Մխիթարաշեն
| Գյուղական համայնք | ||
|---|---|---|
| Մխիթարաշեն | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Ասկերան | |
| Մակերես | 406.44 հա կմ² | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 91 մարդ (2015) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Մխիթարաշեն, գյուղական համայնք Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում։ Գտնվում է կենտրոնահարավային հատվածում։ Ասկերանի շրջկենտրոնից գտնվում է 28 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից՝ 10 կմ հեռավորութան վրա։
Համայնքում գործում են գյուղապետարան, մշակույթի տուն, բուժկետ, աշակերտները սովորում են Շոշ գյուղի միջնակարգ դպրոցում` թվով 10 աշակերտ (2015 թվականի տվյալներով)։
Հեռուստատեսությունը և ռադիոն համայնքում հասանելի են։ Գործում է 2.5 G բջջային կապի համակարգ, անլար հեռախոսակապն առկա է ։ ԻՆտերնետ ծառայությունը հասանելի է։ Համայնքային ենթակայության ճանապարհները բնահողային են։
Անվան ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մխիթարաշեն գյուղի անվան ծագումը կապված է Մխիթար Սպարապետի հետ։ Մի ժամանակ կոչվել է նաև Ըրկթալի։ Արցախի հին բնակավայրերից է։ Այս գյուղի մոտակայքում Մխիթար Սպարարպետի գլխավորած զորքը ջախջախել է պարսիկների մեծաքանակ զորքին[1]։
Ըրկթալին անվանումն առաջացել է Երկաթալի ձոր անունից[2]։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մխիթարաշեն համայնքի բնակչության թիվը կազմում է 91 մարդ[3], կա 23 տնտեսություն։ Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։ Ջրամատակարարումն իրականցվում է համայնքի կողմից` ինքնահոս եղանակով, համակարգը սնվում է 1 ակունքից։ Համայնքի տարածքում առկա է թվով 3 աղբյուրներ` Երե, Հադրութանց և Փրփթան։ Համայնքն ապահովված է էլեկտրաէներգիայով, առկա է նաև գազամատակարարման համակարգ։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համայնքը լեռնային է, ունի 406.44 հա տարածք, որից 232.76 հա ունի գյուղատնտեսական նշանակություն, իսկ 91.79 հա անտառային հողեր են։ Մխիթարաշեն համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Կարկառ գետի վտակը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարիսպներից ներս գտնվող տարածքը բնակեցված է եղել մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի սկզբից։ Ինչը վկայում է այն մասին և հակադարձում նրան, որ առաջին անգամ Փանահ խանն է այստեղ բնակեցրել և կառուցել պարիսպներ 18-րդ դարի 50-ական թվականներից։ Մեծ Հայրենական պատերազմին գյուղից մասնակցել են 38 հոգի։ 1992-1994 թվականների պատերազմի ժամանակ ունեցել է 1 զոհ և 3 վիրավոր։ Գյուղում 2015-2016 թվականներին գործել է մոմի արտադրության գործարան[4]::
Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մխիթարաշենի պատմամշակութային հուշարձաններն են. Սբ. Աստվածածին եկեղեցին(19-րդ դար), Սբ Ստեփանոս եկեղեցին (1655 թվական), գերեզմանոցը (17-18-րդ դարեր), ջրաղացը (19-րդ դար), աղբյուրը (19-րդ դար), հաշվառված է 27 հուշարձան։
Հայտնի մխիթարաշենցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Թավադյան Էլյա - Գիտությունների թեկնածու, ֆիզիկոս
- Թավադյան Աշոտ - Տնտեսագիտության պրոֆեսոր, 1994 - 1996 թթ.՝ ԵրժՏԻ պրոֆեսոր
- Թավադյան Լևոն - Քիմիկոս, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին բուժօգնության կայան Մխիթարաշենում.
Պըլը Պուղուն նվիրված հուշարձան,Մխիթարաշեն.
Տեսարան ,Մխիթարաշեն.
Տեսարան Մխիթարաշենում
Մխիթարաշեն.
Մխիթարաշենի տեսարան.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Մելքումյան Ս. Ա. (1990)։ Լեռնային Ղարաբաղ։ Երևան։ էջ 141
- ↑ ձեռ.։ Ըստ Մատենադարան։ էջ 2734
- ↑ «ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ»
- ↑ ԼՂՀ կառավառության առընթեր զբոսաշրջության վարչություն (2011)։ Հնագիտական ուսումնասիրություններն Արցախում 2005-2010 թթ.։ Ստեփանակերտ։ էջ 36
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հակոբ Ղահրամանյան, ՏԵՂԵԿԱՏՈւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.