Սարուշեն

Գյուղ
Սարուշեն
Երկիր	Արցախ
Շրջան	Ասկերանի
ԲԾՄ	1095 մետր
Բնակչություն	380 մարդ (2005)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	սարուշենցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Սարուշեն (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
Սարուշեն Վիքիպահեստում

Սարուշեն, գյուղ Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում։ Գտնվում է Ստեփանակերտ-Կարմիր Շուկա-Հադրութ ճանապարհին։ Գյուղում գտնվում է 19-րդ դարի եկեղեցի Ամենափրկիչը և հանդիպում են 12-13 դարերի խաչքարեր։
2005 թվականի մարդահամարի տվյալներով գյուղի բնակչության թիվը կազմում է 380 մարդ, որից 184-ը՝ տղամարդ, 196-ը՝ կանայք։

Բնակչություն

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	2008	2009	2010
Բնակիչ	409	410	371

Պատմամշակութային հուշարձաններ

Սարուշենի հուշարձաններից ուշադրության արժանի է գյուղի Ամենափրկիչ եկեղեցին։ Դռան բարավորի մեծ քարի վրա գտնվող արձանագրությունը հաստատում է, որ տասնիններորդ դարի կեսին Գրիգոր Այվազյանի օժանդակությամբ նախկին հնաշեն եկեղեցին նորոգվել և դարձել է տեղի առաջնակարգ ու գեղեցիկ եկեղեցիներից մեկը։

Լավագույն կառույց է նաև Սարուշեն գյուղի դպրոցի նախկին երկհարկանի շենքը՝ անցյալ դարի վերջին դարձյալ կառուցված Գ. Այվազյանի կողմից։ Այն բաղկացած է չորս սենյակից, մեծ դահլիճից և գեղեցիկ սրահից։

Վարանդայի հովտի լավագույն աղբյուր-հուշարձաններից է Սարուշենի Վարար աղբյուրը։ Նրա նշանակությունն ավելի է բարձրանում այն հին խաչքարերի շնորհիվ, որոնք անհիշելի ժամանակներից կանգնեցվել են ակունքի մոտ։

Սակայն Սարուշենի պարծանքը Փիրումաշենի եկեղեցին է, որը գտնվում գյուղից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա, Ստեփանակերտ տանող ճանապարհի ձախ կողմում։ Եկեղեցին հետաքրքրական է այն առումով, որ նրա շինարարության ժամանակ պատերի մեջ որմնաշարվել են նախաքրիստոնեական՝ հեթանոսական ժամանակներից մնացած մեհյանների գերեզմանաքարեր։ Պահպանվել են վանքի միակ եկեղեցին, աշխարհիկ շինությունների՝ տնտեսական, բնակելի կառուցվածքների հետքերը։ Եկեղեցուն հարակից գտնվում է նաև գերեզմանոց՝ միջնադարին պատկանող բազմաթիվ գերզմանաքարերով, որոնք մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում պատմաբանների մոտ։ Վերջին տարիներին այստեղ հայտնաբերվել են ևս մի քանի հին շինություններ, 7-13-րդ դարերի բազիլիկ կառույցների հիմքեր։ Հետազոտողների կարծիքով, այստեղ եղել է ընդարձակ բնակավայր, որն ունեցել է մի քանի եկեղեցիներ, արհեստանոցներ, պաշտպանական համակարգ։ Այս բնակավայրը տեղացիները անվանել են Փիրումաշեն։ 16-րդ դարում Արցախ մտած թուրքական ասպատակիչները Փիրումաշենի բնակիչներին հավաքել, լցրել են եկեղեցին և այրել։ Փիրումաշեն վանքը յուրահատուկ է մնացած Արցախյան հուշարձանների կողքին, և համարվում է տեղացիների պարծանքը։

Պատկերասրահ

Փիրումաշեն

Ներքին հղումներ

Սարուշենի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ

Արտաքին հղումներ

• ԼՂՀ վարչատարածքային բաժանումը Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
• ԼՂՀ նախագահի այցը Ասկերանի շրջանի Սարուշեն գյուղ
• Մարդահամարի տվյալները (2005) Արխիվացված 2011-02-14 Wayback Machine