Պլովդիվ

Պլովդիվ
Քաղաք
	Պլովդիվ
	բուլղար․՝ Пловдив
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Բուլղարիա
Մարզ	Պլովդիվի մարզ
Համայնք	Պլովդիվ
Քաղաքապետ	Սլվաչո Ատանասով
Այլ անվանումներ	Ֆիլիպպոլիս
Մակերես	110 կմ²
ԲԾՄ	164 մ
Բնակչություն	>400 000 մարդ (2007)
Տեղաբնականուն	պլովդիվցի
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	(+359) 32
Փոստային դասիչ	4000
Ավտոմոբիլային կոդ	PB
Պաշտոնական կայք	plovdiv.bg (բուլղ.)
	Պլովդիվ (Բուլղարիա)
	Պլովդիվ (Բուլղարիա)
	Պլովդիվ Վիքիպահեստում

Պլովդիվ (բուլղար․՝ Пловдив, հուն․՝ Φιλιππούπολη, թուրքերեն՝ Filibe), քաղաք Բուլղարիայի հարավային մասում, Պլովդիվի մարզի վարչական կենտրոն։

Հակիրճ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծությամբ Բուլղարիայի երկրորդ քաղաքն է։ 2018 թվականի պաշտոնական տվյալներով ունեցել է 346 893 բնակիչ։ Երկրի տնտեսական, տրանսպորտային, մշակութային ու կրթական կարևոր կենտրոններից է։ Վկայություններ կան, որ այս քաղաքի տեղում բնակավայր է եղել դեռևս մեր թվականությունից առաջ վեցերորդ հազարամյակում, երբ քարեդարյան առաջին բնակավայրերն են ի հայտ եկել աշխարհում։ Ենթադրվում է, որ աշխարհի հնագույն քաղաքներից մեկն է հիմնադրվել այստեղ^[1]։

Արձանագրված պատմական տվյալների համաձայն՝ Պլովդիվն Արևմուտքում սկզբնապես հայտնի է եղել Ֆիլիպոպոլիս Philippopolis (հուն․՝ Φιλιππούπολις; թուրքերեն՝ Filibe; "Philip's Town") անվանումով, որ նշանակում է Ֆիլիպի քաղաք (Ֆիլիպ Երկրորդ Մակեդոնացու անունով, որը մ. թ. ա. 4-րդ դարում նվաճել էր քաղաքը)։ Սկզբնապես եղել է թրակիական բնակավայր, ապա հաջորդաբար գրավվել է Աքեմենյան Պարսկաստանի, հին հույների, կելտերի, հռոմեացիների, գոթերի, հոների, բուլղարների, սլավոնների, ռուսների, խաչակիրների, թուրքերի կողմից։ 1878 թվականի հունվարի 4-ին՝ ռոս-թուրքական 1877–1878 թթ. պատերազմի ավարտին, Պլովդիվը թուրքական լծից ազատագրվել է ռուսական կայսրության զորքերի օգնությամբ։ Այդ նույն տարվա հուլիսին թուրքերը վերագրավել են քաղաքը և դարձրել Արևելյան Ռումելիա ինքնավար մարզի կենտրոնը։ 1885 թվականին թե՛ քաղաքը և թե՛ մարզը միացել են Բուլղարիային։

Պլովդիվը գտնվում է բարեբեր տարածաշրջանում՝ Բուլղարիայի հարավ-արևելքում՝ Մարիցա գետի երկու ափերին։ Պատմականորեն զարգացել է սիենիտային յոթ բլուրների վրա (դրանցից մի քանիսի բարձրությունն անցնում է 250 մետրից), և այդ պատճառով էլ հաճախ անվանվում է «յոթ բլուրների քաղաք»։

Պլովդիվը հյուրընկալում է բազմաթիվ ու բազմազան միջազգային մշակութային իրադարձություններ, որոնցից են միջազգային հայտնի տոնավաճառը, «Բեմ՝ խաչմերուկում» միջազգային թատերական փառատոնը, «Ոսկե սնդուկ» հեռուստատեսային փառատոնը, «Գիշերային Պլովդիվ»-ը, Kapana Fest-ը, Opera Open-ը... 2014 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Պլովդիվը, իտալական Մատերա քաղաքի հետ համատեղ, ընտրվել է Եվրոպայի 2019 թվականի մշակութային մայրաքաղաք։ Դա իրողություն է դարձել Municipal Foundation "Plovdiv 2019″ ոչ կառավարական կազմակերպության աջակցության շնորհիվ։

Քաղաքի տարածքում իրականացված հնագիտական պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել են հին հռոմեական թատրոն, Օդեոն, ակվեդուկ, մարզադաշտ և այլ հնավայրեր՝ ավերված կամ կիսավեր վիճակում։

Պլովդիվը բուլղարահայության կարևորագույն կենտրոններից մեկն է։ Քաղաքում գտնվում է Սուրբ Գևորգ հայկական եկեղեցին։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

, hotels, Pictures, maps, tour, restaurant, vacation, holiday, visit, wine, roses, architecture, sea, relaxing, …plovdivguide.com]</ref>^[2]:

Բռնո (չեխ․՝ Brno), Չեխիա (1989)
Բուրսա (թուրքերեն՝ Bursa), Թուրքիա (1998 )
Վալենսիա (իսպ.՝ Valencia), Վենեսուելա (1993)
Գյումրի (հայերեն՝ Գյումրի), Հայաստան (2004)
Եկատերինբուրգ, Ռուսաստան (2009)
Կաստորիա (հուն․՝ Καστοριά), անգլ.՝ Kastoria), Հունաստան
Կոլումբիա (անգլ.՝ Columbia), ԱՄՆ (1993)
Կոշիցե (սլովակ.՝ Košice), Սլովակիա (2000)
Կումանովո, Մակեդոնիա (2003)
Քութայիս (վրաց.՝ ქუთაისი), Վրաստան (1995)
Լայպցիգ (գերմ.՝ Leipzig), Գերմանիա (1975)

12.

Լոյան, Չինաստան (1994)

13.

Օկայամա (ճապ.՝ 岡山市), Ճապոնիա (1973)

14.

Օխրիդ, Մակեդոնիա (1999)

15.

Պետրա (արաբ․՝ البتراء‎‎), Հորդանան

16.

Պոզնան (լեհ.՝ Poznań), Լեհաստան

17.

Հռոմ (իտալ.՝ Roma), Իտալիա; (գործընկեր-քաղաք)

18.

Սալոնիկ (հուն․՝ Θεσσαλονίκη, անգլ.՝ Thessaloniki), Հունաստան (1983)

19.

Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան (1980)

20.

Ստամբուլ (թուրքերեն՝ İstanbul), Թուրքիա (2001)

21.

Սամարղանդ (ուզբ.՝ Самарканд), Ուզբեկստան (2008)

22.

Դեգու (կորեերեն՝ 대구 광역시, 大邱廣域市), Հարավային Կորեա (2002 )

Հայտնի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել են Պլովդիվում

Արմեն Համբարձումյան - հայ ֆուտբոլիստ
Աթանաս Ուզունով - ֆուտբոլիստ
Գրիգոր Ազարյան - ռեժիսոր
Միկո Կուզմանով, թենիսիստ
Ալեքսանդր Խրիստով, բռնցքամարտիկ, աշխարհի, օլիմպիական չեմպիոն և փոխչեմպիոն
ակադեմիկոս Նիկոլայ Ստոյկով (ծնվ. 1936), երգահան
Հիկիֆորոս Քսիֆիոս (ХI в.), զորապետ
Ֆիլիբելի Հաֆիզ Ահմեդ (1564 – 1632), օսմանյան մեծ վեզիր
Պանայոտ Պիպկով (1871 – 1942), երգահան
Խրիստոս Ցիգիրիդիս (1877 – 1947), ինժեներ
Ցանկո Լավրենով (1896 – 1978), նկարիչ
Ժիվկա Պեյչևա (1897 – 1980), նկարիչ
Բորիս Խրիստով, (1914 – 1993), օպերային երգիչ, բաս
Կոզմա Ապոստոլիդիս (1870 – 1942), բանասեր և պատմաբան
Իսակ Պասի (1928 – 2010), փիլիսոփա, արվեստաբան և մշակութաբան
Տիլիմաքոս Ալավերաս (1926 – 2007), գրող
Մարիա Բալթաջիևա (ծնվ. 1938), պրոֆեսոր, սննդաբան
Մարիա Նեյկովա (1945 – 2002), փոփ երգչուհի և երգահան
Խրիստո Կիդիկով (р. 1946), փոփ երգիչ, գրող, Պլովդիվի պատվավոր քաղաքացի /2016 թ./
Խրիստո Բոնև (ծնվ. 1947), ֆուտբոլիստ
Անժել Վագենշայն (ծնվ. 1922), կինոռեժիսոր և գրող
Պետեր Ստոյանով (ծնվ. 1952), քաղաքական գործիչ
Կիրչո Աթանասով (ծնվ. 1945), մանկավարժ, քաղաքական գործիչ
Սիլվա Բիչվարովա (ծնվ. 1953), նկարչուհի
Սոլոմոն Պասի (ծնվ. 1956), քաղաքական գործիչ
Ժան Վիդենով (ծնվ. 1959), քաղաքական գործիչ
Կոստադին Վազով (ծնվ. 1977), քաղաքական գործիչ
Ստեֆկա Կոստադինովա (ծնվ. 1965), թեթևաթլետ
Խրիստո Ստոիչկով (ծնվ. 1966), ֆուտբոլիստ
Մարիո Խոսեն (ծնվ. 1971), երաժիշտ
Յորդան Յովչև (ծնվ. 1973), մարմնամարզիկ
Դոբրինկա Տաբակովա (ծնվ. 1980), երգահան
Ցվետանա Պիրոնկովա (ծնվ. 1987), թենիսիստուհի
Նիկոլայ Բարեկով (ծնվ. 1972), ժուռնալիստ և քաղաքական գործիչ

Ապրել են Պլովդիվում

Խրիստո Դանով (1828 – 1911), Բուլղարիայում գրատպության սկզբնավորող
Անդոն Ստանև (1867 – 1938), արդյունաբերող, բանկիր և մեծ բարերար
Յորդան Յովկով (1880 – 1937), գրող
Զլատյու Բոյաջիև (1903 – 1976), նկարիչ
Դիմիտր Կիրով – Դի Կիրո (1935 – 2008), նկարիչ
Անդրեա Կանովա (1806 – 1866), կաթոլիկ եպիսկոպոս
Թեոֆիլ Գրուև (1884 – 1959), դեղագործ, ում անվանել են „Հարավային Բուլղարիայի պրոֆեսոր“

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Пеев, В. Град Пловдив, минало и настояще. — Пловдив, 1941.
Цапенко, М. П. София. Тырново. Пловдив. — М.: Искусство, 1972. — 207 с. — (Города и музеи мира).
Аблова Р. Т. Сотрудничество советского и болгарского народов в борьбе против фашизма (1941 - 1945 гг.). — М.: «Высшая школа», 1973.