Պորեչ

Պորեչ
Քաղաք
	Պորեչ
	խորվ.՝ Poreč;
	Դրոշ
Երկիր	Խորվաթիա
Մակերես	142 կմ²
ԲԾՄ	29 մ
Բնակչություն	16 696 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	+385 052
Փոստային ինդեքս	52440
Փոստային ինդեքսներ	52440
Պաշտոնական կայք	porec.hr
	Պորեչ Վիքիպահեստում

Պորեչ (խորվ.՝ Poreč), քաղաք Խորվաթիայում։ Գտնվում է Իստրիա թերակղզու արևմտյան ափին։ Ըստ 2001 թվականի մարդահամարի տվայալների բնակչությունը կազմում է 7585 մարդ, իսկ արվարձանների հետ միասին՝ 17 460 մարդ։ 2011 թվականին բնակչությունը նվազեց դառնալով 16696^[2] մարդ ։

Պորեչը խոշոր Խորվաթական քաղաքների, ինչպես նաև Իտալիայի և Սլովենիայի հետ կապված է տրանսպորտային հաղորդակցությամբ։

Քաղաքը կապվում է Ռովին, Պուլա և Ումագ խճուղիներով, ինչպես նաև Ռիեկայի և դրա միջով անցնող Խորվաթիայի մյուս շրջաններվ։ Երբեմնի մեծ և կարևոր նավահանգիստը, որի բեռնատար նշանակություն քիչ է, ներկայումս սպասարկում է հիմնականում զբոսաշրջիկների։

Պորեչը, ինչպես ամբողջ խորվաթական Իստրիան բազմալեզու է (խորվաթացիներ, սլովենացիներ, իտալացիները, սերբեր, ալբանացիներ) և ավանդաբար տարբեր մշակույթների հանդեպ շատ հանդուրժող են։ Շատ բնակիչներ իրենց ազգությունը սահմանում են ինչպես «կայսրական»։

Զբոսաշրջությունը բերում է քաղաքի եկամուտների մեծ մասը։ Բացի տուրիստական ծառայություններից, բնակչությունը զբաղվում է ձկնորսությամբ, ձկնաբուծությամբ, սննդի վերամշակմամբ և գյուղատնտեսության ոլորտներում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պորեչը կանգուն է եղել դեռ նախապատմական ժամանակաշրջանից։ Մոտ 200 տարի առաջ Օկտավիանոս Օգոստոս կայսր կառավարման ժամանակաշրջանում Պորեչը պաշտոնապես ստացել է քաղաքի կարգավիճակ։ Սուրբ Նիկոլայ կղզին նպաստեց քաղաքում գտնվող նավահանգստի արագ աճին։ III դարում քաղաքում ստեղծվել է քրիստոնեական համայնք, VI դարում կառուցված Եփրասյան բազիլիկան զարդարված էր մոզաիկաներով, որոնք գոյատևել են մինչ այսօր։

487 թվականին Արևմտյան Հռոմեկան կայսրությունը անկում ապրեց։ 1267 թվականին երբ քաղաքը դարձավ Վենետիկի մի մասը, Պորեչը բազմիցս փոխեց կառավարիչներին։ Նրանք պատկանում էին լանգոբարդները, օստգոթերը, ֆրանկները, բյուզանդացիները, սլավոնները։ Վերջիննես VII դարում անցան Իստրիայի տիրապետության տակ։ Քաղաքը ավելի քան 500 տարի պատկանում էր Վենետիկի Հանրապետությանը, մինչև նրա անկումը։

1797 թվականին Պորեչը կցվում էր Հաբսբուրգների ունեցվածքին։ 1805-1813 թվականների ընթացքում քաղաքը վերահսկվում էր Նապոլեոնյան զորքերի կողմից, իսկ 1813 թվականին Պորեչը անցնում է Ավստրիայի տիրապետության տակ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, Պորեչը, Իստրիայի ամբողջ ծայրամասի հատվածով, հատեց Իտալիան, մինչդեռ Դալմաթիան դարձավ սերբերի, խորվաթների և Սլովենիայի թագավորությունը, հետագայում `Հարավսլավիայի թագավորությունը։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո քաղաքը դարձավ Հարավսլավիայի մի մասը։ 1991 թվականի վերջին փլուզումից հետո քաղաքը դարձավ անկախ Խորվաթիայի մաս։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին քաղաք - Պորեկի շատ շենքեր կառուցված են Հին Հռոմեական շենքերի հիմքերի վրա։ Մարաֆոր հրապարակում հռոմեական ֆորումի մնացորդները։ Վենետիկյան ժամանակաշրջանի մեծ թվով պալատներ և շենքեր։
Դեկումանուս փողոց - նախկին հռոմեական «դեկումանուս» համաժողովին տանող հիմնական ճանապարհն է։
Եփրասյան բազիլիկա
Հյուսիսային աշտարակը - Այն գտնվում է քաղաքի պատմական կենտրոնի հյուսիս-արևելքում։ Կառուցվել է XV դարում և մասամբ պահպանվել է մինչև այսօր։
Պենտագոնային աշտարակ - Այն գտնվում է կենտրոնական քաղաքի Decumanus փողոցի սկզբում։ Աշտարակը կառուցվել է XV դարի կեսերին։ Աշտարակի ճակատը զարդարված է վենետիկյան առյուծով։ Մինչեւ XIX- ի սկզբին , աշտարակը կապված էր քաղաքի դարպասների հետ։
Քաղաքային ամրապնդում – մինչև XVII դարը, Պորեչը շրջապատված էր XII-XVI դարերում կառուցված ամրոցների համակարգով։ Մինչ օրս պահպանվել են որոշ մասեր, որոնցից առավել ուշագրավ են Պենտագոնյան (կառուցվել է՝ 1447 թվականին), Կլոր (կառուցվել է՝ 1473 թվականին) և Կիսանեզեր (կառուցվել է՝ 1475 թվականին) աշտարակներ։
Իստարկի քաղաքապետարան - շենքը, որի տեղում ի սկզբանե գտնվում էր Ֆրանցիսկա եկեղեցին կառուցվել է՝ XIII դարում։ XVIII դարի կեսերին շենքի ճակատը ձևափոխվեց նորաձև բարոկկո ոճով։
Մարաֆորի հրապարակ - ամենահին և խոշորագույն քաղաքային հրապարակը։ Հրապարակում են գտնվում Մարսի տաճարը և Մեծ տաճարը, որը ժամանակին Ադրիատիկում ամենամեծն էր։ Նրանից դեպի արևմուտք գտնվում է Նեպտունի տաճարը։
Երկու Սրբերի տունը - մի փոքրիկ տուն, որը կառուցվել է հռոմեական ոճով, որի ճակատը զարդարված է երկու սրբերի արձաններով։
Հռոմեական տուն - Կառուցվել է հռոմեական ոճով արտաքին սանդուղքով և փայտե պատշգամբով, վերականգնվել 1930 թվականին։
Նեպտունի տաճար – կառուցվել է առաջին դարի սկզբին։ Տաճարը գտնվում է Մարաֆոր հրապարակի հյուսիս-արևմուտք։
Կլոր աշտարակները - կառուցվել է XV դարի երկրորդ կեսին, որը գտնվում է Ժողովրդական հրապարակի մոտ և անթերի պահված է մեր օրերի համար։ Բաց են անվճար այցելությունների համար։

Թանգարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի պատմության թանգարան, կառուցվել է՝ XVIII բարոկկո ոճով։ Թանգարանի առաջին հարկում կան հռոմեական սուրբ գրություններով քարե հատվածներ և պատմական պեղումների ժամանակ հայտնաբերված կերամիկական հավաքածու։ Երկրորդ հարկում դուք կարող եք տեսնել Կոպար և Կրլի ընտանիքի կենցաղային իրեր և նկարներ, որոնց վերջին սերունդը ապրում էր Պորեչում։ Թանգարանում գործում է նաև վաղ միջնադարում գտնվող քանդակների հավաքածու, ինչպես նաև հարուստ գրադարան և պատմական փաստաթղթերի հավաքածու։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը գտնվում է միջերկրածովյան միջավայրի ազդեցության տակ, որը համապատասխանում է տաք, չոր ամառներին և մեղմ ձմռանը։ Տարեկան լուսային ժամերի միջին քանակը 2388 է։ Լույսի միջին ժամերի քանակը կազմում է 10 օր։ Քաղաքի ափին գտնվող ծովի ամենացածր ջերմաստիճանը ձմռանը 9.3 °C- ից մինչեւ 11.1 °C է, իսկ հուլիս-օգոստոս ամիսներին հասնում է 23.3-25.1 °C-ի։ Ծովի ջրի աղի պարունակությունը մոտ 36-38 պրոմիլ է։