Ալեքսանդր Նևսկի
| Ալեքսանդր Նևսկի | |
| |
| Մասնագիտություն՝ | կառավարիչ և զորավար |
|---|---|
| Դավանանք | ուղղափառություն |
| Ծննդյան օր | մայիսի 13, 1220 |
| Ծննդավայր | Պերեսլավլ Զալեսկի, Grand Duchy of Vladimir |
| Վախճանի օր | նոյեմբերի 14, 1263 (43 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Գորոդեց, Նիժնի Նովգորոդի մարզ |
| Թաղված | Ալեքսանդր Նևսկու մայրավանք |
| Դինաստիա | Ռյուրիկովիչներ և Q32360927? |
| Քաղաքացիություն | Կիևյան Ռուսիա |
| Հայր | Yaroslav II of Vladimir? |
| Մայր | Feodossiya Mstislavna? |
| Ամուսին | Alexandra Brachyslavna?[1] |
| Զավակներ | Dmitry of Pereslavl?, Andrey of Gorodets?, Daniel of Moscow? և Vassili Aleksandrovitch? |
Ալեքսանդր Նևսկի (ռուս.՝ Александр Ярославич Невский, մայիսի 13, 1220, Պերեսլավլ Զալեսկի, Grand Duchy of Vladimir - նոյեմբերի 14, 1263, Գորոդեց, Նիժնի Նովգորոդի մարզ), ռուս զորավար, պետական գործիչ. եղել է Նովգորոդի իշխան (1236-1250 թվականներ) և Վլադիմիրի մեծ իշխան (1252-1263 թվականներ)։
19-ամյա Ալեքսանդրը՝ Յարոսլավ իշխանի որդին, նովգորոդյան փոքրաթիվ զորքով 1240 թվականի հուլիսի 15-ին հարձակվել է շվեդական ճամբարի վրա՝ Նևայի գետաբերանում, և ջախջախել ու փախուստի մատնել նրանց։ Այդ հաղթանակի համար Ալեքսանդրին տրվել է Նևսկի պատվանունը։ 1242 թվականի ապրիլի 5-ի վճռական մարտում ռուսական բանակը՝ Ալեքսանդր Նևսկու գլխավորությամբ, Չուդ լճի սառույցի վրա ջախջախել է գերմանական խաչակիր ասպետներին։ Ճակատամարտը հայտնի է Սառցաջարդ անունով։
Ալեքսանդր Նևսկին միավորել է Ռուսիայի հյուսիսարևելյան և հյուսիսարևմտյան հողերը, կոտրել բոյարների դիմադրությունը, ամրապնդել կենտրոնական իշխանությունը։ Շրջահայաց քաղաքականությամբ կանխել է Ռուսիայի դեմ մոնղոլ-թաթարների արշավանքները։ Մահացել է Ոսկե Հորդայի մայրաքաղաք Սարայ-Բաթուից վերադառնալիս։
Ի պատիվ Ալեքսանդր Նևսկու՝ Ռուսական կայսրությունում 1725 թվականին սահմանվել է շքանշան, իսկ 1942 թվականի հուլիսի 29-ին՝ «Ալեքսանդր Նևսկի» խորհրդային զինվորական շքանշանը։
1547 թվականին Ալեքսանդր Նևսկին կարգվել է Ռուս ուղղափառ եկեղեցու սրբերի դասը։ Նրա անունով կառուցվել են եկեղեցիներ, ստեղծվել է նրա սրբապատկերը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Александра Брячиславна (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1896. — Т. 1. — С. 114.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 154)։ 
|
| ||||||||||||||||
