Այն Ռանդ
 |
Այս հոդվածը կամ բաժինը մաքրում է պահանջում Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։' Խնդրում ենք, բարելավեք այս հոդվածը կամ բաժինը ըստ հոդվածների գրման կանոնակարգի: Կամ էլ կարող եք ուղղակի արտահայտել ձեր կարծիքը քննարկման էջում: |
|
Այն Ռանդ
Ayn Rand |
|
 փիլիսոփա, գրող |
|
| Ծնվել է | փետրվարի 2 1905 թ. |
| Ծննդավայր | Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան |
| Մահացել է | մարտ 6 1982 թ. |
| Մահվան վայր | Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Ազդվել է | Արիստոտել, Ջան Լաք, Թոմաս Աքուինաս, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Վիկտոր Հյուգո, Լուդվիգ վան Միսես, Իզաբել Փատերսոն |
| Ազդել է | Հարի Բինսվանգեր, Նաթանիել ԲՌանդեն, Բարբարա ԲՌանդեն, Ալան Գոթհելֆ, Ալեն Գրինսփան, Հենրի Հազլիթ, Ջան Հոսփերզ, Դավիդ Քելի, Լեոնարդ Փեյքոֆ, Ջորջ Ռայսման, Ջան Րիդփաթ, Թարա Սմիթ |
Այն Ռանդը (ծննդյան անունը՝ Ալիսա Զինովիևնա Ռոզենբաում. 1905, փետրվարի 2, Սանկտ Պետերբուրգ — 1982, Մարտի 6, Նյու Յորք), Ռուսաստանում ծնված ամերիկացի փիլիսոփա և վիպասան էր, և համարվում է օբյեկտիվիզմի հիմնադիրը։ Նրա նշանավոր գործերից են «Շատրվանագլուխը» և «Ատլանտը թոթվեց ուսերը» գրքերը։
Կենսագրությունը[խմբագրել]
Ալիսա Զինովիևնա Ռոզենբաումը ծնվել է Ռուսաստանի Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքում, 1905 թվականի փետրվարի 2-ին։ Չորս տարեկանում նա գրել ու կարդալ է սովորում[1], իսկ երկու տարի անց գտնում է իր մանկության հերոսին մի ֆրանսական մանկական թերթում՝ այսպիսով ձեռք բերելով իր հերոսական տեսակետը, որն իր հետ է մնում իր ողջ կյանքի ընթացքում։ Հիմնովին հակադրվելովռուսական մշակույթի խորհրդապաշտությանն ու կոլեկտիվիզմին՝ նա իրեն համարում էր մի Եվրոպացի գրող, հատկապես Վիկտոր Հյուգոյին հանդիպելուց հետո, որով նա ամենից շատն էր հիանում։
Միջնակարգի տարիներում նա վկա էր Քերենսկի հեղափոխությանը, որը նա հովանավորեց, և 1917-ին Բոլշևիկ հեղափոխությանը, որը նա սկզբից ամբաստանեց։ Կռվից փախչելու համար նրա ընտանիքը մեկնեց Ղրիմ, ուր նա ավարտեց միջնակարգը։ Վերջնական կոմունիստական հաղթանակը պատճառ եղավ նրա հոր դեղատան բռնագրավմանը և ժամանակավոր սովի։ Երբ միջնակարգի վերջին տարում ծանոթացավ ամերիկական պատմության հետ, նա անմիջապես այն ընդունեց որպես իր օրինակը, թե ազատ մարդկանց ազգը ինչպիսին պիտի լինի։
Ղրիմից վերադառնալիս նա սկսում է սովորել փիլիսոփայություն և պատմություն Պետրոգրադի համալսարանում և ավարտում է այն 1924 թվականին։ Նրա ամենամեծ հաճույքներից էին Վիեննական օպերետտաներն և արևմտյան կինոներն ու թատերախաղերը։ 1924-ին մտավ Կինոյի Արվեստների Պետական Ինստիտուտ, որպեսզի սովորի կինոսցենարներ գրել։ Այս ժամանակում նա առաջին անգամ հրատարակեց գրքույկ դերասանուհի Փոլա Նեգռու մասին (1925) և մի գրքույկ Հոլիվուդ՝ Ամերիկյան Կինոյի Քաղաք անվամբ (1926)։
1925 թվականին նա իր ազգականների տեսակցության համար ԱՄՆ մեկնելու վիզա է ստանում և մեկնում այնտեղ։ Նա Նյու Յորք հասավ 1926-ի փետրվարին։ Մյուս վեց ամիսը նա ապրեց իր ազգականների հետ Չիկագո քաղաքում, իսկ հետո մեկնեց Լոս Անջելես, Հոլիվուդ, նպատակադրվելով դառնալ սցենարիստ։
Իր երկրորդ օրում Հոլիվուդում հանդիպեց Սեսիլ Բ. ԴեՄիլին, ով նրան առաջարկեց աշխատել իր համար, նախ որպես ֆոնային դերասան, և ապա որպես կրտսեր սցենարիստ։ Մյուս շաբաթ ստուդիայում նա հանդիպեց դերասան Ֆրանկ Օ՛Քոնորին, ում հետ էլ ամուսնացավ 1929-ին մինչև Օ՛Քոնորի մահը հիսուն տարի հետո։
Հետագա տարիներին նա մի քանի գործ փոխեց, մինչ առաջին անգամ իր գրած սցենարը վաճառեց 1932-ին։ Նրա Շատրվանագլուխը լույս է տեսել 1943-ին, իսկ 1957-ին լույս է տեսել նրա «Ատլանտը թոթվեց ուսերը» գիրքը։ Իր գրքերում և շարադրություններում նա բացատրում է իր հիմնադրած փիլիսոփայության՝ օբյեկտիվիզմի մասին վեպերի միջոցով։
Նա վախճանվում է 1982 թվականի մարտի 6-ին իր Նյու Յորքի բնակարանում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել]
