Փենսիլվանիա
 անգլ.՝ Pennsylvania | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Երկիր |  ԱՄՆ | |||||
| Մասն է | Mid-Atlantic?, Northeastern United States? և Մայրցամաքային նահանգներ | |||||
| Հիմն | Pennsylvania? | |||||
| Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||||
| Մտնում է | ԱՄՆ | |||||
| Վարչկենտրոն | Հարիսբուրգ | |||||
| Ամենաբարձր կետ | Mount Davis? | |||||
| ԲԾՄ | 335 մետր | |||||
| Օրենսդրական մարմին | Pennsylvania General Assembly? | |||||
| Դատական մարմին | Supreme Court of Pennsylvania? | |||||
| Միության մուտք | դեկտեմբերի 12 1787 (2-րդ) | |||||
| Պաշտոնական լեզուներ | անգլերեն | |||||
| Բնակչություն | ▲12 802 503 մարդ (2015)[1] (6 տեղ) | |||||
| Տարածք | 119 283 կմ² (33 տեղ) | |||||
.svg) | ||||||
| Հիմնադրված է | դեկտեմբերի 12, 1787 թ. | |||||
| Սահմանակցում է | Նյու Յորք, Նյու Ջերսի, Դելավեր, Մերիլենդ, Արևմտյան Վիրջինիա, Օհայո և Օնտարիո | |||||
| Ժամային գոտի | հյուսիսամերիկյան ժամային գոտի, UTC-5 և Ամերիկա/Նյու Յորք | |||||
| Հապավում | PA | |||||
| Նախորդ | Փենսիլվանիա նահանգ | |||||
| Փոխարինեց | Փենսիլվանիա նահանգ | |||||
| ISO 3166-2 կոդ | US-PA | |||||
| Անվանված է | William Penn? | |||||
| Մականուն | Keystone State և Quaker State | |||||
| Միության մուտք | դեկտեմբերի 12 1787 (2-րդ) | |||||
| pa.gov(անգլ.) | ||||||
Փենսիլվանիա (անգլերեն՝ 
Pennsylvania [ˌpɛnsɨlˈveɪnjə], նաև Commonwealth of Pennsylvania թարգմանաբար՝ Փենսիլվանիայի Համագործակցություն), ԱՄՆ նահանգներից մեկը։ Փենսիլվանիա նահանգի նշանաբանն է՝ «Բարերար, ազատություն և անկախություն»: Նահանգի ամերիկյան հապավումն է՝ PA:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակակից Փենսիլվանիայի տարածքում առաջին բնակիչներն եղել են շվեդները և հոլանդացիները։ 1681 թվականին Անգլիայի թագավոր Չարլզ II Ստյուարտն երիտասարդ քվակեր Վիլիամ Փենին փոխանցել է մեծ տարածք Դելավեր գետից դեպի արևմուտք։ 1682 թվականին Փենը «Ընկերների Հասարակության» (քվակերների պաշտոնական անվանումը) բողոքականների և հավատքի համար այլ հալածվողների համար գաղութ-ապաստան է հիմնադրել։ Թագավորական նավատորմի ադմիրալ հայր Փենի պատվին գաղութը կոչվել է Փենսիլվանիա։ Փենսիլվանիա՝ լատիներեն Penn Sylvania, թարգմանաբար նշանակում է «Փենի անտառածածկ երկիր»:
Նույն ժամանակ Վիլիամ Փենը, ով միահավատների միջև եղբայրական սեր էր քարոզում, քաղաք է հիմնել, որն անվանել է Ֆիլադելֆիա, ինչը հին հունարենով նշանակում է Եղբայրական սիրո քաղաք։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փենսիլվանիան զբաղեցնում է 119 283 կմ² մակերես (տարածքի թվով նահանգների թվում այն 33-րդ տեղում է)։ Ձգվում է 274 կմ հյուսիսից հարավ և 455 կմ՝ արևմուտքից արևելք։ Նահանգին է պատկանում Էրի լճի 82 կմ երկարությամբ առափնյայի մի մասը, ինչպես նաև Դելավեր գետի էստուարի երկայնությամբ ձգվող 92 կմ երկարությամբ առափնյան։ Միևնույն ժամանակ, Փենսիլվանիան չունի ելք դեպի Ատլանտյան օվկիանոս: Սահմանակցում է վեց նահանգների՝ Նյու Յորքի (հյուսիսում), Նյու Ջերսիում (արևելքում), Դելավերի (հարավ-արևելքում), Մերիլենդի (հարավում), Արևմտյան Վիրջինիայի (հարավ-արևմուտքում) և Օհայո նահանգի (արևմուտքում) հետ։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նահանգի շրջանների մեծ մասում կլիման չափավոր ցամաքային է՝ շոգ և խոնավ ամառներով և բավականին հով ձմեռներով։ Փենսիլվանիայի ծայր հարավ-արևելքում տարածված է մերձարևադարձային օվկիանոսային կլիման ավելի մեղմ ձմեռներով։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փենսիլվանիա նահանգի համախառն ներքին արդյունքը 2011 թվականի օգոստոսի դրությամբ կազմում էր 558,3 միլիարդ դոլար (ԱՄՆ-ում 6-րդ տեղը), ինչը համադրվում է այնպեսի երկրների ՀՆԱ-ի հետ, ինչպիսին է Թաիլանդը[2]:
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ վիճակագրության բյուրոյի տվյալներով 2015 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ բնակչության թիվը կազմում էր 12 802 503 մարդ, ինչը 0,79 %-ով ավելի բարձր է, քան 2010 թվականի ցուցանիշը (12 702 379)։ Ռասայական կազմը հետևյալն էր՝ 78,8 % ոչ իսպանախոս սպիտակամորթներ, 11,4 % սևամորթներ կամ աֆրոամերիկացիներ, 0,3 % բնիկ ամերիկացիներ, 3,0 % ասիացիներ, 0,1 % բնիկ հավայացիներ և այլ խաղաղօվկիանոսյան կղզիների բնակիչներ, 1,7 % երկու կամ ավելի ռասաների ներկայացուցիչներ, և 6,1 % իսպանախոսներ կամ լատինոամերիկացիներ[3]: Սպիտակամորթ բնակչությունը գլխավորապես գերմանական (28,5 %), իռլանդական (18,2 %), իտալական (12,8 %), անգլիական (8,5 %) և լեհական (7,2 %) ծագում ունեն[4]:
Բնակչության աճի դինամիկան.
- 1950: 10 498 012 մարդ
- 1960: 11 319 366 մարդ
- 1970: 11 793 909 մարդ
- 1980: 11 863 895 մարդ
- 1990: 11 881 643 մարդ
- 2000: 12 281 054 մարդ
- 2010: 12 702 379 մարդ
- 2013: 12 773 801 մարդ
- 2015: 12,802,503 մարդ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.census.gov/programs-surveys/popest.html
- ↑ The Economist: «US equivalents»
- ↑ «Pennsylvania QuickFacts from the US Census Bureau»։ Quickfacts.census.gov։ Վերցված է June 15, 2012
- ↑ American FactFinder, United States Census Bureau։ «American Community Survey 3-Year Estimates»։ Factfinder.census.gov։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին։ Վերցված է 2010-07-31
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- PA.gov – Պաշտոնական կայք
| ||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.svg)
| ||||||||||||||||
