72,0 72,1 «Twitter ve Facebook'a erişim bu yöntemle kesildi | Teknoloji Haberleri». www.haberturk.com (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 4-ին.
  73. ↑ 73,0 73,1 «ESB: Twitter ve Facebook kapatılmadı Neden yavaşladı?». Hürriyet. 2015 թ․ հոկտեմբերի 11. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  74. ↑ 74,0 74,1 «Did Turkey Test Its Wartime Censorship Capabilities?». The Daily Dot (ամերիկյան անգլերեն). 2016 թ․ օգոստոսի 27. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 4-ին.
  75. ↑ «Başbakanlık'ın talebi üzerine yayın yasağı geldi». Posta.
  76. ↑ 76,0 76,1 «Ankara explosions leave more than 80 dead – officials». 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  77. ↑ 77,0 77,1 «Patlama yerinde bakanlara protesto!». sozcu.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  78. ↑ 78,0 78,1 «3. ve 4. bomba ihtimaline karşı anons». takvim.com.tr.
  79. ↑ «Sağlık Bakanı ölü sayısını 86 olarak açıkladı – Bloomberg HT». BloombergHT. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12.
  80. ↑ «Sağlık Bakanı ölü sayısını 86 olarak açıkladı – Bloomberg HT». BloombergHT. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12.
  81. ↑ «Başsavcı: İki canlı bomba ihtimali üzerinde duruyoruz». Radikal. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  82. ↑ «Başsavcı: İki canlı bomba ihtimali üzerinde duruyoruz». Radikal. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  83. ↑ «Ankara'daki bombalı saldırıyı bir gün önce Twitter'dan yazdı!» [(He/She) wrote Ankara bombed attack one day ago from Twitter!]. sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  84. ↑ «Ankara'daki bombalı saldırıyı bir gün önce Twitter'dan yazdı!» [(He/She) wrote Ankara bombed attack one day ago from Twitter!]. sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  85. ↑ «Bahçeli'den saldırı açıklaması» [Attack statement from Bahçeli]. imctv.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  86. ↑ «Bahçeli'den saldırı açıklaması» [Attack statement from Bahçeli]. imctv.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  87. ↑ «2 canlı bomba ve Suruç'un aynısı!» [2 suicide bombers and same as Suruç!]. sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  88. ↑ «2 canlı bomba ve Suruç'un aynısı!» [2 suicide bombers and same as Suruç!]. sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  89. ↑ 89,0 89,1 «HDP co-leader slams Erdoğan, gov't for attack that claimed 86 lives». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  90. ↑ 90,0 90,1 «AKP'li bakan utanmadı: Mağdur duruma düşmek için provokatif eylem» (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  91. ↑ «AKP'den kan donduran katliam açıklaması: Barajı geçsinler diye» [Gory massacre statement from AKP: (The reason is) Just because (they) pass the (elections) threshold]. BirGun.net (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  92. ↑ 92,0 92,1 Letsch, Constanze (2015 թ․ հոկտեմբերի 11). «Turkey terror attack: mourning after scores killed in Ankara blasts». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 25-ին.
  93. ↑ «Cumhuriyet Gazetesi - AKP'li Eroğlu'ndan Ankara'daki patlama için skandal açıklama». cumhuriyet.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  94. ↑ «AKP'den kan donduran katliam açıklaması: Barajı geçsinler diye» [Gory massacre statement from AKP: (The reason is) Just because (they) pass the (elections) threshold]. BirGun.net (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  95. ↑ «Cumhuriyet Gazetesi - AKP'li Eroğlu'ndan Ankara'daki patlama için skandal açıklama». cumhuriyet.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  96. ↑ 96,0 96,1 «Ankara bombing: Who is behind Turkey's deadliest attack?». BBC News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12.
  97. ↑ Letsch, Constanze; Shaheen, Kareem (2015 թ․ հոկտեմբերի 12). «Turkey blames Islamic State for Ankara bombings». The Guardian. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  98. ↑ Letsch, Constanze; Shaheen, Kareem (2015 թ․ հոկտեմբերի 12). «Turkey blames Islamic State for Ankara bombings». The Guardian. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  99. ↑ 99,0 99,1 «Turkish PM blames Ankara bombing on Islamic State». BBC News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  100. ↑ 100,0 100,1 «Yunus Emre Alagoz: Brother of Suruc bomber 'identified' as Ankara suicide attacker». 2015 թ․ հոկտեմբերի 14. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  101. ↑ «Death toll from Ankara attack rises to 99: Turkish PM». Hurriyet. 2015 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  102. ↑ «Death toll from Ankara attack rises to 99: Turkish PM». Hurriyet. 2015 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  103. ↑ «Turkish court sentences nine people to life for 2015 Ankara bombings». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 3. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  104. ↑ «Turkish court sentences nine people to life for 2015 Ankara bombings». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 3. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  105. ↑ Dearden, Lizzie (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara explosions: President Erdogan vows Turkey will stand in 'unity and solidarity' after terror attack». The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  106. ↑ Dearden, Lizzie (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara explosions: President Erdogan vows Turkey will stand in 'unity and solidarity' after terror attack». The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  107. ↑ 107,0 107,1 «RTE: The Attack was Meant for our Unity». Erdogan. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  108. ↑ «Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Ankara'daki patlamaya ilişkin ilk açıklama!». Sabah (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  109. ↑ «Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Ankara'daki patlamaya ilişkin ilk açıklama!». Sabah (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  110. ↑ 110,0 110,1 «Başbakan Davutoğlu: 3 günlük ulusal yas ilan edildi». NTV. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  111. ↑ 111,0 111,1 «Kılıçdaroğlu: "Kim yaptı aydınlatılsın"». CNN Türk. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  112. ↑ 112,0 112,1 «Kılıçdaroğlu: "Kim yaptı aydınlatılsın"». CNN Türk. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  113. ↑ 113,0 113,1 «Kılıçdaroğlu, Davutoğlu'nun çağrısına evet dedi!». sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  114. ↑ 114,0 114,1 «Kılıçdaroğlu, Davutoğlu'nun çağrısına evet dedi!». sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  115. ↑ DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Devlet Bahçeli'den açıklama». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  116. ↑ DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Devlet Bahçeli'den açıklama». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  117. ↑ İSTANBUL DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Selahattin Demirtaş'tan sert açıklamalar». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  118. ↑ İSTANBUL DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Selahattin Demirtaş'tan sert açıklamalar». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  119. ↑ 119,0 119,1 «PKK ateşkes ilan etti». sozcu.com.tr. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  120. ↑ «AFP.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  121. ↑ Murat Sevinç (2015 թ․ հոկտեմբերի 9). «Tarih açıklandı: PKK, 11 Ekim'de tek taraflı 'ateşkes' kararını ilan edecek». Diken.
  122. ↑ «AFP.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  123. ↑ Murat Sevinç (2015 թ․ հոկտեմբերի 9). «Tarih açıklandı: PKK, 11 Ekim'de tek taraflı 'ateşkes' kararını ilan edecek». Diken.
  124. ↑ 124,0 124,1 «Two soldiers killed in Turkey's east». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 11. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  125. ↑ 125,0 125,1 «PKK attack in Turkey's southeast kills one security personnel, injures three». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  126. ↑ 126,0 126,1 «One police officer killed, one wounded in Turkey's southeast». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  127. ↑ 127,0 127,1 «Three soldiers killed in clashes with PKK in Turkey's southeast». Hürriyet Daily News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  128. ↑ «Turkish state TV stirs outrage after declaring 'some' Ankara blast victims innocent - LOCAL». hurriyetdailynews.com.
  129. ↑ «Turkish state TV stirs outrage after declaring 'some' Ankara blast victims innocent - LOCAL». hurriyetdailynews.com.
  130. ↑ Elif Shafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 16). «A blast that tore at the heart of Turkey's democracy». The Financial Times. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  131. ↑ Ishaan Tharoor (2015 թ․ հոկտեմբերի 13). «Watch: Turkish soccer fans boo minute of silence for Ankara terror victims». Washington Post.
  132. ↑ Elif Shafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 16). «A blast that tore at the heart of Turkey's democracy». The Financial Times. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  133. ↑ Ishaan Tharoor (2015 թ․ հոկտեմբերի 13). «Watch: Turkish soccer fans boo minute of silence for Ankara terror victims». Washington Post.
  134. ↑ «Statement by European Council President Donald Tusk on the bomb attack in Ankara». europa.eu. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  135. ↑ «Statement by High Representative/Vice-President Federica Mogherini and Commissioner Hahn on this morning's bomb attack in Ankara». europa.eu. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  136. ↑ «EU's Mogherini says Turkey 'must stand united' after attack». Yahoo News India. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.(չաշխատող հղում)
  137. ↑ «PRESIDENT SERZH SARGSYAN SENDS CONDOLENCE LETTER TO RECEP TAYYIP ERDOĞAN». President of Armenia.
  138. ↑ «About the House». YouTube. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  139. ↑ «Ilham Aliyev expresses condolences to people of Turkey in connection with terrorist attack in Ankara». Vestnikkavkaza.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունիսի 30-ին.
  140. ↑ «China condemns terrorist bombings in Ankara, Turkey - China - Chinadaily.com.cn». www.chinadaily.com.cn. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  141. ↑ «Comunicado del Ministerio de Relaciones Exteriores» (իսպաներեն). Ministry of Foreign Affairs. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10.
  142. ↑ «Anastasiades and Foreign Ministry condemn Ankara attacks». Sigmalive. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  143. ↑ «KKTC'de 3 günlük ulusal yas ilan edildi». Zaman (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  144. ↑ «Lubomír Zaorálek on Twitter». Twitter.
  145. ↑ «Lubomír Zaorálek on Twitter». Twitter.
  146. ↑ «Lubomír Zaorálek on Twitter». Twitter.
  147. ↑ «Egypt condemns Turkey bombing - Politics - Egypt». Ahram Online.
  148. ↑ Office of the President of the Republic of Finland. «Finland takes the fight against terrorism seriously». From the President’s pen. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 2-ին.
  149. ↑ Présidence de la République. «Attentat en Turquie». elysee.fr. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  150. ↑ «GermanForeignOffice». Twitter.
  151. ↑ «Syriza: 'Erdoğan hükümeti hesap vermeli'». sozcu.com.tr (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  152. ↑ terra. «Condena Guatemala atentado en Ankara y se solidariza con turcos». none. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  153. ↑ «Orbán Viktor együttérzését fejezte ki a török kormányfőnek». Government of Hungary. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  154. ↑ «Narendra Modi on Twitter». Twitter.
  155. ↑ «Iran condemns deadly blasts in Turkish capital». Trend.Az (անգլերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 11. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 17-ին.
  156. ↑ «We must unite against terror,' Rivlin tells Erdogan after Ankara attack». Times of Israel.
  157. ↑ «Attentato ad Ankara, Mattarella: "Ignobile attentato"». Il Messaggero (իտալերեն).
  158. ↑ «Edgars Rinkēvičs». Twitter.
  159. ↑ «Turkijoje – dvigubas sprogimas: beveik 100 žuvusių, šimtai sužeistų». DELFI.
  160. ↑ «Malaysia strongly condemns Ankara bomb attacks». The Star. 2015 թ․ հոկտեմբերի 11. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  161. ↑ «Press Release on Bombing in Turkey». mofa.gov.np/. MOFA (Nepal).
  162. ↑ «Pakistan strongly condemns terrorist attack in Ankara». MOFA Pakistan. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  163. ↑ Romanian President condemned the attack, presidency.ro, 10 October 2015
  164. ↑ «Government of Russia on Twitter». Twitter.
  165. ↑ «Government of Russia on Twitter». Twitter.
  166. ↑ «Pavlo Klimkin on Twitter». Twitter.
  167. ↑ «İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond. "İngiltere Türk milletinin yanındadır"». Sondakikaturk.com (թուրքերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  168. ↑ «Obama offers condolences to Turkish president». Herald and News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.(չաշխատող հղում)
  169. ↑ Yeginsu, Ceylan; Arango, Tim (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Explosions During Peace Rally in Ankara, Turkey's Capital, Kill Scores». The New York Times. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  170. ↑ «US Embassy Turkey on Twitter». Twitter.
  171. ↑ «US Embassy Turkey on Twitter». Twitter.
  172. ↑ «Remarks by MOFA Spokesperson Le Hai Binh on the terrorist attack on 10 October 2015 in Ankara, Turke». Ministry of Foreign Affairs. 2015 թ․ հոկտեմբերի 12. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  173. ↑ 173,0 173,1 «Turkey: Statement by Defend International President Dr. Widad Akrawi on Ankara attacks». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-13-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  174. ↑ «Statement by Dr. Widad Akrawi on 2015 Ankara attacks». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  175. ↑ «Statement by Dr. Widad Akrawi on 2015 Ankara attacks». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  176. ↑ Önal, Hasan (2015 թ․ հոկտեմբերի 11). «15 countries issue travel warning for Turkey after suicide bombing in capital». BGN News. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  177. ↑ Önal, Hasan (2015 թ․ հոկտեմբերի 11). «15 countries issue travel warning for Turkey after suicide bombing in capital». BGN News. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  178. ↑ «Başbakan Davutoğlu'nun Kayseri Mitingi İptal Oldu» (թուրքերեն). Bugün. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  179. ↑ «Kılıçdaroğlu miting programlarını iptal etti». Sözcü (թուրքերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  180. ↑ «AK Parti ve CHP programları iptal – Politika – Dünya Bülteni Haber Portalı». Dünya Bülteni. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  181. ↑ «Başbakan Davutoğlu'nun Kayseri Mitingi İptal Oldu» (թուրքերեն). Bugün. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  182. ↑ «Kılıçdaroğlu miting programlarını iptal etti». Sözcü (թուրքերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  183. ↑ 183,0 183,1 «Cumhuriyet Gazetesi – MHP'nin İzmir mitingi son anda iptal edildi». 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  184. ↑ Yeni Şafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «CHP ve HDP programları iptal edildi». Yeni Şafak. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  185. ↑ «Turkey's Erdogan cancels Turkmenistan visit after Ankara blasts: sources». Yahoo News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  186. ↑ «AK Parti ve CHP programları iptal – Politika – Dünya Bülteni Haber Portalı». Dünya Bülteni. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  187. ↑ «Cumhurbaşkanı Erdoğan programlarını iptal etti». Sabah. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  188. ↑ Yeni Şafak (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «CHP ve HDP programları iptal edildi». Yeni Şafak. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  189. ↑ «Turkey's Erdogan cancels Turkmenistan visit after Ankara blasts: sources». Yahoo News. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  190. ↑ «Cumhurbaşkanı Erdoğan programlarını iptal etti». Sabah. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  191. ↑ knnimc. «DİSK, KESK, TMMOB, TTB: 12–13 Ekim'de grevdeyiz – İMC TV». İMC TV. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  192. ↑ knnimc. «DİSK, KESK, TMMOB, TTB: 12–13 Ekim'de grevdeyiz – İMC TV». İMC TV. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  193. ↑ «PKK Eylemsizlik Kararı Aldı». Amerika'nin Sesi. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  194. ↑ «PKK Eylemsizlik Kararı Aldı». Amerika'nin Sesi. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  195. ↑ «Binler Taksim'de katliamın hesabını sormak için yürüyor». BirGun.net. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  196. ↑ DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara'daki patlamaya büyük tepki». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  197. ↑ DHA (2015 թ․ հոկտեմբերի 10). «Ankara'daki patlamaya büyük tepki». HÜRRİYET – TÜRKİYE'NİN AÇILIŞ SAYFASI. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  198. ↑ «Binler Taksim'de katliamın hesabını sormak için yürüyor». BirGun.net. 2015 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անկարայի_պայթյուններ_(2015_թվական)&oldid=10079752» էջից