Սմոլյան

Սմոլյան
Տեսակ	քաղաք, oblast seat և municipality seat
Երկիր	Բուլղարիա
Վարչատարածք	Smolyan Municipality
ԲԾՄ	1002±1 մետր
Մակերես	134,59 կմ²

Սմոլյան (բուլղար․՝ Смолян), քաղաք և ձմեռային հանգստավայր Բուլղարիայի ծայր հարավում, Հունաստանի հետ սահմանին կից, Չեռնա (Սև) և Բյալա (Սպիտակ) գետերի հովտում, Ռոդոպի լեռների ամենաբարձր՝ կենտրոնական հատվածի ստորոտին, համբավավոր Պամպորովո և Չեպելարե ձմեռային հանգստավայրերից հարավ: Նույնանուն մարզի և համայնքի կենտրոնն է: 2011 թվականի փետրվարի տվյալների համաձայն՝ ունեցել է 30,283 բնակիչ:

Անվանումը

Քաղաքն կոչվել է տեղի սլավոնական սմոլյան ցեղի անունով, որն ըստ ամենայնի շաղկապվում է սլավոներեն սմոլա (խեժ, ձյութ) բառի հետ:

Պատմություն

Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ Սմոլյանի տեղում և շրջակայքում առաջին բնակավայրերնը հիմնվել են դեռևս մեր թվականությունից առաջ երկրորդ հազարամյակի վերջերին-առաջին հազարամյակի սկզբներին: Միջին դարերում բնակավայրը, ձեռք բերելով իր պատմական ու ներկայիս անվանումը՝ դեռևս 7-րդ դարից այդտեղ բնակություն հաստատած սլավոնական ցեղի անունից, կառավարվել է մասամբ բյուզանդական կայսրության, մասամբ էլ բուլղարական առաջին թագավորության կողմից: 14-րդ դարում մի որոշ ժամանակ գտնվել է բուլղար ֆեոդալ Մոմչիլի ենթակայության տակ, ապա նվաճվել թուրքերի կողմից: Հինգ դար մնացել է օսմանյան լծի տակ, 1867-ից 1912 թվականներին՝ Ադրիանապոլսի վիլայեթի Գյումուլչինե սանջակի կազմում՝ Փաշմակլի կամ Ահիչելեբի անվանումով:

Ազատագրվել է բալկանյան առաջին պատերազմի ժամանակ՝ 1912 թվականին, Վլադիմիր Սերաֆիմովի 21-րդ Sredna Gora գնդի ջանքերով: Ներկայիս Սմոլյանը կազմավորվել է Ուստովո /Ustovo/, Ռայկովո /Raykovo/ և Եզերովո /Ezerovo/ գյուղերի միացումով, 1960 թվականին:

Բնակչությունը

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Սմոլյանի բնակչության թվաքանակը եղել է մոտավորապես 5,000: Այդուհետ տարեցտարի աճել է (գլխավորապես շրջակա գյուղերից ու քաղաքներից տեղափոխվածների հաշվին)՝ 1990-ական թվականների սկզբին հասնելով իր գագաթնակետին և անցնելով 34 հազարի սահմանագիծը:

Էթնիկ խմբերը

2011 թվականի վերջերին անցկացված մարդահամարի տվյալներով քաղաքի բնակչության ազգային կազմն ունեցել է հետևյալ պատկերը.

• բուլղարներ: 25,045 (97.0%)
• գնչուներ: 258 (1.0%)
• թուրքեր: 153 (0.6%)
• այլք 120 (0.5%)
  • ազգային պատկանելությունը չորոշակիացրածներ: 4,818 (15.7%)

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Արտաքին հղումներ

• Smolyan municipality website
• Smolyan municipality at Domino.bg
• Planetarium Smolyan
• National Astronomical Observatory "Rozhen"
• Official website of village of "Kutela"
• Община Смолян
• Сайт на смолянска област
• Статия «Историческият музей в град Смолян — пътешествие през вековете»
• Смолян — град на мечтателните
• Смолян — удивителен град
• Времето в Смолян
• Статистика населения {{ref-bg}