«Արտաշեսյաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Տող 48. | Տող 48. | ||
|- |
|- |
||
| [[Արտավազդ Ա]] |
| [[Արտավազդ Ա]] |
||
| [[մ.թ.ա. ?]]-[[մ.թ.ա. 115]] |
| [[մ.թ.ա. ?|մ.թ.ա.]] -[[մ.թ.ա. 115]] |
||
| [[մ.թ.ա. 160]]-[[մ.թ.ա. 115]] |
| [[մ.թ.ա. 160]]-[[մ.թ.ա. 115]] |
||
| Արտաշես Ա-ի ավագ որդի |
| Արտաշես Ա-ի ավագ որդի |
||
|- |
|- |
||
| [[Տիրան Ա]] |
| [[Տիրան Ա]] |
||
| [[մ.թ.ա. ?]]-[[մ.թ.ա. 95]] |
| [[մ.թ.ա. ?|մ.թ.ա.]] -[[մ.թ.ա. 95]] |
||
| [[մ.թ.ա. 115]]-[[մ.թ.ա. 95]] |
| [[մ.թ.ա. 115]]-[[մ.թ.ա. 95]] |
||
| Արտաշես Ա-ի կրտսեր որդի |
| Արտաշես Ա-ի կրտսեր որդի |
||
Տող 63. | Տող 63. | ||
|- |
|- |
||
| [[Արտավազդ Բ]] |
| [[Արտավազդ Բ]] |
||
| [[մ.թ.ա. ?]]-[[մ.թ.ա. 34]] |
| [[մ.թ.ա. ?|մ.թ.ա.]] -[[մ.թ.ա. 34]] |
||
| [[մ.թ.ա. 55]]-[[մ.թ.ա. 34]] |
| [[մ.թ.ա. 55]]-[[մ.թ.ա. 34]] |
||
| Տիգրան Մեծի որդի |
| Տիգրան Մեծի որդի |
||
|- |
|- |
||
| [[Արտաշես Բ]] |
| [[Արտաշես Բ]] |
||
| [[մ.թ.ա. ?]]-[[մ.թ.ա. 20]] |
| [[մ.թ.ա. ?|մ.թ.ա.]] -[[մ.թ.ա. 20]] |
||
| [[մ.թ.ա. 30]]-[[մ.թ.ա. 20]] |
| [[մ.թ.ա. 30]]-[[մ.թ.ա. 20]] |
||
| Արտավազդ Բ-ի ավագ որդի |
| Արտավազդ Բ-ի ավագ որդի |
||
|- |
|- |
||
| [[Տիգրան Գ]] |
| [[Տիգրան Գ]] |
||
| [[մ.թ.ա. ?]]-[[մ.թ.ա. 8]] |
| [[մ.թ.ա. ?|մ.թ.ա.]] -[[մ.թ.ա. 8]] |
||
| [[մ.թ.ա. 20]]-[[մ.թ.ա. 8]] |
| [[մ.թ.ա. 20]]-[[մ.թ.ա. 8]] |
||
| Արտավազդ Բ-ի կրտսեր որդի |
| Արտավազդ Բ-ի կրտսեր որդի |
16:35, 18 Հոկտեմբերի 2016-ի տարբերակ
Արտաշեսյաններ | |
---|---|
Տեսակ | արքայատոհմ |
Մասն է | Երվանդունիներ |
Երկիր | Մեծ Հայք |
Ծագում | Երվանդունիներ |
Տիտղոսներ | Մեծ Հայքի Արքա |
Հիմնադիր | Արտաշես Մեծ |
Հիմնում | Մ.թ.ա. 190 |
Ավարտ | Մ.թ. 1 |
Ձուլում | Արքայից Արքա Տիգրան Բ Մեծ |
Ազգային պատկանելիություն | Հայ |
Կրտսեր ճյուղեր | Արշակունիներ |
Արտաշեսյաններ, թագավորական հարստություն Հայաստանում մ.թ.ա. 189–մ.թ.1։ Կոչվում է հիմնադիր՝ Արտաշես Ա–ի անունով։
Արտաշես Ա վերամիավորվել է մ.թ.ա. 3-րդ դարի վերջին Երվանդունիների թագավորությունից անջատված ծայրագավառները, ստեղծել համազգային, միաձույլ պետություն։ Նա ետ է մղել սելևկյանների հարձակումները, պահպանել Մեծ Հայքի քաղաքական անկախությունը, նպաստել երկրի ընդհանուր բարգավաճմանը։
Արտաշես Ա-ն ունեցել է վեց որդի, որոնցից Արտավազդը և Տիրանը հաջորդաբար թագավորել են իրենց հոր մահից հետո։ Պարթևաց Միհրդատ II թագավորը պատերազմել է Արտավազդ Ա–ի դեմ և պատանդ վերցրել նրա եղբորորդուն՝ գահաժառանգ Տիգրանին։
Հարստության ականավոր ներկայացուցիչը եղել է Տիգրան Մեծը, որի ժամանակ Հայաստանը դարձել է Մերձավոր Արևելքի հզոր պետություն։ Արտաշեսյաններից մի քանիսի անունով հատած հայկական դրամները շրջանառության մեջ են եղել թե՛ ներքին և թե՛ միջազգային շուկաներում։ Հռոմի դեմ պատերազմներում Տիգրան Բ-ն կորցրել է նվաճած հողերը, բայց պահպանել է Մեծ Հայքի անկախությունն ու ամբողջականությունը։
Արտավազդ Բ և Արտաշես Բ թագավորները զոհվել են Հռոմի դեմ մղվող այդ պայքարում։ Արտաշեսյանների վերջին հզոր ներկայացուցիչը եղել է Արտաշես Բ-ն, որից հետո հարստությունն անկում է ապրել։
Հաջորդ Արտաշեսյանները եղել են գլխավորապես Հռոմի դրածոներ՝ անընդունակ գլխավորելու երկրի քաղաքական կյանքը։ Երկրի պաշտպանությունը ստանձնել է հայ ժողովուրդը, որի համառ ջանքերի շնորհիվ Հայաստանը չի վերածվել հռոմեական նահանգի։
Արտաշեսյանների արքայացանկը
Արտաշեսյան արքաայտոհմը Հայաստանում կառավարել է 2 դար։ Նրա հիմնադիրը՝ Արտաշես Ա-ն, իշխանությունը օրինական դարձնելու նպատակով իրեն ներկայացնում էր Երվանդունիների ներկայացուցիչ՝ որդի Զարեհի, Երվանդյան։ Իրականում նա հիմնադրել է նոր թագավորական հարստություն։
Անունը | Տարեթվեր | Իշխել է | Նշումներ |
---|---|---|---|
Արտաշես Բարեպաշտ | մ.թ.ա. 230-մ.թ.ա. 160 | մ.թ.ա. 189-մ.թ.ա. 160 | Զարեհի որդի, Երվանդյան |
Արտավազդ Ա | մ.թ.ա. -մ.թ.ա. 115 | մ.թ.ա. 160-մ.թ.ա. 115 | Արտաշես Ա-ի ավագ որդի |
Տիրան Ա | մ.թ.ա. -մ.թ.ա. 95 | մ.թ.ա. 115-մ.թ.ա. 95 | Արտաշես Ա-ի կրտսեր որդի |
Տիգրան Մեծ | մ.թ.ա. 140-մ.թ.ա. 55 | մ.թ.ա. 95-մ.թ.ա. 55 | Տիրան Ա-ի կրտսեր որդի |
Արտավազդ Բ | մ.թ.ա. -մ.թ.ա. 34 | մ.թ.ա. 55-մ.թ.ա. 34 | Տիգրան Մեծի որդի |
Արտաշես Բ | մ.թ.ա. -մ.թ.ա. 20 | մ.թ.ա. 30-մ.թ.ա. 20 | Արտավազդ Բ-ի ավագ որդի |
Տիգրան Գ | մ.թ.ա. -մ.թ.ա. 8 | մ.թ.ա. 20-մ.թ.ա. 8 | Արտավազդ Բ-ի կրտսեր որդի |
Տիգրան Դ Էրատո |
մ.թ.ա. 8-մ.թ.ա. 5, մ.թ.ա. 2-մ.թ.ա. 1 |
Տիգրան Գ որդին և դուստրը |
|