Եփեսոս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Եփեսոս
Տեսակբնակավայր, հնագիտական հուշարձան, տեսարժան վայր և պոլիս
Երկիր Թուրքիա[1]
ՎարչատարածքԻզմիրի մարզ և Սելջուկ
Մակերես614,76 հեկտար
Մասն էԵփեսոս
Ձևավորումմ.թ.ա. 10-րդ դար
Քարտեզ
Քարտեզ
Քաղաքի քարտեզը
Կելսոսի գրադարանը
Եփեսոսի անտիկ ամփիթատրոնը

Եփեսոս[2] (լատին․՝ Ephesus, հուն․՝ Ἔφεσος, թուրքերեն՝ Efes), Փոքր Ասիայի արևմտյան ափին, Զմյուռնիայից հարավ գտնվող հին քաղաք (ժամանակակից Թուրքիայի տարածք)։ Ներկայումս Եփեսոսի հնագիտական գոտին 10 կմ²-ից ավել է, տեղակայված է Սելչուկ քաղաքի մոտակայքում։ Սելչուկի թանգարանում են ցուցադրվում Եփեսոսի հնագիտական հետազոտությունների արդյունքում հավաքված գտածոները։

Քաղաքը հիմնադրվել է Էգեյան ծովի ափին, այն նավահանգստային առևտրային քաղաք էր։

Եփեսոսը հռչակված էր պտղաբերության աստվածուհու պաշտամունքով, որին հելլենիստական դարաշրջանից սկսեցին նույնացնել Արտեմիսի հետ։ Քաղաքում կառուցված Արտեմիսի տաճարը համարվում էր աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը։

Քաղաքի բնակչության թիվը մ.թ. I դարում հասնում էր 200,000-ի, ինչը դարձրեց այն Հռոմեական կայսրության նշանակությամբ և չափերով երկրորդ քաղաքը Հռոմից հետո։ Քաղաքը սկզբնական քրիստոնեության գլխավոր կենտրոններից մեկն էր. Եփեսոսի քրիստոնեական համայնքին է ուղղված Պողոս առաքյալի նամակներից մեկը, որն ընդգրկված է Նոր Կտակարանյան կանոնում։

Մ.թ. 6-7 դդ. Եփեսոսի բնակչությունը սկսեց արագ նվազել, ինչը պայմանավորված էր ծովի նահանջի հետևանքով քաղաքի նշանակության անկմամբ։ Թուրք սելջուկների կողմից 1071-1100 թթ. տարածքի նվաճման պահին Եփեսոսի տեղում գյուղ էր գտնվում։

Եփեսոսի հնագիտական պեղումները սկսվել են 1869 թ. անգլիացի գիտնականների կողմից և շարունակվում են ընդմիջումներով առ այսօր։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. archINFORM (գերմ.) — 1994.
  2. Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 55. ISBN 99941-56-03-9.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 644