Աննա Մանյանի

Աննա Մանյանի; իտալ.՝ Anna Magnani
Ծնվել է	մարտի 7, 1908[…]
Ծննդավայր	Հռոմ, Իտալիայի թագավորություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 26, 1973[…] (65 տարեկան)
Մահվան վայր	Հռոմ, Իտալիա
Կրթություն	Սիլվիո Դ'Ամիկոյի դրամատիկական արվեստների ազգային ակադեմիա
Քաղաքացիություն	Իտալիա և Իտալիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	դերասանուհի, սցենարիստ և կինոդերասանուհի
Ակտիվ շրջան	1928-1976
Ժանրեր	դրամա, մելոդրամա
Ամուսին(ներ)	Գոֆրեդո Ալեսսանդրինի
Պարգևներ և մրցանակներ	«Արծաթե արջ» մրցանակ լավագույն կանացի դերի համար BAFTA մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ՝ կնոջ լավագույն դերի համար «Արծաթե ժապավեն» մրցանակ լավագույն կանացի դերի համար «Արծաթե ժապավեն» մրցանակ երկրորդ պլանի կնոջ լավագույն դերակատարման համար Ամերիկյան կինոքննադատների ազգային խորհրդի մրցանակ լավագույն դերասանուհուն New York Film Critics Circle Awards Sant Jordi Prize? Վոլպի գավաթ կնոջ լավագույն դերակատարման համար Հոլիվուդյան փառքի ծառուղի և Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ
IMDb	ID 0536167
ԿինոՊոիսկ	ID 185460
	archivioannamagnani.it

Աննա Մանյանի (իտալ.՝ Anna Magnani, մարտի 7, 1908(1908-03-07)^[1]^[2]^[3]^[…], Հռոմ, Իտալիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 26, 1973(1973-09-26)^[4]^[5]^[1]^[…], Հռոմ, Իտալիա^[4]), թատրոնի և կինոյի աշխարհահռչակ իտալացի դերասանուհի^[7], ով համաշխարհային փառքի է հասել առաջին հերթին նեոռեալիստ կինոռեժիսորների ֆիլմերում հասարակության ցածր խավերը ներկայացնող կանանց տրագիկոմիկ դերեր մեծ վարպետությամբ, բացառիկ տաղանդով մարմնավորելու շնորհիվ։ Մանյանին ամերիկյան կինոակադեմիայի գլխավոր մրցանակին՝ Օսկարի արժանացած առաջին իտալական դերասանուհին է։ «Դաջված վարդ» կինոնկարում սիցիլիացի այրի կնոջ դերի տպավորիչ, բարձրարվեստ կատարման համար նա «Օսկար»-ից բացի, ստացել է ևս չորս հեղինակավոր կինոմրցանակ։

Հակիրճ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աննա Մանյանին ծնվել է Հռոմում^[8]։ Մայրը իտալուհի էր, հայրը՝ եգիպտացի։ Վաղ մանկական հասակից նախ՝ հոր, ապա նաև մոր կողմից շպրտվել է փողոց։ Մեծացել է քաղաքի հետնախորշերում։ Նրա խնամքի ու դաստիարակության գործով զբաղվել են մորական տատն ու պապը։ Սովորել է Հռոմի Սիլվիո Դ Ամիկոյի դրամատիկական արվեստի ակադեմիայում։ Որոշ ժամանակ հաճախել է դրամատիկական արվեստի դպրոց, այնուհետև տեղափոխվել է Սան Ռեմո, որտեղ ավուր հացը վաստակել է գիշերային ակումբներում ու վարիեթեներում ոչ այնքան պարկեշտ երգեր կատարելով։ Այստեղ նրան միանգամայն պատահականորեն նկատել է կինոբեմադրիչ Գոֆրեդո Ալեսանդրինին. վերջինիս կարծիքով՝ ինքը հանձին Աննա Մանյանիի հայտնաբերել էր իտալական Էդիթ Պիաֆին։

Կինոյում Մանյանիի առաջին մեծ հաջողությունն առնչվում է նշանավոր կինոբեմադրիչ Ռոբերտո Ռոսսելինիի «Հռոմը բաց քաղաք է» ֆիլմի հետ, որը համարվում է դարակազմիկ կինոստեղծագործություն, իտալական նեոռեալիզմի առաջին խոշոր նվաճումը^[9]։ Այդ կինոնկարում դերասանուհին մարմնավորել է հղի այրի կնոջ, որի կյանքը ողբերգական ավարտ է ունենում ֆաշիստների տիրապետության տակ անցած Հռոմում։ Նրա հերոսուհու մահվան տեսարանը, բազմաթիվ կինոգետների կարծիքով, եղել է և կմնա համաշխարհային կինոարվեստի պատմության մեծագույն նվաճումներից մեկը։ Այդուհետ Մանյանիի համբավը բազմապատկվել է հասարակության ստորին խավերի կանանց դերերի դինամիկ, հզոր, անչափ տպավորիչ կատարումներով^[10]։ Բացի վերոնշյալ «Դաջված վարդ» և «Հռոմը բաց քաղաք է» ֆիլմերից, դերասանական արվեստի փայլուն նմուշներ են համարվում նաև Մանյանիի դերակատարումները, հատկապես Ալբերտո Լատուադայի «Ավազակը» (1946), Լուիջի Ձամպայի «Հարգարժան Անժելիկան» (1947), Մարիո Կամերինիի «Երազանքներ ճանապարհին» (1948 թ., այս ֆիլմում կանացի լավագույն դերակատարման համար Մանյանին արժանացավ Կնո-կե-լե-Զուտի (Բելգիա) միջազգային երկրորդ կինոփառատոնի մրցանակին), L'Amore, «Սեր», (1948), Ուիլյամ Գիտերլի «Վուլկանո» (1949), Bellissima, «Բելիսիմա» (1951), The Fugitive Kind (1960), Ժան Ռենուարի «Ոսկյա կառքը» (1952), Դանիել Մաննի «Դաջված վարդը» (1955), որի կանացի լավագույն դերակատարման համար արժանացավ «Օսկար» մրցանակին, Ջորջ Կյուքորի «Վայրի քամին» (1957), Ռենատո Կաստելանիի «Դժողքը քաղաքի մեջ» (1959), Սիդնեյ Լյումետի «Օձի մաշկով մարդը» (1960), Mamma Roma, «Մամա-Ռոմա» (1962), Ստենլի Կրամերի «Սանտա-Վիտորիայի գաղտնիքը» (1970), Ֆեդերիկո Ֆելինիի «Հռոմ» (1972), Մարիո Մոնիչելիի «Ուրախության արցունքներ» (1980), կինոնկարներում։ Ինչպես պնդում էր հանրահայտ Life ամսագիրը դեռևս 1950 թվականին՝ «Մանյանին ամենատպավորիչ դերասանուհին է Գրետա Գարբոյից հետո»։ Նրան անվանում էին "La Lupa," «կինոյի էգ գայլի մարմնացում», «իտալական ողջ կինոյի հողեղեն ու հրաբխային մայր»^[9], «կրքոտ, անահ ու անչափ հուզիչ դերասանուհի, որին բնորոշ են հրաբխային պոռթկումները»։ Կինոռեժիսոր Ռոբերտո Ռոսսելինին նրան համարում էր «դերասանական արվեստում երկրորդ մեծագույն հանճարը Էլեոնորա Դուզեից հետո»^[8]։ Իսկ ամերիկացի նշանավոր թատերագիր Թենեսի Ուիլյամսը այն աստիճան էր հմայված Մանյանիով, որ «Դաջված վարդ» թատերգությունն ու կինոսցենարը գրել է հատուկ նրա համար։ 1979 թվականին բելգիացի ռեժիսոր Քրիս Վերմորկենը էկրանավորեց «Ես՝ Աննա Մանյանին եմ» լիամետրաժ վավերագրական ժապավենը, որի նյութը թատերական ներկայացումներից հատվածներ են ու զրույցները գործընկերների հետ։

Աննա Մանյանին մահացել է 1973 թվականին։

Տեսահոլովակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարեթիվը	Վերնագիրը	Դերը	Մրցանակներ
1928	Scampolo
1934	La cieca di Sorrento («Սորենտոցի կույր կինը»)	Anna, la sua amante
1934	Tempo massimo	Emilia
1935	Quei due («Այդ երկուսը»)
1936	Cavalleria (Cavalry)	Fanny
1936	Trenta secondi d'amore («Սիրո երեսուն վայրկյան»)
1938	La principessa Tarakanova (Princess Tarakanova)	Marietta, la cameriera
1940	Una lampada all finestra	Ivana, l'amante di Max
1941	Teresa Venerdì	Maddalena Tentini/Loretta Prima
1941	La fuggitiva	Wanda Reni
1942	La fortuna viene dal cielo	Zizì
1942	Finalmente soli	Ninetta alias "Lulù"
1943	L'ultima carrozzella («Վերջին վագոնը»)	Mary Dunchetti, la canzonettista
1943	Gli assi della risata		segment "Il mio pallone"
1943	Campo de' fiori («Չարչին ու տիկինը»)	Elide
1943	La vita è bella	Virginia
1943	L'avventura di Annabella («Աննաբելլայի արկածը»)	La mondana
1944	Il fiore sotto gli occhi	Maria Comasco, l'attrice
1945	Abbasso la miseria! («Աղքատության հետ՝ դեպի ներքև» Down with Misery)	Nannina Straselli
1945	Roma città aperta («Հռոմը բաց քաղաք է»)	Pina	National Board of Review Award for Best Actress Nastro d'Argento երկրորդ պլանի դերի լավագույն կատարման համար
1945	Quartetto pazzo	Elena
1946	Abbasso la ricchezza! (Peddlin' in Society)	Gioconda Perfetti
1946	Il bandito (The Bandit (1946 film) «Ահաբեկիչը»)	Lidia
1946	Avanti a lui tremava tutta Roma («Նրա առաջ ողջ Հռոմն էր դողում»)	Ada
1946	Lo sconosciuto di San Marino (Անծանոթը Սան Մարինոյից)	Liana, the prostitute
1946	Un uomo ritorna	Adele
1947	L'onorevole Angelina	Angelina Bianchi	Nastro d'Argento for Best Actress Volpi Cup
1948	Assunta Spina	Assunta Spina
1948	L'amore	Woman, TheThe Woman/Nanni*	* in segment "Una voce umana"/** in segment "Il miracolo" Nastro d'Argento՝ որպես լավագույն դերասանուհի
1948	Molti sogni per le strade]	Linda
1950	Volcano	Maddalena Natoli
1951	Bellissima	Maddalena Cecconi	Nastro d'Argento for Best Actress
1952	Camicie rosse (Կարմիր վերնաշապիկներ)	Anita Garibaldi
1953	Le Carrosse d'or («Ոսկի մարզիչը»)	Camilla
1955	«Դաջված վարդ»	Serafina Delle Rose	Academy Award for Best Actress BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role Golden Globe Award for Best Actress - Motion Picture Drama National Board of Review Award for Best Actress New York Film Critics Circle Award for Best Actress
1955	Carosello del varietà («Վարիեթեի կարուսելը»)
1957	Wild Is the Wind	Gioia	Silver Bear for Best Actress^[11] David di Donatello for Best Actress Nominated — Academy Award for Best Actress Nominated — BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role Nominated — Golden Globe Award for Best Actress - Motion Picture Drama
1957	Suor Letizia	Sister Letizia	Nastro d'Argento for Best Actress
1957	Nella città l'inferno	Egle	David di Donatello for Best Actress Grolla d'Oro Best Actress Sant Jordi Award for Best Performance in a Foreign Film Nominated — Nastro d'Argento for Best Actress
1960	The Fugitive Kind	Lady Torrance
1960	The Passionate Thief (film) «Կրքոտ գողը»	Gioia Fabbricott
1962	Mamma Roma	Mamma Roma
1966	Պատրաստված է Իտալիայում	Adelina	In segment "La famiglia" Nominated — Nastro d'Argento՝ երկրորդ պլանի դերի լավագույն կատարման համար
1969	Սուրբ Վիտտորիայի գաղտնիքը	Rosa	Nominated — Golden Globe Award for Best Actress – Motion Picture Musical or Comedy
1971	Tre donne	La sciantosa - Flora Bertucciolli; 1943: Un incontro - Jolanda Morigi; L'automobile - Anna Mastronardi	3-part TV miniseries
1971	Correva l'anno di grazia 1870 (1870)	Teresa Parenti	[[Globo d'oro\|Italian Golden Globe Award՝ որպես լավագույն դերասանուհի
1972	Roma	մարմնավորել է իր իսկ կերպարը

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Discogs — 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 filmportal.de — 2005.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Маньяни Анна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Anguera J. E. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana (իսպ.) — Editorial Espasa, 1905. — Vol. Suplemento 1965 - 1966. — P. 370. — ISBN 978-84-239-4500-9
↑ Obituary Variety, 3 October 1973, pg. 47
↑ ^8,0 ^8,1 Johnson, Bruce. Miracles and Sacrilege: Roberto Rossellini, the Church, and Film Censorship, University of Toronto Press (2008) pg. 194
↑ ^9,0 ^9,1 Monush, Barry. The Encyclopedia of Hollywood Film Actors, Hal Leonard Corp. (2003)
↑ Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia, Merriam-Webster, (2000)
↑ «Berlinale 1958: Prize Winners». berlinale.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 5-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Алова Л. Боброва О. Анна Маньяни и её роли. — М.: Союз кинематографистов СССР, 1990. — 112 с. — тираж 75 000 экз.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աննա Մանյանի» հոդվածին։

[_2b879a85303b7844-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_ecee14a6e859b2fe-2] 2,0 ^2,1 Discogs — 2000.

[_9f3b661b6776704c-3] 3,0 ^3,1 filmportal.de — 2005.

[_b71256d2fbb24e8a-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Маньяни Анна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_6e75ba3bdb0a4186-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_c4be779133104967-6] Anguera J. E. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana (իսպ.) — Editorial Espasa, 1905. — Vol. Suplemento 1965 - 1966. — P. 370. — ISBN 978-84-239-4500-9

[WVobit-7] Obituary Variety, 3 October 1973, pg. 47

[Johnson-8] 8,0 ^8,1 Johnson, Bruce. Miracles and Sacrilege: Roberto Rossellini, the Church, and Film Censorship, University of Toronto Press (2008) pg. 194

[Monush-9] 9,0 ^9,1 Monush, Barry. The Encyclopedia of Hollywood Film Actors, Hal Leonard Corp. (2003)

[10] Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia, Merriam-Webster, (2000)

[berlinale_1958-11] «Berlinale 1958: Prize Winners». berlinale.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 5-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]