| Անցած 10 օրվա հոդվածները |
Եկող 10 օրվա հոդվածները |
|
|
|
|
Ապրիլի 15 |
|
Յուշարձան ապրիլ տասնըմէկի, հրատարակիչ ու գրող Թեոդորոս Լափչինճյանի (Թեոդիկ) 1919 թվականի ապրիլին Ստամբուլում հրատարակած, Մեծ եղեռնի զոհերին նվիրված հուշամատյան, որտեղ կենսագրական տեղեկություններով և լուսանկարներով ներկայացված են ձերբակալությունների զոհ մոտ հազար հայ մտավորական։ Նախաձեռնողն եղել է «Ապրիլի 11-ի սգո հանդես» Ստամբուլում ստեղծված հանձնախումբը։ Լույս է ընծայել «Արզուման» հրատարակչությունը։
Վերնագրում նշված է ապրիլի 11, քանի որ հին տոմարով համապատասխանում է ապրիլի 24-ին:
«Ապրիլի 11-ի սգո հանդես» հանձնախումբը իր գործունեությունը ծավալել է Մուդրոսի զինադադարից հետո, այն կարճ ժամանակահատվածում, երբ «պատերազմի և տեղահանության հանցագործությունների հետաքննությունն» էր ընթանում։ Այդ օրերին հանձնախմբի նախաձեռնությամբ Սուրբ Հակոբ հայկական գերեզմանատնում հուշարձան կանգնեցվեց Մեծ եղեռնի առաջին հուշարձանը, որն այնուհետև ոչնչացրին, և հետքերը անհետ կորան շարունակել...
|
|
|
|
|
Ապրիլի 14 |
|
Բաղեշ կամ Բիթլիս (հուն․ βαλαλείςωυ, արաբ․ Badlis), քաղաք Մեծ Հայքի Աղձնիք նահանգում, Վանա լճից 18 կմ հարավ–արևմուտք, ուր միախառնվում են համանուն գետի վտակները։ Համապատասխանում է Աղձնիք նահանգի Սալնոձոր գավառի գլխավոր բերդին, որը հսկել է Հայկական Տավրոսի ամենամատչելի բնական լեռնանցքը՝ Չորա պահակը։ Ժամանակին բերդի անունով կոչվել է Սալնոձոր։
Բաղեշի տարածքում սկզբում միայն բերդ է եղել։ Հետագայում բերդի տարածքում հիմնել են քաղաքը, իսկ բերդը դարձել է միջնաբերդ։ Բիթլիս անվանումը կապված է Ալեքսանդր Մակեդոնացու հետ։
Բաղեշ անվանումը կապված է մի ավանդության հետ, որի համաձայն ձմռանը գոմի դուռը բաց է մնում։ Էշը գոմից դուրս է գալիս և Ջլիֆտա ձորն ընկնելով սառչում է և սատկում։ Էշին տեսնողները ասում են պաղ էշ, որտեղից էլ հետո առաջացել է Պաղէշ, իսկ ապա Բաղեշ անվանումները։ Բաղեշ քաղաքի պատմական անունները հետևյալն են. Աբիբիթլիս, Ապի-Բիթլիզ, Բադլիս, Բալալեզա, Բալալեյսա, Բաղաղեշ, Բեդլիս, Բեթլիս, Բիթլիս, Շահաստան Բաղեշ, Պիթլիզ, Պիտլիս, Սալնաձոր, Սալնոձոր շարունակել...
|
|
|
|
|
Ապրիլի 13 |
|
Սպիտակ թզուկ, ջերմամիջուկային էներգիայի սեփական աղբյուրներից զուրկ, շատ մեծ խտությամբ աստղ, որի զանգվածը չի գերազանցում Չանդրասեկհարի սահմանը (նվազագույն սահման, որի դեպքում աստղը կարող է գոյություն ունենալ որպես սպիտակ թզուկ):
Սպիտակ թզուկի զանգվածը համեմատական է Արեգակի զանգվածին, սակայն շառավիղը Երկրի շառավղի կարգի է: Համապատասխանաբար, լուսատվությունը ~10 000 փոքր է Արեգակի համեմատ: Խտությունը 105-109 գ/սմ³ է, ինչը գրեթե միլիոն անգամ մեծ է գլխավոր հաջորդականության սովորական աստղերի խտությունից: Տարբեր գնահատականներով սպիտակ թզուկները կազմում են մեր գալակտիկայի աստղերի 3-10 %-ը: 2009 թ․ հունվարին Մոտիկ աստղերի հետազոտման կոնսորցիումը Արեգակին ամենամոտ հարյուր աստղերի մեջ հաշվեց ութ սպիտակ թզուկներ:
Սպիտակ թզուկների տեսության զարգացման մեջ մեծ ավանդ ունեն հայ գիտնականները, հատկապես՝ Վիկտոր Համբարձումյանը: շարունակել...
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ապրիլի 23 |
| Երիտթուրքական հեղափոխություն, 1908 թվականի հուլիսին Օսմանյան կայսրությունում տեղի ունեցած զինված ապստամբություն: Կազմակերպել էր Իթթիհադ վե թերաքին (թուրք.՝ İttihat ve Terakki Cemiyeti, արաբ.՝ إتحاد و ترقى)` միություն և առաջադիմություն կոմիտեն, որը հիմնադրվել էր 1894 թվականին:
Կուսակցության կազմի մեջ մտնում էին մտավորականության և զինվորականների առաջատար ներկայացուցիչները, ովքեր արտահայտում էին թուրք բուրժուազիայի շահերը և ձգտում էին Օսմանյան կայսրությունը վերածել բուրժուա-սահմանադրական պետության: Աբդուլհամիդյան աջակիցների միջոցով հաջողվեց բացահայտել երիտթուրքերի ընդհատակյա կազմակերպությունների մի մասը և գլխատել շարժումը: 1897 և 1899 թվականներին տեղի ունեցան կազմակերպության անդամների դատերը, և նրանցից շատերը ստիպված եղան լքել երկիրը: 1902 թվականին Փարիզյան համաժողովի ժամանակ Միություն և Առաջադիմությունից անջատվեցին մի խումբ օսմանցի լիբերալիստներ (ազատականներ) Սաբահեդին արքայազնի գլխավորությամբ, նրանք հանդես էր գալիս Օսմանյան կայսրության ապակենտրոնացման հիմքի վրա ինքնավար նահանգների ստեղծման ճանապարհով ազգային խնդրի լուծման օգտին և նրանց ու երիտթուրքերի միջև առաջացան տարաձայնություններ:
Հայկական կողմի շահերը ներկայացնում էր գլխավորապես Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը շարունակել...
|
|
|
|
Ապրիլի 10 |
|
Արաբները պատկանում են սեմական ժողովուրդների շարքին և բնակվում են Արաբական թերակղզում։ Արաբիայի վրայով անցնող ճանապարհները Հնդկաստանը և Հաբեշստանը կապել են հնագույն մշակութային օջախներ Միջագետքի, Սիրիայի (Ասորիք), Փոքր Ասիայի և Եգիպտոսի հետ։ Թերակղզու բնակչության միայն աննշան մասն է վարել նստակյաց կյանք և զբաղվել երկրագործությամբ։ Նրանց մեծ մասը եղել է քոչվոր և զբաղվել անասնապահությամբ՝ պահելով ոչխարներ, ուղտեր և ձիեր։
Թերակղզու ամենազարգացած մարզը հարավ-արևմուտքում գտնվող Եմենն էր, որ նշանակում էր աջ կամ «երջանիկ Արաբիա»։ Սա շատ արգավանդ երկրամաս էր և այստեղի բնակիչները զբաղվում էին առևտրով. պատահական չէ, որ Արևմտյան Արաբիայով ձգվող քարավանային ճանապարհը հնուց հայտնի էր «օծանելիքի ճանապարհ» անունով։ Կարևոր մարզերից էր նաև Հիջազը (Հիջասը)։ Ամենամեծ մարզը Նեջդն էր, որն ընդգրկում էր թերակղզու կենտրոնական մասը։ Նեջդում բնակվում էին քոչվոր բեդուինների բազմաթիվ ցեղեր (բեդուին կամ բեդվին նշանակում է տափաստանցի), որոնք առանձին ջրհորների շուրջը առաջացած օազիսներում զբաղվում էին անասնապահությամբ։
Արաբները նվաճումների ժամանակ, բնակություն հաստատելով Միջերկրածովյան ավազանի երկրներում, ամենուրեք տարածեցին նաև փյունիկյան արմավենու մշակությունը։ Արաբական ցեղի գլուխ կանգնած էր շեյխը շարունակել...
|
|
|
|
|
Ապրիլի 9 |
|
Լուիշ Ֆիլիպե Մադեյրա Կաեյրու Ֆիգու (պորտ․ Luís Filipe Madeira Caeiro Figo, 4 նոյեմբերի 1972, Լիսաբոն),Կիսապաշտպանի դիրքում խաղացող պորտուգալացի նախկին ֆուտբոլիստ։ Բարսելոնայի պատմության մեջ առաջին արտասահմանցի ավագը։
Իր ավելի քան 20 տարվա կարիերայում խաղացել է Սպորտինգ, Բարսելոնա, Ռեալ Մադրիդ, Ինտեր ակումբներում։ Ճանաչվել է 2000թ․ Եվրոպայի լավագույն ֆուտբոլիստ, գտնվում է ՖԻՖԱ 100-ի ցանկում։
1996թ․, 2000թ․,2004թ․ ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնությունների մասնակից։ 2002 և 2006թթ աշխարհի առաջնությունների մասնակից։ Լուիշ Ֆիգուի վերջին ակումբը եղավ Միլանի Ինտերը։2008-2009թթ մրցաշրջանի ավարտից հետո ֆուտբոլիստը ավարտեց կարիերան։ Հավաքականում և ակումբներում խաղացել է 704 խաղ, խփել 127 գոլ շարունակել...
|
|
|
|
|
Ապրիլի 8 |
|
Ֆիլատելիա, դրամի փոխարեն փոստային վճարումների համար նախատեսված դրոշմաթղթերի (փոստային նամականիշներ, ծրարներ ու բացիկներ՝ տպագրված կամ սոսնձված նամականիշերով) օրացուցային, հատուկ փոստային մարումների և փոստային ու ֆիլատելիստական այլ նյութերի հավաքածուների ստեղծում։
Ֆիլատելիա անվանումը (ֆր. philatélie, հուն. φιλέω - սիրել և ἀτέλεια - վճարումներից, տուրքերից ազատող դրոշմ) - առաջին անգամ օգտագործել է ֆրանսիացի կոլեկցիոներ Ժորժ Էրպենը (Georges Herpin) 1864 թվականի նոյեմբերի 15- ին «Փոստային նամականիշերի կոլեկցիոներ» (Le Collectionneur de timbres-postes) ամսագրում։
Հին Հունաստանում նամակների վրա հատուկ նշան («τέλος» -թելոս) էին դնում շարունակել...
|
|
|
|
|
Ապրիլի 7 |
|
Ինգրիդ Բերգման (շվեդ.` Ingrid Bergman, օգոստոսի 29, 1915, Ստոկհոլմ, Շվեդիա - օգոստոսի 29, 1982, Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա), թատրոնի և կինոյի շվեդ հայտնի դերասանուհի:
Խաղացել է ամերիկյան և եվրոպական ֆիլմերում, Օսկարի եռակի և Ոսկե Գլոբուսի քառակի դափնեկիր: Ամերիկյան կինոակադեմիայի կողմից հրապարակված Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 մեծագույն աստղերի ցանկում 4-րդ տեղում է:
Ինգրիդ Բերգմանը ծնվել է 1915 թվականին Շվեդիայի մայրաքաղաք Ստոկհոլմում: Նա մանուկ հասակից մեծացել է առանց ծնողների: 3 տարեկանում մահացել է մայրը, իսկ 13 տարեկանում հայրը` Յուստուս Սեմուել Բերգմանը, ով մասնագիտությամբ դերասան և լուսանկարիչ էր: Նրան խնամքի տակ է վերցնում իր հորեղբայր` Օտտո Բերգմանը, ով ուներ 5 երեխա: Արդեն 17 տարեկանում նրան աշխատանքի են վերցնում Ստոկհոլմի թագավորական դրամատիկական թատրոնում շարունակել...
|
|
|
|
2012 թ. Օրվա հոդվածներ (արխիվ). Փետրվար – Մարտ – Ապրիլ – Մայիս – Հունիս – Հուլիս – Օգոստոս – Սեպտեմբեր – Հոկտեմբեր – Նոյեմբեր – Դեկտեմբեր
2014 թ. Օրվա հոդվածներ. Հունվար - Փետրվար – Մարտ – Ապրիլ – Մայիս – Հունիս – Հուլիս – Օգոստոս – Սեպտեմբեր – Հոկտեմբեր – Նոյեմբեր – Դեկտեմբեր
