Ֆիլիպինյան սփյուռք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆիլիպինյան սփյուռք
սփյուռք Խմբագրել Wikidata
Նախնիների ծննդավայրՖիլիպիններ Խմբագրել Wikidata
Ծագման երկիրՖիլիպիններ Խմբագրել Wikidata
Կազմված էFilipino people Խմբագրել Wikidata

Սփյուռքյան ֆիլիպինցի (Ֆիլիպիներեն՝ Pilipino sa ibayong-dagat), լրիվ կամ մասնակի ֆիլիպինյան ծագումով անձնավորություն է, ով ապրում և աշխատում է երկրից դուրս։ Նրանք տեղափոխվում են ապրելու այն երկրներում, որտեղ աշխատանք են գտնում։ Այս տերմինը սովորաբար կիրառվում է ինչպես ծագումով ֆիլիպինցիների, այնպես էլ արտերկրում գտնվող քաղաքացիների համար։ 2019 թվականի դրությամբ արտերկրում ապրում էր ավելի քան 12 միլիոն ֆիլիպինցի[1]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965 թվականին Միացյալ Նահանգների ներգաղթի մասին օրենքների ազատականացումից ի վեր, մարդկանց թիվը Միացյալ Նահանգներում, 2023 թվականի ապրիլի զեկույցից, որը հրապարակվել է CNN-ի կողմից, ԱՄՆ-ում կա մոտավորապես 40 միլիոն ներգաղթյալ, որոնք բաղկացած են մի քանի ազգություններից, մեքսիկացիներ՝ 10,7 միլիոն, հնդիկներ՝ 2.71 միլիոն, չինացիներ՝ 2.38 միլիոն, ֆիլիպիններ՝ 1,98 միլիոն, սալվադորցիներ՝ 1,42 միլիոն, վիետնամցիներ՝ 1,34 միլիոն, կուբացիներ՝ 1.28 միլիոն, Դոմինիկյան Հանրապետությունից՝ 1,26 միլիոն[2][3][4]։

2013 թվականին Ֆիլիպինների արտասահմանյան հանձնաժողովը գնահատել է, որ մոտ 10,2 միլիոն ֆիլիպինյան ծագում ունեցող մարդիկ ապրում կամ աշխատում էին արտասահմանում։ Այս թիվը կազմում է Ֆիլիպինների ընդհանուր բնակչության մոտ 11 տոկոսը[5]։ Այն սփյուռքի ամենամեծ բնակչություններից մեկն է, որն ընդգրկում է ավելի քան 100 երկիր[6]։

Արտասահմանյան ֆիլիպինցի աշխատողները (ԱՖԱ) հակված են լինել երիտասարդ և գենդերային հավասարակշռված։ 2011 թվականին անցկացված հարցման հիման վրա ժողովրդագրական տվյալները ցույց են տալիս, թե ինչպես է 24-29 տարիքային խումբը կազմում ընդհանուրի 24 տոկոսը, որին հաջորդում է արտերկրում աշխատող 30-34 տարիքային խումբը (23 տոկոս)[7]։ Տղամարդ ԱՖԱ-ները կազմում են ընդհանուր ԱՖԱ բնակչության 52 տոկոսը։ Արտերկրում աշխատող կանանց մի փոքր քիչ տոկոսը հակված է ավելի երիտասարդ լինել, քան իրենց տղամարդ գործընկերները[7]։ Արտադրական և սպասարկման ոլորտի աշխատողները կազմում էին աշխատուժի արտահոսքի ավելի քան 80 տոկոսը մինչև 2010 թվականը, և այս թիվը կայուն աճում է, ինչպես պրոֆեսիոնալ աշխատողների միտումը, որոնք հիմնականում բուժքույրեր և ինժեներներ են[7]։ Ֆիլիպինցի նավաստիները՝ ծովային արդյունաբերության արտասահմանյան ֆիլիպինցի աշխատողները, մեծ ազդեցություն են թողնում համաշխարհային տնտեսության վրա՝ կազմելով առևտրային ծովային անձնակազմի մեկ հինգերորդից մինչև մեկ քառորդը, որոնք պատասխանատու են համաշխարհային տնտեսության ապրանքների մեծ մասի տեղաշարժի համար[8][9]։

Տարիների ընթացքում ԱՖԱ-ի բնակչությունը հետևողականորեն ավելանում է, և դա մասամբ բացատրվում է կառավարության կողմից պայմանագրային աշխատողների արտահոսքի խրախուսմամբ, ինչպես վկայում են քաղաքական հայտարարություններում, լրատվամիջոցների արշավներում և այլ նախաձեռնություններում[10]։ Օրինակ, այն նկարագրում է ԱՖԱ-ներին որպես ազգի հերոսների՝ խրախուսելով քաղաքացիներին հպարտանալ այս աշխատողներով։

Տնտեսական ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականին Ֆիլիպինների կենտրոնական բանկը ակնկալում էր, որ բանկերի և գործակալների միջոցով ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտները 2011 թվականի համեմատ կաճի 5%-ով՝ հասնելով 21 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի, սակայն պաշտոնական փոխանցումները կազմում են բոլոր տրանսֆերտների միայն մի մասը[11]։

Ասիական բանկիրների ասոցիացիայի կողմից ոչ պաշտոնական, այդ թվում՝ անօրինական կապուղիներով փոխանցումները 30-40%-ով գերազանցում են ՖԿԲ-ի պաշտոնական ցուցանիշը[11]։

2011 թվականին դրամական փոխանցումները կազմել են 20,118 մլրդ ԱՄՆ դոլար[12]։

2012 թվականին դրամական փոխանցումների մոտավորապես 80%-ը ստացվել է ընդամենը 7 երկրից՝ ԱՄՆ-ից, Կանադայից, Միացյալ Թագավորությունից, ԱՄԷ-ից, Սաուդյան Արաբիայից, Սինգապուրից և Ճապոնիայից[12]։

2018 թվականին տրանսֆերտներն աճել են մինչև 31 միլիարդ դոլար, ինչը կազմում է Ֆիլիպինների ՀՆԱ-ի գրեթե 10%-ը[8]։

2019 թվականին արտասահմանյան ֆիլիպինցիները Ֆիլիպիններ են ուղարկել 32,2 միլիարդ դոլար[13]։

Ֆիլիպինների Անկախության օրվա շքերթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպինների Անկախության օրվա շքերթը կամ Ֆիլիպինների օրվա շքերթը Նյու Յորքում, աշխարհում ամենամեծը Ֆիլիպիններից դուրս, տեղի է ունենում ամեն տարի Միացյալ Նահանգներում՝ Մեդիսոն պողոտայի երկայնքով՝ Մանհեթենի կենտրոնում։ Շքերթը անցկացվում է հունիսի առաջին կիրակի օրը։ Դրա հիմնական նպատակն է ֆիլիպինյան մշակույթի մասին տեղեկացվածություն ստեղծելը ու Ֆիլիպիններում և ԱՄՆ-ում բարեգործական ծրագրերի համար միջոցներ հավաքելը[14]։ Ֆիլիպինների Անկախության օրվա շքերթին ավելի ու ավելի հաճախ են մասնակցում ինչպես ամերիկացի քաղաքական գործիչներ, այնպես էլ ֆիլիպինցի հայտնի մարդիկ, ինչպես նաև դիվանագիտական պաշտոնյաներ, ովքեր քաջատեղյակ են Նյու Յորքի մետրոպոլիայի տարածքում ֆիլիպինյան սփյուռքի գործադրած նշանակալի և աճող քաղաքական և տնտեսական հզորության մասին[15][16]։

Խնդիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքային պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտերկրում աշխատանքի պայմանները վերաբերում են անհատ աշխատողին և նրանց ընտանիքներին, ինչպես նաև ուղարկող երկրին և նրա տնտեսական աճին և բարեկեցությանը։ Արտերկրում աշխատանքի ընդունված ֆիլիպինցիների համար վատ աշխատանքային պայմանները ներառում են երկար ժամերը, ցածր աշխատավարձը և ընտանիք այցելելու քիչ հնարավորությունները[17][18][19]։ Փաստերը ցույց են տալիս, որ այս կանայք հաղթահարում են ընտանեկան բաժանման էմոցիոնալ սթրեսը երկու եղանակներից մեկով. նախ՝ տնային խնամքի իրավիճակներում, նրանք իրենց տված սիրով և ջերմությամբ ընդունում են իրենց հյուրընկալող ընտանիքի երեխաներին ինչպես սեփականի, և երկրորդ՝ ակտիվորեն մտածում են այն օգուտի մասին, որը նրանց վաստակը կունենար իրենց երեխաների ապագայի վրա[19]։ Կանայք հաճախ բախվում են աշխատանքի հետ կապված թերությունների, քանի որ նրանք հակված են աշխատել տարեցների կամ երեխաների խնամքի ոլորոտւմ և տնային պայմաններում[20]։ Այս զբաղմունքները համարվում են ցածր որակավորում ունեցող և պահանջում են քիչ կրթություն և վերապատրաստում, հետևաբար պարբերաբար բախվում են աշխատանքային վատ պայմանների[17]։ Պարզ աշխատանքային պայմանների առջև կանգնած կանայք ավելի հավանական է, որ իրենց երեխաներին ապահովեն համապատասխան սնունդ, ավելի լավ կրթություն և բավարար առողջություն։ Կանանց իրավունքների և երեխաների ընդհանուր բարեկեցության միջև ամուր կապ կա։ Հետևաբար, երեխաների կարողությունները խթանելու համար կանանց իրավունքները խթանելը կենտրոնական խնդիր է[21][22]։  

Մանիլայում գործող ԱՖԱ կազմակերպության Մերձավոր Արևելքի համակարգող Ջոն Լեոնարդ Մոնտերոնայի՝ 2009 թվականին արված հայտարարության համաձայն, ամեն տարի Սաուդյան Արաբիայում անհայտ թվով ֆիլիպինցիներ այն ժամանակ «սեռական բռնությունների, դաժան վերաբերմունքի, չվճարված աշխատավարձերի և աշխատանքային այլ արատների զոհ են դարձել»[23]։

Կառավարության քաղաքականությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպինների աշխատանքային միգրացիոն քաղաքականությունը պատմականորեն կենտրոնացել է աշխատանքային միգրանտների համար խոչընդոտների վերացման վրա՝ արտասահմանում աշխատանքի տեղավորման մատչելիությունը բարձրացնելու համար։ Արտերկրում աշխատող ֆիլիպինցիների աշխատանքային պայմանները տատանվում են՝ կախված նրանից, թե ընդունող երկիրը ընդունում և կիրառում է աշխատանքային միջազգային չափանիշները։ Չափորոշիչները սահմանվում են ԱՄԿ-ի կողմից, որը ՄԱԿ-ի գործակալություն է, որի անդամ են ՄԱԿ-ի 193 անդամներից 185-ը։ Աշխատանքային ստանդարտները մեծապես տարբերվում են՝ կախված ընդունող երկրի կանոնակարգերից և կիրարկումից։ Աշխատանքային ստանդարտների մեծ տարբերությունների հիմնական պատճառներից մեկը պայմանավորված է նրանով, որ ԱՄԿ-ն միայն կարող է բողոքներ գրանցել, այլ ոչ թե պատժամիջոցներ կիրառել կառավարությունների նկատմամբ։ Արտասահման վերադարձող ֆիլիպինցիները հայտնի են որպես «Բալիկբայաններ»[24]։

Արտագաղթի քաղաքականությունը հակված է տարբերվել երկրների ներսում՝ կախված նրանից, թե զբաղմունքում հիմնականում գերակշռում են տղամարդիկ կամ կանայք։ Տղամարդկանց կողմից գերակշռող զբաղմունքները հակված են առաջնորդվել տնտեսական խթաններով, մինչդեռ կանանց ուղղված արտագաղթի քաղաքականությունը ավանդաբար հակված է արժեքի վրա հիմնված՝ հավատարիմ մնալով ավանդական ընտանեկան դերերին, որոնք նպաստում են տղամարդկանց վարձատրվող աշխատանքին։ Քանի որ կանայք պարբերաբար դիտվում են որպես ազգային հպարտության և արժանապատվության խորհրդանիշներ, կառավարությունները հակված են ավելի շատ պաշտպանիչ քաղաքականություն վարել այն ոլորտներում, որտեղ գերակշռում են կանայք։ Այս քաղաքականությունը վտանգում է մեծացնել գենդերային անհավասարությունը Ֆիլիպիններում և դրանով իսկ այս հանրային քաղաքականությունը գործում է կանանց՝աշխատուժին միանալու դեմ[25]։ Կին ԱՖԱ-ները ամենից հաճախ զբաղեցնում են կենցաղային պաշտոններ[26]։ Այնուամենայնիվ, որոշ հետազոտողներ պնդում են, որ կանանց միգրացիայի մշակութային միտումները կարող են ապակայունացնել ֆիլիպինյան մշակույթի գենդերային անհավասարությունը[18]։ Ապացույցները ցույց են տալիս, որ անձեռնմխելի, հետերոսեքսուալ ընտանիքներում, որտեղ կին-մայրը աշխատում է արտասահմանում, ֆիլիպինցի հայրերը կարող են ավելի մեծ դեր ստանձնել իրենց երեխաներին խնամելու հարցում, թեև իրականում քչերն են դա անում[27]։ Այլ հետազոտողներ հայտնում են, որ այս իրավիճակները հանգեցնում են բռնության, հատկապես մեծ դուստրերի, ովքեր բախվում են ավելի մեծ ճնշման և պատասխանատվության՝ մոր բացակայության դեպքում[20]։ Նմանապես, «միգրանտ կանանց և թիկունքում մնացած ամուսինների միջև կերակրող և խնամող դերերի հակադարձումը» ավելի հաճախ հանգեցնում է լարվածության՝ կապված ընտանեկան ֆինանսների և այն դերի հետ, որը յուրաքանչյուր ամուսին պետք է խաղա որոշումներ կայացնելիս[17]։

Ֆիլիպինների կառավարությունը սկսել են իրենց հանրային քաղաքականությունը՝ խթանելու արտերկրում աշխատող կանանց, քանի որ տնային աշխատողների և բուժաշխատողների համաշխարհային պահանջարկն աճել է[20]։ Սա հանգեցրել է նրան, որ կառավարությունը հայտնել է Ֆիլիպիններից կանանց արտագաղթի վերջին աճի մասին։ Առողջապահական խնդիր է առաջանում, քանի որ Ֆիլիպիններից և այլ զարգացող երկրներից արտագաղթող կանայք հաճախ ստեղծում են բուժքույրերի պակաս հայրենի երկրում։ Բուժքույր-հիվանդ հարաբերակցությունը նվազել է մինչև 1 բուժքույր 40-ից 60 հիվանդի համար, 1990-ականներին հարաբերակցությունը եղել է 1 բուժքույր 15-ից 20 հիվանդի համար։ Անխուսափելի է թվում, որ առողջապահական ոլորտը կորցնում է փորձառու բուժքույրեր, քանի որ արտագաղթը մեծանում է։ Ճապոնիա-Ֆիլիպիններ Տնտեսական Գործընկերության Համաձայնագիրը մեծամասնության կողմից համարվում է ձախողում, քանի որ դիմորդների միայն 7%-ը կամ տարեկան 200 բուժքույր է ընդունվել միջին հաշվով՝ հիմնականում ներքին շահագրգիռ կողմերի դիմադրության և ծրագրի ձախողման պատճառով։ Արդյունքը «պարտվել-պարտվել» արդյունք է, որտեղ ֆիլիպինցի աշխատողները չեն կարողանում օգտագործել իրենց հմտությունները, և համաշխարհային պակասը պահպանվում է։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Ճապոնիան ունի ծերացող բնակչություն, և շատ ֆիլիպինցիներ ցանկանում են աշխատել Ճապոնիայում, լուծումը դեռ չի գտնվել։ Ճապոնիայի բուժքույրերի ասոցիացիան աջակցում է ֆիլիպինցի բուժքույրերի «հավասար կամ ավելի լավ» աշխատանքային պայմաններին և աշխատավարձերին։ Ի հակադրություն, Յագին առաջարկում է ավելի ճկուն աշխատավարձ՝ ֆիլիպինցիներին ճապոնական աշխատաշուկայում ավելի գրավիչ դարձնելու համար[28][29][30]։

Ֆիլիպիններում ֆոկուս խմբի արդյունքները ցույց են տալիս, որ բուժքույրերի միգրացիայի դրական ազդեցությունները վերագրվում են անհատ միգրանտին և նրա ընտանիքին, մինչդեռ բացասական ազդեցությունները վերագրվում են ֆիլիպինյան առողջապահական համակարգին և ընդհանրապես հասարակությանը։ Ֆիլիպիններում բուժքույրերի պակասը լրացնելու համար մի քանի ՀԿ-ների կողմից առաջարկություններ են արվել, որ արտասահմանում բուժքույրական մասնագիտացված ֆիլիպինցի աշխատողները, որոնք հայտնի են որպես «արտերկրյա ֆիլիպինցի աշխատողներ» (ԱՖԱ), վերադառնան երկիր՝ վերապատրաստելու տեղացի բուժքույրերին, որ ծրագրին մասնակցելու համար կպահանջվի վերապատրաստում, որպեսզի Ֆիլիպինները կարողանան փոխհատուցել արտասահման գաղթող իրենց բոլոր բուժքույրերի ծախսերը[30]։

Ընդունող երկրի քաղաքականությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավելի հարուստ տնային տնտեսություններն իրենց եկամուտների ավելի մեծ մասնաբաժինն ստանում են արտերկրից։ Սա կարող է հուշել, որ ընդունող երկրներում կառավարության քաղաքականությունը նպաստում է կապիտալ ինտենսիվ գործունեությանը։ Թեև աշխատանքային միգրացիան հիմնականում ցածր և միջին դասի գործունեություն է, բարձր եկամուտ ունեցող տնային տնտեսությունները բարենպաստ ներդրումային քաղաքականության շնորհիվ կարողանում են իրենց եկամտի ավելի մեծ մասը ստանալ արտերկրից։ Այս բարենպաստ ներդրումային քաղաքականությունն առաջացնում է եկամուտների անհավասարության աճ և չեն նպաստում ներքին ներդրումներին, որոնք կարող են հանգեցնել կենսամակարդակի բարձրացման։ Այս անհավասարությունը սպառնում է կասեցնել տնտեսական զարգացումը, քանի որ ներդրումներ են անհրաժեշտ Ֆիլիպիններում, այլ ոչ թե արտերկրում՝ աճն ու բարեկեցությունը բարձրացնելու համար։ Հայտնաբերվել է փոխկապակցվածություն հայրենի երկրի տնտեսության մեջ հաջող ներդրման և միգրանտների վերադարձի ժամանակ կատարված ընդհանուր խնայողությունների միջև, հետևաբար կարևոր է նվազեցնել եկամուտների անհավասարությունը՝ միաժամանակ արտասահմանից Ֆիլիպիններ կապիտալ ներգրավելով[28][31]։  

ԱՖԱ-ների ընդունող շատ կառավարություններ ունեն պաշտպանական քաղաքականություն և խոչընդոտներ, որոնք դժվարացնում են աշխատանքի շուկա մուտք գործելը։ Ճապոնիան հայտնի է ֆիլիպինցիների խիստ փորձարկումներով այնպես, որ նրանք դժկամությամբ են նայում Ճապոնիայի և Ֆիլիպինների տնտեսական գործընկերության համաձայնագրի իրենց մասը և բացառապես օգտվում են Ֆիլիպիններում մատչելի արտադրության առավելություններից՝ չընդունելով և կրթելով ԱՖԱ-ներին[29]։

Վերադարձի միգրացիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ պնդում են, որ վերադարձող աշխատանքային միգրանտները դրական ազդեցություն են ունենում հայրենի տնտեսության վրա, քանի որ ենթադրվում է, որ նրանք հմտություններ են ձեռք բերում և վերադառնում նոր հեռանկարով։ Հմտությունից զրկելը պատճառ է դարձել, որ շատ ֆիլիպինցի աշխատողներ վերադառնան ավելի քիչ հմուտ՝ արտասահմանում պարզ առաջադրանքներ նշանակվելուց հետո, այս վարքագիծը հուսահատություն է առաջացնում օտարերկրյա աշխատողների համար՝ բարձրանալ մասնագիտական սանդուղքով։ Աշխատուժի որակազրկումը հատկապես տարածված է այն կանանց շրջանում, ովքեր հաճախ ունեն զբաղվածության քիչ և ցածր որակավորում ունեցող տարբերակներ, ինչպիսիք են տնային աշխատանքը և երեխաների կամ տարեցների խնամքը։ Մյուս զբաղմունքները, որոնց մոտ վերջերս աճել է որակազրկումը, բժիշկներն են, ուսուցիչները և հավաքման գծի աշխատողները[28]։

Ընդգծելու համար, թե որքան տարածված խնդիր է այս ապաինտեգրումը. վերադարձող միգրանտները կոչ են անում իրականացնել վերադարձողների ինտեգրման ծրագրեր, ինչը ենթադրում է, որ նրանք իրենց պատրաստ չեն զգում հայրենի աշխատուժին վերաինտեգրվելու համար[25]։

Քանի որ Ֆիլիպինները, ի թիվս այլ երկրների, որոնք պարբերաբար վերապատրաստում և արտահանում են աշխատուժ, բախվել են աշխատանքային իրավունքների պաշտպանության ձախողումների, համաշխարհային մասշտաբով աճել է աշխատուժի որակազրկումը։ Ամբողջ աշխարհում բուժաշխատողների մեծ պահանջարկը հանգեցնում է նրան, որ շատ ֆիլիպինցիներ արտագաղթում են ՝ այդպես էլ աշխատանք չստանալով, կամ գործազուրկ են դառնում, թեև հնարավոր է նրանց աշխատավարձը բարձրացվի։ Արդյունքը ոչ շահեկան իրավիճակ է ուղարկող և ընդունող երկրի համար։ Ընդունող երկրները կորցնում են, քանի որ հմուտ աշխատողները լիովին չեն օգտագործում իրենց հմտությունները, մինչդեռ հայրենի երկիրը միաժամանակ աշխատողների պակաս է զգում արտագաղթող ոլորտներում[29]։

Ֆիլիպինյան բնակչություն ունեցող երկրներ և տարածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհում ֆիլիպինյան սփյուռքի քարտեզը (ներառում է ֆիլիպինյան ծագումով կամ քաղաքացիություն ունեցող մարդկանց)[32]:     Ֆիլիպիններ     1,000,000+     100,000+     10,000+     1,000+
  • {{{2}}} Հայաստան: 2017 թվականի դրությամբ Հայաստանում բնակվում էր 22,007 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Ավստրալիա: Ըստ 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ Ավստրալիայում բնակվում էր 232,386 ֆիլիպինցի[33]։
  •  Ավստրիա:2018 թվականի դրությամբ Ավստրիայում ֆիլիպինյան համայնքի թիվը կազմում էր մոտ 30,000 մարդ[34]։
  • {{{2}}} Ադրբեջան: 2017 թվականի դրությամբ Ադրբեջանում բնակվում է մոտ 3500 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Բահամներ: 2010 թվականի դրությամբ Բահամյան կղզիներում բնակվում էր 2000 ֆիլիպինցի։
  •  Բահրեյն: 2020 թվականի դրությամբ Բահրեյնում բնակվում էր 55,790 ֆիլիպինցի[35]։
  • Բելգիա Բելգիա: 2013 թվականի դրությամբ Բելգիայի ֆիլիպինցիների թիվը 12224 էր։
  • {{{2}}} Բրազիլիա: 2020 թվականի դրությամբ Բրազիլիայում եղել է մոտ 29,578 ֆիլիպինցի[36]։
  • {{{2}}} Բրունեյ: 2018 թվականի դրությամբ Բրունեյում ապրում էր ավելի քան 20,000 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]։
  • Կամբոջա Կամբոջա: 2017 թվականի դրությամբ Կամբոջայում կա մոտ 5402 ֆիլիպինցի։
  •  Կանադա: 2014 թվականի դրությամբ Կանադայում եղել է 676,775 ֆիլիպինցի[37]։
  • Կայմանյան կղզիներ։ 2010 թվականի տվյալներով Կայմանյան կղզիներում եղել է 4119 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Չինաստան: 2021 թվականի դրությամբ Չինաստանում (մայրցամաքում) եղել է 12254 ֆիլիպինցի[37]։
  •  Կիպրոս: 2022 թվականի տվյալներով Կիպրոսում կա մոտ 18000 ֆիլիպինցի։
  •  Չեխիա: 2017 թվականի դրությամբ Չեխիայում կա մոտ 580 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Դանիա: 2016 թվականի դրությամբ Դանիայում եղել է առնվազն 8000 ֆիլիպինցի[38]։
  • {{{2}}} Եգիպտոս: 2020 թվականի դրությամբ Եգիպտոսում եղել է 5717 ֆիլիպինցի[35]։
  •  Ֆինլանդիա: 2023 թվականի տվյալներով Ֆինլանդիայում կա 12,770 մարդ, ովքեր ծնվել են Ֆիլիպիններում[39]։
  • {{{2}}} Ֆրանսիա: 2014 թվականի դրությամբ Ֆրանսիայում եղել է 44,967 ֆիլիպինցի[37]։
  •  Վրաստան: 2017 թվականի տվյալներովՎրաստանում կա մոտ 3500 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Գերմանիա: 2008 թվականի դրությամբ Գերմանիայում եղել է 65000 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  • {{{2}}} Հունաստան: 2014 թվականի դրությամբ Հունաստանում եղել է 61681 ֆիլիպինցի[37]։
  • Գուամ։ 2017 թվականի դրությամբԳուամում կա մոտ 42,317 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Հոնկոնգ: 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Հոնկոնգում եղել է 186,869 ֆիլիպինցի[40]։
  • {{{2}}} Իսլանդիա: 2012 թվականի դրությամբ Իսլանդիայում եղել է 2000 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  • {{{2}}} Հնդկաստան: 2021 թվականի դրությամբ Հնդկաստանում եղել է մոտ 2000 ֆիլիպինցի[41]։
  •  Ինդոնեզիա: 2022 թվականի դրությամբԻնդոնեզիայում կա 7400 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Իրան: 2020 թվականի տվյալներով Իրանում եղել է 903 ֆիլիպինցի[35]։
  • {{{2}}} Իրաք: 2020 թվականի դրությամբ Իրաքում եղել է 1640 ֆիլիպինցի[35]։
  • {{{2}}} Իռլանդիա: 2013 թվականի դրությամբ Իռլանդիայում եղել է 13,973 ֆիլիպինցի[42]։
  •  Իսրայել: 2020 թվականի դրությամբ Իսրայելում եղել է 29,473 ֆիլիպինցի[35]։
  • {{{2}}} Իտալիա: 2015 թվականի դրությամբ Իտալիայում բնակվում էր 168238 փաստագրված ֆիլիպինցի[43]։
  •  Ճապոնիա: 2020 թվականի դրությամբՖիլիպինների կառավարությունը հաստատել է, որ Ճապոնիայում 325,000 ֆիլիպինցի կա[44][45]։
  • {{{2}}} Հորդանան: 2020 թվականի դրությամբ Հորդանանում եղել է 40,538 ֆիլիպինցի[35]։
  • Ղազախստան Ղազախստան: 2008 թվականի դրությամբ Ղազախստանում եղել է 7000 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Քուվեյթ: 2020 թվականի դրությամբ Քուվեյթում եղել է 241,999 ֆիլիպինցի[35]։
  •  Լիբանան: 2020 թվականի դրությամբ Լիբանանում եղել է 33,424 ֆիլիպինցի[35]։
  • Լիբիա Լիբիա: 2020 թվականի տվյալներով Լիբիայում եղել է 2300 ֆիլիպինցի[35]։
Ֆիլիպինյան շուկա Կոտա Կինաբալուում, Սաբահ, Մալայզիա:
  • Մակաո։ 2012 թվականի տվյալներով Մակաոյում եղել է 30000 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Մալայզիա: 2014 թվականի դրությամբ Մալայզիայում եղել է 620,043 ֆիլիպինցի[37]։
  • {{{2}}} Մալդիվներ: 2018 թվականի դրությամբ Մալդիվներում եղել է 3000 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  • {{{2}}} Մեքսիկա: 2010 թվականի տվյալներովՄեքսիկայում կա 1200 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Մարոկկո: 2014 թվականի դրությամբՄարոկկոյում եղել է 3000 ֆիլիպինցի։
  •  Նիդերլանդներ: 2011 թվականի դրությամբՆիդեռլանդներում եղել է 16719 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  •  Նոր Զելանդիա: 2018 թվականի դրությամբՆոր Զելանդիայում եղել է 72,612 ֆիլիպինցի[37]։
  • {{{2}}} Նորվեգիա: 2013 թվականի տվյալներով Նորվեգիայում եղել է մոտ 18000 ֆիլիպինցի, որոնց մեծ մասը բնակվում էր Օսլոյի քաղաքային տարածքում։ Ի լրումն ֆիլիպինցիների, ովքեր ամուսնացել են նորվեգացիների հետ, կան առնվազն 900 լիցենզավորված ֆիլիպինցի բուժքույրեր, ավելի քան հարյուր նավթային ինժեներներ, որոնք հիմնականում աշխատում են Նորվեգիայի արևմտյան ափի օֆշորային նախագծերում և ֆիլիպինցիներ կամ ֆիլիպինյան ծագումով նորվեգացիներ, որոնք աշխատում են պետական ​​հատվածում, դիվանագիտական ​​առաքելություններում, ՀԿ-ներում և առևտրային հաստատություններում[42]։
  • {{{2}}} Օման: 2020 թվականի դրությամբ Օմանում եղել է 52,760 ֆիլիպինցի[35]։
  •  Լեհաստան: 2012 թվականի դրությամբ Լեհաստանում եղել է 525 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  • {{{2}}} Պորտուգալիա: 2007 թվականի դրությամբ Պորտուգալիայում եղել է 3200-ից 20000 ֆիլիպինցի[փա՞ստ]:
  • Պուերտո Ռիկո։ 2014 թվականի տվյալներով Պուերտո Ռիկոյում եղել է 91620 ֆիլիպինցի[37]։
  • {{{2}}} Կատար: 2020 թվականի դրությամբ Քաթարում եղել է 241,109 ֆիլիպինցի[35]։
  •  Ռուսաստան: 2017 թվականի դրությամբ Մոսկվայում Ֆիլիպինների դեսպանատունը Ռուսաստանում հաշվել էր մոտ 6000 ֆիլիպինցու[46]։ Ֆիլիպինների արտասահմանյան զբաղվածության վարչության (POEA) թիվը հասել է մոտ 10,000-ի՝ 2022 թվականի ռուս-ուկրաինական պատերազմի բռնկման ժամանակ[47]։ Հաշվի առնելով երկկողմանի աշխատանքային պայմանագիրը (2021 թվականի դրությամբ), այդ թիվը, ամենայն հավանականությամբ, կաճի, քանի որ պատերազմի հետևանքները բավականաչափ ազդում են դրա վրա[48]։
Lucky Plaza առևտրի կենտրոնը Orchard Road-ում հյուրընկալում է ապրանքներ և ծառայություններ, որոնք սպասարկում են Սինգապուրի արտասահմանյան ֆիլիպինցիներին:
  • {{{2}}} Սաուդյան Արաբիա: 2020 թվականի դրությամբ Սաուդյան Արաբիայում եղել է 865,121 ֆիլիպինցի[35]։
  •  Սերբիա: 2018 թվականի տվյալներով Սերբիայում ապրում է 76 ֆիլիպինցի[49]։
  •  Սինգապուր: 2014 թվականի դրությամբ Սինգապուրում եղել է 200,000 ֆիլիպինցի[37]։
  • Սողոմոնյան կղզիներ։ 2017 թվականի տվյալներով Սողոմոնի կղզիներում կա մոտ 304 ֆիլիպինցի։
  •  Հարավային Կորեա: 2014 թվականի տվյալներով Հարավային Կորեայում եղել է 52,379 ֆիլիպինցի[37]։
  • Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն: 2008 թվականի տվյալներով Հարավաֆրիկյան հանրապետությունում եղել է 2200 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Իսպանիա: Իսպանիայում կա մոտ 200,000 Ֆիլիպինյան քաղաքացիներ։ Բացի այդ, հազարավոր մարդիկ ունեն երկքաղաքացիություն։ Լինելով Իսպանիայի նախկին գաղութը, Ֆիլիպինյան քաղաքացիները կարող են դիմել երկքաղաքացիության համար՝ երկրում երկու տարվա բնակության ընթացքում[50]։
  • Շրի Լանկա Շրի Լանկա: 2022 թվականի դրությամբ Շրի Լանկայում ավելի քան 700 ֆիլիպինցի է եղել։
  • {{{2}}} Սուդան: 2023 թվականի տվյալներով Սուդանում կա մոտ 400 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Շվեդիա: 2018 թվականի դրությամբ Շվեդիայում եղել է 24,456 ֆիլիպինցի[51]։
  • {{{2}}} Թայվան: 2021 թվականի դրությամբ Թայվանում եղել է 147,000 ֆիլիպինցի[37]։
  • {{{2}}} Թուրքիա: 2008 թվականի դրությամբ Թուրքիայում եղել է 5500 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Արաբական Միացյալ Էմիրություններ: 2020 թվականի դրությամբԱրաբական Միացյալ Էմիրություններում եղել է 648,929 ֆիլիպինցի[35]։
  • {{{2}}} Մեծ Բրիտանիա: 2014 թվականի դրությամբՄիացյալ Թագավորությունում եղել է 200,000 ֆիլիպինցի[37]։ Բուժքույրերն ու խնամակալները վերջին տարիներին սկսել են գաղթել Միացյալ Թագավորություն։ Վերջին տարիներին բուժքույրերն ու բուժքույրերը սկսել են գաղթել Մեծ Բրիտանիա։ Վերջին 5 տարիների ընթացքում կղզու պետությունն ընդունել է հազարավոր բուժքույրերի և այլ մասնագիտությունների ներկայացուցիչների Ֆիլիպիններից։ Ֆիլիպինցի շատ նավաստիներ բնակություն են հաստատել Բրիտանական նավահանգստային քաղաքներում 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Լիվերպուլը նույնիսկ ունի «Փոքրիկ Մանիլա» մականունով տարածք[52]։
  • ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ: 2010 թվականի դրությամբ ԱՄՆ-ում ապրում էր 3,4 միլիոն ֆիլիպինցի, այդ թվում ՝ մասնակի ծագում ունեցող անձինք[42]։ Չնայած 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին ԱՄՆ-ի հյուսիս-արևմուտքում գոյություն ունեցող միջցեղային հարաբերությունների խնդիրներին, ֆիլիպինցի ամերիկացիների մեծամասնության համար այսօր հեշտ է ինտեգրվել ամերիկյան հասարակությանը։ Ֆիլիպինցիները երկրում ասիացի ամերիկացիների երկրորդ ամենամեծ խումբն են[53]։ ԱՄՆ-ն ունի ֆիլիպինցիների ամենամեծ բնակչությունը Ֆիլիպիններից դուրս, և 2002 թվականի օգոստոսին Լոս Անջելեսը ստեղծել է «Պատմական Ֆիլիպինոթաուն»՝ Ֆիլիպիններից դուրս ստեղծված առաջին թաղամասը՝ ի պատիվ այդ շրջանի ֆիլիպինյան համայնքի[54][55]։ Ֆիլիպինյան ամերիկացիների ամենամեծ բնակչությունն ապրում է Կալիֆոռնիայում, մյուս խոշոր բնակչություններն ապրում են Նյու Յորքի շրջանում, Իլինոյսում, Նևադայում, Տեխասում և Հավայան կղզիներում[56]։
  • {{{2}}} Վենեսուելա: 2013 թվականի տվյալներով Վենեսուելայում ապրում էր մոտ 200 ֆիլիպինցի[42]։
  • Վիետնամ Վիետնամ: 2016 թվականի դրությամբՎիետնամում եղել է մոտ 20,000 ֆիլիպինցի։
  • {{{2}}} Եմեն: 2020 թվականի տվյալներով Եմենում եղել է 150 ֆիլիպինցի[35]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. "Duterte's 'golden age' comes into clearer view". Asia Times. September 2, 2019
  2. Asis, Maruja M.B. (January 2006).
  3. «Selected Population Profile in the United States: Filipino alone or in any combination». United States Census Bureau. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 1-ին.
  4. Global Pinoys to rally at Chinese consulates – The Philippine Star » News » Headlines Արխիվացված Հունիս 3, 2016 Wayback Machine.
  5. McKenzie, Duncan Alexander (2012). The Unlucky Country: The Republic of the Philippines in the 21St Century. Bloomington, IN: Balboa Press. էջ 138. ISBN 9781452503363.
  6. David K. Yoo; Eiichiro Azuma (2016 թ․ հունվարի 4). The Oxford Handbook of Asian American History. Oxford University Press. էջ 402. ISBN 978-0-19-986047-0.
  7. 7,0 7,1 7,2 IMF (2013). Philippines: Selected Issues. Washington, D.C.: International Monetary Fund Publication Services. էջ 17. ISBN 9781484374061.
  8. 8,0 8,1 Almendral, Aurora; Reyes Morales, Hannah (2018 թ․ դեկտեմբեր). «Why 10 million Filipinos endure hardship abroad as overseas workers». National Geographic. United States. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 2-ին.
  9. «Unsung Filipino seafarers power the global economy». The Economist. 2019 թ․ փետրվարի 16. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 2-ին.
  10. Rupert, Mark; Solomon, Scott (2006). Globalization and International Political Economy: The Politics of Alternative Futures. Lanham: Rowman & Littlefield. էջեր 88. ISBN 978-0742529434.
  11. 11,0 11,1 Remo, Michelle V. (2012 թ․ նոյեմբերի 14). «Stop illegal remittance agents, BSP urged: Informal forex channels a problem in the region». Philippine Daily Inquirer.
  12. 12,0 12,1 Magtulis, Prinz (2012 թ․ նոյեմբերի 15). «Remittance growth poised to meet full-year forecast - BSP». The Philippine Star.
  13. Lucas, Daxim L. (2019 թ․ փետրվարի 16). «2018 remittances hit all-time high». business.inquirer.net.
  14. «FOX 9 Minneapolis-St. Paul». 2021 թ․ սեպտեմբերի 10.
  15. «Philippine Independence Anniversary Commemoration, New York City». Philippine Independence Day Council, Inc. in conjunction with the Philippine Consulate General in New York. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.
  16. «Crowds turn out for PH Independence Day parade in New York». Don Tagala, TFC News New York. 2023 թ․ հունիսի 7. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 8-ին.
  17. 17,0 17,1 17,2 Acedera, Kristel Anne; Yeoh, Brenda SA (2018 թ․ սեպտեմբերի 13). «'Making time': Long-distance marriages and the temporalities of the transnational family». Current Sociology. 67 (2): 250–272. doi:10.1177/0011392118792927. ISSN 0011-3921. PMC 6402049. PMID 30886440.
  18. 18,0 18,1 Dalgas, Karina Märcher (2016 թ․ հունիսի 2). «The mealtimes that bind? Filipina au pairs in Danish families». Gender, Place & Culture. 23 (6): 834–849. doi:10.1080/0966369X.2015.1073696. ISSN 0966-369X. S2CID 143360798.
  19. 19,0 19,1 Lindio-McGovern, Ligaya (2004 թ․ հունիս). «Alienation and labor export in the context of globalization: Filipino migrant domestic workers in Taiwan and Hong Kong». Critical Asian Studies. 36 (2): 217–238. doi:10.1080/14672710410001676043. ISSN 1467-2715. S2CID 153291868.
  20. 20,0 20,1 20,2 Basa, Charito; Harcourt, Wendy; Zarro, Angela (2011 թ․ մարտի 1). «Remittances and transnational families in Italy and The Philippines: breaking the global care chain». Gender & Development. 19 (1): 11–22. doi:10.1080/13552074.2011.554196. ISSN 1355-2074. S2CID 144631953.
  21. UN (2007).
  22. Oishi, Nana (2002 թ․ մարտ). «Gender and Migration: An Integrative Approach eScholarship». Escholarship.org. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 9-ին.
  23. Leonard, John (2008 թ․ հուլիսի 3). «OFW rights violation worsens under the Arroyo administration». Filipino OFWs Qatar. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 25-ին.
  24. «Balikbayan Visa-Free Privilege». Philippine Consulate General, Calgary.
  25. 25,0 25,1 Oishi, N. (2002 թ․ մարտ). «Gender and migration: an integrated approach». Escolarship.org.
  26. Tanyag, Maria (2017 թ․ հունվարի 2). «Invisible labor, invisible bodies: how the global political economy affects reproductive freedom in the Philippines». International Feminist Journal of Politics. 19 (1): 39–54. doi:10.1080/14616742.2017.1289034. ISSN 1461-6742. S2CID 157252223.
  27. Lindio-McGovern, Ligaya (2004 թ․ հունիս). «Alienation and labor export in the context of globalization». Critical Asian Studies. 36 (2): 217–238. doi:10.1080/14672710410001676043. ISSN 1467-2715. S2CID 153291868.
  28. 28,0 28,1 28,2 Beneria, L. Deere; Kabeer, C. (2012). «Gender and international migration: globalization, development and governance». Feminist Economics. 18 (2): 1–33. doi:10.1080/13545701.2012.688998. S2CID 144565818.
  29. 29,0 29,1 29,2 Nozomi, Y. (2014 թ․ փետրվար). «Policy review: Japan-Philippines economic partnership agreement, analysis of a failed nurse migration policy». International Journal of Nursing Studies. 51 (2): 243–250. doi:10.1016/j.ijnurstu.2013.05.006. PMID 23787219.
  30. 30,0 30,1 Lorenzo, E. (2007 թ․ հունիս). «Nursing migration from a source country perspective: Philippine country case study». Health Serv Res. 42 (3p2): 1406–18. doi:10.1111/j.1475-6773.2007.00716.x. PMC 1955369. PMID 17489922.
  31. Haksar, Mr. V. (2005). «Migration and Foreign Remittances in the Philippines». IMF working paper: Asia and Pacific department. էջ 3.
  32. «Global Migration Map: Origins and Destinations, 1990-2017». Pew Research Center's Global Attitudes Project (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 21-ին.
  33. «2016 Census QuickStats: Australia». www.censusdata.abs.gov.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  34. «AMBASSADOR MARIA CLEOFE NATIVIDAD PRESENTS CREDENTIALS TO AUSTRIAN FEDERAL PRESIDENT ALEXANDER VAN DER BELLEN». Philippine Department of Foreign Affairs. 2018 թ․ հունվարի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  35. 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 35,11 35,12 35,13 «Population of Overseas Filipinos in the Middle East and North Africa». Department of Foreign Affairs. 2020 թ․ հունվար. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 29-ին.
  36. «Imigrantes internacionais registrados no Brasil». www.nepo.unicamp.br. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  37. 37,00 37,01 37,02 37,03 37,04 37,05 37,06 37,07 37,08 37,09 37,10 «Distribution on Filipinos Overseas». Department of Foreign Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 29-ին.
  38. «Immigrants in Denmark, 2016 Census».
  39. Tilastokeskus. «Tilastokeskus». www.stat.fi (ֆիններեն). Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 9-ին.
  40. A122: Population by Nationality, Year and Duration of Residence in Hong Kong Hong Kong Bureau of Statistics. Retrieved April 3, 2020.
  41. Moaje, Marita (2021 թ․ ապրիլի 30). «OFW in India sees each day as battle for survival». Philippine News Agency (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 29-ին.
  42. 42,0 42,1 42,2 42,3 «Stock Estimate of Filipinos Overseas As of December 2013» (PDF). Philippine Overseas Employment Administration. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ հունիսի 23-ին.
  43. «Notizie sulla presenza straniera in Italia». www.istat.it. 2011 թ․ հոկտեմբերի 30.
  44. Aguilar, Krissy (2020 թ․ ապրիլի 1). «2 Filipinos in Japan may be COVID-19 positive, says PH Embassy». INQUIRER.net.
  45. Catolico, Gianna Francesca (2016 թ․ սեպտեմբերի 29). «Filipinos 3rd largest group in Japan—report». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  46. «Stronger PH Ties with Russia Seen as Cayetano Visits Moscow». Department of Foreign Affairs (Philippines). 2018 թ․ մայիսի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  47. «Gov't to help OFWs in Russia as economic sanctions bite». Philippine News Agency. 2022 թ․ մարտի 23. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  48. «Russia eyes bilateral labor agreement with PH». Philippine News Agency. 2021 թ․ մարտի 6. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 21-ին.
  49. «PH Consulate in Belgrade Opens For Filipinos in Serbia». Philippine Department of Foreign Affairs. 2018 թ․ հուլիսի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  50. Gutierrez, Pia (2014 թ․ մարտի 27). «Spain clarifies legislation offering citizenship». ABS-CBN News and Current Affairs. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 24-ին.
  51. Befolkningsstatistik
  52. «Filipinos in Liverpool, Part 1». Filipinohome.com. 1915 թ․ մայիսի 4. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 9-ին.
  53. Rueda, Nimfa U. (2012 թ․ մարտի 25). «Filipinos 2nd largest Asian group in US, census shows». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 17-ին.
    Kevin L. Nadal (2011 թ․ մարտի 23). Filipino American Psychology: A Handbook of Theory, Research, and Clinical Practice. John Wiley & Sons. էջ 17. ISBN 978-1-118-01977-1.
    Min Zhou; Anthony C. Ocampo (2016 թ․ ապրիլի 19). Contemporary Asian America (third Edition): A Multidisciplinary Reader. NYU Press. էջ 292. ISBN 978-1-4798-2923-1.
  54. «Historic Filipinotown - Things to Do». VisitAsianLA.org. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 9-ին.
  55. «Background Note: Philippines». U.S. Department of State: Bureau of East Asian and Pacific Affairs. 2007 թ․ մայիս. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. «There are an estimated four million Americans of Filipino ancestry in the United States, and more than 250,000 American citizens in the Philippines.»
  56. Melendez, Lyanne (2018 թ․ դեկտեմբերի 17). «Bay Area Filipinos react to new Miss Universe 2018». KGO. San Francisco. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 2-ին. «California is home to the largest Filipino population in the U.S.»
    Maria P. P. Root (1997 թ․ մայիսի 20). Filipino Americans: Transformation and Identity. SAGE. էջ 15. ISBN 978-0-7619-0579-0.
    Kyle L. Kreider; Thomas J. Baldino; Joaquin Jay Gonzalez III (2015 թ․ դեկտեմբերի 7). «Filipino American Voting». Minority Voting in the United States [2 volumes]. ABC-CLIO. էջեր 265–280. ISBN 978-1-4408-3024-2.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]