Նոր Այգեստան

Նոր Այգեստան
Գյուղ
	Նոր Այգեստան
Երկիր	Արցախ
Շրջան	Մարտակերտի
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	321 մարդ (2005)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	նորայգեստանցի
Ժամային գոտի	UTC+4
	Նոր Այգեստան (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
	Նոր Այգեստան (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Այգեստան (այլ կիրառումներ)

Չշփոթել Այգեստան (Մարտակերտի շրջան) հոդվածի հետ։

Նոր Այգեստան, գյուղ Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանում` շրջկենտրոնից 25 կմ հյուսիս` 420 մետր բարձրության վրա։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոր Այգեստանը գյուղական համայնք Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանում։ Տեղաբաշխված է հանրապետության արևելյան հատվածում։ Մարտակերտի շրջկենտրոնից գտնվում է 25 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից՝ 45 կմ հեռավորության վրա։ Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1313.42 հա տարածք, որից 791.78 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 351.65 հա անտառային հողեր։ Համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Խաչեն գետը։ Համայնքի տարածքում առկա է թվով 1 աղբյուր` «Տնջրե» աղբյուրը։

Առկա է գաջի հանքային պաշար։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնադրել են զինադադարից հետո՝ Այգեստանից բռնագաղթած բնակիչները։ Ունի տարրական դպրոց^[3]։

Հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի հետևանքով գյուղը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո^[4]^[5]^[6]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականին Նոր Այգեստան համայնքի բնակչությունը կազմում է 281 մարդ, կա 89 տնտեսություն։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը^[7].

Տարի	2008	2009	2010
Բնակիչ	167	158	164

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնականում զբաղվում են գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։

Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կան պատմամշակութային հուշարձաններ` դամբարաններ (մ.թ.ա. II-I հազ.):

Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 2020 թվականի նոյեմբերի կեսերը Նոր Այգեստանում էր գտնվում Արցախյան ազատամարտին նվիրված հուշահամալիրը, որը տեղափոխվել և 2021 թվականի նոյեմբերի 14-ին վերաբացվել է Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում գտնվող Եռաբլուր զինվորական պանթեոնում^[8]^[9]^[10]^[11]։

Հասարարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, մշակույթի տուն, բուժկետ, միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում էր 42 աշակերտ^[12]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Population of Nagorno-Karabakh Republic (2005)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
↑ Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ.1988-1994, Ե., ՀՀՀ, 2004, էջ 512։
↑ «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
↑ «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։
↑ «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը», (արխիվացված)։
↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
↑ «Ղարաբաղի Նոր Այգեստան գյուղում խաչքարի բացման արաղողություն է տեղի ունեցել» հոդված «Նովոստի-Արմենիա» գործակալության newsarmenia.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։
↑ «Հայաստանի խաչքարերը` հերոսության խորհրդանիշ» հոդված newsarmenia.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։
↑ «Հայաստանի խաչքարերը` հերոսության խորհրդանիշ» հոդված artsakhtert.com կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։
↑ «Վերջերս Եռաբլուրում տեսած կլինեք այս երեք խաչքարերը. քչերը գիտեն, թե որտեղից են բերվել դրանք և ինչ պատմություն ունեն. պատմեմ» հոդված 168.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։
↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 185.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1] «Population of Nagorno-Karabakh Republic (2005)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.

[armenpress.am_օկուպացված_տարածքներ-2] Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)

[3] Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ.1988-1994, Ե., ՀՀՀ, 2004, էջ 512։

[azatutyun20-4] «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.

[armenpress.am_կորցրած_բնակավայրերի_ցանկ-5] «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։

[artsakhpress.am_կորցրած_բնակավայրերի_ցանկ-6] «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը», (արխիվացված)։

[nkr-estimation-7] «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.

[newsarmenia.am_Նոր_Այգեստանի_հուշաամալիր-8] «Ղարաբաղի Նոր Այգեստան գյուղում խաչքարի բացման արաղողություն է տեղի ունեցել» հոդված «Նովոստի-Արմենիա» գործակալության newsarmenia.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։

[yerkir.am_Նոր_Այգեստան,_խաչքար-9] «Հայաստանի խաչքարերը` հերոսության խորհրդանիշ» հոդված newsarmenia.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։

[artsakhtert.com_Նոր_Այգեստան,_հուշահամալիր-10] «Հայաստանի խաչքարերը` հերոսության խորհրդանիշ» հոդված artsakhtert.com կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։

[168.am_Նոր_Այգեստան,_հուշահամալիր,_Եռաբլուր-11] «Վերջերս Եռաբլուրում տեսած կլինեք այս երեք խաչքարերը. քչերը գիտեն, թե որտեղից են բերվել դրանք և ինչ պատմություն ունեն. պատմեմ» հոդված 168.am կայքում, (արխիվացված 11․07․2022թ․)։

[12] Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 185.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]