Պուլա

Պուլա
Քաղաք
	Պուլա
	Pula
Դրոշ	Զինանշան
	Կոորդինատներ: 44°52′0″ հս․ լ. 13°50′0″ ավ. ե. / 44.86667° հս․. լ. 13.83333° ավ. ե.
Երկիր	Խորվաթիա
Հիմնադրված է	մ. թ. ա. 177 թ.
Մակերես	62,080 կմ²
ԲԾՄ	30±1 մետր, 0±1 մետր
Բնակչություն	57 460 մարդ (2011)
Կրոնական կազմ	խորվաթներ
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	(+385)52
Փոստային ինդեքս	52100
Փոստային ինդեքսներ	52100
Ավտոմոբիլային կոդ	PU
Պաշտոնական կայք	pula.hr և pulainfo.hr
	Պուլա Վիքիպահեստում

Պուլա (խորվաթերեն՝ Pula), քաղաք Խորվաթիայում։ Գտնվում է Ադրիատիկ ծովի Իստրիա թերակղզու արևմտյան ափին: Քաղաքի տարածքն է 62,080 քառակուսի կիլոմետր, ըստ 2011^[1] թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչությունը կազմում է 57460 մարդ:

Ընդհանուր տեղեկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պուլան Խորվաթական ամենամեծ քաղաքներից մեկն է: Դա կապված է խոշոր քաղաքների ինչպես նաև Իտալիայի և Սլովենիայի հետ երկարամյա տրանսպորտի կանոնավոր ծառայության հետ: Պուլայի ավտոմայրուղու երկայնքով անցնում է Ռովին, Պորեչ և Ումագ քաղաքները: Ինչպես նաև Ռիեկայի և հետագայում Խորվաթիայի մյուս շրջաններով:

Քաղաքի մոտակայքում է գտնվում միջազգային օդանավակայանը:

Քաղաքի բնակչությունը բազմազգ է, նրանցից շատերը՝ խորվաթներն են:

Բնակչությունը զբաղվում է զբոսաշրջությամբ, ձկնորսությամբ, ձկնաբուծությամբ, գինեգործությամբ, նավաշինությամբ, ապակե իրերի արտադրությամբ և շինարարության ոլորտներում: Shipyard Uljanik, արդյունաբերությունը ամենահին ձեռնարկություններից մեկն է: Պուլայի հարավում կան հայտնի զբոսաշրջային վայրեր, իսկ քաղաքի մոտ, Բրիոնի կղզում գտնվում է ազգային պարկը:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պուլան հիմնադրվել է հին հույների կողմից, դառնալով Ադրիատիկի հյուսիսում առաջին հունական գաղութներից մեկը: Քաղաքը ծաղկեց ՀԻՆ Հռոմի դարաշրջանում: Հռոմեացիները գնահատում են քաղաքի կարևոր ռազմական դիրքը, ըստ հռոմեացիների Պուլա քաղաքը ամենամեծ և ամենակարևոր քաղաքներից մեկն է, որը հայտնի է Pietas Iulia Pola անունով: Հռոմեական ժամանակների շատ տեսարժան վայրեր, որոնք պահպանվել են մինչև մեր օրերը, պատկերում են քաղաքի, հզորությունը և կարևորությունը այս դարաշրջանում: 478 թվականից անկման ապրեց Արևմտյան Հռոմեական կայսրությունը: 1150 թվականին, քաղաքը սկսեց պատկանել Վենետիկի, Պուլայի և Իստրիայի, լանգոբարդներ, օստոգոթեր, ֆրանկներ, սլավոններ ցեղերին: Վերջիններս VII դարում բնակություն են հաստատել Իստրիայում:

Պուլա քղաքը Վենետիկյան հանրապետության տիրապետության տակ էր գտնվում ավելի քան 600 տարի, մինչև 1797 թվականը ընկած ժամանակահատվածը: XIV, XV և XVI դարերում քաղաքը հաճախակի հայտնվում էր պատերազմական շեմին: Պատերազմների ընթացքում Հին Հռոմեկան հուշարձանները լիովին ոչնչացվել են: 1813 թվականին Նապոլեոնի հետ պատերազմների ավարտից հետո Պուլան մտնումէ Ավստրիայի կազմի մեջ: Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, 1920 թվականի Ռապոլի պայմանագրի հիման վրա , ամբողջ թերակղու հետ Ինստրիան անցավ Իտալիային տիրապետության տակ, իսկ Դալմաթիայի կազմի մեջ էին մտնում՝ սերբերի, խորվաթների, սլովենիայի թագավորությունը, հետագայում նաև Հարավսլավիայի թագավորությունը: 1943 թվականին, Իտալիայի կապիտուլյացիայից հետո, Պուլան զբաղեցնում էր գերմանական զորքերը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, 1947 թվականի փետրվարին քաղաքը դարձավ ՀՍՖՀ-ի մի մասը, բնակչության մեծ մասը կազմում են իտալացիները: 1991 թվականին Հարավսլավիայի բաժանման ժամանակ Պուլան դարձավ անկախ Խորվաթիայի մաս:

1875 թվականի հունվարի 28-ին Յոհան Պալիսայի կողմից հայտնաբերվել է Պոլանա աստերոիդ , իսկ 1871-1914 թվականներին Պուլայի աստղադիտարանում հայտնաբերվել է 29 աստերոիդ:

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին Հռոմեական Ամֆիթատրոն – կառուցվել է առաջին դարում: Հսկա շինությունը (չափերը 133x105 մետր) կաեռուցված է ավելի քան 23 հազար հանդիսատեսի համար: Կառույցը պահպանված է շատ լավ: Այժմ ամֆիթատրոնում անցկացվում են խոշոր համերգներ, մասնավորապես, 2005 թվականին այնտեղ տեղի է ունեցել Պատրիկիո Բուննետի համերգը:
Համաժողով-Հռոմեական ֆորում՝ սիրված վայր, երգչախմբերի կատարման համար:
Հաղթական կամար Սերգիեվ (Ոսկե դարպասներ)- հնագույն հռոմեական պատը: Այնուհետև այն կառուցվել է քաղաքի դարպասների ներսում:Քաղաքի պատերի մնացորդների մոտ:
Օգոստոս տաճարը- Հին Հռոմեական տաճարը լավ վիճակում է:
Մայր տաճար- Ժամանակակից շենքը IV-V դարերի վաղ քրիստոնեական եկեղեցու միջնադարյան վերակառուցման արդյունքն է:
Քաղաքապետարան, կառուցվել է՝ 1296 թվականին:
Սուրբ Նիկոլայ եկեղեցի, կառուցվել է VI դարում:
Կաշտել բերդ, կառուցվել է XVII դարում:

Հայտնի բնակիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անդրոսիկ Վալտեր (ծնված 1977թվականին), Խորվաթիայի ֆուտբոլիստ, «Ռովինջ» ակումբի պաշտպան:
Լաուրա Անտոնելի (ծնվել է՝1941թվականին, մահացել է 2015 թվականին) իտալացի դերասանուհի:
Բենիչիչ Դրագոմիր, Հարավսլավիայի ազգային հերոսը:
Sergio Endrigo (ծնվել է՝ 1933 թվականին, մահացել ՝ 2005 թվականին) - իտալացի երգիչ և երգահան:
Հաուսեր, Ստեփան (ծնվել է՝ 1986 թվականին) խորվաթական թավջութակահար:
Ջեյմս Ջոյս (ծնվել է՝ 1905թվականին, մահացել է՝1906 թվականին) իռլանդացի գրող ապրել և սովորել է Պուլայում: