Ֆեմինիզմի առաջին ալիք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ֆեմինիզմի առաջին ալիք, ամբողջ Արևմտյան աշխարհում 19-րդ դարի սկզբի և 20-րդ դարի վերջի ֆեմինիստական գործունեության և մտքի շրջանը։ Հիմնական ուշադրությունը դարձվել է իրավական հարցերին, առաջին հերթին` կանանց ընտրական իրավունքի ապահովմանը։ «Ֆեմինիզմի առաջին ալիք» տերմինը Մարթա Լիրը մտցրել էր 1968 թվականի մարտին, The New York Times Magazine-ում, որը միևնույն ժամանակ օգտագործում էր «ֆեմինիզմի երկրորդ ալիք» տերմինը[1][2]։ Ֆեմինիզմի առաջին ալիքը հիմնականում ուղղված էր կանանց քաղաքական իրավունքների համար պայքարին, այլ ոչ թե փաստացի (ոչ պաշտոնական) անհավասարության դեմ։

Ծագումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդվածներ. Ֆեմինիզմի պատմություն և Հակաֆեմինիզմ

Կանանց իրավունքների համար պայքարը սկսվել է 20-րդ դարից շատ ավելի վաղ։ Իր «Երկրորդ սեռը» գրքում Սիմոնա դե Բովուարը գրել է, որ առաջին կինը, որը «գրիչը վերցրել է ի պաշտպանություն իր սեռի», Քրիստինա Պիզանսկայան էր, 15-րդ դարում[3]։ 16-րդ դարում կանանց իրավունքների համար պայքարում էին գերմանացի հումանիստ և գիտնական Ագրիպպաս Նետտեսգեյմսկին և վենետիկյան գրող և բանաստեղծուհի Մոդեստա դի Պոցցո դի Ֆորզին[3]։ 17-րդ դարում ապրել և ստեղծագործել են ֆրանսիացի գրող և փիլիսոփա Մարի դե Գուրնեն, ամերիկացի բանաստեղծուհի Աննա Բրեդսթրիթը և ֆրանսիացի հոգևորական և փիլիսոփա Ֆրանսուա Պուլեն Դե Լա Բարրը[3]։

Մարի Վոլսթոնքրաֆթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Մարի Վոլսթոնքրաֆթ

Բրիտանացի գրող և փիլիսոփա Մարի Վոլսթոնքրաֆթի հայացքները հիմնականում ձևավորվել են Ժան-Ժակ Ռուսոյի և Լուսավորության դարաշրջանի փիլիսոփայության ազդեցության ներքո։ Ռուսոն որպես իդեալ սահմանել է ժողովրդավարական հասարակություն, որը հիմնված է տղամարդկանց հավասարության վրա, բայց որտեղ կանայք հաճախ խտրականության են ենթարկվում։ Չնայած սկզբում դա հակասական է թվում, սակայն Վոլսթոնքրաֆթի գաղափարները հիմնված էին Ռուսոյի գաղափարների[4] և գենդերային հավասարության հիման վրա ժողովրդավարական հասարակության ընդլայնման մեջ էին։

Վոլսթոնքրաֆթը հրապարակել է առաջին ֆեմինիստական մեկնաբանություններից մեկը` «Կանանց իրավունքների պաշտպանության համար» վերնագրով (1792), որը պաշտպանում էր սեռերի սոցիալական և բարոյական հավասարությունը և պնդում էր, որ կանայք տղամարդկանց նկատմամբ զարգացման ավելի ցածր աստիճանին չեն կանգնած, այլ միայն թվում են այդպես` անբավարար կրթության պատճառով։ Նա առաջարկել է դիտարկել թե՛ տղամարդկանց և թե՛ կանանց որպես ողջամիտ էակների և ներկայացրել է հասարակական կարգը մտքի հիման վրա։ Իր վեպերում Վոլսթոնքրաֆթը քննադատել է ամուսնական իր կարծիքով` հայրիշխանական ինստիտուտը և դրա վնասակար ազդեցությունը կանանց վրա։ Առաջին` Mary: A Fiction վեպում (1788), հերոսուհին ստիպված է նյութական պատճառներով ամուսնանալ առանց սիրո, և որպեսզի փոխհատուցի իր սիրային ցանկությունները, նա ամուսնությունից դուրս երկու կրքոտ ռոմանտիկ հարաբերություններ է ունենում։

Հետմահու լույս տեսած «Մարիա, կամ կանանց սխալները» (անգլ.՝ Maria; or, The Wrongs of Woman, 1798) անավարտ վեպը համարվում է նրա առավել արմատական ֆեմինիստական աշխատանքը[5]։ Վոլսթոնքրաֆթը համարվում է բրիտանական ֆեմինիստական շարժման «նախամայրը», և նրա գաղափարները ձևավորել են առաջին սուֆրաժիստուհիների գաղափարները, որոնք պայքարում էին կանանց ընտրելու իրավունքի համար[6]։

Վաղ ամերիկյան ֆիմինիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-ում վաղ ֆեմինիզմը անմիջականորեն կապված էր աոլիցիոնիզմի շարժման հետ, և շատ ականավոր ֆեմինիստներ լսում էին նրանց։ Միացյալ Նահանգներում կանանց ազատագրական շարժման վաղ ակտիվիստներից էին ստրկությամբ ծնված Սոջորներ Թրութը, սոցիոլոգ և փիլիսոփա Ջեյն Ադամսը, լրագրող Դորոտի Դեյը և Էլիզաբեթ Բլեքվելը՝ առաջին ամերիկուհին, որն ստացել է բժշկական գիտական աստիճան։ Ֆեմինիզմի առաջին ալիքը հիմնականում կազմված էր և ղեկավարվում էր միջին խավի սպիտակ կանանց կողմից, և միայն ֆեմինիզմի երկրորդ ալիքում են առաջ եկել գունավոր կանայք։ Ֆեմինիզմ տերմինն ստեղծվել է որպես այդ ժամանակաշրջանի քաղաքական պատկերազարդ գաղափարախոսություն և առաջացել է հավասար խաղադաշտի հիման վրա ժողովրդավարության բարեփոխման և շտկման մասին ելույթներից[7]։

Ժամանակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմինիզմի ձեռքբերումները ժամանակագրություն
1809
  • ԱՄՆ, Կոնեկտիկուտ. ամուսնացած կանանց թույլատրվում է օգտվել կտակներից[8]։
1810
  • Շվեդիա. խորհրդարանը պաշտոնապես հաստատել է թագավորական թույլտվությամբ չամուսնացած կնոջ` չափահաս հռչակվելու նախկինում ոչ պաշտոնական իրավունքը[9]։
1811
  • Ավստրիա. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն ունենալ առանձին տնային տնտեսություն և մասնագիտություն ընտրելու իրավունք[10]։
  • Շվեդիա. ամուսնացած գործարար կանայք իրավասու են իրենց գործերի վերաբերյալ որոշումներ կայացնել առանց իրենց ամուսնու համաձայնության[11]։
1821
  • ԱՄՆ, Մեն. ամուսնացած կանանց թույլատրվում է սեփական անունից տիրապետել և տնօրինել գույք՝ ամուսնու անաշխատունակության դեպքում[12]։
1827
  • Բրազիլիա. բացվել են առաջին տարրական դպրոցներն աղջիկների համար, ուսուցիչների մասնագիտությունը հասանելի է դարձել կանանց համար[13]։
1829
  • Հնդկաստան. Բենգալիայի իշխանությունները և նահանգապետ լորդ Ուիլյամ Բենտինկը պաշտոնապես արգելել են Սաթիի (այրիների ինքնահրկիզումը) ծեսը։
  • Շվեդիա. մանկաբարձուհիներին թույլատրվում է օգտագործել վիրաբուժական գործիքներ, ինչը նրանց տալիս է վիրաբուժական կարգավիճակ[14]։
1832
  • Բրազիլիա. Դիոնիսիա Գոնսալվես Պինտոն, Nisia Floresta Brasileira Augusta կեղծանվամբ հրատարակել է «Կանանց իրավունքները և տղամարդկանց անարդարությունը» գիրք։ Դա Բրազիլիայում առաջին գիրքն էր, որը նվիրված էր կանանց մտավոր հավասարությանը, տղամարդկանց հետ հավասար հիմունքներով կրթություն ստանալու և հասարակության մեջ մասնակցելու նրանց կարողությանը և իրավունքին[15]։ Սա «Կինը չի զիջում տղամարդուն» գրքի թարգմանությունն էր, որը հաճախ վերագրում էին Մերի Ուորտլի Մոնտեգիին[16][17]։
1833
  • ԱՄՆ, Օհայո. հիմնադրվել է Օբերլինի քոլեջը, որը պատմության մեջ բարձրագույն կրթության առաջին հաստատությունն էր, որն ընդունել է կանանց[18]։
  • Գվատեմալա. թույլատրվում է ամուսնալուծություն. ամուսնալուծությունը արգելվել է 1840 թվականին և կրկին թույլատրվել 1894 թվականին[19]։
1835
  • ԱՄՆ, Արկանզաս. ամուսնացած կանանց թույլատրվում է իրենց անունով գույք ունենալ (բայց ոչ վերահսկել)[20]։
1838
  • ԱՄՆ, Կենտուկի. դպրոցական տարիքի երեխաների այրի ծնողները իրավունք են ստանում դպրոցական հանդիպումներին ընտրությանը մասնակցել[21]։
  • ԱՄՆ, Այովա. ԱՄՆ-ի առաջին նահանգը, որը թույլ է տալիս ամուսնալուծության դեպքում միայն մորը խնամել երեխային[21]։
  • Պիտկիրնի կղզիներ. կանանց ընտրելու իրավունք է տրվում[22]։
1839
  • ԱՄՆ, Միսիսիպի. ԱՄՆ-ի առաջին նահանգը, որն ամուսնացած կանանց տալիս է սեփականության իրավունքներ, թեկուզ` սահմանափակ[21]։
  • Միացյալ Թագավորություն. ամուսնալուծված մայրերին թույլատրվում է խնամակալության իրավունք ստանձնել մինչև յոթ տարեկան երեխաների համար, բայց միայն եթե Լորդ կանցլերը համաձայնի դա անել և միայն այն դեպքում, եթե մայրը լավ բնավորություն ունենար[23]։
  • ԱՄՆ, Միսիսիպի. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն տիրապետել (բայց ոչ վերահսկել) գույք իրենց անունով[24]։
1840
  • ԱՄՆ, Տեխաս. ամուսնացած կանանց թույլատրվում է սեփականություն ունենալ իրենց անունով[24]։
1841
  • Բուլղարիա. բացվել է աղջիկների համար առաջին աշխարհիկ դպրոցը՝ կանանց համար հասանելի դարձնելով կրթությունն ու ուսուցչական մասնագիտությունը[25]։
1842
  • Շվեդիա. պարտադիր տարրական դպրոցը մտցվել է երկու սեռերի համար[26]։
1844
  • ԱՄՆ, Մեն. ԱՄՆ առաջին նահանգը, որը թույլ է տվել ամուսնացած կանանց սեփական անունով գույք ունենալ` իրենց ամուսնուց առանձին[21]։
  • ԱՄՆ, Մեն. ամուսնացած կանանց թույլատրվում է զբաղվել գործարարությամբ` առանց իրենց ամուսնու համաձայնության[21]։
  • ԱՄՆ, Մասաչուսեթս. ամուսնացած կանայք սեփականության իրավունք են ստանում[27]։
1845
  • Շվեդիա. օրինականացված հավասար ժառանգություն որդիների և դուստրերի համար (կտակի բացակայության դեպքում)[28]։
  • ԱՄՆ, Նյու Յորք. ամուսնացած կանայք արտոնագրային իրավունքներ են ստացել[29]։
1846
  • Շվեդիա. բոլոր մասնագիտություններն ու արհեստները բաց են բոլոր չամուսնացած կանանց համար[30]։
1847
  • Կոստա Ռիկա. բացվել է աղջիկների առաջին ավագ դպրոցը, մինչդեռ ուսուցիչների մասնագիտությունը բացվել է կանանց համար[31]։
1848
  • ԱՄՆ, Նյու Յորք. ամուսնացած կանայք սեփականության իրավունք են ստացել[32]։
  • ԱՄՆ. բարեփոխիչ, աբոլիցիոնիստ և բարերար Ջերիթ Սմիթը, առաջադրվելով նախագահի պաշտոնում, կանանց համար ընտրական իրավունքը դարձրել է իր գլխավորած «Ազատություն» կուսակցության կուսակցական պլատֆորմի մի մասը[33]։
  • ԱՄՆ, Նյու Յորք. հուլիսին ԱՄՆ պատմության մեջ առաջին անգամ տեղի է ունեցել կանանց հավասարության պաշտպանների առաջին բաց համագումարը, որը պատմության մեջ է մտել որպես Սենեկա Ֆոլսի համաժողով[34]։
1849
  • ԱՄՆ. Էլիզաբեթ Բլեքվելը դարձել է Ամերիկայի պատմության մեջ առաջին կինը, որն ստացել է բժշկական գիտական կոչում[35]։
1850
  • Միացյալ Թագավորություն. անգլիական ֆեմինիզմի առաջին կազմակերպված շարժումը Langham Place-ի 1850-ական թվականների խումբն էր, որը համախմբել է համախոհ ընթերցողներին անգլիական կանացի հանդեսի շրջանում, այդ թվում` նկարիչ և մանկավարժ Բարբարա Բոդիշոնին և բանաստեղծ, էսսեիստ և լրագրող Բեսի Ռեյներ Պարկեսին[36], ի թիվս այլ բաների, նրանք նաև քարոզչություն են անցկացրել` բարելավելու կանանց իրավունքները աշխատանքի և կրթության ոլորտում[37]։
  • Հայիթի. բացվել է աղջիկների առաջին մշտական դպրոցը[38]։
  • Իսլանդիա. հավասար ժառանգություն տղամարդկանց և կանանց համար[39]։
  • ԱՄՆ, Կալիֆոռնիա. ամուսնացած կանանց շնորհվել է առանձին տնտեսության իրավունք[40]։
  • ԱՄՆ, Վիսկոնսին. ամուսնացած կանանց շնորհվեց առանձին տնտեսության իրավունք[40]։
  • ԱՄՆ, Օրեգոն. չամուսնացած կանանց թույլատրվել է հող ունենալ[10]։
  • Դանիա. ֆեմինիստական շարժումն այս երկրում սկսվել է Մաթիլդա Ֆիեբիգերի «Կլարա Ռաֆայել, Տոլվ Բրև» ֆեմինիստական գրքի տպագրությամբ[41][42]։
1851
  • Գվատեմալա. տնտեսապես անկախ կանայք լիարժեք քաղաքացիություն են ստացել (վերացվել է 1879 թվականին)[43]։
  • Կանադա, Նյու Բրանսուիկ. ամուսնացած կանանց շնորհվել է առանձին տնտեսության իրավունք[44]։
1852
  • ԱՄՆ, Նյու Ջերսի. ամուսնացած կանանց շնորհվել է առանձին տնտեսության իրավունք[45]։
1853
  • Կոլումբիա. ամուսնալուծությունները օրինականացվել են. կրկին արգելվել են 1856 թվականին և կրկին օրինականացվել 1992 թվականին[19]։
  • Շվեդիա. տարրական դպրոցում ուսուցչի մասնագիտությունը բաց է երկու սեռերի համար[46]։
1854
  • Նորվեգիա. հավասար ժառանգություն տղամարդկանց և կանանց համար[46]։
  • ԱՄՆ, Մասաչուսեթս. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն սեփականություն ունենալու իրենց ամուսնուց զատ[10]։
  • Չիլի. բացվում է աղջիկների առաջին հանրային տարրական դպրոցը[47]։
1855
  • ԱՄՆ, Այովա. Այովայի համալսարանը դարձել է առաջին պետական համալսարանը, որն ընդունել է կանանց[48]։
  • ԱՄՆ, Միչիգան. ամուսնացած կանանց շնորհվել է առանձին տնտեսության իրավունք[25]։
1857
  • Դանիա. չամուսնացած կանանց համար սահմանվում է չափահասության տարիք[10], նաև չամուսնացած կանանց թույլատրվում է գումար վաստակել ցանկացած առևտրի կամ մասնագիտության մեջ[42]։
  • Մեծ Բրիտանիա. զույգերին թույլատրվում է ամուսնալուծություն ստանալ քաղաքացիական դատավարության միջոցով[49][50]։
  • Նիդեռլանդներ. տղաների և աղջիկների համար տարրական կրթությունը դարձել է պարտադիր[51]։
  • Իսպանիա. նախնական կրթությունը պարտադիր է դարձել ինչպես տղաների, այնպես էլ աղջիկների համար[52]։
  • ԱՄՆ, Մեն. ամուսնացած կանանց իրավունք է տրվել վերահսկել իրենց վաստակը[53]։
1858
  • Ռուսաստան. մարզադահլիճները բաց են աղջիկների համար[54]։
  • Շվեդիա. չամուսնացած կանայք կարող են չափահաս համարվել` դիմումով. չամուսնացած կանայք 1863 թվականից ավտոմատ կերպով ճանաչվում էին չափահաս[28]։
1859
  • Կանադա, Արևմտյան Կանադա. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն ունենալ առանձին տնտեսություն[44]։
  • Դանիա. հանրային դպրոցի ուսուցչի պաշտոնը բաց է կանանց համար[55]։
  • Ռուսաստան. կանանց թույլատրվել է հաճախել համալսարանական դասախոսությունների, բայց այդ իրավունքը հետ է վերցվել 1863 թվականին[54]։
  • Շվեդիա. քոլեջի ուսուցչի և կրտսեր պետական պաշտոնները բաց են կանանց համար[56]։
  • ԱՄՆ, Կանզաս. ամուսնացած կանանց շնորհվել է առանձին տնտեսության իրավունք[40]։
1860
  • ԱՄՆ, Նյու Յորք. կանայք իրենց երեխաների նկատմամբ օրինական խնամակալության իրավունք են ստացել, ինչը թույլ է տվել նրանց կտակի մեջ ձայնի իրավունք ունենալ, վերահսկել իրենց երեխաների աշխատավարձը և իրավունք է տվել ժառանգել գույքը[57]։
1861
  • Ավստրալիա, Հարավային Ավստրալիա. գույքի բոլոր սեփականատերերը, անկախ սեռից, իրավունք ունեն քվեարկելու տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում[58]։
  • ԱՄՆ, Կանզաս. բոլոր կանայք իրավունք ունեն քվեարկելու դպրոցական հանդիպումներին։ ԱՄՆ-ի շատ նահանգներ այս օրինակին են հետևել մինչև 20-րդ դարի սկիզբը[21]։
1862
  • Շվեդիա. միայնակ կանայք տեղական ընտրություններում քվեարկելու իրավունք են ստացել։ 1919 թվականին ընտրելու իրավունքը տրվել է սահմանափակումներով, իսկ 1921 թվականին բոլոր սահմանափակումները հանվել են[59]։
1863
  • Ֆինլանդիա. գյուղական բնակավայրերում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններին քվեարկելու իրավունք ունեն բոլոր հարկատուները, և 1872 թվականին քաղաքներում իրականացվել է նույն բարեփոխումը[60]։
1869
  • Մեծ Բրիտանիա. տեղական ընտրություններին կանանց տրվում է քվեարկելու իրավունք[61]։
  • ԱՄՆ. Վայոմինգը դարձել է ԱՄՆ-ի առաջին նահանգը, որը կանանց ձայնի իրավունք է տվել[62]։
1870
  • ԱՄՆ, Յուտա. կանայք ստացել են ընտրելու իրավունք, սակայն այն չեղյալ է հայտարարվել կոնգրեսի կողմից 1887 թվականին՝ Յուտային բազմակնությունից ազատելու ազգային ջանքերի շրջանակներում։ Յուտայում կանանց ընտրելու իրավունքը վերականգնվել է 1895 թվականին, երբ նոր պետության սահմանադրության մեջ գրվել է կանանց ընտրելու և ընտրովի պաշտոններ զբաղեցնելու իրավունքը[63]։
  • Մեծ Բրիտանիա. կանայք իրավունք ունեն վերահսկելու իրենց սեփական եկամուտներն ու ունեցվածքը՝ սահմանափակումներով, որոնք հանվել էին 1874 և 1882 թվականներին[21]։
1871
  • Դանիա. Մաթիլդա Բայերը և նրա ամուսինը՝ Ֆրեդերիկը, հիմնադրել են Դանիացի կանանց հասարակությունը` կանանց իրավունքների պաշտպանության աշխարհում առաջին կազմակերպությունը, որը գոյություն ունի մինչ օրս։
  • Նիդեռլանդներ. Ալետա Ջոբսը, հետագայում հայտնի բժիշկ, թարգմանիչ և սուֆրաժիստ, դարձել է առաջին կինը, որն ընդունվել է Հոլանդիայի համալսարան (Գրոնինգենի համալսարան)։
1872
  • Ֆինլանդիա. բոլոր հարկատուները քաղաքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններին քվեարկելու իրավունք ունեն[60]։
1881
  • Մեն կղզի. ընտրելու իրավունքը տարածվում էր չամուսնացած կանանց և այրիների վրա, որոնք ունեցվածք ունեին՝ 700 կանանց տալով ձայնի իրավունք, ինչև կազմել է Մենի ընտրողների մոտ 10%-ը[64]։
1884
  • Կանադա, Օնտարիո. այրիներն ու աղջիկները դարձել են առաջին կանայք, որոնք քվեարկել են տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում, իսկ մյուս նահանգները հետևել են 1890-ական թվականների ընթացքում[64]։
1886
  • ԱՄՆ. ԱՄՆ-ի բոլոր վեց նահանգները թույլ են տվել ամուսնալուծվել չարաշահման պատճառով[21]։
  • Կորեա. «Եվա» կանանց համալսարանը՝ երկրի կանանց բարձրագույն կրթության առաջին ինստիտուտը, բացվել է ամերիկյան մեթոդիստ միսիոներ Մերի Ֆ. Սքրանթոնի կողմից[65]։
1891
1893
  • ԱՄՆ, Կոլորադո. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[67]։
  • Նոր Զելանդիա. աշխարհի առաջին ինքնակառավարվող երկիրը, որտեղ բոլոր կանայք իրավունք ունեին քվեարկելու խորհրդարանական ընտրություններում[68]։
  • Կուկի կղզիներ. կանայք իրավունք ունեն քվեարկելու կղզիների խորհուրդների և ազգային խորհրդարանի ընտրություններում[69]։
1894
  • Ավստրալիա, Հարավային Ավստրալիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[69]։
  • Մեծ Բրիտանիա. ամուսնացած կանանց տեղական ընտրություններում ձայներ են տվել[70]։
1895
  • ԱՄՆ. գրեթե բոլոր նահանգները ամուսնացած կանանց իրավունք են տվել առանց իրենց ամուսնու համաձայնության առևտուր անել, տիրապետել և (կամ) վերահսկել իրենց ունեցվածքը և վերահսկել իրենց սեփական եկամուտները[21]։
1896
  • Արգենտինա. մի խումբ անարխո-ֆեմինիստներ՝ Վիրջինիա Բոլթենի գլխավորությամբ, սկսել են հրատարակել La Voz de la Mujer՝ Լատինական Ամերիկայի առաջին ֆեմինիստական թերթը[71]։
  • ԱՄՆ, Այդահո. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[72]։
1900
  • Ավստրալիա, Արևմտյան Ավստրալիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[73]։
  • Բելգիա. չամուսնացած կանանց համար սահմանված է չափահասության տարիքը[74]։
  • Եգիպտոս. Կահիրեում հիմնադրվել է դպրոց` կին ուսուցիչների համար[75]։
  • Ֆրանսիա. կանանց թույլատրվել է զբաղվել փաստաբանությամբ[76]։
  • Կորեա. փոստային մասնագիտությունները բաց են կանանց համար[77]։
  • Թունիս. բացվում է աղջիկների առաջին հանրային տարրական դպրոցը[75]։
  • Գերմանիա, Բադեն. բուհերը բաց են կանանց համար[78]։
  • Շվեդիա. աշխատող կանանց համար ներդրվում է հղիության արձակուրդը։
1901
  • Բուլղարիա. համալսարանները բաց են կանանց համար[79]։
  • Ճապոնիա. բացվել է երկրի առաջին կանանց համալսարանը[80]։
  • Կուբա. համալսարանները բաց են կանանց համար[81]։
  • Դանիա. բոլոր կանանց համար ներկայացվել է հղիության արձակուրդ[82]։
  • Շվեդիա. գործարաններում աշխատող կանանց համար սահմանվել է չորս շաբաթյա ծնողական արձակուրդ[83]։
  • Ավստրալիա. Ավստրալիայի խորհրդարանի առաջին ընտրություններն անցկացվել են նահանգային օրենսդրության համաձայն։ Այսպիսով, Հարավային և Արևմտյան Ավստրալիայում կանայք քվեարկելու իրավունք ունեին, Հարավային Ավստրալիայում աբորիգենները (տղամարդիկ և կանայք) նույնպես կարող էին քվեարկել, իսկ Քուինսլենդում և Արևմտյան Ավստրալիայում աբորիգեններին մերժել են ձայնի իրավունք տալ[84][85]։
1902
  • Չինաստան. կայսերական հրամանագրով արգելվում է ոտքերի երիզակապումը[86]։
  • Սալվադոր. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն ունենալ առանձին տնտեսություն[87]։
  • Սալվադոր. ամուսնացած կանանց համար սահմանվել է չափահասության տարիքը[87]։
  • Ավստրալիա, Նոր Հարավային Ուելս. նահանգային ընտրություններում կանանց ձայնի իրավունք է տրվել[88]։
  • Մեծ Բրիտանիա. Հյուսիսային Անգլիայի տեքստիլ աշխատող կանայք 37,000 ստորագրությամբ միջնորդություն են ներկայացրել խորհրդարան՝ պահանջելով կանանց ընտրական իրավունք[89]։
1903
  • Գերմանիա, Բավարիա. համալսարանները բաց են կանանց համար[78]։
  • Շվեդիա. կառավարության բժշկական գրասենյակները բաց են կանանց համար[90]։
  • Ավստրալիա, Թասմանիա. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[91]։
  • Միացյալ Թագավորություն. հիմնադրվել է կանանց հասարակական-քաղաքական միություն[92]։
1904
  • Նիկարագուա. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն ունենալ առանձին տնտեսություն[87], ամուսնացած կանանց համար սահմանվել է չափահասության տարիքը[87]։
  • Գերմանիա, Վյուրթեմբերգ. համալսարանները բաց են կանանց համար[78]։
  • Միացյալ Թագավորություն։ սոցիալիստ և սուֆրաժիստուհի Դորա Մոնտեֆիորին հրաժարվել է վճարել հարկերը, քանի որ կանայք չեն կարող քվեարկել[93]։
1905
  • Ավստրալիա, Քվինսլենդ. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[94]։
  • Իսլանդիա. ուսումնական հաստատությունները բաց են կանանց համար[10]։
  • Ռուսաստան. համալսարանները բաց են կանանց համար[10]։
  • Մեծ Բրիտանիա. հոկտեմբերի 10-ին սուֆրաժիստներ Քրիստաբել Պանկհորստը և Էննի Քենին դարձել են առաջին կանայք, որոնք ձերբակալվել էին կանանց ընտրական իրավունքի համար պայքարում[95]։
1906
  • Ֆինլանդիա. դարձել է Եվրոպայի առաջին երկիրը, որը կանանց ձայնի իրավունք է տվել[96][96]։
  • Հոնդուրաս. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն առանձին տնտեսություն ունենալ, սահմանվում է չափահասության տարիքը ամուսնացած կանանց համար, օրինականացվում ամուսնալուծությունը[19]։
  • Կորեա. կանանց համար բուժքույրությունն օրինական է[97]։
  • Նիկարագուա. ամուսնալուծությունն օրինականացվել է[19]։
  • Շվեդիա. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն քվեարկելու տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում[98]։
  • Գերմանիա, Սաքսոնիա. համալսարանները բաց են կանանց համար[78]։
  • Միացյալ Թագավորություն. կանանց հասարակական-քաղաքական միության և կանանց ընտրական իրավունքի ընկերությունների ազգային միության անդամների պատվիրակությունը հանդիպել է վարչապետ Սըր Հենրի Քեմփբել-Բաներմանի հետ[99]։
  • Մեծ Բրիտանիա. Daily Mail-ն առաջին անգամ օգտագործել է «սուֆրաժիստ» բառը` կանանց սոցիալական և քաղաքական միության ակտիվիստներին վիրավորելու համար[100]։
  • Միացյալ Թագավորություն. շոտլանդական արհմիությունների ակտիվիստ և աջակից Մերի Մաքարթուրը հիմնադրել է Աշխատող կանանց ազգային ֆեդերացիան[101]։
1907
  • Ֆրանսիա. ամուսնացած կանանց իրավունք է տրվել վերահսկել իրենց սեփական եկամուտները[102], և կանանց թույլատրվել է հաստատել երեխաների խնամակալությունը[76]։
  • Նորվեգիա. կանայք ընտրություններին մասնակցելու իրավունք են ստացել, չնայած 1913 թվականին վերացված սահմանափակումներով[103]։
  • Ֆինլանդիա. համաշխարհային պատմության մեջ ընտրվում են առաջին կին պատգամավորները[96]։
  • Ուրուգվայ. ամուսնալուծությունն օրինականացվել է[104]։
  • Մեծ Բրիտանիա. կանանց թույլատրվում է առաջադրվել քաղաքապետի և քաղաքային խորհրդի ընտրություններում[105]։ Կանանց ընտրական իրավունքի ընկերությունների ազգային միությունը կազմակերպել է իր առաջին ազգային ցույցը[106]։ Էմմելին Փեթիք-Լոուրենսը և նրա ամուսինը՝ Ֆրեդերիկը, սկսել են տպել «Ձայներ կանանց համար» ընտրական իրավունքի թերթը։ Կանանց ազատության լիգան հիմնադրվել է Շառլոտա Դեսպարդի և մի խումբ այլ ակտիվիստների կողմից, որոնք դուրս են եկել Կանանց սոցիալական և քաղաքական միությունից[107]։
1908
  • Բելգիա. դատարանում կանանց թույլատրվել է որպես վկա հանդես գալ[10]։
  • Դանիա. չամուսնացած կանանց իրավունք է տրվել հաստատելու իրենց երեխաների խնամակալությունը[108]։
  • Պերու. համալսարանները բաց են կանանց համար[109]։
  • Գերմանիա, Պրուսիա, Էլզաս-Լորան և Հեսսե. համալսարանները բաց են կանանց համար[78]։
  • Դանիա. ընտրություններում 25 տարեկանից բարձր կանայք քվեարկելու իրավունք են ստացել[110]։
  • Ավստրալիա, Վիկտորիա. նահանգի ընտրություններում կանայք իրավունք են ստացել քվեարկելու[111]։
  • Միացյալ Թագավորություն. հունվարի 17-ին սուֆրաժիստուհիներն իրենց սոսնձել են վարչապետի նստավայրի մուտքի մոտի աստիճաններին[112]։ Էմմելին Պանկհյորստն առաջին անգամ ձերբակալվել է[112]։ Կանանց սոցիալ-քաղաքական միությունն իր արշավը շարունակել է նաև քարերի նետմամբ[112]։
1909
  • Շվեդիա. կանայք իրավունք են ստացել մասնակցելու քաղաքային խորհուրդներին[98], «Շվեդ տղամարդ» արտահայտությունը հանվել է պետական մարմինների դիմումների ձևերից, ուստի կանայք հաստատվել են որպես հանրային մասնագիտությունների մեծամասնության հայտատուներ[90]։
  • Գերմանիա, Մեքլենբուրգ. համալսարանները բաց են կանանց համար[78]։
  • Միացյալ Թագավորություն. հուլիսին Մարիոն Ուոլես Դանլոպը դարձել է սուֆրաժիստուհիներից առաջինը, որ հացադուլ էր հայտարարել բանտում։ Արդյունքում կիրառվել է բռնի սնուցում[113]։
1910
  • Արգենտինա. Էլվիրա Ռավսոն դե Դելեպյանը Բուենոս Այրեսում հիմնել է Ֆեմինիստական կենտրոնը, որին միացել են բարձր դասի մի խումբ հեղինակավոր կանայք[114]։
  • Դանիա. Կոպենհագենում կայացած 8-րդ համագումարում Երկրորդ Միջազգայինը սահմանել է Կանանց միջազգային օրը` Կանանց իրավունքների շարժումը նշելու և կանանց համար համընդհանուր ընտրական իրավունքի հասնելու համար[115]։
  • ԱՄՆ, Վաշինգտոն. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[116]։
  • Էկվադոր. ամուսնալուծությունն օրինականացվել է[19]։
  • Մեծ Բրիտանիա. նոյեմբերի 18-ը «Սև ուրբաթ» է, որն այդպես է անվանվել ի հիշատակ սուֆրաժիստների և ոստիկանության դաժան բախման՝ ձայնի իրավունք ունեցող կանանց թիվն ընդլայնելու առաջին փորձի ձախողումից հետո[117]։ Էլեն Փիթֆիլդը, որն այդ օրը վնասվածք ստացած սուֆրաժիստուհիներից մեկն է, 1912 թվականին մահացել է դրանց հետևանքներից[118]։
1911
  • Միացյալ Թագավորություն. Էթել Սմիթը գրել է «Կանանց երթը»՝ կանանց ընտրական իրավունքի շարժման հիմնը[119]։
  • Պորտուգալիա. ամուսնացած կանանց համար սահմանել չափահասության տարիքը (ուժը կորցրած է ճանաչվել 1933 թվականին)[120], ամուսնալուծությունները օրինականացվում են[120]։
  • ԱՄՆ, Կալիֆոռնիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[121]։
  • Ավստրիա, Դանիա, Գերմանիա և Շվեյցարիա. մարտի 19-ին այս երկրներում առաջին անգամ նշվել է Կանանց միջազգային օրը: Ավելի քան մեկ միլիոն կին և տղամարդ մասնակցել է կանանց աշխատանքի, քվեարկության, ուսման, պետական պաշտոններ զբաղեցնելու և խտրականությունից զերծ մնալու իրավունքների համար նախատեսված ցույցերին[122]։
  • Հարավային Աֆրիկա. Հարավաֆրիկյան անգլալեզու գրող Օլիվիա Շրայները հրապարակել է Women and Labor գիրքը[123]։
1912
  • ԱՄՆ, Օրեգոն, Կանզաս, Արիզոնա. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[124]։
  • Միացյալ Թագավորություն. Սիլվիա Պանկհորստը հիմնադրել է East End Suffragettes ֆեդերացիան[125]։
1913
  • Ռուսաստան. փետրվարի վերջին կիրակի օրը երկրի պատմության մեջ առաջին անգամ նշվել է Կանանց միջազգային օրը։ Քննարկումներից հետո կանանց միջազգային օրը հետաձգվել է մարտի 8-ին, և այդ օրվանից ի վեր այս օրը մնում է Կանանց միջազգային օրվա համաշխարհային օր[126]։
  • ԱՄՆ, Ալյասկա. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[124]։
  • Նորվեգիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[127]։
  • Ճապոնիա. պետական համալսարանները բաց են կանանց համար[128]։
  • Միացյալ Թագավորություն. սուֆրաժիստուհի Էմիլի Դևիսոնը Էպսոմում դերբիի ժամանակ ծանր վնասվածքներ է ստացել թագավորին պատկանող ձիու հետ բախման ժամանակ և մահացել է չորս օր անց[129][130]։ Նրա մահվան պահը նկարահանվել է կինոժապավենի վրա[131] և զգալի, թեև ոչ միանշանակ տպավորություն է թողել բրիտանական հասարակության վրա[132]։ 50,000 կանայք, որոնք մասնակցել են ուխտագնացությանը, որը կազմակերպել է կանանց սուֆրաժիստական ընկերությունների ազգային միությունը, հուլիսի 26-ին ժամանել են Հայդ Պարկ[133]։
1914
  • Ռուսաստան. ամուսնացած կանանց թույլատրվում էր ձեռք բերել իրենց ներքին անձնագիր[54]։
  • ԱՄՆ, Մոնտանա, Նեվադա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[124]։
  • Միացյալ Թագավորություն. սուֆրաժիստուհի Մերի Ռիչարդսոնը մտել է Ազգային պատկերասրահ և մի քանի անգամ դանակահարել «Հայելիով Վեներան» նկարը[134][135], հետագայում գրելով, որ դա բողոքի ակտ էր Էմելին Փանքհերսթի ձերբակալության դեմ[136][137]։
1915
  • Դանիա. կանայք իրավունք ունեն ընտրելու ընտրություններին բոլոր մակարդակներում[110]։
  • Իսլանդիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք՝ մի շարք պայմանների և սահմանափակումների դեպքում[103]։
  • ԱՄՆ. ամերիկյան բժշկական ասոցիացիան սկսել է կանանց ընդունել[138]։
  • Ուելս. Մեծ Բրիտանիայում առաջին կանանց համար ինստիտուտը հիմնադրվել է Անգլիայի (Ուելս) կղզու Լլանվայր-Պուլլգուինգիլ գյուղում, իսկ այնուհետև շարժումը (որը սկսվել է Կանադայում) տարածվել է բոլոր բրիտանական կղզիներում[139]։
1916
  • Կանադա, Ալբերտա, Մանիտոբա և Սասկաչեվան. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[140]։
  • ԱՄՆ. Մարգարեթ Սանգերը բացում է ծննդյան հսկողության առաջին ամերիկյան կլինիկան[141]։
  • Մեծ Բրիտանիա. բանտում հացադուլ հայտարարած ընտրողների համար օրենք է ընդունվել, որը թույլ է տալիս նրանց ժամանակավորապես ազատել առողջական լուրջ խնդիրների դեպքում[142]։
1917
  • Կուբա. ամուսնացած կանայք իրավունք ունեն ունենալ առանձին տնտեսություն[87], ամուսնացած կանանց համար սահմանվել է չափահասության տարիքը[87]։
  • Նիդեռլանդներ. կանայք շահել են ընտրություններին մասնակցելու իրավունք[143]։
  • Մեքսիկա. ամուսնացած կանանց չափահասության տարիքը հաստատվել է[87], ամուսնալուծությունն օրինականացվել է[87]։
  • ԱՄՆ, Նյու Յորք. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[124]։
  • Բելառուս. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[144]։
  • Ռուսաստան. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[145]։
1918
  • Կուբա. ամուսնալուծությունն օրինականացվել է[19]։
  • Ռուսաստան. Խորհրդային նոր պետության (ՌՍՖՍՀ) առաջին սահմանադրությունը հայտարարեց, որ «կանայք հավասար իրավունքներ ունեն տղամարդկանց հետ»[146]։
  • Թաիլանդ. համալսարանները բաց են կանանց համար[147]։
  • Միացյալ Թագավորություն. ամուսնություններում հավասարության, ծնելիության վերհսկողության և կնոջ սեռական ներգրավվածության կողմնակից, բանաստեղծուհի և գիտնական Մերի Սթոուփսը հրապարակել է «Սերն ամուսնության ժամանակ» գիրքը[148]։ 1935 թվականին ամերիկյան գիտնականների հարցումների արդյունքում գիրքը ճանաչվել է որպես վերջին հիսուն տարիների ամենաազդեցիկ 25 գրքերից մեկը` առաջ անցնելով Էյնշտեյնի «Հարաբերականություն», Հիտլերի «Իմ պայքարը», Ֆրեյդի «Երազների մեկնություն» և Քեյնսի «Խաղաղության ընտեսական հետևանքները» գրքերին[149]։
  • ԱՄՆ, Միչիգան, Հարավային Դակոտա, Օկլահոմա. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[124]։
  • Ավստրիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[140]։
  • Կանադա. կանայք դաշնային ընտրություններում քվեարկելու իրավունք են ստացել (կանանց ընտրական իրավունքը հաստատելու վերջին նահանգը Քվեբեկն էր, 1940 թվական)[150]։
  • Միացյալ Թագավորություն. քվեարկելու իրավունք է տրվել գույքի որակավորումը բավարարող 30-ից բարձր կանանց համար։ Այսպիսով, 8.5 միլիոն կին քվեարկելու իրավունք է ստացել, ինչը կազմում էր Մեծ Բրիտանիայի ընդհանուր թվի 40%-ը։ Նույն տարում 21 տարեկանից բարձր բոլոր տղամարդիկ ստացել են ընտրելու իրավունք[151]։
  • Մեծ Բրիտանիա. կանայք իրավունք ունեն ընտրվել խորհրդարան[152]։
  • Չեխոսլովակիա. կանայք ընտրելու իրավունք ունեն[140]։
1919
  • Գերմանիա. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[140]։
  • Ադրբեջան. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[153]։
  • Իտալիա. կանանց ավելի շատ գույքային իրավունքներ են տրամադրվում, ներառյալ` իրենց սեփական վաստակի նկատմամբ վերահսկողությունը և որոշ իրավական պաշտոնների հասանելիությունը[154]։
  • Միացյալ Թագավորություն. ընդունվել է գենդերային խտրականության մասին օրենքը։ Օրենքը բարելավել է առանձին կանանց համար աշխատանքի տեղավորման հնարավորությունները, սակայն գործնականում չի համապատասխանել կանանց շարժման սպասումներին։ Պետական ծառայության ղեկավար պաշտոնները նախկինի պես փակ են եղել կանանց համար, և նրանց կարելի էր հանել ատենակալների կազմից, եթե ապացույցները չափազանց «զգայուն» լինեին[155]։
  • Լյուքսեմբուրգ. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք[156]։
  • Կանադա. կանայք շահել են դաշնային ընտրություններին մասնակցելու իրավունք[157]։
  • Նիդեռլանդներ. կանայք ունեն ընտրելու իրավունք։ Ընտրություններին մասնակցելու իրավունքը տրվել է 1917 թվականին[158]։
  • Նոր Զելանդիա. կանանց թույլատրվել է առաջադրվել պատգամավորի թեկնածու[159]։
  • Միացյալ Թագավորություն. Նենսի Աստորը դարձել է Բրիտանիայի խորհրդարանի ստորին պալատի Համայնքների պալատ ընտրված առաջին կինը[160]։
1920
  • Չինաստան. Պեկինի համալսարանն ընդունել է առաջին կին ուսանողներին, և Չինաստանի բոլոր համալսարանները շուտով հետևել են այդ օրինակին[161]։
  • Հաիթի. դեղագործի մասնագիտությունը բաց է կանանց համար[38]։
  • Կորեա. մի շարք մասնագիտություններ բաց են կանանց համար, մասնավորապես` հեռախոսային օպերատորի և վաճառողի մասնագիտությունները[97]։
  • Շվեդիա. ամուսնացած կանանց չափահասության տարիքը սահմանված է, կանայք հավասար են տղամարդկանց ամուսնանալու իրավունքից[28]։
  • ԱՄՆ. ընդունվել է ԱՄՆ սահմանադրության 19-րդ փոփոխությունը, որը բոլոր ամերիկացի կանանց ձայնի իրավունք է տվել[21]։
  • Մեծ Բրիտանիա. Օքսֆորդի համալսարանը թույլ է տվել կանանց շարունակել իր կոչումները[162]։
1921
  • Միացյալ Թագավորություն. Լեդի Ռոնդդան հիմնադրել է Six Point խումբը՝ կանանց սոցիալական, քաղաքական, մասնագիտական, բարոյական, տնտեսական և իրավական հավասարության հասնելու համար[163]։
1922
  • Չինաստան. առաջին անգամ չինուհիները նշում են Կանանց միջազգային օրը[164]:
  • Մեծ Բրիտանիա. կանայք իրավունք ունեն իրենց ամուսնու հետ հավասար հիմունքներով ժառանգել ունեցվածքը[165]։
  • Անգլիա. վերացրել է մահապատիժը այն կանանց համար, ովքեր սպանում են իրենց երեխաներին, եթե պարզվում է, որ կանանց մտքերը անհավասարակշռված են[166]։
1923
  • Նիկարագուա. Էլբա Օչոմոգոն դարձել է երկրի առաջին կինը, որը համալսարանական կրթություն է ստացել[167]։
  • Մեծ Բրիտանիա. կանայք իրավունք ունեն ամուսնալուծության պահանջ ներկայացնել` դավաճանության հիմքով[168]։
1925
  • Միացյալ Թագավորություն. երեխայի խնամակալության մասին օրենքը հայրերին և մայրերին հավասարեցրել է երեխաների նկատմամբ իրավունքները[169]։
1928
  • Մեծ Բրիտանիա. բոլոր կանայք ունեն նույն ձայնի իրավունք, ինչ տղամարդիկ[170]։
1934
  • Թուրքիա. կանայք քվեարկելու և առաջադրվելու իրավունք են ստացել[171] քաղաքացիական օրենսդրության բարեփոխումներից հետո։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին ալիքի ֆեմինիզմը միջքաղաքային խաչմերուկներ չի առաջարկել։ Գենդերը չի համարվել սոցիալական կառուցվածք, և յուրաքանչյուր սեռի խաղացած դերերը չեն համարվել սեքսիստական[172]։ Այս ժամանակահատվածում ֆեմինիստները ավելի շատ կենտրոնանում էին կենսաբանական տարբերությունների վրա՝ համարելով, որ կին համարվելու միակ միջոցը կենսաբանությունն է կամ սեռը[173]։ Առաջին ալիքի ֆեմինիզմը չէր պայքարում գունավոր կանանց կամ սոցիալ-տնտեսական ցածր կարգավիճակ ունեցող կանանց համար[174]։ Արդյունքում, սա միայն ուժեղացրել է տարբեր երկրներից կանանց գաղութացումը և էրոտիզացումը[174]։ «Առաջին ալիքի» տեսաբանները նույնպես հաշվի չեն առել գունավոր կանանց ամբողջ եռանդուն գործունեությունը։ Այս ժամանակահատվածում վերացական կամ սուֆրաժիստական շարժումների հետ կապված դժվար թե նշվեին այնպիսի ակտիվիստներ, ինչպիսիք են Մերի Սթյուարթը և Ֆրանսիս Հարփելը։ 

Այնպիսի ակտիվիստներ, ինչպիսիք են Մարիա Ստյուարտը և Ֆրենսիս Հարփերը, գրեթե չի հիշատակվել այս ժամանակահատվածում աբոլիցիոնիստական կամ սուֆրաժիստական շարժումների հետ կապված[175][176]։ Առաջին ալիքի ֆեմինիզմը կենտրոնացած էր տղամարդկանց վրա և համապատասխանաբար ստեղծված էր այն ձևով, որով տղամարդիկ սովոր էին տեսնել կանանց[174]։ Առաջին ալիքի ֆեմինիզմի հետ կապված մեկ այլ խնդիր էր, որ միջին դասի սպիտակ կանայք որոշել էին, թե ինչը խնդիր է կնոջ համար, ինչը` ոչ, առանց հաշվի առնելու գունավոր կանանց կամ ցածր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի կանանց[177]։ Ֆեմինիստների առաջին ալիքին պակասում էր սեռական ազատությունը, որը կանայք էին ձգտում ունենալ, բայց չէին կարող, ի տարբերություն տղամարդկանց[178]։ Սպիտակ առաջին ալիքի ֆեմինիստներից շատերը դաշնակցում էին գունավոր կանանց հետ, բայց լռում էին՝ հավատալով, որ նրանք կարող են առաջընթաց գրանցել միջին խավի սպիտակ կանանցից[179]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Henry, Astrid 2. Finding Ourselves in the Past // Not My Mother's Sister: Generational Conflict and Third-Wave Feminism. — Indiana University Press, 2004. — 288 с. — ISBN 978-0-2531-1122-7
  2. ↑ Vilchez, Jenny (2012 թ․ ապրիլի 29). «Week 14: Davis and Lorde». Berkeley City College – Feminist Philosophy (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 5-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Schneir, Miram Feminism: The Essential Historical Writings. — Vintage Books, 1994. — 374 с. — ISBN 978-0-679-75381-0
  4. ↑ Reuter, Martina Jean-Jacques Rousseau and Mary Wollstonecraft on the imagination(անգլ.) // British Journal for the History of Philosophy : academic journal]]. — Taylor and Francis, 2017. — В. 6. — Т. 25. — С. 1138—1160. — ISSN 0960-8788. — doi:10.1080/09608788.2017.1334188
  5. ↑ Taylor, B. 9. Jemima and the beginnings of modern feminism // Mary Wollstonecraft and the Feminist Imagination / Marilyn Butler, James Chandler, ed.. — Cambridge University Press, 2003. — С. 238—245. — 331 с. — (Cambridge Studies in Romanticism. Vol. 56). — ISBN 978-0521004176
  6. ↑ Tauchert, Ashley Mary Wollstonecraft and the Accent of the Feminine. — NY: Palgrave, 2002. — 169 с. — ISBN 978-0333963463
  7. ↑ Offen, Karen Defining Feminism: A Comparative Historical Approach(անգլ.) // Signs: Journal of Women in Culture and Society : academic journal. — 1988. — В. 1. — Т. 14. — С. 119–157. — ISSN 0097-9740. — doi:10.1086/494494
  8. ↑ «Married Women's Property Laws:Law Library of Congress». Memory.loc.gov (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  9. ↑ Bladh, Christine Månglerskor: att sälja från korg och bod i Stockholm 1819–1846. — Kommittén för Stockholmsforskning, 1991. — 237 с. — (Monografier utgivna av Stockholms stad. Vol. 109). — ISBN 978-9-1703-1031-7
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Evans, 1977
  11. ↑ Utredningen Om Kvinnor På Ledande Poster i Näringslivet, Sverige Mansdominans i förändring: om ledningsgrupper och styrelser : betänkande – Sverige Utredningen om kvinnor pĺ ledande poster i näringslivet – Google Böcker. — 2003. — С. 56. — ISBN 9789138219539
  12. ↑ Flowers, Kim (2012 թ․ օգոստոսի 16). «Woman Up!». MOOT Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  13. ↑ A companion to gender history by: Teresa A. Meade, Merry E. Wiesner-Hanks
  14. ↑ Stig Hadenius, Torbjörn Nilsson & Gunnar Åselius: Sveriges historia. Vad varje svensk bör veta (History of Sweden: «What every Swede should know»)(շվեդ.)
  15. ↑ Matthews, Charlotte Hammond 1. The 'Translator of Wollstonecraff' // Gender, Race, and Patriotism in the Works of Nísia Floresta. — Tamesis Books, 2012. — С. 11. — 217 с. — (Colección Támesis: Monografías. Vol. 303). — ISBN 978-1-8556-6235-3
  16. ↑ Catherine Davies, Claire Brewster, Hilary Owen War Liberty Gender Text // South American Independence: Gender, Politics, Text. — Liverpool University Press, 2006. — С. 29. — 321 с. — (Liverpool Latin American studies. Vol. 7). — ISBN 978-1-8463-1027-0
  17. ↑ «POR 381 • Civilizing Brazil: Citizenship, Education and Literature in Post-Colonial Brazil». The University of Texas at Austin (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  18. ↑ «About Oberlin». Oberlin College & Conservatory. 2016 թ․ հուլիսի 27. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 24-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 Women’s Roles in Latin America and the Caribbean by Kathryn A. Sloan
  20. ↑ «Arkansas Married Woman's Property Law». Encyclopedia of Arkansas (անգլերեն). 2011 թ․ նոյեմբերի 18. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  21. ↑ 21,00 21,01 21,02 21,03 21,04 21,05 21,06 21,07 21,08 21,09 Matthias Doepke, Michèle Tertilt and Alessandra Voena The Economics and Politics of Women’s Rights(անգլ.) // The Annual Review of Economics : academic journal. — Annual Reviews, 2012. — Т. 4. — С. 339—372. — ISSN 1941-1383. — doi:10.1146/annurev-economics-061109-080201
  22. ↑ «Pitcairn celebrates 175 years of women's suffrage». RadioNZ (անգլերեն). 2013 թ․ դեկտեմբերի 6. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  23. ↑ «British Women's Emancipation since the Renaissance». Historyofwomen.org (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 Boswell, Angela Married Women's Property Rights and the Challenge to the Patriarchal Order // Negotiating Boundaries of Southern Womanhood: Dealing with the Powers That Be / Janet L. Coryell, Thomas H. Jr. Appleton, Anastatia Sims, Sandra Gioia Treadway, ed. — University of Missouri Press, 2000. — 251 с. — (Southern women, Vol. 1)). — ISBN 978-0-8262-1295-5
  25. ↑ 25,0 25,1 Smith, Bonnie G. The Oxford encyclopedia of women in world history, Volym 1 Av Bonnie G. Smith. — 2008. — С. 189. — ISBN 978-0-19-514890-9
  26. ↑ «Kampen om kunskapen av Christina Florin, professor i kvinnohistoria». Göteborgs universitetsbibliotek (շվեդերեն). Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  27. ↑ Roberts, Evan (2006 թ․ սեպտեմբերի 16). «Women's Rights and Women's Labor: Married Women's Property Laws and Labor Force Participation, 1860–1900». Spanalumni.academia.edu (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Lilla Focus Uppslagsbok (Little Focus Encyclopedia) Focus Uppslagsböcker AB (1979)(շվեդ.)
  29. ↑ (State), New York The revised statutes of the state of New York: together with all the other ... – New York (State) – Google Books. — 1896.
  30. ↑ «Viktiga årtal». Göteborgs universitetsbibliotek (շվեդերեն). 2011 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  31. ↑ Leitinger, Ilse Abshagen Ilse Abshagen Leitinger: The Costa Rican women's movement: a reader. — 1997. — ISBN 978-0-8229-5543-6
  32. ↑ «Married Woman's Property Act New York State (1848)» (PDF). Mccarter.org (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  33. ↑ Wellman, Judith. The Road to Seneca Falls, p. 176. University of Illinois Press, 2004. 0-252-02904-6
  34. ↑ «Seneca falls | National Portrait Gallery, Smithsonian Institution». Npg.si.edu (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  35. ↑ «Changing the Face of Medicine | Dr. Elizabeth Blackwell». Nlm.nih.gov (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  36. ↑ «Oxford DNB theme: Langham Place group». Oxforddnb.com (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  37. ↑ Worzala, Diane Mary The Langham Place Circle: The Beginnings of the Organized Women's Movement in England, 1854-1870. — University of Wisconsin–Madison, 1982. — 992 с.
  38. ↑ 38,0 38,1 «Femmes d'Haiti : Repères chronologiques». Haiticulture.ch (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  39. ↑ «SJFE : Women and Law in Europe: politics – women and politics in Scandinavia». Helsinki.fi (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 Beard, Charles Austin; Beard, Mary Ritter History of the United States by Charles Austin Beard, Mary Ritter Beard. — С. 485. — ISBN 978-1-60620-216-6
  41. ↑ Sjåvik, Jan Historical Dictionary of Scandinavian Literature And Theater – Jan Sjĺvik – Google Books. — 2006. — ISBN 9780810865013
  42. ↑ 42,0 42,1 Orfield, Lester B. The Growth of Scandinavian Law – Lester B. Orfield – Google Books. — 2002. — ISBN 9781584771807
  43. ↑ Morgan, Robin Sisterhood is global: the international women's movement anthology by Robin Morgan. — 1996. — С. 281. — ISBN 978-1-55861-160-3
  44. ↑ 44,0 44,1 Ward, W. Peter Courtship, Love, and Marriage in Nineteenth-century English Canada. — McGill-Queen's University Press[en], 1990. — С. 40. — ISBN 978-0-7735-1104-0
  45. ↑ Roberts, Evan (2006 թ․ սեպտեմբերի 16). «Women's Rights and Women's Labor: Married Women's Property Laws and Labor Force Participation, 1860–1900». Spanalumni.academia.edu (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 Inger Hultgren (Swedish): Kvinnors organisation och samhällets beslutsprocess (1982)
  47. ↑ The Oxford encyclopedia of women in world history, Volym 1 by Bonnie G. Smith
  48. ↑ May, A. J. «University of Rochester History: Chapter 13, Enter the Ladies». River Campus Libraries (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  49. ↑ «Family History Research Timeline: Family Secrets». BBC (անգլերեն). 1970 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  50. ↑ «Divorce and Matrimonial Causes Act (UK): 1857». Womenpriests.org (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  51. ↑ Schirmacher, Kaethe The Modern Woman's Rights Movement. — Echo Library, 2010. — С. 67. — ISBN 978-1-4068-9616-9
  52. ↑ Rowold, Katharina The Educated Woman: Minds, Bodies, and Women's Higher Education in Britain, Germany, and Spain, 1865–1914. — Routledge, 2010. — С. 156. — ISBN 978-0-415-20587-0
  53. ↑ Roberts, Evan (2006 թ․ սեպտեմբերի 16). «Women's Rights and Women's Labor: Married Women's Property Laws and Labor Force Participation, 1860–1900». Spanalumni.academia.edu (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 Engel, Barbara Alpern Barbara Alpern Engel: Women in Russia, 1700–2000. — 2003. — С. 35. — ISBN 978-0-521-00318-6
  55. ↑ Schmuck, Patricia A. Women Educators: Employees of Schools in Western Countries – Google Boeken. — 1987. — ISBN 9780887064425
  56. ↑ Sidansvarig: KvinnSam. «Årtalslistor». Göteborgs universitetsbibliotek (շվեդերեն). Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  57. ↑ Dicker, 2008, էջեր 30, 38
  58. ↑ «Women's Suffrage Petition 1894» (PDF). Parliament South Australia (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (pdf) 2011 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  59. ↑ «Country Report Sweden». European Database: Women in Decision-making. 1999 թ․ մայիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  60. ↑ 60,0 60,1 Björkman, Frances Maule Where Women Vote // Woman Suffrage: History, Arguments and Results. — National Amer. Woman Suffrage Assoc., 1913. — С. 41. — 238 с.
  61. ↑ «Exhibitions | Citizenship | Brave new world». The National Archives (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  62. ↑ «Wyoming grants women the vote – History.com This Day in History – 12/10/1869». History.com (անգլերեն). 1929 թ․ դեկտեմբերի 12. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  63. ↑ «Women's Suffrage in Utah». Historytogo.utah.gov (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  64. ↑ 64,0 64,1 «Social Changes – Isle of Man Government Manx National Heritage». Gov.im (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  65. ↑ «Official Site of Korea Tourism Org.: Ewha Womans University». English.visitkorea.or.kr (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  66. ↑ Oldfield, Audrey Woman Suffrage in Australia – Audrey Oldfield – Google Books. — 1992. — ISBN 9780521436113
  67. ↑ «Virginia Minor and Women's Right to Vote – Jefferson National Expansion Memorial». Nps.gov (անգլերեն). 2012 թ․ հուլիսի 23. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  68. ↑ «New Zealand women and the vote». NZHistory (անգլերեն). 2012 թ․ հոկտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  69. ↑ 69,0 69,1 «World suffrage timeline – women and the vote». NZHistory (անգլերեն). 2012 թ․ օգոստոսի 30. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  70. ↑ Hawker, Louise Introduction // Women's Rights. — Greenhaven Publishing LLC, 2010. — С. 15. — 216 с. — (Global Viewpoints). — ISBN 9780737753424
  71. ↑ Molyneux, Maxine No God, No Boss, No Husband: Anarchist Feminism in Nineteenth-Century Argentina(անգլ.) // Latin American Perspectives[en] : journal. — 1986. — Т. 13. — № 48. — С. 119—145. — doi:10.1177/0094582X8601300106
  72. ↑ Hart, Arthur (2006 թ․ հունվարի 24). «Idaho women win right to vote | Idaho History». Idahostatesman.com (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  73. ↑ «Australian Women's History: Timeline». Womenshistory.com.au (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  74. ↑ «Milestones in the history of women in Belgium» (PDF). Rosadoc.be (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  75. ↑ 75,0 75,1 Women in the Middle East and North Africa: restoring women to history by Guity Nashat, Judith E. Tucker (1999)
  76. ↑ 76,0 76,1 Gender and crime in modern Europe by Margaret L. Arnot, Cornelie Usborne
  77. ↑ Gender and Modernity in Colonial Korea – Jennifer J. Jung-Kim – Google Böcker. — С. 102. — ISBN 978-0-549-71329-6(չաշխատող հղում)
  78. ↑ 78,0 78,1 78,2 78,3 78,4 78,5 Mazón, Patricia M. Gender and the Modern Research University: The Admission of Women to German Higher Education, 1865–1914. — Stanford, CA: Stanford University Press, 2003. — С. 10. — ISBN 978-0-8047-4641-0
  79. ↑ Daskalova, Krassimira Bulgaria // The Oxford Encyclopedia of Women in World History / Smith, Bonnie G.. — Oxford University Press, 2008. — С. 193. — ISBN 978-0-19-514890-9
  80. ↑ Kumiko Fujimura-Fanselow; Atsuko Kameda Japanese Women: New Feminist Perspectives on the Past, Present, and Future. — Feminist Press at the City University of New York, 1995. — ISBN 9781558610941
  81. ↑ Miller, Francesca Latin American Women and the Search for Social Justice. — Hanover & London: University Press of New England[en], 1991. — С. 48. — ISBN 978-0-87451-558-9
  82. ↑ «Kvinde- og familiepolitiske tiltag og love 1683-2002». Kvinfo.dk (դանիերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  83. ↑ Anette Borchorst, Lenita Freidenvall, Johanna Kantola, Liza Reisel, Mari Teigen 3. Institutionalizing Intersectionality in the Nordic Countries: Anti-Discrimination and Equality in Denmark, Finland, Norway, and Sweden // Institutionalizing Intersectionality. The Changing Nature of European Equality Regimes / Andrea Krizsan, Hege Skjeie, Judith Squires, ed. — Springer, 2012. — С. 59–88. — 242 с. — (Gender and Politics). — ISBN 978-1-1370-3106-8
  84. ↑ «The Parliament of the Commonwealth of Australia and Indigenous Peoples 1901–1967». Parliament of Australia (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  85. ↑ «History of Parliament House». Parliament of Australia (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  86. ↑ Yuhui Li. «Women's Movement and Change of Women's Status in China». Bridgew.edu (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 87,4 87,5 87,6 87,7 Deere, Carmen Diana; León, Magdalena Empowering Women: Land and Property Rights in Latin America. — University of Pittsburgh Press[en], 2001. — С. 43. — ISBN 978-0-8229-5767-6
  88. ↑ «Parliament of NSW – 1901 to 1918 – The Early Federal Period and the First World War». Parliament.nsw.gov.au (անգլերեն). 2003 թ․ հունիսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  89. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900–1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  90. ↑ 90,0 90,1 «Akademikeryrken». Göteborgs universitetsbibliotek (շվեդերեն). 2010 թ․ նոյեմբերի 17. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  91. ↑ «Andrew Inglis Clark – women's suffrage». University of Tasmania. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  92. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900–1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  93. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  94. ↑ «Centenary of suffrage – Community Services, Department of Communities, Child Safety and Disability Services (Queensland Government)». Communities.qld.gov.au (անգլերեն). 2005 թ․ մարտի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  95. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  96. ↑ 96,0 96,1 96,2 «Finnish women won the right to vote a hundred years ago – Embassy of Finland, The Hague : Current Affairs». Finlande.nl (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  97. ↑ 97,0 97,1 Jennifer J. Jung-Kim: Gender and modernity in colonial Korea, University of California, Los Angeles. — С. 102. — ISBN 978-0-549-71329-6(չաշխատող հղում)
  98. ↑ 98,0 98,1 «417–418 (Nordisk familjebok / Uggleupplagan. 15. Kromat – Ledvätska)». Runeberg.org (շվեդերեն). Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  99. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900–1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  100. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900–1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  101. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  102. ↑ French women’s writing, 1848—1994 by Diana Holmes
  103. ↑ 103,0 103,1 «Women's Suffrage». IPU (անգլերեն). 1997 թ․ մայիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  104. ↑ Asunción Lavrín: Women, Feminism and Social Change in Argentina, Чили, and Uruguay, 1890—1940
  105. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  106. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  107. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  108. ↑ «Kvinde- og familiepolitiske tiltag og love 1683-2002». Kvinfo.dk (դանիերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  109. ↑ «Kvinde- og familiepolitiske tiltag og love 1683-2002». Kvinfo.dk (դանիերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  110. ↑ 110,0 110,1 Nielsen, Jytte (1915 թ․ հունիսի 5). «All About Gender – Women's History – How Danish women got the vote». Kvinfo.dk (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  111. ↑ «Australian women in politics». australia.gov.au (անգլերեն). 2011 թ․ սեպտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  112. ↑ 112,0 112,1 112,2 «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  113. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  114. ↑ Riviere, Rolando (1960-02). «Pioneras del feminismo argentino». Revista Vea y Lea (իսպաներեն). Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  115. ↑ CMS User. «International Women's Day». UN.org (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)
  116. ↑ «The History of Voting and Elections in Washington State». Secstate.wa.gov (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  117. ↑ Владимир Кучин 18 ноября 1910 г. н. с. Лондон: «Черная пятница» – битва полиции с суфражистками // Всемирная волновая история от 1890 г. по 1913 г. — М.: Litres, 2017. — С. 785. — ISBN 978-5-4578-8193-8
  118. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  119. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  120. ↑ 120,0 120,1 «Portugal – Women». Countrystudies.us (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  121. ↑ «100 Years of Women's Right to Vote in California». capradio.org (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  122. ↑ «About International Women's Day 2012 – Glenda Stone re. Global IWD Arts». InternationalWomensDay.com (անգլերեն). 1918 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  123. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  124. ↑ 124,0 124,1 124,2 124,3 124,4 «Centuries of Citizenship – Map: States grant women the right to vote». National Constitution Center (անգլերեն). 1919 թ․ հունվարի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  125. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  126. ↑ «About International Women's Day 2012 – Glenda Stone re. Global IWD Arts». InternationalWomensDay.com (անգլերեն). 1918 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  127. ↑ «Country Report Norway». European Database: Women in Decision-making. 1997 թ․ մայիսի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  128. ↑ Robertson, Jennifer A companion to the anthropology of Japan by Jennifer Ellen Robertson. — 2008. — ISBN 978-1-4051-4145-1
  129. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  130. ↑ «Militant Throws King's Derby Colt» (PDF). The New York Times. 1913 թ․ հունիսի 5. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 4-ին.
  131. ↑ Pathé News. «Suffragette, Emily Davison, Killed by King's Horse, 1913 Derby». YouTube. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 4-ին.
  132. ↑ Greer, Germaine (2013 թ․ հունիսի 1). «Emily Davison: was she really a suffragette martyr?». The Daily Telegraph (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  133. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  134. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  135. ↑ «Woman's Hour». BBC Radio 4 (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 3-ին.
  136. ↑ Gamboni, Dario 4. Political Iconoclasm in Democratic Societies // The Destruction of Art: Iconoclasm and Vandalism since the French Revolution. — Reaktion Books, 2007. — С. 115–118. — 416 с. — (Picturing History). — ISBN 978-1-8618-9316-1
  137. ↑ Miss Richardson’s Statement. — The Times, 1914.
  138. ↑ «Women’s History in America», Excerpted from Compton’s Interactive Encyclopedia, 1995
  139. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  140. ↑ 140,0 140,1 140,2 140,3 From Grolier (1920 թ․ օգոստոսի 26). «History of Women's Suffrage». Scholastic.com (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  141. ↑ «Birth Control Movement in the United States». Jewish Women's Archive (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  142. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  143. ↑ «Women's Suffrage: A Timeline». International Women's Democracy Center (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  144. ↑ «Belarusian Women as seen Through an Era». United Nations in Belarus (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  145. ↑ Articles by Bernstein, L. Equality & Revolution: Women's Rights in the Russian Empire, 1905–1917. By Rochelle Goldberg Ruthchild (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2010. xviii plus 356 pp.)(անգլ.) // Journal of Social History[en] : journal. — Jsh.oxfordjournals.org, 2011. — Т. 45. — № 2. — С. 539—541. — doi:10.1093/jsh/shr063
  146. ↑ CEELI Executive summary // Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women (CEDAW) Assessment Tool Report for the Russian Federation / This report was translated by Olga Vovk. — Washington, DC: American Bar Association, 2006. — С. 13. — 139 с. — ISBN 1-59031-656-8
  147. ↑ Patit Paban Mishra: The history of Thailand. — Greenwood, 2010. — С. 98. — ISBN 978-0-313-34091-8
  148. ↑ Stopes, Marie Carmichael Married Love / McKibbin, Ross ed. — Oxford University Press, 2004. — 115 p. — (Oxford world's classics). — ISBN 978-0-19-280432-7
  149. ↑ Short, R. V. New ways of preventing HIV infection: thinking simply, simply thinking(անգլ.) // Philosophical Transactions of the Royal Society B : journal. — The Royal Society via PubMed (U.S. National Institutes of Health), 2005. — Т. 361. — № 1469. — С. 811—820. — doi:10.1098/rstb.2005.1781 — PMID 16627296.
  150. ↑ «A History of the Vote in Canada». Elections Canada Online. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  151. ↑ «Women get the vote». UK Parliament. 2010 թ․ ապրիլի 21. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  152. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  153. ↑ «History of Azerbaijani and US women's rights to vote discussed at US Congress Library». Today.Az (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  154. ↑ «Š The Civil Code of 1865 and the Origins of the Feminist Movement in Italy». Keele.ac.uk (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  155. ↑ Hannam, June (2012 թ․ մարտի 8). «6 trailblazing women in history». BBC History Magazine. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  156. ↑ «Country Report Luxembourg». European Database: Women in Decision-making. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  157. ↑ «Electoral Insight». Elections Canada Online. 2010 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  158. ↑ «Country Report Netherlands». European Database: Women in Decision-making. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  159. ↑ «Votes for Women». Elections New Zealand. 2005 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  160. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1910 – 1919». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  161. ↑ Routledge International Encyclopedia / Kramarae, Cheris; Spender, Dale. — Routledge, 2000. — С. 737. — ISBN 978-0-415-92088-9
  162. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  163. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  164. ↑ Sager, Jessica (2012 թ․ մարտի 8). «What Is International Women's Day 2012? Celebrate Women Today!». Gurl.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  165. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  166. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  167. ↑ «Josefa Toledo De Aguerri: Her Life And Her Legacy». Historia.fcs.ucr.ac.cr (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  168. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1920–1929». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  169. ↑ «Woman's Hour – Women's History Timeline: 1900 – 1909». BBC Radio 4 (անգլերեն). Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  170. ↑ «The struggle for democracy». British Library (անգլերեն). 1928 թ․ հուլիսի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  171. ↑ Jone Johnson Lewis (2020 թ․ մարտի 16). «International Women's Suffrage Timeline: 1851-Present». ThoughtCo.com (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին. «1934: Turkish women are able to stand for election»
  172. ↑ Hughes, Christina Key Concepts in Feminist Theory and Research. — London, California, New Delhi: SAGE Publications[en], 2002. — С. 47—48. — ISBN 978-0-7619-6987-7
  173. ↑ Joyce, Rosemary A. Encyclopedia of Feminist Theories. — New York: Routledge, 2000. — С. 47. — ISBN 978-0-415-13274-9
  174. ↑ 174,0 174,1 174,2 Janowick, Tara (2008). Feminist discourse across the waves: A rhetorical criticism of first, second and third wave women's discourse (MA) (անգլերեն). Southern Illinois University at Carbondale.
  175. ↑ Richardson, Marilyn. «Maria W. Stewart, an early abolitionist». AARegistry.org (անգլերեն).
  176. ↑ «Frances E.W. Harper». Biography.com (անգլերեն). 2000 թ․ ապրիլի 1.
  177. ↑ Siegel, Deborah L. The Legacy of the Personal: Generating Theory in Feminism's Third Wave(անգլ.) // Hypatia : journal. — 1997. — Т. 12. — № 3. — С. 46—75. — doi:10.1111/j.1527-2001.1997.tb00005.x
  178. ↑ Segal, Lynne Encyclopedia of Feminists Theories. — Routledge, 2014. — ISBN 978-0-415-13274-9
  179. ↑ Gunnarsson, Lena GEXcel Work in Progress Report Volume III. — Sweden: GEXcel and the authors, 2008. — С. 27. — ISBN 978-91-7393-843-3

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆեմինիզմի_առաջին_ալիք&oldid=9561533» էջից