Կոշիցե
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Կոշիցե | |||||
| Košice | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Սլովակիա | ||||
| Ներքին բաժանում | Košice I?, Košice II?, Košice III? և Košice IV? | ||||
| Հիմնադրված է | 1230[1] թ. | ||||
| Առաջին հիշատակում | 1230 | ||||
| Այլ անվանումներ | Կաշա | ||||
| Մակերես | 242,33 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 208 մ | ||||
| Բնակչություն | 240 688 մարդ (2011) | ||||
| Ազգային կազմ | 74% սլովակներ | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1, ամառը UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 0 55 | ||||
| Փոստային ինդեքս | 040 XX | ||||
| Փոստային ինդեքսներ | 040 00 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | KE | ||||
| Պաշտոնական կայք | kosice.sk | ||||
| |||||
Կոշիցե (սլովակ.՝ Košice [ˈkɔʃɪt͡sɛ], устар. ռուս.՝ Ко́шицы, հունգ.՝ Kassa, Ка́шша, գերմ.՝ Kaschau, Ка́шау), քաղաք Սլովակիայում: Կոշիցե Օկոլի շրջանի վարչական կենտրոնը: Բաժանված է 22 ինքնավար շրջանի:
Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչությունը կազմում էր 240 688 մարդ, երկրի երկրորդ խոշորագույն քաղաքն է: գտնվում է Սլովակիայի արևելքում, Գորնադ գետի հովտում Chierna Gora լեռան ստորոտում:
Խոշոր գիտակրթական կենտրոն է: Սլովակյայի Սահմանադրական դատարանի տեղաբաշխման վայրը: Խոշոր արդյունաբերական կենտրոն է, տրանսպորտային հանգույց, միջազգային օդանավակայան:
XII դարից հայտնի է որպես թագավորական նստավայր: XIV դարում քաղաքը Եվրոպայում առաջինն էր ձեռք բերել իր սեփական զինանշան, դառնալով Սլովակիայի երկրորդ կարևոր քաղաքը: XVII դարում Վերին Հունգարիայի կենտրոնն էր:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին անգամ Կոշիցեն հիշատակվեց 1218 թվականին: XIV դարից սկսած,Կոշիցեն դարձավ Սլովակիայի երկրորդ ամենակարևոր քաղաքը, որն այն ժամանակ եղել է Հունգարական թագավորության մի մասը: XV դարում Կոշիցեն ժամանակավորապես գրավված էր Յան Իզսայի կողմից: 1657 թվականին այստեղ հիմնադրվեց համալսարան: XVII դարից սկսած, Կոշիցեն դարձավ Հունգարիայի մաս կազմող Աբաուի վարչական կենտրոնը:
1882-1920 թթ. Կոշիցեն Աբաի Թորնի Հունգարական թագավորության վարչական կենտրոնն էր: 1919 թվականին Կոշիցեն հռչակվեց Սլովակիայի Խորհրդային Հանրապետություն, որը գոյատևեց կարճ : 1938-1944 թվականներին, Առաջին Վիեննայի արբիտրաժի որոշումների հիման վրա, քաղաքը զբաղեցնում էր Հունգարիան և կոչվում «Կաշա»:
1941 թվականի Հունիսի 26-ին, Կոշիցեն ռմբակոծվեց, որի ընթացքում քաղաքը կրեց մոտ 27 տոննա ռումբ: Արդյունքում 30 մարդ զոհվեց, իսկ 285 վիրավորվեց: Չնայած ապացույցի բացակայությանը, թե ռմբակոծությունը իրականացվել է խորհրդային օդանավերի կողմից (օդանավերի վրա, որոնք իջեցրին ռումբերը, չեն եղել Խորհրդային ռազմաօդային ուժերի նույնականացման նշանները), այն օգտագործվել է Հունգարիայի պաշտոնական հայտարարություն մեջ և պատերազմ հայտարարել ԽՍՀՄ-ին[2]:
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոշիցեն Հունգարիայի սահմանից 20 կմ հեռավորության վրա գտնվող Սլովակիայի արևելքում գտնվող խոշորագույն սահմանային տրանսպորտային հանգույց է, 80 կմ `Ուկրաինայի հետ, 90 կմ` Լեհաստանի հետ:
Քաղաքը միացված է D1 ավտոճանապարհով դեպի Պրեսով: Քաղաքի ներքին օղակը անցնում է պատմական կենտրոնի պարիսպի երկայնքով, արտաքին օղակը, քաղաքի ծայրամասի երկայնքով: Կոշիցեն արևելքից դեպի քաղաքի շրջանցիկ ճանապարհը կապված է D1 ճանապարհի հետ:
Քաղաքի հասարակական տրանսպորտը, որը բաղկացած է ավտոբուսներից, տրամվայներից և տրոլեյբուսներից (1993 թվականից), ղեկավարվում է Dopravný podnik mesta Košice- ի կողմից («Կոսիցե քաղաքի տրանսպորտային ընկերություն»): Կան 40-ից ավելի ավտոբուսներ, 15 տրամվայ և 2 տրոլեյբուս:
Ավտոբուսի երթուղիներն ուղարկվում են Սլովակիայի այլ քաղաքներ և արտասահման: Կոշիցենի երկաթուղային կայարանը գործում է 1860 թվականից: Ուկրաինա և Ուժգորոդ քաղաքի հետ միացված է Սանկտ Կոշիցե լայնածավալ գիծը: Գործում է միակ պահպանված է Չեխոսլովակիայի մանկական երկաթուղին: Քաղաքի պատմական կենտրոնից 6 կմ հեռավորության վրա գտնվող Կոսիս-Բաստմա միջազգային օդանավակայանը, որն իրականացվում է կանոնավոր թռիչքներ դեպի Բրատիսլավա, Պրահա, Վիեննա, Լոնդոն (Լուտոն) և Դոնկաստեր:
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Численность населения 1820—2011 годы, тыс. человек |
 |
Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչությունը կազմում էր 240 688 մարդ[3]:
Այդ թվում Սլովակների կազմում են 74% -ը, հունգարացիները `3%-ը, գնչուները` 2%-ը: Բնակչության 19% -ը չեն նշել իրենց ազգային պատկանելիությունը: Նրանց 45% -ը պատկանում են Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցուն, 6% -ը `Հունական կաթոլիկ եկեղեցուն, 2% -ը` ուղղափառ եկեղեցուն, 2% -ը՝ Կալվինական եկեղեցուն: 17% -ը որևէ կրոնին չի պատկանում:
Նախքան Չեխոսլովակիայի ձևավորումը 1918 թվականին Կոշեցին հիմնականում Հունգարական քաղաք էր: Այսպիսով, 1910 թվականի մարդահամարի համաձայն(որին մեղադրում են հունգարական բյուրոկրատիան[4] կեղծելու մեջ ), բնակչության 75.4% -ը եղել են հունգարացիները, 14.8%-ը՝ սլովակները, 7.2%-ը՝գերմանացիները և 1.8%-ը՝ լեհերը[5]: Մինչև XVI դարի կեսը Կոշինեցը հիմնականում Գերմանական քաղաք[6] էր: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո, Կոշիցեն եղել է Սլովակիայի քաղաք:
| Թվաքանակի փոփոխությունը[7] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Տարի | Բնակիչներ | Տարի | Բնակիչներ | |
| 1480 | 10.000 | 1930 | 58.100 | |
| 1800 | 6.000 | 1942 | 67.000 | |
| 1820 | 8.700 | 1950 | 60.700 | |
| 1846 | 13.700 | 1961 | 79.400 | |
| 1869 | 21.700 | 1970 | 142.200 | |
| 1890 | 28.900 | 1980 | 202.400 | |
| 1910 | 44.200 | 1991 | 235.160 | |
| 1921 | 52.900 | 2001 | 236.091 | |
| 2013 | 240.000 | |||
Սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի սպորտային կյանքի հիմնական իրադարձությունն ավանդական Կոշիցեի մարաթոնն է: Այս ամենամյա մրցույթը ավանդաբար տեղի է ունենում հոկտեմբերին առաջին կիրակի օրը և ներգրավում է մի քանի հազար մասնակիցների[8]: Կանանց շրջանում 2: 29.59 հորիզոնականը պատկանում է Քենիայի վազորդ Հելեն Մուգոյին, որին նա արժանացել է 2012 թվականին[9]:
Կոշիցեում գործում է նույն անունով ֆուտբոլային ակումբ, որտեղ մասնակցել են ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգան 1997-1998 թվականներին:
Քաղաքում գործում է Հոկեյի ակումբ, որը 6 անգամ դարձել է Սլովակիայի չեմպիոն:
1997 թվականին տեղի է ունեցել աշխարհի առաջնության կիսաեզրափակիչ փուլը:
2011 թվականին Կոշիցեի հետ համատեղ Բրատիսլավան հյուրընկալեց համաշխարհային սառցե հոկեյի առաջնությանը: Steel Arena- ում անցկացվեց 56 առաջնության 24 հանդիպում:
2012 թվականին հուլիսի 7-ից մինչև հուլիսի 14-ը, քաղաքում տեղի է ունեցել աշխարհի առաջնություն՝ հուշ պատանիների:
Քույր քաղքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Գոթական տաճար Սուրբ. Էլիզաբեթը
- Կալվինի Եկեղեցի
- Ուրսալինների եկեղեցի
- Դոմինիկյանների վանք
- Ֆրանսիացիների վանք
- Լյութերական եկեղեցի
- Հունական կաթոլիկ եկեղեցի
- Ջեսուվի տաճար
- Սինագոգներ
- Սուրբ Միքայել եկեղեցի
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Košice Վիքիպահեստում |
|---|
- Сайт города Кошице(սլովակ.)(անգլ.)(գերմ.)(հունգարերեն)
- Туристический сайт Visitkosice.eu(սլովակ.)(անգլ.)(գերմ.)(հունգարերեն)(լեհ.)
- Кошице 2013: культурная столица Европы Официальный сайт(սլովակ.)(անգլ.)(հունգարերեն)
- Фотографии Кошице Fotokosice.eu
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Vlastivedný slovník obcí na Slovensku (словацк.) / M. Kropilák — Bratislava: VEDA, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 1978. — Vol. 2.
- ↑ Dreisziger N.F. (1972)։ «New Twist to an Old Riddle: The Bombing of Kassa (Košice), June 26, 1941»։ The Journal of Modern History (The University of Chicago Press) 2 (44)
- ↑ «Vývoj obyvateľstva Košického kraja v roku 2011»։ // portal.statistics.sk։ Վերցված է 2013-9-27
- ↑ Teich, Mikuláš; Dušan Kováč, Martin D. Brown. Slovakia in history. — Cambridge University Press, 2011. — С. 272.
- ↑ Talma Kiadó. Atlas and Gazetteer of Historic Hungary 1914. — 2003.
- ↑ Károly Kocsis, Eszter Kocsisné Hodosi. Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin. — Simon Publications LLC, 1998. — С. 46-47.
- ↑ Historische demografische Daten – populstat.info
- ↑ Международный марафон в Кошице (Словакия)
- ↑ Официальный сайт марафона
| ||||||||||||||||||
