Jump to content

Նիկոլայ Չերկասով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլայ Չերկասով
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 14 (27), 1903[1]
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[2]
Մահացել էսեպտեմբերի 14, 1966(1966-09-14)[2][1][3][…] (63 տարեկան)
Մահվան վայրԼենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]
ԳերեզմանՏիխվինսկոե գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ,  Ռուսական կայսրություն և  ՌԽՖՍՀ
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի պետական թատերական արվեստի ակադեմիա (1926)
Մասնագիտությունթատրոնի դերասան, կինոդերասան, քաղաքական գործիչ և դերասան
ԱշխատավայրՄարիինսկի թատրոն, Գ․ Տովստոնոգովի անվան դրամատիկական մեծ թատրոն, Ա. Ա. Բրյանցևի անվան պատանի հանդիսատեսի թատրոն, Մյուզիք-հոլ և Ալեքսանդրինյան թատրոն
Զբաղեցրած պաշտոններԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ Մեդալ «Լենինգրադի 250-ամյակի առթիվ»
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ Լենինյան մրցանակ Ստալինյան մրցանակ Ստալինյան մրցանակ Ստալինյան մրցանակ Ստալինյան մրցանակ և Ստալինյան մրցանակ
ԱնդամությունԽաղաղության պաշտպանության սովետական կոմիտե
 Nikolay Cherkasov Վիքիպահեստում

Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Չերկասով (հուլիսի 14 (27), 1903[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[2] - սեպտեմբերի 14, 1966(1966-09-14)[2][1][3][…], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), խորհրդային թատրոնի և կինոյի դերասան, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1947), Լենինյան (1964) և Ստալինյան հինգ մրցանակների (1941, 1946, 1950, 1951 - երկու անգամ) դափնեկիր։ Լենինի երկու շքանշանի ասպետ(1939, 1950)։

Նա հայտնի է դարձել 1930-1940-ական թվականներին պատմական ֆիլմերում իր դերերով, այդ թվում՝ Սերգեյ Էյզենշտեյնի «Ալեքսանդր Նևսկի» և «Իվան Ահեղ» ֆիլմերում հռչակավոր դերերով։

1947 թվականին արժանացել է ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի պատվավոր կոչմանը[4]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1903 թվականի հուլիսի 14 (27)-ին Սանկտ Պետերբուրգում՝ երկաթուղու աշխատողի ընտանիքում[5]։

1912 թվականից սովորել է № 10 գիմնազիայում։ 1919 թվականին ավարտել է Պետրոգրադի աշխատանքային դպրոցը և ընդունվել Ա.Քլարկի ղեկավարած մնջախաղի ստուդիան։ Այնտեղ մի քանի շաբաթ սովորելուց հետո ընդունվել է Մարիինյան թատրոն։

1919-1922 թվականներին եղել է Մարիինյան թատրոնի, Մեծ դրամատիկական թատրոնի և այլ թատրոնների ստատիստ (երկրորդական դերերի կատարող), ապա մնջախաղացող։ Խաղացել է մասսայական տեսարաններում, ինչպես նաև հանդես է եկել էպիզոդիկ դերերում  Մարիինյան թատրոնի կողմից կազմակերպված ներկայացումներում՝ «Ինտերնացիոնալ» (1919 թ.), «Ազատագրված աշխատանքի առեղծվածը» (1920 թվականի մայիսի 1), «Դեպի համաշխարհային կոմունա» (1920 թվականի հուլիսի 19), «Ձմեռային պալատի գրավումը» (1920 թվականի նոյեմբերի 8)։ 1920 թվականին նա սկսել է պարել Երիտասարդ բալետի ստուդիայի ներկայացումներում։

Չերկասովը (աջից)՝ Իվան Ահեղի դերում՝ համանուն ֆիլմում։

1926 թվականին ավարտել է Լենինգրադի բեմական արվեստի ինստիտուտը։

1926-1929 թվականներին եղել էԼենինգրադի Պատանի հանդիսատեսի թատրոնի դերասան, 1929-1931 թվականներին՝ Լենինգրադի և Մոսկվայի Մյուզիք հոլերի արտիստ, 1931-1933 թվականներին՝ Լենինգրադի շարջիկ «Կոմեդիա» թատրոնի դերասան, 1933-1965 թվականներին՝ Լենինգրադի  Ա. Ս. Պուշկինի անվան դրամատիկական թատրոնի (այժմ՝ Ալեքսանդրինսկի թատրոն) դերասան։ Թողել է թատրոնը իր մահից մեկ տարի առաջ՝ ղեկավարության որոշմամբ կնոջը անձնակազմի կրճատման պատճառով հեռացնելուց հետո։

1926-1929 թվականներին Պ. Բերեզովի և Բ. Չիրկովի հետ հանդես է եկել Ազատ թատրոնի բեմում՝ «Պատ, Պատաշոն և Չարլի Չապլինը» հայտնի էստրադային համարով, որն օգտագործվել է «Իմ որդին» (1928) և այնուհետև կրկնվել «Համերգ էկրանին» (1940) ֆիլմերում։

Մահացել է 1966 թվականի սեպտեմբերի 14-ին 64 տարեկան հասակում Լենինգրադում՝ թոքային էմֆիզեմայի և սրտի անբավարարության զարգացումից։ Նեկրասովը հուղարկավորվել է Սանկտ Պետերբուրգի Ալեքսանդր Նևսկու մայրատան Տիխվինի արվեստի վարպետների գերեզմանատանը[6]։

Ընտանիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը` Նինա Նիկոլաևնա Չերկասովա-Վեյթբրեխտը (1907-1980)(1929 թվականից), եղել է դերասանուհի, որի առաջին ամուսին է եղել սցենարիստ Բ. Ստարշևը (Պխոր)[7]։

Դուստրը՝ (ծնված 1931 թվականին), մահացել է Լենինգրադի շրջափակման ժամանակ։

Դուստրը՝ (ծնված 1939 թվականին), մահացել է մանկության տարիներին։

Որդին՝ (ծնված 1941 թվականին) Անդրեյ։

Հասցեներ Լենինգրադում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1944-1966 թվականի սեպտեմբերի 14, Կրոնվերկսկայա փողոց 27։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերկասովի դեբյուտը կինոյում եղել է վարսահարդար Չարլզի երկրորդական դերը՝ Վլադիմիր Գարդինի «Պուշկինի «Պոետը և ցարը» (1927) կենսագրականում։

Չերկասովը Ստալինի սիրելի դերասաններից է և գլխավոր դերեր խաղացել է Սերգեյ Էյզենշտեյնի «Ալեքսանդր Նևսկի» (1938) և «Իվան Ահեղի» I և II մասերում (1945 և 1946 թվականներին, չնայած 2-րդ մասը պաշտոնապես չի թողարկվել մինչև 1958 թվականը՝ քաղաքական պատճառներով)։ Նա նաև խաղացել է Ժակ Պագանելի դերը Ժյուլ Վեռնի «Կապիտան Գրանտի երեխաները» 1936 թվականի հիշարժան ադապտացիայի մեջ։ 1947 թվականի «Գարուն» կատակերգությունում Չերկասովը հայտնվել է ստալինյան կինոյի այլ սրբապատկերների՝ Լյուբով Օրլովայի և Ֆաինա Ռանևսկայայի հետ միասին։ Ալեքսանդր Պոպովի դերի համար «Ալեքսանդր Պոպով» ֆիլմում 1951 թվականին ստացել է Ստալինյան երկրորդ աստիճանի մրցանակ։ 1957 թվականին Չերկասովը մարմնավորել է Դոն Կիխոտին Գրիգորի Կոզինցևի համանուն վեպի էկրանավորումում։

1941 թվականին Չերկասովն արժանացել է Ստալինյան մրցանակի, իսկ 1947 թվականին նրան շնորհվել է ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչում։ 1951 թվականին նա գրել է իր հուշերը՝ «Խորհրդային դերասանի նոտաներ»։

Հասարակական և պետական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • ՌԽՖՍՀ 1-2-րդ գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
  • ԽՍՀՄ 3–4 գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր (1950–1958)։
  • Համառուսաստանյան թատերական ընկերության (ՀԹԸ) Լենինգրադի մասնաճյուղի նախագահ (1948 թվականից)։
  • ԽՍՀՄ խաղաղության կոմիտեի անդամ (1949 թվականից)։
  • ԽՄԿԿ անդամ (1940 թվականից)։

Կոչումներ և մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոչում
Թիվ Կոչում
1937 ՌՍՖՍՀ վաստակավոր արտիստ
1939 թվականի մարտի 11 ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ
1947 թվականի փետրվարի 26 ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ
Շքանշաններ և մեդալներ
Ամսաթիվ Մրցանակ Ձևակերպում
1938 թվականի մարտի 23 Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան Պետրոս Մեծ ֆիլմի ստեղծմանը մասնակցելու համար (I սերիա)
1939 թվականի փետրվարի 1 Լենինի շքանշան «Պետրոս Մեծ», «Ալեքսանդր Նևսկի» և «Լենինը 1918 թվականին» ֆիլմերում նրա դերակատարման համար։
1950 թվականի մարտ Լենինի շքանշան Խորհրդային կինոյի 30-ամյակի կապակցությամբ
1953 թվականի օգոստոսի 22 Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան Ծննդյան 50-ամյակի կապակցությամբ և խորհրդային արվեստի զարգացման ոլորտում ունեցած ծառայությունների համար
1963 Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան Թատրոնի և կինոարվեստի զարգացման գործում մեծ ծառայությունների և ծննդյան 60-ամյակի կապակցությամբ։
«1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում արժանապատիվ ախատանքի համար» մեդալ
Մեդալ «Ի հիշատակ Լենինգրադի 250-ամյակի»
Պարգևատրումներ
Թիվ Մրցանակ Նշված վաստակ
1941 Ստալինյան մրցանակ I աստիճան «Ալեքսանդր Նևսկի»
1946 Ստալինյան մրցանակ I աստիճան «Իվան Ահեղ», 1 սերիա
1950 Ստալինյան մրցանակ II աստիճան «Հաջող նավարկություն»
1951 Ստալինյան մրցանակ I աստիճան «Մուսորգսկի»
1951 Ստալինյան մրցանակ III աստիճան «Ալեքսանդր Պոպով»
1958 Լավագույն դերասանի մրցանակ Ստրատֆորդի միջազգային կինոփառատոնում «Դոն Կիխոտ»
1964 Լենինգրադի համամիութենական կինոփառատոնի «Դերասանների մրցանակներ» պրեմիա «Ամեն ինչ մնում է մարդկանց» տղամարդու դերի լավագույն կատարման համար
1964 Լենինյան մրցանակ «Ամեն ինչ մնում է մարդկանց» ֆիլմում Ֆյոդոր Դրոնովի դերը խաղալու համար

Ստեղծագործական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերեր թատրոնում և էստրադայում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաթվեր Ներկայացում Ներկայացման բնութագրում Դեր[8][9][10][11][12]
1920–1922 [8] (հնարավոր է 1922–1925 [10]) Պետրոգրադի երիտասարդ բալետի ստուդիա
«Կարապի լիճ» Պ.Ի.Չայկովսկու բալետ Չար հանճար
«Զուր զգուշավորություն» Ժ.Դաուբերվալի բալետ Հայր Քոլեն
«Բայադերկա» Լ.Մինկուսի բալետ բրահման
«Գանձի գաղտնիքը» Բալետ Է. Գրիգի երաժշտության ներքո Օտտո, հարուստ փեսա
«Դոն Կիխոտ» Լ.Մինկուսի բալետ Դոն Կիխոտ
«Տիկնիկների փերի» Ջ.Բայերի բալետ Խափշիկական պար
«Պարոն Հյուսի անհաջող արկածները» Ագիբալետ Ջեք («կարմիր սատանա»)
1920—1922[8] (հնարավոր է 1923[12]) Արվեստի պատմության ինստիտուտի թատերական գիտահետազոտական ​​լաբորատորիա (փորձարարական անսամբլ)
Անհայտ մնջախաղ՝ Ֆ. Լեհարի երաժշտության ներքո Պապուաս
«Կոլումբինի շարֆ» Մնջախաղ Պար դիրիժոր
«Ցուլ տանիքի վրա» Մնջախաղ Պոլիսմեն
1923—1927 Կատարողական արվեստի ինստիտուտ
«Ռաբուրդենի ժառանգները» Է․ Զոլայի կատագերգություն։ Ս․ Է․ Ռադլովի արհեստանոց։ Ռեժիսորներ՝ Ս.Ռադլով և Բ.Պետրովիխ Ռաբուրեն
1925 «Տասներկուերորդ գիշեր» Ու․ Շեքսպիրի պիես։ Ս․ Է․ Ռադլովի արհեստանոց Պարոն Էնդրյու
1925 «Խնայատուփ» Է․ Մ․ Լաբիշայի և Մարկ-Միշելի պիես։ Ս․ Է․ Ռադլովի արհեստանոց Ոստիկան
1925 «Ծղոտե գլխարկ» Է․ Մ․ Լաբշինայի Վոդևիլ։ Ս․ Է․ Ռադլովի արհեստանոց
1926 «Աշխույժ վայրում» Ա․ Ն․ Օստրովսկու պիես։ Վ․ Մակսիմովի արհեստանոց։ Ավարտական ​​ներկայացում Միլովիդով
1926 «Լուրջ լինելու կարևորությունը» Օ․ Ուայլդի պիես։ Ավարտական ​​ներկայացում Ալջերնոն
«Չան-Խայտան» («Կավճի շրջան») Կլաբունդի պիես Դատարանի քարտուղար Չաո
1926 օգոստոս - 1929 սեպտեմբեր Լենինգրադի ՊՏՀ
1926 «Թոմ Սոյերի արկածները» Մ.Տվենի «Թոմ Սոյերի արկածները» վեպի հիման վրա դրամատիկացում Շերիֆ
1926, դեկտեմբերի 24-ից «Դոն Կիխոտ» Մ․ դե Սերվենտեսի վեպի հիման վրա Ա․ Յ․ Բրուշտեյնի և Բ․ Վ․ Զոնի պիես։ Բ․ Վ․ Զոնի բեմադրում Դոն Կիխոտ
1927 «Ավազակները» Ֆ․ Շիլլերի դրամա։ Ռեժիսոր՝ Ե․Գ․ Գակել Ծերունի Մուր
1927 «Քեռի Թոմի խրճիթը» Հ․ Բիչըր Սթոուի բեմարկություն։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Վ․ Զոն Դատավոր
«Տիլ Ուլենշպիգել» Շ․ դե Կոստերի վեպի հիման վրա Ե․ Գ․ Գակելի բեմարկություն Հավատաքննիչ
«Սկապինի հնարքները» Մոլիերի պիես Սիլվեստր
1928 «Լուսավորման պտուղները» Լ․ Ն․ Տոլստոյի պիես Զվեզդինցև
1929 «Ունդերվուդ» Ե․ Լ․ Շվարցի պիես[13]։ Ռեժիսոր՝ Ա․ Ա․ Բրյանցև և Բ․ Վ․ Զոն Կրոշկին
1932 Դոն Կիխոտ (առանց թատերախումբ վերադառնալու)
1926—1929 Ազատ թատրոն
1926—1929 «Պատ, Պատաշոն և Չարլի Չապլինը» Պատ
1927—28 Նոր օպերետայի շարժական թատրոն (նախկինում՝ «Կոմսոգլազ»)
1927— «Երեք սոճիների մեջ» Լ․ Ս․ Լյուբաշևվսկու պիես։ Կոմպոզիտոր՝ Յ․ Ա․ Զանդեր։ Ռեժիսոր՝ Ե․ Գ ․ Գակել կոմպոզիտոր Զվոնարև
1929 սեպտեմբեր - 1931 գարուն Լենինգրադի մյուզիք-հոլլ և Մոսկվայի մյուզիք-հոլլ
1929 «Ոդիսական» Հոմերոսի դիտում Ն․ Ռ․ Էրդեմանի և Վ․ Զ․ Մասայի կողմից։ Երաժշտություն՝ Ի․ Օ․ Դունաևվկի Ոդիսևս
1929—1930 «Ատրակցիոնների ուժը» Դիտում Պատ («Պատ, Պատաշոն և Չարլի Չապլինը» համար)
«Երկնքից ընկան» Դիտում։ Ռեժիսորներ՝ Ա․ Ն․ Ֆեոնա և Կ․ Յ․ Գոլեյզովսկի
«Աշխարհի վեցերորդը» Դիտում։ Հեղինակ՝ Ա․ Ռավիչ։ Ռեժիսորներ՝ Ն․ Մ․ Գորչակով և Մ․ Մ․ Յաշին Խուզարկու
1930—1931 Մոսկվայի և Վոլգայի շրջանի կրկեսները (Կազան, Կույբիշև, Սարատով, Ստալինգրադ և այլ քաղաքներi)
«Պատ, Պատաշոն և Չարլի Չապլինը» Պատ
1931 (կամ 1932) — 1933 Լենինգրադի շարժական թատրոն «Կատակերգություն»
«Տրուադեկի ամուսնություն» Ժ․ Ռոմենի պիես Միրուետ
«Տղամարդիկ և խոզեր» Ա․ Բ․ Մարիենտոֆի կատակերգություն կոմսոմոլի անդամ Կուդրյաշով
«Միլիոն Անտոնիներ» Գ․ Յ․ Գրադովի և Վ․ Ի․ Օրլովի պիես։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Մ․ Դմոխովսկի Բայոութերս, արկածախնդիր
«Կլարա Գազուլի թատրոն» Պ․ Մերիմեի պիես 1) Անտոնիո վանական ինկվիզիտոր — «Սատանա կին»

2) Պերուի փոխ-թագավոր — «Սուրբ պարգևների կառքը» 3) դոն Պաբլո — «Դրախտ և դժոխք»

1933—1965 Ալ. Պուշկինի անվան ռուսական պետական ակադեմիական դրամայի թատրոն
1933 «Դոն Կիխոտ» Մ. դե Սերվանտեսի վեպի հիման վրա Դոն Կիխոտ
1934 «Ուրիշի զավակ» Վ․ Վ․ Շքվարկինի պիես Սենեչկա Պերչատկին
1934 «Երջանկության գագաթները» Ջ․ Ռ․ Դոս Փասոսի պիես։ Ռեժիսոր՝ Վ․ Պ․ Կոժիչ Հայկ Աուերբախ
1934 (պրեմիերա նոյեմբերի 13) «Բորիս Գոդունով» Ա․ Ս․ Պուշկինի ողբերգություն։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Մ․ Սուշկևիչ Վարլաամ
1935 «Պաղատանք կյանքի համար» Ժ․ Դևալի պիես։ Ռեժիսոր՝ Վ․ Պ․ Կոժիչ Մորիս Մասրուբ
1935—1936 «Նորա» Հ․ Իբսենի «Տիկնիկների տունը» պիեսի հիման վրա։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Ա․ Բաբոչկին Կրոգստադ
1935—1936 «Ռևիզոր» Ն․ Վ․ Գոգոլի կատակերգություն։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Մ․ Սուշկևիչ Օսիպ
1935—1936 «Անտառ» Ա․ Ն․ Օստրովսկու պիես։ Ռեժիսոր՝ Վ․ Պ․ Կոժիչ Բուլանով
1937, մարտ «Բանկիր» Ա․ Ե․ Կոռնեյչուկի կատակերգություն Բեսշտանյկո (կոլտնտեսություն ներկայացուցիչ)
1937, աշուն-ձմեռ «Նևայի ափին» Կ․ Ա․ Տրենյովի պիես Բուրանով
1938, ապրիլ «Պետրոս I» Ա․ Ն․ Տոլսոյի պիես (երրորդ հրատարակություն). Ռեժիսոր՝ Բ․ Մ․ Սուշկևիչ Պետրոս I
1939 «Լենին» Ա․ Յ․ Կափլերի և Տ․ Ս․ Զլատոգորովի պիես, այլ անվանում՝ «Փոթորկային տարի»։ Ռեժիսորներ՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն և Ա․ Ն․ Դաուսոն Գորկի
1940 «Սուտասան» Կ․ Գոլդոնի կատակերգություն։ Ռեժիսոր՝ Վ․ Վ․ Լյուցե Լելիո
1941 (մինչև հուլիսի 7) «Դոն Կիխոտ» Մ․ Ա․ Բուլգակովի պիես։ Ռեժիսորներ՝ Ա․ Ն․ Դաուսոն և Վ․ Պ․ Կոժիչ Դոն Կիխոտ
1942 «Նախօրյակին» Ա. Ն. Աֆինոգենովի պիես Անդրեյ Զավյալով, գյուղատնտես գիտնական
1942 «Ճակատ» Ա․ Ե․ Կոռնեյչուկի պիես գվարդիայի սերժանտ
1945 «Մեծ թագավոր» Վ․ Ա․ Սոլովյովի պիես։ Ռեժիսոր՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն Իվան Ահեղ
1946 «Գունավոր կյանք» Ա․ Պ․ Դովժենկոյի պիես։ Ռեժիսոր՝Լ․ Ս․ Վիվիեն Միչուրին
1948—1949 «Բորիս Գոդունով» Ա․ Ս․ Պուշկինի ողբերգություն։ Ռեժիսոր՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն Վարլաամ
1952—1953 «Ռևիզոր» Ն․ Վ․ Գոգոլի կատակերգություն։ Ռեժիսոր՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն Օսիպ
1952—1953 «Ֆրանսիայի քաղաքացի» Դ․ Յ․ Խրաբրովիցկովի պիես Դյումոն-Թերի
1954 «Նրանք ճանաչում էին Մայակովսկուն» Վ․ Ա․ Քաթանյանի պիես։ Ռեժիսոր՝ Բ․ Մ․ Դմոխովսկի Մայակովսկի
1957 «Փոթորկային տարի» Ա․ Յ․ Կապլերի պիես և Տ․ Ս․ Զլատոգորվայի պիես Մաքսիմ Գորկի
1958 «Վազք» Մ․ Ա․ Բուլգակովի պիես Խլուդով
1959 «Ամեն ինչ մնում է մարդկանց» Ս․ Ի․ Ալյոշինի պիես։ Ռեժիսորներ՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն և Ա․ Ն․ Դաուսոն։ Նկարիչ՝ Ա․ Ֆ․ Բոսուլաև ակադեմիկոս Դրոնով
1962 «Փոքրիկ ողբերգություններ» Ա․ Ս․ Պուշկինի ցիկլ (բեմադրվել է առանց «Խնջույք ժանտախտի ժամանակ»)։ Ռեժիսոր՝ Լ․ Ս․ Վիվիեն։ Նկարիչ՝ Բուսլաև Բարոն (Ֆիլիպ) - ողբերգություն «Ժլատ ասպետը»
1941, հուլիս-օգոստոս Աշխարհազորականների թատրոն (Լենինգրադի աշխարհազորականների բանակի քարոզչական վաշտ)
1941 «Ուղիղ նշանառում» Պրոֆեսոր Պոլեժաևի մենախոսությունը կամ Ալեքսանդր Նևսկու մենախոսություն

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիվ Ֆիլմ Դեր
1927 Նրա գերազանցություն երկար ծաղրածու կրկեսում
1927 Բանաստեղծն ու ցարը Չարլզ, վարսահարդար
1928 Լուսինը ձախից Կալուգին
1928 Իմ որդին (կարճամետրաժ) Պատ
1929 Հարազատ եղբայր դրվագ
1930 Այն կողմում դրվագ
1930 Քամու հեծյալները կոմերիտական
1932 Երջանկություն (Բանտարկյալ թիվ 1105, քամի արևելքից) ոստիկանության գործակալ
1932 Հանդիպական պոստային ոստիկան
1933 Առաջին սեր սեյմի դեպուտատ
1933 Ո՞վ է քո ընկերը միլիցիոներ
1934 Սիրո՞ւմ եմ արդյոք քեզ ուսանող
1934 Հանրապետության թագաժառանգ մատուցող
1935 Թեժ օրեր Կոլկա Լոշակ
1935 Սահման Գայդուլ
1935 Յան Կնուկեի ամուսնությունը Հանս Պֆալ
1935 Ընկերուհիները սպիտակ սպա Սերգեյ Տիմոֆեևիչ
1936 Բալթիկայի պատգամավոր Պրոֆեսոր Դմիտրի Իլարիոնովիչ Պոլեժաև
1936 Նավապետ Գրանտի որդիները Ժակ Պագանել
1937 Գանձերի կղզին Բիլի Բոնս
1937 Խորհրդային հայրենիքի համար ճակատի հրամանատար
1937—1938 Պետրոս I արքայորդի Ալեքսեյ
1938 Ալեքսանդր Նևսկի իշխան Ալեքսանդր Նևսկի
1938 Ընկերներ Բետա, օս
1938 Ատրճանակով մարդը սպիտակ գեներալ
1939 Լենինը 1918 թվականին Գորկի
1940 Վաթսուն օր Եվգենի Պետրովիչ Անտոնով, պրոֆեսոր
1942 Նրա անունը Սուխ Բատոր է Բարոն ֆոն Ունգերն-Շտերնբերգ
1942 Ցարիցինի պաշտպանությունը Միտյայ Կոշկին, գյուղացի-քաջընթացիկ
1944—1945 Իվան Ահեղ Իվան Ահեղ ցարը
1946 Հանուն կյանքի պահակ Լուկիչ
1947 Գարուն Ռեժիսոր՝ Արկադի Գրոմով
1947 Նոր Կոստոուսով
1947 Պիրոգով կապալառու Լյադով
1949 Ակադեմիկոս Իվան Պավլով Մաքսիմ Գորկի
1949 Ալեքսանդր Պոպով Ա․ Ս․ Պոպով
1949 Ստալինգրադի ճակատամարտ նախագահ Ֆրանկլին Ռուզվելտ
1949 Հաջող նավարկություն նավապետ Լևաշև
1950 Մուսորգսկի Վ․ Վ․ Ստասով
1952 Բելինկի դրվագ
1952 Ռիմսկի-Կորսակով Վ․ Վ․ Ստասով
1957 Դոն Կիխոտ Դոն Կիխոտ
1963 Ամեն ինչ մնում է մարդկանց ակադեմիկոս Ֆեդոր Ալեքսեևիչ Դրոնով
1965 Երրորդ երիտասարդությունը (ԽՍՀՄ/Ֆրանսիա) Գեդենով
Հեռուստաֆիլմեր (գեղարվեստական)
1940 Համերգ էկրանին 1) Համաժողով

2) Վարլաամ «Բորիս Գոդունովի»-ի համարում 3) Պատ «Չարլի Չապլին, Պատ և Պատաշոն»-ի համարում

1955 Նրանք ճանաչում էին Մայակովսկուն Վ․ Վ․ Մայակովսկի
1962 Ուեյքենգոյի սահմանները աղմկում են Կապիտան Սթենթոն
1966 Փոքրիկ ողբերգություններ։ Ֆիլմ № 1 «Ժլատ ասպետը» Բարոն
Վավերագրական ֆիլմեր
1948 Ս.Էյզենշտեյնի հիշատակին
1957 Մեր թատրոնը
1957 Կաննի ակնարկներ (ֆր.՝ Reflets de Cannes): Սերիա՝ թվագրված 1957 թվականի մայիսի 6-ին
1959 Դերասան Նիկոլայ Չերկասով
1965 Մեծ ընկերության էջեր Կադրի հետևի տեքստ
Ֆիլմերում օգտագործվող կինոարտադրանքներ
1943 Ճակատամարտ Ռուսաստանի համար (անգլ.՝ The Battle of Russia) Ալեքսանդր Նևսկի - «Ալեքսանդր Նևսկի» ֆիլմի դրվագներ
1946—1988 Իվան Ահեղ։ Սերիա 3 (հատվածներ) Իվան Ահեղ
1963 Դունաևսկու մեղեդիները
1969 Ընկերոջ կողքին
1998 Հարգանքներով՝ Գեորգի Վիցին...
2004 Աստվածային Գլիկերիա
2005 Նիկոլայ Չերկասով (ԴՏՎ հեռուստաալիքի «Ինչպես հեռացան կուռքերը» հաղորդումների շարքից)
2008 Դոն Կիխոտի հոգով Իվան Ահեղը։ Նիկոլայ Չերկասով
2009 Մեծ կոմբինատոր
Նշում. «Մարտական ​​ֆիլմերի № 10 հավաքածուի» «Անգնահատելի գլուխը» դրվագի դերը, ամենայն հավանականությամբ, խաղացել է ոչ թե Ն. Կ. Չերկասովը[14], այլ Ն. Պ. Չերկասովը[15]։ 1943 թվականի «Ճանապարհ դեպի աստղեր» ֆիլմում միանշանակ խաղացել է Ն. Պ. Չերկասովը[16], և ոչ թե Ն. Կ. Չերկասովը[17]

Վավերագրական ֆիլմեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • «Նիկոլայ Չերկասով. «Վերջին Դոն Կիխոտը» ((«ՏՎ Ցենտր», 2020)[18]

Մատենագիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հնդկաստանում. — Լ.՝ Սովետական գրող, 1952. - 148 էջ
  • Խորհրդային դերասանի գրառումներ. — Մ.՝ Արվեստ, 1953. — 392 էջ
  • Չորրորդ Դոն Կիխոտը. — Լ.։ Սովետական գրող, 1958. - 156 էջ
    Նիկոլայ Չերկասովի պրոֆիլը Ալեքսանդր Նևսկու դերում նույնանուն շքանշանի վրա։
  • Թատրոնում և կինոյում․ — Մ.։ Մանկական գրականություն, 1973. - 144 էջ. - (Գեղեցկության աշխարհում)։
  • Գրական ժառանգություն. Հիշողություններ. Նամակներ. - Մ., 1976։

Չերկասովի կերպարը մշակույթի մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ալեքսանդր Նևսկու շքանշանը մշակելիս ճարտարապետ Ի․Ս․ Տելյատնիկովն օգտագործել է Նիկոլայ Չերկասովի պրոֆիլը, քանի որ Ալեքսանդր Նևսկու ապացուցված դիմանկարները չեն պահպանվել[19]։
  • Հայտնի են Ն. Չերկասովի գեղանկարները, գրաֆիկական և քանդակային դիմանկարները, որոնք տարբեր տարիներին կատարել են լենինգրադյան նկարիչներն ու քանդակագործները, այդ թվում՝ Միխայիլ Անիկուշին(1973)[20]։
  • Առանձին գլուխ նվիրված է Ն.Կ. Չերկասովին Ա.Ա. Լիվերովսկու «Որսորդական եղբայրություն» գրքում (Սանկտ Պետերբուրգ, Նևա հրատարակչություն, 2003 թ.)։
  • Հիշատակված է Ս. Դովլաթովի «Ճամպրուկ» գրքում «Ֆերնան Լեժերի բաճկոնը» պատմվածքում։
  • «Իվան Ահեղ» ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ, երբ այս կամ այն կադրը նկարահանելու ժամանակ  լսվում էր ռեժիսորի «Ստոպ» հրամանը, ցարի դերը մարմնավորող Ն. Չերկասովի համար շատ դժվար էր անմիջապես կանգ առնել և լռել, և նա շարունակում էր խաղալ որոշ ժամանակ։ Ֆիլմի ռեժիսոր Ս.Մ.Էյզենշտեյնը փորձում էր համոզել Ն.Կ.Չերկասովին չվատնել իր էներգիան, սակայն ապարդյուն։ Արդյունքում նա մոնտաժել է «Գրավումներ «Ստոպ»-ից հետո, կամ ուր է գնում ժողովրդական արտիստի ստեղծագործական էներգիան» ֆիլմը, որտեղ ներառել էր Ն. Չերկասովի խաղի կադրերը, որոնք շարունակվում էին այն դադարեցնելու ռեժիսորի հրամանից հետո[21]։
  • «Եվ քամին վերադառնում է...» (1991) ֆիլմում Սերգեյ Դեսնիցկին նկարահանվել է Չերկասով-Գրոզնիի դերում։ 2021 թվականին «Վերջին «Քաղցր Բուլղարիա»» ֆիլմում՝ Ալեքսանդր Վախով։ Դերասան Չերկասովը հայտնվում է նաև «Պետյան երկնքի թագավորության ճանապարհին» (2009) ֆիլմում։

Հիշողություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1984-1993 թվականներին Լենինգրադի թատրոնի, երաժշտության և կինոյի պետական ինստիտուտը կրել է Չերկասովի անունը։
  • Սևծովյան նավագնացության ընկերությունը (Օդեսա, ՈւԽՍՀ) ուներ Չերկասովի անունով նավ։
  • 1970 թվականից Սանկտ Պետերբուրգի փողոցներից մեկն անվանակոչվել է Չերկասովի անունով։
  • 1994 թվականին Չերկասովի պատվին անվանակոչվել է 1981 թվականին խորհրդային աստղագետ Լ․Վ․ Ժուրավլևայի կողմից հայտնաբերված (4053) Չերկասով աստղակերպը։

Գրականություն նրա մասին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ն. Չերկասովան Նիկոլայ Չերկասովի հետ. — Լ.։ Լենիզդատ, 1978, Սանկտ Պետերբուրգ։ Ռենոմե, 2022. — 268 էջ[22]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Черкасов Николай Константинович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ Richard Taylor, Nancy Wood, Julian Graffy, Dina Iordanova (2019). The BFI Companion to Eastern European and Russian Cinema. Bloomsbury. էջ 1967. ISBN 978-1838718497.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  5. ↑ «ЧЕРКАСОВ Николай Константинович (1903—1966)». Արխիվացված օրիգինալից 2016-03-05-ին. Վերցված է 2010-01-14-ին.
  6. ↑ «Могила Н. К. Черкасова в Александро-Невской Лавре». Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-25-ին. Վերցված է 2011-10-19-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 10 (օգնություն)
  7. ↑ «Нина Черкасова». Кино-Театр.Ру. Վերցված է 2024-08-12-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Герасимов Ю. К., Скверчинская Ж. Г.  — М.: Молодая гвардия, 1977 — 352 с.
  9. ↑ {{Cite web |url=http://www.cherkasov.spb.ru/data.html |title=Даты жизни и творчества. — Сайт актёра Николая Черкасова |accessdate=2009-01-14 |archive-date=2008-09-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080930194006/http://www.cherkasov.spb.ru/data.html |deadlink=yes *
  10. ↑ 10,0 10,1 {{Cite web |url=http://encspb.ru/object/2804031451 |title=Черкасов Н. К. — Энциклопедия Санкт-Петербурга |access-date=2012-10-24 |archive-date=2016-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602085119/http://encspb.ru/object/2804031451 |url-status=live *
  11. ↑ {{Из БСЭ|заглавие=Черкасов Николай Константинович|том=29|автор=Зубков. Ю. А.*
  12. ↑ 12,0 12,1 {{Кругосвет|ссылка=http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/teatr_i_kino/CHERKASOV_NIKOLA_KONSTANTINOVICH.html%7Ctitle=Черкасов, Николай Константинович*
  13. ↑ {{Cite web |url=http://shvarts.komedia.ru/books/underwood.html |title=Евгений Шварц и Театр комедии. Ундервуд |access-date=2009-01-10 |archive-date=2008-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922005530/http://shvarts.komedia.ru/books/underwood.html |url-status=live *
  14. ↑ {{Cite web |url=http://www.russiancinema.ru/template.php?dept_id=3&e_dept_id=1&e_person_id=1208&let=%CD&e_add_id= |title=Черкасов Николай Константинович. Фильмы и награды. — Энциклопедия отечественного кино |access-date=2009-01-06 |archive-date=2007-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070523154210/http://www.russiancinema.ru/template.php?dept_id=3&e_dept_id=1&e_person_id=1208&let=%CD&e_add_id= |url-status=dead *
  15. ↑ {{Cite web |url=http://www.imdb.com/name/nm0003539/ |title=Nikolai P. Cherkasov. — IMDb |access-date=2009-04-18 |archive-date=2008-03-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080314155605/http://www.imdb.com/name/nm0003539/ |url-status=live *
  16. ↑ Черкасов-Сергеев Николай Петрович. Фильмы и награды. — Энциклопедия отечественного кино{{Недоступная ссылка|date=января 2021 |bot=InternetArchiveBot *
  17. ↑ {{Cite web |url=http://www.imdb.com/name/nm0003540/ |title=Nikolai Cherkasov. — IMDb |access-date=2009-04-18 |archive-date=2009-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090220085808/http://www.imdb.com/name/nm0003540/ |url-status=live *
  18. ↑ ««Николай Черкасов. Последний Дон Кихот». Документальный фильм». www.tvc.ru (ռուսերեն). ТВ Центр. 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2021-08-29-ին. Վերցված է 2021-08-29-ին.
  19. ↑ Орден Александра Невского. — Вторая мировая война Արխիվացված 2009-01-13 Wayback Machine, Орден Александра Невского. — Ордена и медали СССР Արխիվացված է Փետրվար 9, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով:
  20. ↑ Изобразительное искусство Ленинграда. Каталог выставки. — Л: Художник РСФСР, 1976. — С. 106.
  21. ↑ Черкасова Н. Черкасов и Эйзенштейн(չաշխատող հղում) // Эйзенштейн в воспоминаниях современников. — М.: Искусство, 1974
  22. ↑ «Рутман М. Сын Николая Черкасова выпустил книгу с воспоминаниями об отце // Санкт-Петербургские ведомости. — 2022. — 15 сент». Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-20-ին. Վերցված է 2022-09-18-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 106 (օգնություն)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Герасимов, Юрий Константинович [lib.aldebaran.ru/author/gerasimov_yu/gerasimov_yu_cherkasov Черкасов] / Предисл. Михаила Царёва.. — М.: Молодая гвардия, 1976. — (Жизнь замечательных людей. Серия биографий. Вып. 11 (563)). — 100 000 экз. (в пер.)
  • Цалобанова В. А. Они начинали с балета // Санкт-Петербургские ведомости. — 1995. — 15 июля. — С. 4.
  • Цалобанова В. А. «Лёгкое, как миг, прикосновенье!» // Музыкальная жизнь։ [Музыкальный критико-публицистический иллюстрированный журнал]. — 1995. — № 1. — С. 16—17.
  • Цалобанова В. А. Балетная школа Кларка // Нева։ [Ежемесячный литературный журнал]. — 1996. — № 4. — С. 231—235.
  • Цалобанова В. А. «Лёгкое, как миг, прикосновенье!» // Вспоминая Мравинского…։ Воспоминания, материалы, документы / Составитель Генриетта Алексеевна Серова. — СПб., 2019. — С. 144—150.
  • Цалобанова В. А. Балетная студия Кларка։ танцовщик Николай Черкасов и поэт Евгений Мравинский.// Художественный вестник։ [Годовой российский историко-искусствоведческий журнал для любителей старины]. — 2019. — Вып. 6. — С. 159—176. — ISBN 978-5-85902-175-8.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկոլայ_Չերկասով&oldid=10078771» էջից