«Շանհայ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
|||
Տող 134. | Տող 134. | ||
=== Տրանսպորտը === |
=== Տրանսպորտը === |
||
[[Պատկեր:Maglev june2005.jpg|մինի|200px|ձախից|[[Մագնիտոպլան]] Տրանսրապիդ, Լունյան Լու կայարանում, որը կապում է համանուն մետրոյի կայարանը «Պուդոնգ» օդանավակայանին]] |
[[Պատկեր:Maglev june2005.jpg|մինի|200px|ձախից|[[Մագնիտոպլան]] Տրանսրապիդ, Լունյան Լու կայարանում, որը կապում է համանուն մետրոյի կայարանը «Պուդոնգ» օդանավակայանին]] |
||
[[Պատկեր:Roads in Shanghai.JPG|մինի|200px|աջից|ավտոմոբիլային բազմահարկ |
[[Պատկեր:Roads in Shanghai.JPG|մինի|200px|աջից|ավտոմոբիլային բազմահարկ ճանապարհներ]] |
||
Քաղաքի տնտեսական նշանակության անկյունաքարերից մեկը գերազանց [[տրանսպորտ]]ն է: Շանհայը արևելյան Չինաստանի [[Երկաթուղի|երկաթուղային]] գլխավոր հանգույցն է և երկաթուղով կապվում է երկրի հյուսիսին և հարավին: Գլխավոր կայարանը գտնվում է [[Սուժու ջրանցք]]ի հյուսիսում: Շանհայը Չինաստանի միակ քաղաքն է, որ ունի երկու [[օդանավակայան]]: Միջազգային թռիչքները սպասարկում է [[Պուդոնգի միջազգային օդանավակայան]]ը, իսկ ազգային թռիչքները՝ [[Հոնգքիաոյի օդանավակայան]]ը: [[2002]] թ. [[դեկտեմբերի 31]]-ին Շանհայում բացվում է [[Գերմանիա]]յի հետ համատեղ կառուցված տրանսրապիդ գնացքը <!-- (մագնեզիումով թռչող գնացք Magnetschwebebahn ) -->: Շինարարությունը արժենում է մոտ 1,2 միլիարդ [[եվրո]]: Այս տրանսրապիդ գնացքը բացում է ժամում առավելագույնը 430 կմ արագություն: |
Քաղաքի տնտեսական նշանակության անկյունաքարերից մեկը գերազանց [[տրանսպորտ]]ն է: Շանհայը արևելյան Չինաստանի [[Երկաթուղի|երկաթուղային]] գլխավոր հանգույցն է և երկաթուղով կապվում է երկրի հյուսիսին և հարավին: Գլխավոր կայարանը գտնվում է [[Սուժու ջրանցք]]ի հյուսիսում: Շանհայը Չինաստանի միակ քաղաքն է, որ ունի երկու [[օդանավակայան]]: Միջազգային թռիչքները սպասարկում է [[Պուդոնգի միջազգային օդանավակայան]]ը, իսկ ազգային թռիչքները՝ [[Հոնգքիաոյի օդանավակայան]]ը: [[2002]] թ. [[դեկտեմբերի 31]]-ին Շանհայում բացվում է [[Գերմանիա]]յի հետ համատեղ կառուցված տրանսրապիդ գնացքը <!-- (մագնեզիումով թռչող գնացք Magnetschwebebahn ) -->: Շինարարությունը արժենում է մոտ 1,2 միլիարդ [[եվրո]]: Այս տրանսրապիդ գնացքը բացում է ժամում առավելագույնը 430 կմ արագություն: |
15:49, 16 փետրվարի 2017-ի տարբերակ
Քաղաք | ||
---|---|---|
Շանհայ | ||
上海 | ||
Ժամանակակից Շանհայը | ||
Երկիր | Չինաստան | |
Ներքին բաժանում | Հուանպու, Xuhui District?, Չանին, Jing'an District?, Putuo District?, Hongkou?, Yangpu District?, Minhang District?, Baoshan District?, Ցզյադին, Pudong?, Jinshan District?, Songjiang?, Qingpu?, Fengxian District? և Chongming District? | |
Քաղաքապետ | Հան Չժեն | |
Հիմնադրված է | հոկտեմբերի 1, 1949 թ. | |
Մակերես | 6340,5 կմ² | |
ԲԾՄ | 4±1 մետր | |
Բնակչություն | 18 884 600[1] մարդ (2008) | |
Խտություն | 2683 մարդ/կմ² | |
Ազգային կազմ | խաներ (99 %), դունգաններ (0,4 %) | |
Ժամային գոտի | UTC+8 | |
Հեռախոսային կոդ | +86 21 | |
Փոստային դասիչ | 200000 - 202100 | |
Ավտոմոբիլային կոդ | 沪A, B, D, E, F, G, H; 沪C (հեռավոր արվարձանները) | |
ISO 3166-2 | cn-31 | |
Պաշտոնական կայք | shanghai.gov.cn (չին.) | |
Հապավում | 沪 (Hù) կամ 申 (Shēn) | |
| ||
Շանհայ[2] (չին.՝ 上海, Shanghai), Չինաստանի ամենամեծ և նշանակալի նավահանգստային քաղաքն է։ Շանհայի բնակչությունը արվարձաններով հանդերձ կազմում է 19,21 միլիոն մարդ,[3] իսկ բուն քաղաքի բնակչությունը՝ 13,9 միլիոն է։[4] «Շանհայ» անվանումը առաջացել է չինական երկու հիերոգլիֆներից՝ 上 Շանգ - բարձր, վերևի, և 海 -հայ - Ծով, այսինքն՝ «Քաղաք ծովի վրա» կամ «Քաղաք ծովի վերևում»: Քաղաքի միջով հոսում է Հուանգպու գետը։
Պատմություն
Ստեղծումն ու զարգացումը
Շանհայի տարածքում առաջին մարդիկ բնակություն են հաստատել դեռևս ՔԱ. 4-րդ հազարամյակում։ 960 թ. Շանհայը առաջին անգամ հիշատակվում է, որպես փոքրիկ գյուղակ։ Յանգցե դինաստիայի տնտեսական առաջընթացին զուգահեռ մեծանում է նաև Շանհայի տնտեսական նշանակությունը։ 1264 թ. Շանհայը՝ մեծանալով, միանում է շրջակա գյուղերի հետ։ Քաղաքում առկա էր այն ժամանակվա համար կարևոր առևտրական նավահանգիստ, որտեղից Շանհայի բամբակը ուղարկվում էր դեպի մայրաքաղաք Պեկին, Չինաստանի հեռավոր քաղաքներ, ինչպես նաև արտահանվում էր Ճապոնիա։ Մինչև Քինգ դինաստիայի հաստատումը, (1644-1911) քաղաքում ստեղծվում են առևտրից հարստացած մեծ համքարություններ, որոնք տնօրինում էին քաղաքի տնտեսությունը և մասամբ՝ քաղաքականությունը:[5]
Արտասահմանյան կոնցեսիաները
1842 թ. Օփիումի պատերազմից հետո Նանկինի պայմանագրով Շանհայը հարկադրված բացում է իր առևտրային դարպասները եվրոպական ուժերի առաջ։ 1847-ին բրիտանացիներին հաջորդում են ֆրանսիացիները: Այս երկու ուժերը Շանհայում սահմանում են առաջին եվրոպական կոնցեսիաները՝ բրիտանացիները Շանհայի հյուսիսում՝ պատմական քաղաքում, իսկ ֆրանսիացիները՝ հարավ-արևմուտքում։ Ժամանակի ընթացքում, բազմաթիվ երկրներից քաղաքացիներ են հաստատվում Շանհայում։[6] Նույն ժամանակաընթացքում առաջանում է նաև հրեական մեծ համայնք։ 1930-ական թվականներին Եվրոպայից Շանհայ են գալիս շուրջ 30.000 հրեա փախստականներ։[7] Շուտով քաղաքը դառնում է Չինաստանի ամենամեծ նավահանգիստը և Ասիայի ամենամեծ ֆինանսկան կենտրոնը։ 1932 թվականին, Շանհայը աշխարհի հինգերորդ ամենամեծ քաղաքն էր և ուներ 70.000 օտարերկրացի բնակիչ։[8]
19-րդ դարի վերջից մինչև 1920 թ. Շանհայը դառնում է համաշխարհային նշանակություն ունեցող քաղաք։ 20-րդ դարի սկզբին քաղաքի բնակչությունը հատում է մեկ միլիոնի սահմանը։ 1918-ից սկսած Շանհայը դառնում է հեղափոխական քաղաքական գործիչ Սուն Յատ-սենի ազդեցության գոտին։ Քաղաքի անունը սկսում է կապվել շվայտության, արկածախնդրության և հարստության հետ։ Չինական համայնավարության արմատները մասամբ ձևավորվում են Շանհայում։ 1915 թ. Չեն Դուսիուն սկսում է «Երիտասարդություն» ամսագրի հրատարակումը, որը հետագայում «նոր երիտասարդություն» (Սյին Քինգնիան) անունով մեծ համարում ուներ բնակչության շրջանում։
1910-1937 թթ., մինչև ճապոնական տիրապետության շրջանը, Շանհայը խաղամոլության և կազմակերպված հանցավորության կենտրոն էր։ Չինական կենտրոնացված կառավարման բացակայությունը և գաղութարարների տարատեսակ հետաքրքրությունները, ինչպես նաև մեծ շահույթների առկայությունն ու քաղաքային իշխանությունների կոռումպացվածությունը հնարավորություն էին ստեղծում «կանաչ բանդաների» ծաղկման համար։ «Կանաչ բանդաները» հանցավոր խմբավորումների կազմակերպված ցանց էր, որոնք միասին տիրապետում էին օփիումի առևտրի, մարմնավաճառության և ազարտային խաղերի շուկաները։[5]
Պատերազմը: Շանհայի ազատագրումն ու զարգացումը
Չին-ճապոնական երկրորդ պատերազմի երկրորդ ճակատամարտը տեղի է ունեցել Շանհայում։ 1937 թվականի նոյեմբերի 9-ին ճապոնական զինված ուժերը գրավում են ամբողջ քաղաքը, մինչև հեռավոր արվարձաններ, որտեղ էլ հետագայում բնակեցնում են չինացի փախստականներին։ Սակայն արվարձանները ևս չեն խուսափում ավերածություններից։ 1949-ի մայիսի 27-ին համայնավարները Մաո Ցզե-Դունի գլխավորությամբ իրենց հսկողության տակ են վերցնում քաղաքը։ Նոր կարգերի արմատական վերափոխումների օրոք արտասահմանյան ֆիրմաները Շանհայից հարկադրված տեղափոխվում են Հոն Կոնգ: Կոմունիստների իշխանության օրոք քաղաքում սկսվում են տնտեսական մեծ փոփոխություններ. աղքատ թաղամասերը ամբողջովին քանդվում են և սկսվում են բարձրահարկ բնակելիների շինարարությունը։ Հանցագործ բանդաները և մարմնավաճառները «վերադաստիարակվում» են։ Արտասահմանյան կապիտալը զգալիորեն հարկվում է կամ միանգամից բռնագանձվում է պետության կողմից։ 1980-ականների կեսերին Շանհայը կրկին դառնում է Չինաստանի արդիականացման առաջատար։ Ներգրավվում են հսկայական արասահամյան ներդրումներ։ 1990-ին հիմնվում է Պուդոնգ թաղամասի տնտեսական հատուկ գոտին։ Քաղաքը կրկին դառնում է արևելյան Չինաստանի առևտրային գլխավոր կենտրոնը և իրեն է ձգում հզոր աշխատուժ ինչպես Չինաստանից, այնպես էլ ամբողջ աշխարից։[5]
Աշխարհագրություն
Կլիման և բնությունը
Շանհայում այցելության ամենալավ եղանակը գարունն ու աշունն է։ Քաղաքն ունի մերձարևադարձային-ծովային մոնսուկլիմա՝ լավ արտահայտված չորս տարվա եղանակներով։ Տարվա միջին ջերմաստիճանը 15,3 աստիճան է՝ ըստ Ցելսուսի։ Անձրևների քանակը կազմում է 1112 միլիմետր, որի կեսը բաժին է ընկնում մայիսի կեսերից սեպտեմբերի կեսեր ընկած ժամանակահատվածին։ Ձմռանը ցուրտ և խոնավ է, միջին ջերմաստիճանը՝ 3,4-ից 5,6 աստիճան։ Ամռանը եղանակը համեմատաբար տոթ է, ջերմաստիճանը կազմում է միջինում 23,1-27,2 աստիճան (առավելագույնը՝ 40 աստիճան), օդի խոնավությունը հասնում է ընդհուպ մինչև 100 տոկոսի։ Ամառային ամիսներին Շանհայում գրանցվում են նաև կարճատև և ուժեղ թայֆուններ:[9]
Վարչական բաժանում
1949 թ. Շանհայի ընդհանուր տարածքը կազմում էր 636 կմ², 1958 թ. Ջիանգսու մարզից (պրովինցիայից) քաղաքին են միանում շրջակա տասը վարչական միավորներ՝ 5.274 կմ² ընդհանուր մակերեսով (Բաոշեն, Չանգմինգ, Չուաշա, Ֆենգսիան, Ջիադինգ, Ջինշան, Նանհուի, Քինգպու, Շանհայ, Սոնգջիանգ): Այժմ քաղաքի մակերեսը կազմում է 6,340,5 կմ² է, (ինչը հավասար է Սյունիքի և Վայոց Ձորի մարզերի տարածքին) որից 1,928,13կմ² (30,4 տոկոս) բուն քաղաքն է (Պուսի) և շրջակա մի քանի կենտրոնական մասերը (Մինհանգ, Բաոսհան, Ջիադինգ և Պուդոնգ), իսկ 4,412, 37 կմ² (69,6 %) զբաղեցնում են քաղաքի ծայրամասերն ու արվարձանները: Շանհայը ձգվում է 120 կմ հյուսիսից հարավ և 100 կմ՝ արևելքից-արևմուտք: Քաղաքին են պատկանում նաև Չինաստանի մեծությամբ երրորդ՝ Չոնգմինգ կզղին (1.041,21 կմ²) և ավելի փոքր տարածքով կղզիներ՝ Չանգսինգ, Հենգշա ևն:[4]
Ներկայումս Շանհայը բաժանված է 19 վարչական միավորների՝ 18 շրջաններ և «Սիանը»: Դրանցից 9-ը գտնվում են «Պուսի» թաղամասում, որը բուն քաղաքն է՝ Հուանգպու գետի արևմուտքում:
- Հուանգպուի շրջան (黄浦区 Huángpǔ Qū ;)
- Լուուանի շրջան (卢湾区 Lúwān Qū )
- Սյուհուիի շրջան (徐汇区 Xúhuì Qū )
- Չանգնինգի շրջան (长宁区 Chángníng Qū )
- Ջինգանի շրջան (静安区 Jìng'ān Qū )
- Պուտուոի շրջան (普陀区 Pǔtuó Qū )
- Ցզաբեիի շրջան (闸北区 Zháběi Qū )
- Հոնգկոուի շրջան (虹口区 Hóngkǒu Qū )
- Յանգպուժի շրջան (杨浦区 Yángpǔ Qū)
- Մեկը Պուդոնգի շրջանն է՝Հուանգպու գետի արևելքում (浦东新区 Pǔdōng Xīn Qū)
Մնացած ութ շրջանները Շանհայի արվարձաններն են՝ արբանյակ-քաղաքները և բուն քաղաքից հեռու գյուղական բնակավայրերը:
- Բուաշանի շրջան (宝山区 Bǎoshān Qū)
- Մինհանգի շրջան (闵行区 Mǐnháng Qū)
- Ջիադինգի շրջան (嘉定区 Jiādìng Qū)
- Ջինշանի շրջան (金山区 Jīnshān Qū)
- Սոնգջիանգի շրջան (松江区 Sōngjiāng Qū)
- Քինգպուի շրջան (青浦区 Qīngpǔ Qū)
- Նանհուի շրջան (南汇区 Nánhuì Qū)
- Ֆենգսիանի շրջան (奉贤区 Fèngxián Qū)
Չոնգմինգ կղզին, որ գտնվում է Յանգցզի Ջիանգի գետաբերանին, կառավարվում է առանձին Սիանի կողմից
- Չոնգմինգի Սիան (崇明县 Chóngmíng Xiàn.)
Այս բոլոր շրջանները և Սիանը իրենք էլ բաժանված են (2003-ին) 220 ենթաշրջանների, որոնց մեջ են 114 քաղաքներ, 3 գավառներ (Չինաստանի վարչական բաժանումը) և 103 ենթաշրջաններ:
Տնտեսություն
Արդյունաբերություն
Ապագա առևտրային մետրոպոլ Շանհայի զարգացումը սկսել է 1949 թ.ից, երբ Շանհայը դարձավ Չինաստանի ամենամեծ արդյունաբերական կենտրոններից մեկը: Զարգացած էին երկաթի և պողպատի, մետաղական վերամշակման, մեքենաշինության, նավաշինություն, և էլեկտրատեխնիկայի արդյունաբերությունը: Դենգ Սիաոպինգի-ի կառավարման օրոք 1984-ին Շանհայը հայտարարվում է արտասահմանյան ներդրումների համար ազատ քաղաք: Այս ենթատեքստում 1990-ին Շանհայի Պուդոնգ թաղամասում ստեղծվում է ազատ առևտրի գոտի, ինչպես նաև բազմաթիվ տնտեսական-զարգացման գոտիներ: 1992-ին վերաբացվում է Շանհայի բորսան, որը Շենզեն քաղաքի բորսայի հետ մեկտեղ համարվում է Չինաստանի (բացառությամբ Հոն Կոնգի) ամենամեծ բորսան: 22մլ. ՏԵՈւ-ով (Twenty-foot Equivalent Unit (անգլ.)) Շանհայի նավահանգիստը մեծությամվ երրորդն է աշխարհում, իսկ ընդհանուր ապրանքաշրջանառությամբ՝ աշխարհում ամենամեծը (2006-ին 537 միլիոն տոննա):[9]
Տրանսպորտը
Քաղաքի տնտեսական նշանակության անկյունաքարերից մեկը գերազանց տրանսպորտն է: Շանհայը արևելյան Չինաստանի երկաթուղային գլխավոր հանգույցն է և երկաթուղով կապվում է երկրի հյուսիսին և հարավին: Գլխավոր կայարանը գտնվում է Սուժու ջրանցքի հյուսիսում: Շանհայը Չինաստանի միակ քաղաքն է, որ ունի երկու օդանավակայան: Միջազգային թռիչքները սպասարկում է Պուդոնգի միջազգային օդանավակայանը, իսկ ազգային թռիչքները՝ Հոնգքիաոյի օդանավակայանը: 2002 թ. դեկտեմբերի 31-ին Շանհայում բացվում է Գերմանիայի հետ համատեղ կառուցված տրանսրապիդ գնացքը : Շինարարությունը արժենում է մոտ 1,2 միլիարդ եվրո: Այս տրանսրապիդ գնացքը բացում է ժամում առավելագույնը 430 կմ արագություն:
Բնակչության աճի և սաստիկ տնտեսական զարգացմանը զուգահետռ 1990-ական թ թվականից Շանհայում սկսվում են խոշոր տրանսպորտային ենթակառուցվածքների շինարարությունները, որոնց շրջանակում կառուցվում են վեցշերտանի բարձրադիր մայրուղիներ և նոր կամուրջներ: 1995-ին հանդիսավոր կեպով բացվում է Շանհայի մետրոպոլիտենի 16,1 կմ երկարությամբ առաջին հատվածը: Մինչև 2020 թ. նախատեսված է կառուցվող 300 կմ երկարությամբ մետրոյի և 120 կմ տրամվայի երթուղիներ:
Շանհայում է գտնվում առանց ընդհատումների գործող աշխարհի ամենահին տրոլեյբուսային ցանցը, որը Չինաստանում ամենամեծերից է: Այն բացվել է 1914 թ. նոյեմբերի 14-ին: Ամբողջ քաղաքում մեծ տարածում ունի նաև Ավտոբուսը:
2003-ին քաղաքի հարավում սկսվում է 36 կմ երկարությամբ աշխարհի ամենաերկար Հոնգ Չժու ծովախորշի կամուրջի շինարարությունը: Կամուրջը ձգվում է Հոնգչժու ծովախորշի վրայով և Շանհայը կապում է Չժենջիանգ պրովինցիայի Նինգբո քաղաքի հետ: Ներդրումների ծավալը կազմում է 11,8 միլիարդ յուան (1,42 միլարդ ԱՄՆ դոլար): Վեցշերտանի կամուրջի շինարարությունը տևում է 5 տարի: Հանդիսավոր բացումը տեղի է ունենում 2008-ին, իսկ երթևեկելի մասի բացումը՝ 2009-ին:[10]
Բնակչություն
Բնակչության սրընթաց աճը
Շանհայի տնտեսական հաջողությունները իրենց հետ բերում են նաև խնդիրներ: Ծաղկող քաղաքը դեպի իրեն է ձգում միլիոնավոր չինացիների: 1950-ականներին արդեն բնակչության սրընթաց աճը խնդիրներ է հարուցում չբավականացնող ենթակառուցվածքների առումով: Տարեցտարի բնակֆոնդի չբավականացնելու խնդիրները այքան են լրջանում, որ 1957-ին Շանհայի քաղաքային իշխանությունները ստիպված են լինում հաշվառման համակարգի և պարտադիր հաշվետվությունների միջոցով խստորեն վերահսկել բնակչության ներհոսքը: Բոլոր նրանց համար, ովքեր ցանկանում էին ապրել Շանհայում, անհրաժեշտ էր բնակարան ունենալու թույլատվություն: Միայն գրանցվածները կարող էին ստանալ բնակարան, աշխատանք և բրնձի օրաբաժին:
Ներկայումս Շանհայը պատկանում է աշխարհի ամենամած քաղաքների թվին: Պաշտոնապես վերահսկվում է քաղաքի բնակչության աճի միայն ներգաղթի մասը, քանի որ քաղաքի գրանցված բնակիչների բնական աճը, ինչպես և մյուս չինական քաղաքներում, սահմանափակված է մեկ երեխայի ծնունդով: Եթե 1957-ին քաղաքի մշտական բնակիչների բնական աճը մեկ տարվա կտրվածքով կազմում էր 40 տոկոս, ապա հետագայում այն արագորեն իջնում է մինչև 10 տոկոսի, և ապա՝ բացասական ցուցանիշի՝ -1,4 տոկոսի: Սակայն չնայած դրան քաղաքի բնակչությունը, սկսած 1950-ականներից, շարունակաբար աճում է: Եթե քաղաքի այժմյան սահմաններում (արվարձաններով հանդերձ) 1952 թ. ապրում էր 8,5 միլիոն մարդ, 1957-ին՝ 10,1 միլիոն, ապա դեռևս տնտեսական բարեփոխումների սկզբում՝ 1979-ին, այդ թիվը հասնում է 11,3 միլիոն-ի: 1957 թ. հիմնական քաղաքում (առանց արվարձանների) ապրում էր 6,3 միլիոն մարդ, իսկ այսօր՝ 9,2 միլիոն, իսկ արվարձանների և գյուղական վայրերի հետ՝ 13, 4 միլիոն: Բացի 13,4 միլիոն բնակիչից, որոնք բնակվում են հիմնական բնակության իրավունքով, շուրջ 3 միլիոն մարդ Շանհայում ապրում են կեցության սահմանափակ իրավունքով՝ տարեկան 6 ամիս և ավելի:
Սահմանափակ իրավունքով բնակիչներ
Ներկայումս մշտական գրանցված բնակինչերի ներգաղթը համեմատաբար սահմանափակվել է, սակայն հիմա էլ խնդիրներ են հարուցում ավելի ու ավելի շատացող այսպես կոչված ժամանակավոր բնակիչները: Սահամանափակ ժամանակով կեցության իրավունքը, ի տարբերություն մշտականի, որի քանակը շատ սահմանափակ է, ավելի հեշտ է ստանալ: Միայն այսպես կարելի է որոշ չափով հաղթահարել ներգաղթյալների ճնշումը, որովհետև Չինաստանի ամենամեծ մետրոպոլային տարածաշրջանը, ինչպես ոչ մի այլ տարածաշրջան հեռավոր ու խուլ շրջաններից դեպի իրեն է ձգում տասնյակ հազարավոր մարդկանց: Նրանց թիվը 1990-ականներից հետո կրկնապատկվել է և այժմ կազմում է քաղաքի արվարձանների բնակչության շուրջ 20 տոկոսը: Միաժամանակ կան նաև զգալի չափերի չգրանցված բնակիչներ:
Այս միգրանտերի մոտ 80 տոկոսը նախկին գյուղացիներ են՝ Չինաստանի ներքին գյուղական շրջաններից: Նրանց երեք քառորդը հարևան Անհուի, Ջիանգսպու և Չժեջիանգ շրջաննեից են։ Այդպիսի ներգաղթյալների դերը տարբեր կերպ է գնահատվում։ Մի կողմից նրանք քաղաքին անհրաժեշտ են, որպես շինարարական աշխատուժ, արհեստավոր, մանր առևտրական, փողոցային աշխատող և տեքստիլ ֆաբրիկաների համար էժան աշխատուժ, մյուս կողմից նրանց ճնշումը բնակարանների շուկայի, ինֆրաստրուկտուրայի վրա, ինչպես նաև կրիմինալին նրանց մասնակցությունը քաղաքում համարվում է մտահոգիչ։
Խտություն
Քաղաքի ներկա 9,2 միլիոն մշտական բնակիչները ապրում են 550 ք.կմ բնակելի տարծքի վրա։ Բնակչության խտությունը կազմում է 16,843 մարդ ամեն քկմ-ի վրա։ Քաղաքից դուրս գյուղական ռեգիոններում 5,790,5 քկմ բնակելի տարածքում ապրում է 4,1 միլիոն մշտական բնակիչ։ Բնակչության խտությունը այնտեղ կազմում է 707 մարդ ամեն քկմ-ի վրա։ Ամբողջ քաղքում (բուն քաղաք և արվարձաններ)13,4 միլիոն գրանցված բնակիչները ապրում են 6,340,5 քկմ-ի վրա։ Խտությունը այս կտրվածքով կազմում է 2,106 մարդ՝ ամեն քկմ-ի վրա։
Բնակչության զարգացման գրաֆիկա
Շանհայի (արվարձաններով, ներառյալ գյուղական բնակավայրերը) մշտական բնակչության (չհաշված ոչ լեգալ և ժամանակավոր կեցության իրավունքով բնակիչներին) աճի գրաֆիկա։[11]
|
|
Մշակույթ
Թատրոն
Շանհայի ժողովրդական հրապարակում (Rénmín guangchang), որը դեռևս գաղութային տարիներին ծառայում էր, որպես ձիարշավարան, քաղաքի հայրերը կառուցում են էքստրավագանդ օպերային թատրոն՝ շուրջ 40 մետր բարձրությամբ Շանհայի մեծ թատրոնը: Շինարարական աշխատանքները սկսվում են 1994-ին, իսկ հանդիսավոր բացումը կայանում է 1998-ին։ Թատրոնի շենքում գտվում է երեք դահլիճ. հիմնական և ամենամեծ դահլիճը (1800 տեղ), միջին չափի դահլիճը՝ (600 տեղ) և 250 տեղանցող փոքր դահլիճը՝ նախատեսված կամերային երաժշտության համար։ Շինության դիզայներներն էին France's Arte Jean-Marie Charpentier & Associates-ը։ Գերժամանակակից ակուստիկան և կենտրոնական մեծ համերգասրահը նախագծված է այնպես, որ հնարավորություն է ընձեռում ներկայացնել բոլոր հնարավոր ֆորմատի ներկայացումներ, սկսած արևմտյան թատերական ներկայացումներից, օպերաներից, կամերային երաժշտության համերգներից մինչև չինական օպերա և դասական գրական ստեղծագործությունների ընթերցումներ։
Nanjing Xi Lu-ում գտնվող Շանհայի կենտրոնը միջազգային չափանիշների հսկայական մարզահամերգային համալիր է՝ համերգների, բալետների, օպերաների, ակրոբատիկ ցուցադրումների համար։ Շանհայում ակրոբատիկական խմբերի ամենօրյա ելույթները ներկայացնում են ակրոբատիկայի, ձեռնածության, Clowneinlagen, հրաշագործ կախարդների և կենդանիներով համարների ներկայացումներ։ Այդ համարներից մի քանիսը, (օրինակ՝ թուր կուլ տալը, հավասարակշռության ակտերը, կրակով վարժությունները) զարգացել են դեռևս Հան դինաստիայի ժամանակ (206-220 թթ.)։ Changle Lu-ի Lan Xin թատրոնը ծագում է դեռևս կայսերական ժամանակներից և ցույց է տալիս ինչպես արևմտյան, այնպես էլ չինական օպերաներ։ Այնտեղ տեղի են ունենում նաև մոգության ցուցադրություններ։ Որպես Բրիտանական սիրողական դրամատիկական հասարկության (British Amateur Dramatic Society) գաղութային արվեստի արտասահմանյան նստավայր, մինչև 1933 թվականը այս թատրոնը ամենուրեք հայտնի Ռեվյուների ներկայացման վայրն էր։
Թանգարաններ
Շանհայը հարուստ է թանգարաններով: «Պատմության և արվեստի թանգարանը» ներկայացնում է չինական պատմական և գեղարվեստական հարուստ հավաքածուներ (կերամիկա, հախճապակի, գեղանկարչություն ևն), իսկ «Բնական գիտությունների թանգարանը» ցուցադրում է բազմապիսի կենդանաբանական ցուցանմուշներ։ Շանհայի թանգարանը քաղաքի մշակութային գլխավոր կենտրոններից է։ Ստեղծվել է 1952 թ., իսկ 1992 թվականից տեղափոխվել է Շանհայի կենտրոնում գտնվող Ժողովրդական հրապարակի նոր շենք։ Շանհայի հիմնական տեսաժան վայրերից են համարվում նաև խեցեգործության վարպետների ամեն օր 7 անգամ ցուցադրվող շոուերը, Գիժու-ի գույնզգույն լաքապատ օպերային դիմակների հավաքածուն, չինական ազգային փոքրամասնությունները, ինչպես նաև սաղմոնի ձկան կաշվից կարված կոստյումները, ինչպիսին որ հագել են Դոնգբա-ի Օրոքեն ժողովրդի ներկայացուցիչները։ Չինական կերպարվեստի պատմության պատկերասրահում ցուցադրվում են մարտնչող թագավորության ժամանակաշրջանից սկսած, Սոնգ-դարաշրջանով անցած, մինչև Քինգ-ի դարաշրջանի արևմտյան ազդեցությունների կերպարվեստը։
Շանհայի հարավ-արևմուտքում է գտնվում անմեղ նահատակների Լոնգհուա-գերեզմանոցը, որը հավերժացնում է չինական կոմունիզմի համար տասնյակ տարիներ տևած և 1949-ին հաղթանակով պսակված պայքարի զոհերի, մասնավորապես աշխատավորների, ակտիվիստների և ուսանողների հիշատակը, որոնք 1920-ական թթ. կոտորվում են Չիան Kaisheks-ի զորքերի կողմից։ Գերեզմանատան տարածքը համարվում է դատավճռի իրականացման կենտրոնական վայրը։
Մեջտեղում՝ բրգաձև ապակեպատ ցուցասրահում է գտնվում Չիանգի զինվորների դեմ ելած 250 կոմունիստ նահատակների հուշակոթողը։ Որպես զոհվածների հիշատակ՝ այգով մեկ կանգնեցված են անհամար քարե քանդակներ, որոնցից շատերի վրա կան լուսանկարներ ու նշված են անունները։ Իսկ ցուցասրահի ետևում վառվում է հիշատակի անմար կրակը։ Ամեն օր բերվող թարմ ծաղիկները վկայում են այն նշանակության մասին, որ այդ իրադարձություններն առ այսօր ունեն Չինաստանում։[12]
Քույր քաղաքներ
Շանհայը քույր քաղաք է հետևյալ քաղաքների հետ։[13]
Արտաքին հղումներ
- Շանհայի պաշտոնական կայքը (չին.)
Գրականություն
- Danielson, Eric N. (2004). Shanghai and the Yangzi Delta. Singapore: Marshall Cavendish/Times Editions. ISBN 981-232-578-2.
{{cite book}}
: Check|isbn=
value: checksum (օգնություն) - Elvin, Mark (1977). "Market Towns and Waterways: The County of Shanghai from 1480 to 1910," in The City in Late Imperial China, ed. by G. William Skinner. Stanford: Stanford University Press.
- Johnson, Linda Cooke (1995). Shanghai: From Market Town to Treaty Port. Stanford: Stanford University Press.
- Johnson, Linda Cooke (1993). Cities of Jiangnan in Late Imperial China. Albany: State University of New York (SUNY).
- Horesh, Niv (2009). Shanghai's Bund and Beyond. New Haven: Yale University Press.
- Erh,Deke and Johnston, Tess (2007). Shanghai Art Deco. Hong Kong: Old China Hand Press.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
Ծանոթագրություններ
- ↑ Շանհայի մշտական բնակչության թիվը մոտ 19 միլիոն է (www.russian.xinhuanet.com) (ռուս.)
- ↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 55. ISBN 99941-56-03-9.
- ↑ Շանհայի մշտական բնակչությունը մոտենում է 20 միլիոնի (անգլ.)
- ↑ 4,0 4,1 Շանհայի վիճակագրություն Տարածք, բնկաչություն, վարչական շրջաններ(անգլ.)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Ճանապարհորդություն դեպի Շանհայ. Պատմություն (գերմ.)
- ↑ Shanghai: Paradise for adventurers. CBC – TV. Legendary Sin Cities. (անգլ.)
- ↑ "Shanghai Sanctuary". TIME. Հուլիսի 31, 2008: (անգլ.)
- ↑ "All About Shanghai. Chapter 4 – Population ". Tales of Old Shanghai. (անգլ.)
- ↑ 9,0 9,1 Ճանապարհորդություն դեպի Շանհայ. Շանհայի կլիման և տնտեսությունը(գերմ.)
- ↑ Չինաստանի գիդ. տրանսպորտ(գերմ.)
- ↑ Չինաստանի գիդ. բնակչության զարգացումը(գերմ.)
- ↑ Չինաստանի գիդ. մշակույթ
- ↑ Շանհայի վիճակագրություն. գործընկեր քաղաքներ (անգլ.)
Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի օրվա հոդված: |