Անսովոր մահերի ցանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Անսովոր մահերի ցանկ, որը ներառում է մահվան եզակի կամ չափազանց հազվադեպ հանգամանքներ, որոնք գրանցվել են պատմության ընթացքում և բազմաթիվ աղբյուրների կողմից նշվում են որպես անսովոր։

Անսովոր մահեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտիկ դարաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս պատմություններից շատերը հավանաբար ապոկրիֆ են։
Անձի անունը Պատկեր Մահվան ամսաթիվ Մանրամասներ
Մենես 3200 Ք․ա․ (3200 Ք․ա․) Եգիպտական փարավոնը և Վերին և Ստորին Եգիպտոսի միավորողը առևանգվել է, այնուհետև սպանվել գետաձիու կողմից[1][2]։
Աթենքի Դրակոն 620 Ք․ա Հաղորդվում է, որ աթենացի օրենսդիրը խեղդվել է Հունաստանի Էգինա քաղաքի թատրոններից մեկում, երբ երախտագետ քաղաքացիները որպես նվերներ նրան ողողել են թիկնոցներով և գլխարկներով[3][4]։
Խարոնդաս
700 Ք․ա․ Ըստ Դիոդորոս Սիկիլացու՝ Սիցիլիայից ժամանած հույն օրենսդիրը օրենք է ընդունել, ըստ որի՝ յուրաքանչյուր ոք, ով զենք է մտցնում Համագումար, պետք է մահապատժի ենթարկվի։ Մի օր նա ժամանել է Համագումար՝ օգնություն խնդրելով գյուղում մի քանի ավազակների հետ կռվելու համար, բայց դանակը դեռ ամրացված էր իր գոտուն։ Սեփական օրենքը պահպանելու համար նա ինքնասպան է եղել[5][6][7]։
Ֆիգալիայի Արրիխիոն
564 Ք․ա․ Հույն պանկրատիստը Օլիմպիական խաղերի եզրափակչի ժամանակ սեփական մահվան պատճառ է դարձել։ Բռնվելով իր անհայտ հակառակորդի կողմից խեղդամահի մեջ և չկարողանալով ազատվել՝ Արրիխիոնը ոտքով հարվածել է մրցակցին՝ ոտնաթաթի/կոճի վնասվածքից այնքան ցավ պատճառելով նրան, որ մրցակիցը պարտության նշան է արել մրցավարներին, բայց միևնույն ժամանակ կոտրել է Արիխիոնի վիզը։ Քանի որ հակառակորդը ընդունել էր պարտությունը, Արրիխիոնը հետմահու հաղթող է հռչակվել[8][9]։
Կրոտոնի Միլո
600՝ Ք․ա․ 6-րդ դար Հաղորդվում է, որ օլիմպիական չեմպիոն ըմբիշի ձեռքերը հայտնվել են թակարդում, երբ նա փորձել է երկու կես անել ծառը. այնուհետև նրան խժռել են գայլերը (կամ, ավելի ուշ տարբերակներում, առյուծները)[10]։
Զևքսիս
500՝ Ք․ա․ 5-րդ դար Հույն նկարիչը մահացել է ծիծաղից, երբ նկարում էր մի տարեց կնոջ[11][12]։
Սամոսի Պյութագորաս
495 Ք․ա․ Անտիկ աղբյուրները համաձայն չեն, թե ինչպես է հույն փիլիսոփան մահացել[13][14], բայց մեկ ուշ և, հավանաբար, ապոկրիֆ լեգենդ, որը հաղորդում է և՛ Դիոգենես Լայերտացին՝ մ.թ.ա․ երրորդ դարի հայտնի փիլիսոփաների կենսագիր, և՛ Յամբլիքոսը՝ նեոպլատոնիստ փիլիսոփա, ասում է, որ Պյութագորասը սպանվել է իր քաղաքական թշնամիների կողմից։ Ենթադրաբար, նա գրեթե կարողացել է փախչել նրանցից, բայց հասել է լոբու դաշտ և հրաժարվել վազել այնտեղով, քանի որ արգելել էր լոբիները որպես ծիսական անմաքուր[14][15]։ Քանի որ դաշտով վազելը կխախտեր իր իսկ ուսմունքները, Պյութագորասը պարզապես դադարեց վազել և սպանվեց։ Այս պատմությունը կարող է հորինված լինել Կիզիկոսի Նեանտեսի կողմից, որի վրա և՛ Դիոգենեսը, և՛ Յամբլիքոսը հիմնվում են որպես աղբյուր[14]։
Անակրեոն
485 Ք․ա․ Բանաստեղծը, որը հայտնի է գինին փառաբանող գործերով, ըստ Պլինիոս Ավագի, խեղդվել է խաղողի կորիզից։ 1911 թվականի «Բրիտանական հանրագիտարանը» առաջարկում է, որ «պատմությունն առասպելական հարմարեցման մթնոլորտ ունի բանաստեղծի սովորություններին»[11][16]։
Հերակլիտոս Եփեսացի
475 Ք․ա․ Համաձայն Դիոգենես Լայերտացու կողմից տրված մի պատմության՝ ասվում էր, որ հույն փիլիսոփային հոշոտել են շները այն բանից հետո, երբ նա իր այտուցը բուժելու համար իր վրա կովի գոմաղբ է քսել[17][18]։
Թեմիոստոկլես
459 Ք․ա․ Աթենացի գեներալը, ով հաղթել է Սալամինի ճակատամարտում, իրականում մահացել է աքսորում՝ բնական պատճառներով[19][20], սակայն լայնորեն խոսվում էր, որ նա ինքնասպան է եղել՝ խմելով մանրացված հանքանյութերի լուծույթ, որը հայտնի է որպես ցլի արյուն[19][20][21][22]։ Լեգենդը լայնորեն վերապատմվում է դասական աղբյուրներում։ 20-րդ դարի սկզբերի անգլիացի կլասիցիստ Պերսի Գարդներն առաջարկել է, որ Թեմիստոկլեսի՝ ցլի արյուն խմելու մասին պատմությունը կարող էր հիմնված լինել նրա արձանի անտեղյակ թյուրըմբռնման վրա, որը ցույց էր տալիս Թեմիստոկլեսին հերոսական դիրքով, ով բարձրացրել է գավաթը որպես ընծա աստվածներին։ Կատակերգական դրամատուրգ Արիստոֆանեսն իր «Ասպետները» կատակերգության մեջ (կատարված մ.թ.ա. 424 թվականին) նշում է Թեմիստոկլեսի ցլի արյուն խմելը որպես մարդու մահվան ամենահերոսական միջոց[20][23]։
Էքսիլես
455 Ք․ա․ Ըստ Վալերիուս Մաքսիմուսի՝ աթենացի երեք մեծ ողբերգականներից ավագը, սպանվել է կրիայի կողմից, որը իր վրա է նետել արծիվը, որը նրա ճաղատ գլուխը շփոթել էր քարի հետ, որը հարմար էր սողունի պատյանը կոտրելու համար։ Պլինիոս Ավագն իր «Բնական պատմության» մեջ ավելացնում է, որ Էսքիլեսը դրսում էր մնում՝ կանխելու այն մարգարեությունը, որ նա սպանվելու էր այդ օրը «տան ընկնելու պատճառով»[11][24][25][26]։
Ակրիջենտոյի Էմպեդոկլես
430 Ք․ա․ Ըստ Դիոգենես Լայերտացու՝ Սիցիլիայից Նախասոկրատական փիլիսոփա, Էմպեդոկլեսը իր պահպանված բանաստեղծություններից մեկում հայտարարել է, որ ինքը «աստվածային էակ է... այլևս մահկանացու չէ»[27], փորձել է ապացուցել, որ անմահ աստված է՝ ցատկելով դեպի Էթնա լեռան, գործող հրաբուխ[28][29]։ Այս լեգենդին հղվում է նաև հռոմեացի բանաստեղծ Հորացիոսը[30]։
Սոֆոկլես
406 Ք․ա․ Մի շարք «ուշագրավ» լեգենդներ երեք մեծ աթենացի ողբերգականներից ևս մեկի մահվան վերաբերյալ արձանագրված են ուշ անտիկ Սոֆոկլեսի կյանքում։ Համաձայն լեգենդներից մեկի՝ նա խեղդվել է չհասած խաղողով։ Մեկ ուրիշն ասում է, որ նա մահացել է ուրախությունից այն բանից հետո, երբ լսել է, որ իր վերջին պիեսը հաջողությամբ է պսակվել։ Երրորդ պատմությունը հայտնում է, որ նա մահացել է շնչահեղձությունից՝ բարձրաձայն կարդալով երկարատև մենախոսություն իր «Անտիգոնե» պիեսի վերջից՝ առանց կետադրական նշանների համար շունչ քաշելու[26]։
Միտրիդատ 401 Ք․ա․ Պարսիկ զինվորը, որը խայտառակել է իր թագավոր Արտաքսերքսես II-ին` պարծենալով, որ սպանել է իր հակառակորդ Կյուրոս Կրտսերին (ով Արտաքսերքսես II-ի եղբայրն էր), մահապատժի է ենթարկվել սկաֆիզմի միջոցով։ Թագավորի բժիշկ Կտեսիասը հայտնում է, որ Միտրիդատը 17 օր դիմացել է միջատների տանջանքներին[31][32]։
Դեմոկրիտես Աբդերացի
370 Ք․ա․ Ըստ Դիոգենես Լաեյրտացու՝ հույն ատոմիստ փիլիսոփան մահացել է 109 տարեկանում. քանի որ նա իր մահվան անկողնում էր, նրա քույրը խիստ անհանգստացած էր, քանի որ վերջինս պետք է կատարեր իր կրոնական պարտավորությունները աստվածուհի Արտեմիսի հանդեպ մոտալուտ Թեսմոֆորիայի եռօրյա փառատոնում։ Դեմոկրիտեսը խնդրել էր իր քրոջը, որ նա իր քթի տակ մի կտոր տաք հաց դնի, և փառատոնի երեք օրերը Դեմոկրիտեսը կարողացել է գոյատևել՝ հոտոտելով այդ հացի կտորը։ Նա մահացել է փառատոնի ավարտից անմիջապես հետո[33][34]։
Անտիֆանես 310 Ք․ա․ Ըստ Սուդայի` միջին ատտիկյան կատակերգության հայտնի կատակերգական բանաստեղծը մահացել է տանձի հարվածից հետո[35][36]։
Ագաթոկելս Սիրաքյուսցի
289 Ք․ա․ Սիրաքյուսցի հույն բռնակալին սպանել են թունավոր ատամի չոփով[11][37]։
Կոսի Ֆիլիթաս
270 Ք․ա․ Ըստ Աթենաոսի՝ հույն մտավորականն այնքան ինտենսիվ է ուսումնասիրել փաստարկները և սխալ բառերի օգտագործումը, որ սպառվել է և սովամահ եղել[38]։ Բրիտանացի կլասիցիստ Ալան Քեմերոնը ենթադրում է, որ Ֆիլիթասը մահացել է վատնման հիվանդությունից, ում ժամանակակիցները կատակում էին, որ պայմանավորված էր նրա պեդանտիզմով[39]։
Զենոն Կիտիոնացի
270 Ք․ա․ Հույն փիլիսոփան Կիպրոսի Կիտիումից (Կիտիոն) դպրոցից դուրս գալու ժամանակ սայթաքել է և ընկել՝ կոտրելով ոտքի մատը։ Բռունցքով հարվածելով գետնին, նա մեջբերել է տող «Նիոբե»-ից. «Ես գալիս եմ, գալիս եմ, ինչո՞ւ ես ինձ կանչում»։ Շունչը պահելով՝ տեղում մահացել է[40]։
Ցին Շի Հուանդի
Օգոստոս, 210 Ք․ա․ Չինաստանի առաջին կայսրը, ում արտեֆակտներն ու գանձերը ներառում են տերակոտե բանակը, մահացել է սնդիկի մի քանի հաբ ընդունելուց հետո՝ հավատալով, որ դա իրեն հավերժական կյանք կպարգևի[41][42][43]։
Սոլիի Քրիսիպոս
206 Ք․ա․ Մ.թ.ա. երրորդ դարի հույն ստոիկ փիլիսոփայի մահվան մասին հին պատմություններից մեկը պատմում է, որ նա մահացել է ծիծաղից այն բանից հետո, երբ տեսել է, թե ինչպես է էշը ուտում իր թուզերը. նա մի ստրուկի հրամայել է, որ էշին խմեցնի մաքուր գինի, որպեսզի հարբեցնի դրան, և հետո «...այնքան ծիծաղաց, որ մահացավ» (Դիոգենես Լաեյրտացի 7.185)[44]։
Եղիազար Ավարան
163 Ք․ա․ Համաձայն 1 Մակավեյ 6։46-ի՝ Հուդա Մակավեյի եղբայրը մարտում իր նիզակը խրել է թագավորի մարտական ​​փղի փորը, որը սատկել է և ընկել Եղիազարի վրա՝ նրան անմիջապես սպանելով[45]։
Մանիուս Ակվիլիուս և Մարկոս Կրասսոս
Ք․ա․ 1-ին դար Հռոմեական Հանրապետության ուշ շրջանների հյուպատոսը որպես դեսպան ուղարկվել է Փոքր Ասիա Ք․ա․ 90 թվականին՝ Նիկոմեդես Դ Բյութինացուն վերադարձնելու իր թագավորություն այն բանից հետո, երբ վերջինս վտարվել էր Միհրդատ Զ Եվպատորի կողմից։ Բայց Ակվիլիուսը խրախուսեց Նիկոմեդեսին գրավել Միհրդատի տարածքի մի մասը, որը սկիզբ դրեց Միհրդատի առաջին պատերազմին։ Ակվիլիուսին առևանգեցին և բերեցին Միհրդատի մոտ, որը մ.թ.ա. 88-ին նրան մահապատժի ենթարկեց՝ հալած ոսկի լցնելով նրա կոկորդը։ Ըստ մի պատմության՝ հռոմեացի զորավար և պետական գործիչ Մարկոս Լիկինիոս Կրասսոսը, ով շատ ագահ էր, չնայած նրան, որ նրան անվանում էին «Հռոմի ամենահարուստ մարդը», խորհրդանշական ծաղրանքով հարստության նրա ծարավին՝ նույն կերպ մահապատժի ենթարկվեց պարթևների կողմից այն բանից հետո, երբ նրանք հաղթեցին նրան Խառանի ճակատամարտում Ք․ա․ 53 թվականին։ Սակայն, մինչ օրս պարզ չէ, թե արդյո՞ք Կրասսոսն այդպես է մահացել[46]։
Պորկիոս Կատոնիս
Հունսի, Ք․ա․ 43 թ․ մինչև Հոկտեմբեր Ք․ա․ 42 թ․ Մարկոս Պորկիոս Կրտսերի դուստրը՝ Մարկոս Բրուտոսի երկրորդ կինը, համաձայն հին պատմաբանների, ինչպիսիք են Կասսիոս Դիոն և Ապիանոսը, ինքնասպան է եղել տաք ածուխ կուլ տալով[47]։ Ժամանակակից պատմաբաններն այս հեքիաթն անհավանական են համարում[48]։
Կլավդիոս Դրուսոս
20 (20) Ք․ա․ Ըստ Գայոս Տրանքվիլլոս Սվետոնիոսի՝ ապագա հռոմեական կայսր Կլավդիոսի որդին մահացել է տանձի հետ խաղալիս։ Նա տանձը շատ բարձր նետել է օդ, և երբ այն ընկել է, նա այն բռնել է իր բերանով, բայց խեղդվել և մահացել է շնչահեղձությունից[49]։
Տիբերիոս
Մարտի 16, Ք․ա․ 37 Հռոմեական կայսրը մահացել է Միսենումում 78 տարեկան հասակում։ Ըստ Տակիտոսի՝ կայսրը կարծես մահացել էր, և Կալիգուլային, ով գտնվում էր Տիբերիոսի վիլլայում, շնորհավորում էին կայսրության ժառանգորդության կապակցությամբ, երբ լուրեր հասան, որ կայսրը վերակենդանացել է և ապաքինվում է։ Նրանք, ովքեր մի քանի րոպե առաջ ճանաչեցին Կալիգուլային որպես Ավգուստուս, փախան՝ վախենալով կայսեր զայրույթից, մինչդեռ Մակրոն՝ Պրետորիայի գվարդիայի պրեֆեկտը, օգտվեց քաոսից՝ Տիբերիոսին խեղդելով իր իսկ անկողնային ծածկոցներով՝ վերջնականապես սպանելով նրան[50]։
Պետրոս առաքյալ
Մ․թ․ 64-ից մինչև 68 Հիսուսի առաքյալը գլխիվայր խաչվեց Հռոմում՝ հիմնվելով նրա պնդման վրա, որ նա արժանի չէ մահանալու այնպես, ինչպես իր Փրկիչը[51][52]։
Սիմոն Կանանացի
Մ․թ․ 1-ին դար Ըստ հին ավանդության՝ Հիսուսի առաքյալը մեջտեղից սղոցվել էՊարթևստանում[53]։
Սուրբ Լավրենտ
Պատկեր:Martyrdom of Lawrence - Edited.jpg
 258 (258) Վալերիանի հալածանքների ժամանակ սարկավագին ողջ-ողջ խորովել են հսկա գրիլի վրա[54][55]։ Պրուդենտիոսը պատմում է, որ Լավրենտը կատակել է իր տանջողների հետ. «Պտտեք ինձ՝ այս կողմից արդեն պատրաստվել եմ»[56]։ Այժմ նա խոհարարների և կատակերգուների հովանավոր սուրբն է[57]։
Ալ-Ռասթանի Մարկուս
362 (362) Քրիստոնյա եպիսկոպոսին և նահատակին կախել են մեղրով քսած զամբյուղի մեջ, որպեսզի մեղուները խայթեն նրան մինչև մահ[11]։
Վալենտինիան I
17 Նոյեմբեր, 375 (17 Նոյեմբեր, 375) Հռոմեական կայսրը ինսուլտ է տարել, որն առաջացել է օտարերկրյա բանագնացների վրա բարկացած բղավելուց[58]։

Միջնադար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Name of person Image Date of death Details
Կոստանդ Բ
15 Հուլիս, 668 թ․ (15 Հուլիս, 668 թ․) Բյուզանդական կայսրը սպանվել է դույլի միջոցով՝ ըստ Թեոֆիլոս Եդեսիացու[59]։
Ռագնար Լոդբրոկ
865 Վիկինգների կիսալեգենդար առաջնորդը, ում սխրագործությունները պատմվում են Ragnars saga loðbrókar-ում՝ տասներեքերորդ դարի իսլանդական սագա, ասվում է, որ գերեվարվել է Նորթումբրիայի Էլլան-ի կողմից, որը նրան մահապատժի է ենթարկել՝ նետելով օձերով լի փոսի մեջ[60]։
Ֆրանսիացի Լուի Գ
5 Օգոստոս, 882 (5 Օգոստոս, 882) Արևմտյան Ֆրանցիայի թագավորը մահացել է մոտ 18 տարեկանում Սեն-Դենիում։ Մինչ նա իր ձիով հետապնդում էր մի աղջկա, որը փախչում էր իր հայրական տանը ապաստան գտնելու, նա գլուխը հարվածեց ցածր դռան պատին և ընկավ՝ կոտրելով իր գանգը[61]։
Բարսեղ Ա Մակեդոնացի
29 Օգոստոս, 886 (29 Օգոստոս, 886) Բյուզանդական կայսեր գոտին որսի ժամանակ խճճվել է եղջերուի եղջյուրների միջև, և կենդանին նրան16 մղոն (26 կմ) քարշ է տվել անտառի միջով։ Այս դժբախտ պատահարի պատճառով Բազիլը հիվանդացել է տենդով և կարճ ժամանակ անց մահացել է[62]։
Սիգուրդ Էսթեինսսոն Օրկենյան կղիզներից 892 (892) Օրկենյան կղզիների երկրորդ կոմսը կապել է իր պարտված թշնամու՝ Մաել Բրիգտեի գլուխը ձիու թամբին։ Ըստ հին սկանդինավյան Heimskringla-ի և Orkneyinga-ի սագաների, Բրիգտեի ատամները քսվել են Սիգուրդի ոտքին, երբ նա ձիավարել է, ինչի հետևանքով մահացու վարակ է առաջացրել[63]։
Էդմունդ Այրոնսայդ
30 Նոյեմբեր, 1016 (30 Նոյեմբեր, 1016) Ենթադրվում է, որ անգլիական թագավորը դանակահարվել է զուգարանին նստած ժամանակ՝ դրա տակ թաքնված մարդասպանի կողմից[64]։
Բելա Ա Հունգարացի
11 Սեպտեմբեր, 1063 (11 Սեպտեմբեր, 1063) Այն բանից հետո, երբ Սրբազան Հռոմեական կայսրությունը որոշեց ռազմական արշավախումբ սկսել Հունգարիայի դեմ՝ երիտասարդ Սողոմոնին գահին վերադարձնելու համար, Հունգարիայի թագավորը լուրջ վնասվածք ստացավ, երբ «նրա գահը կոտրվեց նրա տակ» Դոմոշում գտնվող իր կալվածքում[65]։ Թագավորը, որը «կիսամեռ էր», ըստ Chronicum Pictum-ի, տարվել է իր թագավորության արևմտյան սահմանները, որտեղ նա մահացել է Կանիզսա գետի մոտ 1063 թվականի սեպտեմբերի 11-ին[66][67]։
Ֆիլիպ Ֆրանսիացի
13 Հոկտեմբեր, 1131 (13 Հոկտեմբեր, 1131) Մահացել է Փարիզով զբոսնելի, երբ նրա ձին սայթաքել է թրիքի կույտի դուրս թռած սև խոզի վրա[68]։
Հենրի I (Անգլիայի թագավոր)
1 Դեկտեմբեր, 1135 (1 Դեկտեմբեր, 1135) Հարազատներին այցելելիս, ենթադրվում է, որ նա հակառակ իր բժշկի խորհրդների՝ շատ քանակությաբ ճրագ-ձուկ է կերել, ինչը հանգեցրել է աղիներում ցավի առաջացման և ի վերջո մահվան[69]։
Հովհաննես II Կոմնենոս
1 Ապրիլ, 1143 (1 Ապրիլ, 1143) Վարազի որսի ժամանակ թունավորված նետով քերծել է իրեն և այնուհետև մահացել վարակից[70]։
Էրֆուրտի աղետի զոհեր
26 Հուլիս, 1184 Մինչ Գերմանիայի թագավոր Հենրիխ VI-ը ոչ պաշտոնական հավաք էր անցկացնում Էրֆուրտի Պետերբերգի ամրոցում, հավաքված ազնվականների ընդհանուր ծանրության տակ շենքի փայտե երկրորդ հարկը փլուզվել է։ Ազնվականների մեծ մասն ընկել է առաջին հարկի տակ գտնվող մարդկային արտաթորանքով փոսը, որտեղ նրանցից մոտ 60-ը մահացել է՝ խեղդվելով հեղուկ արտաթորանքում[71]։
Հենրիխ Ա (Կաստիլիայի թագավոր)
6 Հունիս, 1217 (6 Հունիս, 1217) Կաստիլիայի 13-ամյա թագավորը սպանվել է տանիքից ընկած սալիկից[72]։
Ալ-Մուստասիմ
20 Փետրվար, 1258 (20 Փետրվար, 1258) Բաղդադի վերջին Աբասյան Խալիֆը մահապատժի է ենթարկվել նրան գերեվարած Մոնղոլների կողմից, որոնք նրան փաթաթել են գորգի մեջ, ինչից հետո ձիերը տրորել են նրան[73]։
Էդուարդ II
21 Սեպտեմբեր, 1327 (21 Սեպտեմբեր, 1327) Ասվում էր, որ անգլիացի թագավորը սպանվել է այն բանից հետո, երբ պաշտոնանկ է արվել և բանտարկվել է իր կնոջ՝ Իզաբելլայի և նրա սիրեկան Ռոջեր Մորտիմերի կողմից՝ նրա հետանցքը եղջյուր մտցնելով, որի միջով շիկացած երկաթ է մտցվել՝ այրելով նրա ներքին օրգանները՝ առանց մարմնի վրա որևէ նշան թողնելու[74][75]։ Սակայն, Էդվարդ II-ի մահվան վերաբերյալ իրական ակադեմիական կոնսենսուս չկա, և պնդվում է, որ այս պատմությունը պարզապես քարոզչություն է[76]։
Հովհաննես Բոհեմացի
26 Օգոստոս, 1346 (26 Օգոստոս, 1346) 10 տարի կույր լինելուց հետո Բոհեմի թագավորը մահացավ Կրեսիի ճակատամարտում, երբ նրա հրամանով իր ուղեկիցները կապեցին իրենց ձիերի սանձերը նրա ձիերին և արշավեցին։ Նրան սպանել են հաջորդած կռվի ժամանակ[77][78]։
Չարլզ Բ Նավառացի
1 Հունվար, 1387 (1 Հունվար, 1387) Այդ ժամանակների մատենագիր Ֆրուսարը պատմում է, որ Նավառայի թագավորին, որը հայտնի էր որպես «Չարլզ Վատ», մեծ տարիքում տառապելով հիվանդությունից, նրա բժշկը կարգադրել են նրան սերտորեն կարել թորած սպիրտներով թաթախված կտորին։ Շատ դյուրավառ սավանը պատահաբար բռնկվել է, և Չարլզը հետագայում մահացել է ստացած վնասվածքներից։ Ֆրոոսարը սարսափելի մահը համարում էր Աստծո դատաստան թագավորի նկատմամբ[79][80][81]։
Մարտին Արագոնցի
31 Մայիս, 1410 (31 Մայիս, 1410) Արագոնյան արքան մահացել է մարսողության խանգարման և անզուսպ ծիծաղի համակցությունից։ Ըստ լեգենդի՝ Մարտինը տառապում էր մարսողության խանգարումից, որն առաջացել էր մի ամբողջ սագ ուտելուց, երբ նրա սիրելի կատակախոսը՝ Բորրան, մտավ թագավորի ննջասենյակ։ Երբ Մարտինը Բորային հարցրեց, թե որտեղ է նա եղել, կատակախոսը պատասխանեց. «Հաջորդ խաղողի այգում, որտեղ ես տեսա մի երիտասարդ եղնիկ, որը պոչից կախված էր ծառից, կարծես ինչ-որ մեկը նրան այդպես պատժել էր թուզ գողանալու համար»։ Այս կատակը պատճառ հանդիսացավ, որ թագավորը մահանա ծիծաղելուց[82][83]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Elder, Edward (1849), «Menes», in Smith, William (ed.), Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, vol. 2, Boston: Charles C. Little & James Brown.
  2. ↑ Manetho, The Fragments of the Aegyptiaca, Book I
  3. ↑ Suidas. "Δράκων Արխիվացված 3 Նոյեմբեր 2015 Wayback Machine", Suda On Line, Adler number delta, 1495.
  4. ↑ Felton, Bruce; Fowler, Mark (1985). «Most Unusual Death». Felton & Fowler's Best, Worst, and Most Unusual. Random House. էջ 161. ISBN 978-0-517-46297-3.
  5. ↑ Murray, Alexander (2007). Suicide in the Middle Ages: Volume 2: The Curse on Self-Murder. Oxford, England: Oxford University Press. էջ 128. ISBN 978-0-19-820731-3 – via Google Books.
  6. ↑ McGlew, James F. (1993). Tyranny and Political Culture in Ancient Greece. Ithaca, New York and London, England: Cornell University Press. էջեր 108–109. ISBN 978-0-8014-8387-5 – via Google Books.
  7. ↑ Groebner, Valentin (2002) [2000]. Carras, Ruth Mazo; Peters, Edward (eds.). Liquid Assets, Dangerous Gifts: Presents and Politics at the End of the Middle Ages. The Middle Ages Series. Translated by Selwyn, Pamela E. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. էջ 131. ISBN 978-0-8122-3650-7 – via Google Books.
  8. ↑ Matlock, Brett; Matlock, Jesse (2011). The Salt Lake Loonie. University of Regina Press. էջ 81.
  9. ↑ Gardiner, EN (1906). «The Journal of Hellenic Studies». Nature. 124 (3117): 121. Bibcode:1929Natur.124..121.. doi:10.1038/124121a0. S2CID 4090345. «Fatal accidents did occur as in the case of Arrhichion, but they were very rare...»
  10. ↑ Copeland, Cody (2021 թ․ փետրվարի 10). «The Bizarre Death Of Milo Of Croton». Grunge.com. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 3-ին. «Milo of Croton's death was bizarre, but fitting»
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Marvin, Frederic Rowland (1900). The Last Words (Real and Traditional) of Distinguished Men and Women. Troy, New York: C. A. Brewster & Co. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 5-ին – via Google Books. «To some of the most distinguished of our race death has come in the strangest possible way, and so grotesquely as to subtract greatly from the dignity of the sorrow it must certainly have occasioned.»
  12. ↑ Bark, Julianna (2007–2008). "The Spectacular Self: Jean-Etienne Liotard's Self-Portrait Laughing".
  13. ↑ Burkert, Walter (1972). Lore and Science in Ancient Pythagoreanism. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. էջ 117. ISBN 978-0-674-53918-1 – via Google Books.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Simoons, Frederick J. (1998). Plants of Life, Plants of Death. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press. էջեր 225–228. ISBN 978-0-299-15904-7 – via Google Books.
  15. ↑ Zhmud, Leonid (2012). Pythagoras and the Early Pythagoreans. Translated by Windle, Kevin; Ireland, Rosh. Oxford, England: Oxford University Press. էջեր 137, 200. ISBN 978-0-19-928931-8 – via Google Books.
  16. ↑  One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Anacreon». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 1 (11th ed.). Cambridge University Press. էջեր 906–907.
  17. ↑ Fairweather, Janet (1973). «Death of Heraclitus». էջ 2. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  18. ↑ Wanley, Nathaniel; Johnston, William (1806). «Chapter XXVIII: Of the different and unusual Ways by which some Men have come to their Deaths §[[:Կաղապար:Nnbsp]]6». The Wonders of the Little World; Or, A General History of Man: Displaying the Various Faculties, Capacities, Powers and Defects of the Human Body and Mind, in Many Thousand Most Interesting Relations of Persons Remarkable for Bodily Perfections or Defects; Collected from the Writings of the Most Approved Historians, Philosophers, and Physicians, of All Ages and Countries - Book I: Which treats of the Perfections, Powers, Capacities, Defects, Imperfections, and Deformities of the Body of Man. Vol. 1 (A new ed.). London. էջ 111. ASIN B001F3H1XA. LCCN 07003035. OCLC 847968918. OL 7188480M. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 29-ին. «Heracl[t]ius, the Ephesian, fell into a dropsy, and was thereupon advised by the physicians to anoint himself all over with cow‑dung, and so to sit in the warm sun; his servant had left him alone, and the dogs, supposing him to be a wild beast, fell upon him, and killed him.» {{cite book}}: URL–wikilink conflict (օգնություն)
  19. ↑ 19,0 19,1 Thucydides I, 138 Արխիվացված 5 Ապրիլ 2008 Wayback Machine
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Marr, John (1995 թ․ հոկտեմբեր). «The Death of Themistocles». Greece & Rome. 42 (2): 159–167. doi:10.1017/S0017383500025614. JSTOR 643228. S2CID 162862935.
  21. ↑ Plutarch Themistocles, 31 Արխիվացված 3 Մարտ 2008 Wayback Machine
  22. ↑ Diodorus XI, 58 Արխիվացված 24 Սեպտեմբեր 2008 Wayback Machine
  23. ↑ Aristophanes 84–85 Արխիվացված 11 Հունիս 2015 Wayback Machine
  24. ↑ Pliny the Elder, «chapter 3», Naturalis Historiæ, vol. Book X
  25. ↑ La tortue d'Eschyle et autres morts stupides de l'Histoire, Editions Les Arènes, 2012, ISBN 978-2352042211
  26. ↑ 26,0 26,1 McKeown, J. C. (2013). A Cabinet of Greek Curiosities: Strange Tales and Surprising Facts from the Cradle of Western Civilization. Oxford, England: Oxford University Press. էջեր 136–137. ISBN 978-0-19-998210-3.
  27. ↑ Gregory, Andrew (2013). The Presocratics and the Supernatural: Magic, Philosophy and Science in Early Greece. New York City, New York and London, England: Bloomsbury Academic. էջ 178. ISBN 978-1-4725-0416-6.
  28. ↑ Diogenes Laërtius, viii. 69 Արխիվացված 5 Հունվար 2017 Wayback Machine
  29. ↑ Meyer, T. H. (2016). Barefoot Through Burning Lava: On Sicily, the Island of Cain – An Esoteric Travelogue (անգլերեն). Temple Lodge Publishing. ISBN 978-1906999940. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  30. ↑ Horace, Ars Poetica, 465–466
  31. ↑ Frater, Jamie (2010). «10 truly bizarre deaths». Listverse.Com's Ultimate Book of Bizarre Lists. Ulysses Press. էջեր 12–14. ISBN 978-1-56975-817-5.
  32. ↑ J. C. McKeown (2013). A Cabinet of Greek Curiosities: Strange Tales and Surprising Facts from the Cradle of Western Civilization. Oxford University Press. էջ 102. ISBN 978-0-19-998212-7. «Ctesias, the Greek physician to Artaxerxes, the king of Persia, gives an appallingly detailed description of the execution inflicted on a soldier named Mithridates, who was misguided enough to claim the credit for killing the king's brother, Cyrus...»
  33. ↑ McKeown, J. C. (2013). A Cabinet of Greek Curiosities: Strange Tales and Surprising Facts from the Cradle of Western Civilization. Oxford, England: Oxford University Press. էջ 157. ISBN 978-0-19-998210-3.
  34. ↑ Diogenes Laërtius, ix.43 Արխիվացված 5 Հունվար 2017 Wayback Machine
  35. ↑ Suda α 2735
  36. ↑ Baldi, Dino (2010). Morti favolose degli antichi (իտալերեն). Macerata: Quodlibet. էջ 50. ISBN 978-8874623372.
  37. ↑ Hubbell, Sue (1997 թ․ հունվարի 1). «Let Us Now Praise the Romantic, Artful, Versatile Toothpick». Smithsonian.
  38. ↑ Athenaeus, Deipnosophistae, 9.401e.
  39. ↑ Cameron, Alan (1991). «How thin was Philitas?». The Classical Quarterly. 41 (2): 534–538. doi:10.1017/S0009838800004717. S2CID 170699258.
  40. ↑ Laërtius, 1925, § 28
  41. ↑ Wright, David Curtis (2001). The History of China. Greenwood Publishing Group. էջ 49. ISBN 978-0-313-30940-3.
  42. ↑ Dawson, Raymond, ed. (2007). The First Emperor. Oxford University Press. էջեր 82, 150. ISBN 978-0-19-152763-0.
  43. ↑ Hopper, Nate (2013 թ․ փետրվարի 4). «Royalty and their Strange Deaths». Esquire. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  44. ↑ Laertius, Diogenes (1965). Lives, Teachings and Sayings of the Eminent Philosophers, with an English translation by R.D. Hicks. Cambridge, Mass/London: Harvard UP/W. Heinemann Ltd.
  45. ↑ «The Funniest And Weirdest Ways People Have Actually Died –». visual.ly. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.
  46. ↑ Mayor, Adrienne. The Poison King The Life and Legend of Mithridates. New Jersey: Princeton University Press, pp. 166-171. | Dio, Cassius. Roman History, Vol. 40, p. 27. Reproduced in Vol. III of the Loeb Classical Library edition. 1914.
  47. ↑ Cassius Dio, xlvii 49. Appian, Bellum Civile iv 136.
  48. ↑ Church, Alfred J. (1883). Roman Life in the Days of Cicero. London: Seeley, Jackson, & Halliday.
  49. ↑ Suetonius Tranquillus, Gaius. The Lives of the Twelve Caesars.
  50. ↑ «LacusCurtius • Tacitus, Annals – Book VI Chapters 28–51». penelope.uchicago.edu. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 30-ին.
  51. ↑ Granger Ryan & Helmut Ripperger, The Golden Legend Of Jacobus De Voragine Part One, 1941.
  52. ↑ Cossetta, Erin (2021 թ․ ապրիլի 12). «Here's What An Upside Down Cross Really Means». Thought Catalog. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  53. ↑ Il Grande Dizionario dei Santi e dei Beati (իտալերեն). Vol. 4. Rome: Finegil Editoriale/Federico Motta Editore. 2006. էջեր 217–218.
  54. ↑ Catholic Online. «St. Lawrence – Martyr». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 4-ին.
  55. ↑ «Saint Lawrence of Rome». CatholicSaints.Info. 2008 թ․ հոկտեմբերի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 14-ին.
  56. ↑ Nigel Jonathan Spivey (2001), Enduring Creation: Art, Pain, and Fortitude, University of California Press, էջ 42, ISBN 978-0-520-23022-4
  57. ↑ Cayne, Bernard S. (1981), The Encyclopedia Americana, vol. 17, Grolier, էջ 85, ISBN 978-0-7172-0112-9
  58. ↑ Lenski, Noel (2014). Failure of Empire. University of California Press. էջ 142.
  59. ↑ Ostrogosky, George (1956). History of the Byzantine State. Blackwell. էջ 123.
  60. ↑ Walter, James K. (2011). «Ragnars saga loðbrókar». In Gentry, Francis G.; McConnell, Winder; Müller, Ulrich; Wunderlich, Werner (eds.). The Nibelungen Tradition: An Encyclopedia. New York and London: Routledge. ISBN 978-0-8153-1785-2.
  61. ↑ Le Bas, Philippe (1843). L'Univers, histoire et description de tous les peuples – Dictionnaire encyclopédique de la France. Vol. 10. էջ 339.
  62. ↑ Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford University Press. էջ 461.
  63. ↑ Translations of the Orkneyinga saga (chapters 4 and 5), which relates the story, can be read online at Sacred texts Արխիվացված 29 Մարտ 2017 Wayback Machine and Northvegr Արխիվացված 16 Մայիս 2008 Wayback Machine
  64. ↑ Richard, Huscroft (2018). Making England, 796-1042. Routledge. էջ 234. ISBN 9780429893179.
  65. ↑ Turner, Tracey; Kindberg, Sally (2011). Dreadful Fates: What a Shocking Way to Go!. Kids Can Press. էջ 8. ISBN 978-1-55453-644-3.
  66. ↑ Kosztolnyik, Z. J. (1981).Five Eleventh Century Hungarian Kings: Their Policies and their Relations with Rome. Columbia University Press. pp. 80–81.
  67. ↑ The Hungarian Illuminated Chronicle (ch. 68.96), p. 117.
  68. ↑ Ordericus Vitalis, The Ecclesiastical History of England and Normandy, v. 4, p. 129
  69. ↑ Hollister 2003, էջեր. 467–468, 473
  70. ↑ Choniates, Niketas (1984). Magoulias, Harry J. (ed.). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniatēs. Detroit: Wayne State University Press. էջ 23. ISBN 978-0-8143-1764-8.
  71. ↑ «Curio #1: The Erfurter Latrinensturz – The Fortweekly». 2019 թ․ սեպտեմբերի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 6-ին.
  72. ↑ Previté-Orton, Charles William (1952). The shorter Cambridge Medieval History.
  73. ↑ Frater, Jamie (2010). Listverse.Com's Ultimate Book of Bizarre Lists. Canada: Ulysses Press. էջ 400. ISBN 978-1569758175.
  74. ↑ Schama, Simon (2000). A History of Great Britain: 3000BC–AD1603. London: BBC Worldwide. էջ 220.
  75. ↑ «A red-hot poker? It was just a red herring». Times Higher Education. 2003 թ․ ապրիլի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 20-ին.
  76. ↑ Phillips, Seymour, Edward II, Yale University Press, 2010. pp. 560–565. Կաղապար:ISBN?
  77. ↑ «Historical Honey». 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 27-ին.
  78. ↑ ER (2016 թ․ ապրիլի 4). «Blind to His Fate – The Heroic Life and Death of John of Bohemia». Naked History. History Naked. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 28-ին.
  79. ↑ Wanley, Nathaniel; Johnston, William (1806). «Chapter XXVIII: Of the different and unusual Ways by which some Men have come to their Deaths §[[:Կաղապար:Nnbsp]]29». The Wonders of the Little World; Or, A General History of Man: Displaying the Various Faculties, Capacities, Powers and Defects of the Human Body and Mind, in Many Thousand Most Interesting Relations of Persons Remarkable for Bodily Perfections or Defects; Collected from the Writings of the Most Approved Historians, Philosophers, and Physicians, of All Ages and Countries - Book I: Which treats of the Perfections, Powers, Capacities, Defects, Imperfections, and Deformities of the Body of Man. Vol. 1 (A new ed.). London. էջ 114. ASIN B001F3H1XA. LCCN 07003035. OCLC 847968918. OL 7188480M. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 29-ին. «Charles II. King of Navarre, by a vicious life in his youth, fell into a paralytic distemper in his old age, that took away the use of his limbs. His physicians directed him to be sewed up in a sheet that had for a considerable time been steeped in strong distilled spirits, to recover the natural heat of his benumbed joints. The surgeon having sewed him up very close, and wanting a knife to cut off the thread, made use of a candle that was at hand to burn it off; but the flame from the thread reaching the sheet, the spirits wherewith it was wet immediately taking fire, burnt so vehemently, that no endeavours could extinguish the flame. Thus the miserable King lost his life in using the means to recover his health.» {{cite book}}: URL–wikilink conflict (օգնություն)
  80. ↑ Collection (1805). A collection of modern and contemporary voyages & travels. էջ 27.
  81. ↑ Froissart, Jean (1805). Chronicles of England, France, Spain, and the adjoining countries: from the latter part of the reign of Edward II. to the coronation of Henry IV. Translated by Smith, W. W. Smith, 1839 History – Europe – France. էջ 313.
  82. ↑ John Doran, The History of Court Fools (Boston: Francis A. Niccolls & Co., 1858), 377–378.
  83. ↑ Norris, Paul N. «Patronage and Piety» (PDF). Mirator Lokakuu. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 18-ին.

Մեջբերված գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավելյալ գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անսովոր_մահերի_ցանկ&oldid=9575160» էջից