Ավետարանոց (նախկինում՝ Չանախչի), գյուղ Արցախի ՀանրապետությանԱսկերանի շրջանում` շրջկենտրոնից 38 կմ հարավ։ Եղել է Վարանդա գավառի կենտրոնը և մելիքների նստավայրը։ Գտնվում է Քիրս լեռան ստորոտում` 1200 մետր բարձրության վրա։ Տարածքը՝ 800 հեկտար։ Բնակչությունը՝ 1150 (2003 թ.)։ Զբաղվում են երկրագործությամբ, անասնապահությամբ, այգեգործությամբ։ Ունի միջնակարգ դպրոց (Ի. Աթայանի անվան), մշակույթի տուն, հիվանդանոց, բուժկետ։ Ավետարանոցում և շրջակայքում պահպանվել են Ս. Աստվածածին եկեղեցին (XIII դար), Ս. Նշան Կուսանաց անապատ (XV դար), Սրբոց Ղևոնդյանց վանքերը, Վարանդայի մելիքների գերեզմանները, Մելիք-Շահնազարյանների ապարանքները և տոհմական դամբարանները, բազմաթիվ խաչքարեր և այլն։
1990-ին Ավետարանոցում կազմավորվել է կամավորական ջոկատ (հրամանատար՝ Հ. Ստեփանյան), որի հիմքի վրա 1991-ի վերջին ստեղծվել է վաշտ։ 1992-ից ջոկատը առանձին, վաշտը Ասկերանի պաշտպանական շրջանի առանձին մոտոհրաձգային գումարտակի (հրամանատար՝ Ա. Ղարամյան) կազմում մասնակցել են Հասանաբադի, Լեսնոյի, Քարինտակի, Մալիբեկլուի, Շուշիի ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Ավետարանոցից հրամանատարներ են եղել Հ. Ստեփանյանը, Ա. Ղարամյանը, Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրվել են Հ. Ստեփանյանը, Ա. Համբարձումյանը, հետմահու՝ Ա. Հայրապետյանը, Մ. Հովսեփյանը, Կ. Գադյանը։ Գյուղից զոհվել է 12 ազատամարտիկ։[1]
Արցախ
