«Աշխարհի շուրջը 80 օրում» (ֆր.՝ Le tour du monde en quatre-vingts jours), ֆրանսիացի գրող Ժյուլ Վեռնի ճանապարհորդական վեպը, որը պատմում է էքսցենտրիկ և ֆլեգմատիկ անգլիացի Ֆիլեաս Ֆոգի և նրա սպասավոր ֆրանսիացի Ժան Պասպարտուի աշխարհի շուրջ ճանապարհորդության մասին, որը ձեռնարկվել է գրազի արդյունքում։ Վեպը գրվել է 1872 թվականին, հրատարակվել 1873 թվականին։
Վեպի հերոսը՝ Ֆիլեաս Ֆոգը, գրազ է գալիս, որ կկարողանա շրջանցել Երկրագունդը՝ արևելքից–արևմուտք ութսուն օրից ոչ ավել ժամանակահատվածում, որն այդ ժամանակվա համար հնարավոր առավելագույն արագությունն էր, հաշվի առնելով տրանսպորտային տեխնիկական հնարավորությունները։ Ֆոգի ճանապարհորդությունը սկսվում է Անգլիայից, այնուհետև նա ուղևորվում է Ֆրանսիա, Եգիպտոս, Հնդկաստան, Չինաստան, Ճապոնիա, Ամերիկա։ Ճանապարհի ընթացքում նա հանդիպում է բազմաթիվ վտանգների։ Հնդկաստանում Ֆիլեաս Ֆոգը և նրա սպասավոր Պասպարտուն փրկում են հիասքանչ Աուդային, որին պատրաստվում էին կենդանի այրել նրա մահացած ամուսնու մարմնի հետ։ Հետագայում տիկին Աուդան դառնում է Ֆոգի կինը։ Ճանապարհորդությանը խանգարում է նաև հետախույզ Ֆիքսը։ Ոստիկանությունը համոզված է, որ հենց Ֆոգն է գողացել Անգլիայի բանկից խոշոր գումար, իսկ գրազը միայն պատրվակ է թաքնվելու օրենքից։ Երբ Ֆոգը մեկ օր ուշացումով վերադառնում է Մեծ Բրիտանիա, նա որոշում է հաջորդ օրը՝ երկուշաբթի, ամուսնանալ Աուդայի հետ։ Եվ ինչքան մեծ էր նրա զարմանքը, երբ հոգևորականը ասում է, որ հաջորդ օրը կիրակի է։ Այդպես խիզախ և անվրդով պարոն Ֆոգը շահում է գրազը։ Վեպում մանրամասնորեն նկարագրվում են այն ժամանակվա տեղափոխման միջոցները և պայմանները՝ փոստանավերը, շոգենավերը, առագաստանավերը՝ բացի այդ ճանապարհորդները ստիպված էին օգտվել առագաստով սահնակներից և նույնիսկ փղից։
Ֆիլեաս Ֆոգ, անգլիացի ձեռնարկատեր, շատ հարուստ մարդ։ Սովոր է ապրել իր սահմանած կանոններով և չի կարողանում տանել անգամ դրանց մի փոքր խախտումը (դա է ապացուցում այն, որ նա հեռացրել է իր նախկին սպասավորին՝ Ջեյմս Ֆորստերին, այն բանի համար, որ նա սափրվելու համար բերել էր սահմանվածից 2° ցածր ջերմաստիճանով ջուր)։ Կարողանում է պահել իր խոսքը՝ գրազ է եկել 20 հազար ֆունտ ստերլինգի վրա, որ կշրջանցի աշխարհը ութսուն օրում, ծախսել է 19 հազար և ենթարկվելով բազմաթիվ վտանգների կատարել է իր խոստումը և շահել գրազը։
Ժան Պասպարտու, ֆրանսիացի, Ֆիլեաս Ֆոգի սպասավորը՝ Ջեյմս Ֆոստերից հետո։ Ծնվել է Փարիզում։ Փորձարկել է բազմաթիվ մասնագիտություններ (մարմնամարզության ուսուցչից մինչև հրշեջ)։ Իմանալով, որ «պարոն Ֆիլեաս Ֆոգը ամենակոկիկ մարդն է և ամենամեծ տնակյացը Միացյալ Թագավորությունում», գալիս է նրա մոտ ծառայության։
Ֆիքս, հետախույզ՝ որը ամբողջ գրքի ընթացքում հետապնդում է Երկրագնդով մեկ Ֆիլեաս Ֆոգին՝ համարելով նրան գող, որը կողոպտել է Անգլիական բանկը։
Աուդա, հնդկական ռաջայի կինը, որը նրա մահից հետո պետք է ամուսնու դիակի հետ այրվեր կրակի վրա։ Աուդային փրկում է Ֆիլեաս Ֆոգը և նա դառնում է Ֆոգի ուղեկիցը մինչև Անգլիա, որտեղ նրանք ամուսնանում են։
Էնդրյու Ստյուարտ, Ջոն Սելիվան, Սամուել Ֆալլենտին, Թոմաս Ֆլենագան և Գոտյե Ռալֆ, Ռեֆորմ ակումբի անդամներ, որոնք թղթախաղի ժամանակ Ֆոգի հետ գրազ են գալիս, որ նրան չի հաջողվի ճանապարհորդել աշխարհի շուրջ 80 օրում։
Էնդրյու Սպիդի, «Հենրիետա» նավի նավապետ,, որը Ֆոգի համար դարձավ ամենալուրջ արգելքը ԱՄՆ–ից Անգլիա վերադառնալու ճանապարհին։
Հեղինակի կենդանության օրոք սովորականից ավելի հայտնի այս վեպը մինչ այսօր ծառայում է որպես բազմաթիվ էկրանավորումների հիմք, իսկ Ֆիլեաս Ֆոգի կերպարը դարձել է անգլիական ինքնատիրապետման և նպատակին հասնելու վճռականության կերպար։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աշխարհի շուրջը 80 օրում (այլ կիրառումներ)
Ֆրանսիա
Around the World in Eighty Days Վիքիպահեստում
Ճանապարհորդության քարտեզը
Գրքի կազմը
Ֆիլեաս Ֆոգ
Ժան Պասպարտու
