«Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1. Տող 1.
[[Պատկեր:Erevan State Conservatory.JPG|մինի|300px|աջից|Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա]]
[[Պատկեր:Erevan State Conservatory.JPG|մինի|300px|աջից|Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա]]


'''Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա''', [[ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն|ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության]] երաժշտական [[բարձրագույն ուսումնական հաստատություն]] [[Երևան]]ում։ [[1946]]-ին կոչվել է [[Կոմիտաս|Կոմիտասի]] անունով։ Մասնաճյուղը գտնվում է [[Գյումրի]]ում։
'''Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա''', [[ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն|ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության]] երաժշտական [[բարձրագույն ուսումնական հաստատություն]] [[Երևան]]ում։ [[1946]]-ին կոչվել է [[Կոմիտաս]]ի անունով։ Մասնաճյուղը գտնվում է [[Գյումրի]]ում։


== Պատմություն==
== Պատմություն==
=== Սկիզբ ===
=== Սկիզբ ===
Հիմնադրվել է [[1921]] թ. [[Ռոմանոս Մելիքյան]]ի (նա դարձել է նաև առաջին տնօրենը) կողմից, որպես երաժշտական ստուդիա։ Հատուկ երաժշտական ուսումնական հաստատությունների բացակայության պատճառով ուսումնական աշխատանքները իրականացվել են երեք բաժիններով՝ ստորին (երեք տարի), միջնակարգ (չորս տարի) և բարձր (երկու տարի)։
Հիմնադրվել է [[1921]] թ. [[Ռոմանոս Մելիքյան]]ի (նա դարձել է նաև առաջին տնօրենը) կողմից, որպես երաժշտական ստուդիա։ Հատուկ երաժշտական ուսումնական հաստատությունների բացակայության պատճառով ուսումնական աշխատանքները իրականացվել են երեք բաժիններով՝ ստորին (երեք տարի), միջնակարգ (չորս տարի) և բարձր (երկու տարի)։


1920-ական թթ. կոնսերվատորիայում գործել են մասնագիտական հետևյալ դասարանները՝
1920-ական թթ. կոնսերվատորիայում գործել են մասնագիտական հետևյալ դասարանները՝
Տող 16. Տող 16.
* երաժշտական-տեսական առարկաների ([[Ռոմանոս Մելիքյան]], Միքայել Միրզոյան, Օ. Տեր-Գրիգորյան, [[Անուշավան Տեր-Ղևոնդյան]])
* երաժշտական-տեսական առարկաների ([[Ռոմանոս Մելիքյան]], Միքայել Միրզոյան, Օ. Տեր-Գրիգորյան, [[Անուշավան Տեր-Ղևոնդյան]])
* երգչախմբի (Ռ. Մելիքյան, [[Սպիրիդոն Մելիքյան]])
* երգչախմբի (Ռ. Մելիքյան, [[Սպիրիդոն Մելիքյան]])
* մանկավարժական
* մանկավարժական


[[1923]]-ին կոնսերվատորիայի լարային քառյակի (Ա. Գաբրիելյան, Դ. Սողոմոնյան, Ա. Կոտլյարևսկի, Վ. Ավետիքյան) կատարմամբ Երևանում առաջին անգամ հնչեցին [[Հայդն]]ի, [[Մոցարտ]]ի, [[Բեթհովեն]]ի, [[Պ. Չայկովսկի|Չայկովսկու]], [[Գլազունով-Ա.|Գլազունով]]ի կվարտետները։
[[1923]]-ին կոնսերվատորիայի լարային քառյակի (Ա. Գաբրիելյան, Դ. Սողոմոնյան, Ա. Կոտլյարևսկի, Վ. Ավետիքյան) կատարմամբ Երևանում առաջին անգամ հնչեցին [[Հայդն]]ի, [[Մոցարտ]]ի, [[Բեթհովեն]]ի, [[Պ. Չայկովսկի|Չայկովսկու]], [[Գլազունով-Ա.|Գլազունով]]ի կվարտետները։
[[Պատկեր:Սպենդիարյան.jpg|մինի|Հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախմբի հիմնադիրներից մեկը` [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ը]]
[[Պատկեր:Սպենդիարյան.jpg|մինի|Հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախմբի հիմնադիրներից մեկը` [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ը]]
Կոնսերվատորիայի ուսանողները Հայաստանի շրջաններում գրառել են ժողողովրդական երգեր, կազմակերպել երգչախմբեր և համերգներ։
Կոնսերվատորիայի ուսանողները Հայաստանի շրջաններում գրառել են ժողողովրդական երգեր, կազմակերպել երգչախմբեր և համերգներ։


[[1924]]-ին [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ի և տնօրեն Ա. Ադամյանի ջանքերով կոնսերվատորիայում կազմակերպվել է հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախումբը։
[[1924]]-ին [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ի և տնօրեն Ա. Ադամյանի ջանքերով կոնսերվատորիայում կազմակերպվել է հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախումբը։


[[1927]]-[[1928]]-ին (տնօրեն՝ Ա. Տեր-Ղևոնդյան) հիմնադրվել է կոնսերվատորիայի օպերային ստուդիան (առաջին դիրիժորը՝ Ս. Չարեքյան), բեմադրվել հատվածներ «[[Ֆաուստ (օպերա)|Ֆաուստ]]», «[[Եվգենի Օնեգին (օպերա)|Եվգենի Օնեգին]]», «[[Աիդա (օպերա)|Աիդա]]» օպերաներից, նպաստել պետական օպերային թատրոնի հիմնադրմանը։ Հետագայում մեծացել է նվագախմբային և օպերային դասարանների դերը կատարողներ պատրաստելու գործում (դիրիժորներ՝ [[Կոնստանտին Սարաջև]], [[Գևորգ Բուդաղյան]], Ս. Չարեքյան, Միքայել Մալունցյան, [[Ռաֆայել Մանգասարյան]])։
[[1927]]-[[1928]]-ին (տնօրեն՝ Ա. Տեր-Ղևոնդյան) հիմնադրվել է կոնսերվատորիայի օպերային ստուդիան (առաջին դիրիժորը՝ Ս. Չարեքյան), բեմադրվել հատվածներ «[[Ֆաուստ (օպերա)|Ֆաուստ]]», «[[Եվգենի Օնեգին (օպերա)|Եվգենի Օնեգին]]», «[[Աիդա (օպերա)|Աիդա]]» օպերաներից, նպաստել պետական օպերային թատրոնի հիմնադրմանը։ Հետագայում մեծացել է նվագախմբային և օպերային դասարանների դերը կատարողներ պատրաստելու գործում (դիրիժորներ՝ [[Կոնստանտին Սարաջև]], [[Գևորգ Բուդաղյան]], Ս. Չարեքյան, Միքայել Մալունցյան, [[Ռաֆայել Մանգասարյան]])։


1926-[[1927]] ուսումնական տարում Ս. Օգանեզաշվիլին (Օհանյան) հիմնադրել է արևելյան բաժին, որը գործել է տասը տարի, 1927-ին Ս. Մելիքյանի ղեկավարած ուսանողական երգչախումբը ելույթ է ունեցել [[Մոսկվա]]յում, այնուհետև [[Թբիլիսի]]ի կոնսերվատորիայում հանդես են եկել մենակատար-ուսանողները։
1926-[[1927]] ուսումնական տարում Ս. Օգանեզաշվիլին (Օհանյան) հիմնադրել է արևելյան բաժին, որը գործել է տասը տարի, 1927-ին Ս. Մելիքյանի ղեկավարած ուսանողական երգչախումբը ելույթ է ունեցել [[Մոսկվա]]յում, այնուհետև [[Թբիլիսի]]ի կոնսերվատորիայում հանդես են եկել մենակատար-ուսանողները։


[[1930]]-ին կոնսերվատորիայում հիմնադրվել է ստեղծագործական դասարան (առաջին դասատուներ՝ Հ. Ստեփանյան, Ս. Բարխուդարյան և Վ. Տալյան), որի շրջանավարտների գործունեությունը նպաստել է ազգային երաժշտության կարևորագույն բնագավառների զարգացմանը, ազգային արվեստի ոճական սկզբունքների հաստատմանը, բազմաժանր երկերի ստեղծմանը, հայ երաժշտության համաշխարհային ճանաչմանը։
[[1930]]-ին կոնսերվատորիայում հիմնադրվել է ստեղծագործական դասարան (առաջին դասատուներ՝ Հ. Ստեփանյան, Ս. Բարխուդարյան և Վ. Տալյան), որի շրջանավարտների գործունեությունը նպաստել է ազգային երաժշտության կարևորագույն բնագավառների զարգացմանը, ազգային արվեստի ոճական սկզբունքների հաստատմանը, բազմաժանր երկերի ստեղծմանը, հայ երաժշտության համաշխարհային ճանաչմանը։


[[1937]]-ին հիմնադրվել է երաժշտագիտական բաժանմունք (հիմնադիրներ՝ Զ. Վարդանյան, Մ. Գասպարյան, Կ. Մելիք-Վրթանեսյան)։
[[1937]]-ին հիմնադրվել է երաժշտագիտական բաժանմունք (հիմնադիրներ՝ Զ. Վարդանյան, Մ. Գասպարյան, Կ. Մելիք-Վրթանեսյան)։


=== Նախապատերազմական շրջան ===
=== Նախապատերազմական շրջան ===
Տող 39. Տող 39.
* վոկալ (Ն. Կարդյան)
* վոկալ (Ն. Կարդյան)
* պատմածեսական և կոմպոզիցիայի (Կոնստանտին Մելիք-Վրթանեսյան)
* պատմածեսական և կոմպոզիցիայի (Կոնստանտին Մելիք-Վրթանեսյան)
* ընդհանուր դաշնամուրի (Ալեքսանդր Դոլուխանյան)
* ընդհանուր դաշնամուրի (Ալեքսանդր Դոլուխանյան)


[[1936]]-1937 թթ., այնուհետև՝ [[1940]]-[[1954]]-ին, կոնսերվատորիայի տնօրենն էր Կոնստանտին Սարաջևը։ 1930-ական թթ. վերջին և [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին կոնսերվատորիայի մանկավարժական կազմը համալրվեց [[Մոսկվա]]յի և [[Լենինգրադ]]ի կոնսերվատորիաների հայ շրջանավարտներով (Ռոբերտ Անդրեասյան, Հ. Բոգդանյան, Կ. Դոմբաև, Գեորգի Սարաջև), ԽՍՀՄ մշակութային կենտրոններից Երևան ժամանակավորապես տեղափոխված ականավոր երաժիշտներով (դաշնակահարներ Կ. Իգումնով, Վ. Զեյլիգեր, տավղահար Կ. Էրդելի, տեսաբաններ Ք. Քուշնարյան, Տ. Տեր-Մարտիրոսյան, Ա. Շահվերդյան)։
[[1936]]-1937 թթ., այնուհետև՝ [[1940]]-[[1954]]-ին, կոնսերվատորիայի տնօրենն էր Կոնստանտին Սարաջևը։ 1930-ական թթ. վերջին և [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին կոնսերվատորիայի մանկավարժական կազմը համալրվեց [[Մոսկվա]]յի և [[Լենինգրադ]]ի կոնսերվատորիաների հայ շրջանավարտներով (Ռոբերտ Անդրեասյան, Հ. Բոգդանյան, Կ. Դոմբաև, Գեորգի Սարաջև), ԽՍՀՄ մշակութային կենտրոններից Երևան ժամանակավորապես տեղափոխված ականավոր երաժիշտներով (դաշնակահարներ Կ. Իգումնով, Վ. Զեյլիգեր, տավղահար Կ. Էրդելի, տեսաբաններ Ք. Քուշնարյան, Տ. Տեր-Մարտիրոսյան, Ա. Շահվերդյան)։


=== Հետպատերազմյան շրջան ===
=== Հետպատերազմյան շրջան ===
Հետպատերազմյան տարիներին և հատկապես 1960-70-ական թթ. կոնսերվատորիան հասել է [[ԽՍՀՄ|միութենական]] առաջատար կոնսերվատորիաների մակարդակին։ Նրա ուսանողները և շրջանավարտները պարբերաբար մասնակցել են կատարողների [[անդրկովկաս]]յան, միութենական և միջազգային մրցույթներին։ Որակյալ մասնագետներ կրթելու գործում մեծ վաստակ ունեն նաև [[Էդուարդ Միրզոյան (կոմպոզիտոր)|Էդուարդ Միրզոյանը]], [[Գրիգոր Եղիազարյան]]ը (ռեկտոր՝ [[1954]]-[[1960]]-ին), [[Ղազարոս Սարյան]]ը (ռեկտոր՝ 1960-ից), [[Ալեքսանդր Հարությունյան]]ը, [[Ռոբերտ Աթայան]]ը, Սերգեյ Կոպտևը, [[Գայանե Չեբոտարյան]]ը, Գեորգի Տիգրանովը, Մ. Հարությունյանը, Աննա Բարսամյանը, [[Թաթուլ Ալթունյան]]ը, Ջեմս Գյոզալյանը, Կ. Զաքարյանը, Թամարա Շահնազարյանը, [[Գոհար Գասպարյան]]ը, [[Տաթևիկ Սազանդարյան]]ը, Հեղինե Տեր-Ղևոնդյանը, Կ. Մալխասյանը, Աննա Ամբակումյանը, Ս. Բունիաթյանը, Մարջան Մխիթարյանը, Ա. Շամշյանը, Հ. Աբաջյանը, Լ. Գրիգորյանը, [[Գերոնտի Թալալյան]]ը, Գևորգ Բուդաղյանը, Գուրգեն Ադամյանը, Հ. Ղասաբյանը, Մ. Խաչատրյանը և ուրիշներ։
Հետպատերազմյան տարիներին և հատկապես 1960-70-ական թթ. կոնսերվատորիան հասել է [[ԽՍՀՄ|միութենական]] առաջատար կոնսերվատորիաների մակարդակին։ Նրա ուսանողները և շրջանավարտները պարբերաբար մասնակցել են կատարողների [[անդրկովկաս]]յան, միութենական և միջազգային մրցույթներին։ Որակյալ մասնագետներ կրթելու գործում մեծ վաստակ ունեն նաև [[Էդուարդ Միրզոյան (կոմպոզիտոր)|Էդուարդ Միրզոյանը]], [[Գրիգոր Եղիազարյան]]ը (ռեկտոր՝ [[1954]]-[[1960]]-ին), [[Ղազարոս Սարյան]]ը (ռեկտոր՝ 1960-ից), [[Ալեքսանդր Հարությունյան]]ը, [[Ռոբերտ Աթայան]]ը, Սերգեյ Կոպտևը, [[Գայանե Չեբոտարյան]]ը, Գեորգի Տիգրանովը, Մ. Հարությունյանը, Աննա Բարսամյանը, [[Թաթուլ Ալթունյան]]ը, Ջեմս Գյոզալյանը, Կ. Զաքարյանը, Թամարա Շահնազարյանը, [[Գոհար Գասպարյան]]ը, [[Տաթևիկ Սազանդարյան]]ը, Հեղինե Տեր-Ղևոնդյանը, Կ. Մալխասյանը, Աննա Ամբակումյանը, Ս. Բունիաթյանը, Մարջան Մխիթարյանը, Ա. Շամշյանը, Հ. Աբաջյանը, Լ. Գրիգորյանը, [[Գերոնտի Թալալյան]]ը, Գևորգ Բուդաղյանը, Գուրգեն Ադամյանը, Հ. Ղասաբյանը, Մ. Խաչատրյանը և ուրիշներ։


Կոնսերվատորիայի ազգային դիրքորոշումը հիմնականում պայմանավորվեց հայ երաժշտության պատմությանը, հայ ժողովրդական ստեղծագործությանը, հայկական երաժշտության լադային համակարգին վերաբերող դասընթացների իրագործումով։ [[1969]]-ից կոմպոզիցիայի ամբիոնին կից գործում է ժողովրդական ստեղծագործության կաբինետը (հիմնադիր և ղեկավար՝ Մարգո Բրուտյան)։ Կոնսերվատորիայի մասնագիտական հասունացմանը մեծապես նպաստել են մշտական կապը Մոսկվայի և Լենինգրադի կոնսերվատորիաների հետ, խորհրդային ականավոր երաժիշտների, հատկապես [[Դմիտրի Շոստակովիչ]]ի և [[Արամ Խաչատրյան]]ի ստեղծագործական օգնությունը։ Կոնսերվատորիայում գործել է ենթակա բաժանմունք: Կազմակերպվել է ասիստենտուրա-ստաժիրովկա, 1976-ից՝ միութենական նշանակություն ունեցող որակավորման բարձրացման ֆակուլտետ։ [[1987]]-ից գործում է ժողովրդական երգեցողության բաժին, 1988-ից` հայկական երաժշտական բանահյուսության ամբիոն:
Կոնսերվատորիայի ազգային դիրքորոշումը հիմնականում պայմանավորվեց հայ երաժշտության պատմությանը, հայ ժողովրդական ստեղծագործությանը, հայկական երաժշտության լադային համակարգին վերաբերող դասընթացների իրագործումով։ [[1969]]-ից կոմպոզիցիայի ամբիոնին կից գործում է ժողովրդական ստեղծագործության կաբինետը (հիմնադիր և ղեկավար՝ Մարգո Բրուտյան)։ Կոնսերվատորիայի մասնագիտական հասունացմանը մեծապես նպաստել են մշտական կապը Մոսկվայի և Լենինգրադի կոնսերվատորիաների հետ, խորհրդային ականավոր երաժիշտների, հատկապես [[Դմիտրի Շոստակովիչ]]ի և [[Արամ Խաչատրյան]]ի ստեղծագործական օգնությունը։ Կոնսերվատորիայում գործել է ենթակա բաժանմունք։ Կազմակերպվել է ասիստենտուրա-ստաժիրովկա, 1976-ից՝ միութենական նշանակություն ունեցող որակավորման բարձրացման ֆակուլտետ։ [[1987]]-ից գործում է ժողովրդական երգեցողության բաժին, 1988-ից` հայկական երաժշտական բանահյուսության ամբիոն։


1950-ական թթ. վերջից կոնսերվատորիայում սովորում են արտասահմանյան երկրների ([[ԱՄՆ]], [[Ուրուգվայ]], [[Կանադա]], [[Լիբանան]], [[Եթովպիա]], [[Բուլղարիա]], [[Մոնղոլիա]], [[Հունաստան]], [[Կուբա]], [[Թուրքիա]], [[Մեքսիկա]] և այլն) երիտասարդ երաժիշտներ։
1950-ական թթ. վերջից կոնսերվատորիայում սովորում են արտասահմանյան երկրների ([[ԱՄՆ]], [[Ուրուգվայ]], [[Կանադա]], [[Լիբանան]], [[Եթովպիա]], [[Բուլղարիա]], [[Մոնղոլիա]], [[Հունաստան]], [[Կուբա]], [[Թուրքիա]], [[Մեքսիկա]] և այլն) երիտասարդ երաժիշտներ։


1938-ից կոնսերվատորիային կից գործում է [[Պյոտր Չայկովսկի|Պյոտր Չայկովսկու]] անվան [[Երևանի երաժշտական դպրոց]]ը։
1938-ից կոնսերվատորիային կից գործում է [[Պյոտր Չայկովսկի|Պյոտր Չայկովսկու]] անվան [[Երևանի երաժշտական դպրոց]]ը։


[[1973]]-ին պարգևատրվել է ԽՍՀՄ [[Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան]]ով։
[[1973]]-ին պարգևատրվել է ԽՍՀՄ [[Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան]]ով։
Տող 58. Տող 58.


== Ֆոնդեր ==
== Ֆոնդեր ==
Հետպատերազմյան տարիներին կազմվել է հազվագյուտ լարային նվագարանների հարուստ հավաքածու։
Հետպատերազմյան տարիներին կազմվել է հազվագյուտ լարային նվագարանների հարուստ հավաքածու։


Կոնսերվատորիայի գրադարանն ունի շուրջ 160000 նոտային և գրքային ֆոնդ, մեծ ձայնադարան՝ դասական և ժամանակակից երաժշտության ձայնագրություններով։
Կոնսերվատորիայի գրադարանն ունի շուրջ 160000 նոտային և գրքային ֆոնդ, մեծ ձայնադարան՝ դասական և ժամանակակից երաժշտության ձայնագրություններով։


== Ուսանողներ ==
== Ուսանողներ ==
1992-1993 ուսումնական տարում կոնսերվատորիան ունեցել է 1161 ուսանող, որոնցից 243-ը՝ հեռակա, 38-ը` արտասահմանցի (այդ թվում` սփյուռքահայ)։
1992-1993 ուսումնական տարում կոնսերվատորիան ունեցել է 1161 ուսանող, որոնցից 243-ը՝ հեռակա, 38-ը` արտասահմանցի (այդ թվում` սփյուռքահայ)։


== Բաժիններ ==
== Բաժիններ ==
Տող 75. Տող 75.


== Դասախոսներ ==
== Դասախոսներ ==
Ուսուցիչների ընդհանուր թիվը (1993 թ. տվյալներով)՝ 300 (2 [[գիտությունների դոկտոր]], 35 [[դոցենտ]] և [[Գիտությունների թեկնածու|գիտության թեկնածու]])։
Ուսուցիչների ընդհանուր թիվը (1993 թ. տվյալներով)՝ 300 (2 [[գիտությունների դոկտոր]], 35 [[դոցենտ]] և [[Գիտությունների թեկնածու|գիտության թեկնածու]])։


== Ռեկտորների (տնօրենների) ցանկ ==
== Ռեկտորների (տնօրենների) ցանկ ==
Տող 123. Տող 123.


{{ՀՍՀ}}
{{ՀՍՀ}}

[[Կատեգորիա:Հայաստանի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ]]
[[Կատեգորիա:Հայաստանի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ]]
[[Կատեգորիա:Հայկական երաժշտություն]]
[[Կատեգորիա:Հայկական երաժշտություն]]

10:08, 24 Մայիսի 2014-ի տարբերակ

Պատկեր:Erevan State Conservatory.JPG
Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա

Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության երաժշտական բարձրագույն ուսումնական հաստատություն Երևանում։ 1946-ին կոչվել է Կոմիտասի անունով։ Մասնաճյուղը գտնվում է Գյումրիում։

Պատմություն

Սկիզբ

Հիմնադրվել է 1921 թ. Ռոմանոս Մելիքյանի (նա դարձել է նաև առաջին տնօրենը) կողմից, որպես երաժշտական ստուդիա։ Հատուկ երաժշտական ուսումնական հաստատությունների բացակայության պատճառով ուսումնական աշխատանքները իրականացվել են երեք բաժիններով՝ ստորին (երեք տարի), միջնակարգ (չորս տարի) և բարձր (երկու տարի)։

1920-ական թթ. կոնսերվատորիայում գործել են մասնագիտական հետևյալ դասարանները՝

1923-ին կոնսերվատորիայի լարային քառյակի (Ա. Գաբրիելյան, Դ. Սողոմոնյան, Ա. Կոտլյարևսկի, Վ. Ավետիքյան) կատարմամբ Երևանում առաջին անգամ հնչեցին Հայդնի, Մոցարտի, Բեթհովենի, Չայկովսկու, Գլազունովի կվարտետները։

Պատկեր:Սպենդիարյան.jpg
Հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախմբի հիմնադիրներից մեկը` Ալեքսանդր Սպենդիարյանը

Կոնսերվատորիայի ուսանողները Հայաստանի շրջաններում գրառել են ժողողովրդական երգեր, կազմակերպել երգչախմբեր և համերգներ։

1924-ին Ալեքսանդր Սպենդիարյանի և տնօրեն Ա. Ադամյանի ջանքերով կոնսերվատորիայում կազմակերպվել է հայկական առաջին սիմֆոնիկ նվագախումբը։

1927-1928-ին (տնօրեն՝ Ա. Տեր-Ղևոնդյան) հիմնադրվել է կոնսերվատորիայի օպերային ստուդիան (առաջին դիրիժորը՝ Ս. Չարեքյան), բեմադրվել հատվածներ «Ֆաուստ», «Եվգենի Օնեգին», «Աիդա» օպերաներից, նպաստել պետական օպերային թատրոնի հիմնադրմանը։ Հետագայում մեծացել է նվագախմբային և օպերային դասարանների դերը կատարողներ պատրաստելու գործում (դիրիժորներ՝ Կոնստանտին Սարաջև, Գևորգ Բուդաղյան, Ս. Չարեքյան, Միքայել Մալունցյան, Ռաֆայել Մանգասարյան

1926-1927 ուսումնական տարում Ս. Օգանեզաշվիլին (Օհանյան) հիմնադրել է արևելյան բաժին, որը գործել է տասը տարի, 1927-ին Ս. Մելիքյանի ղեկավարած ուսանողական երգչախումբը ելույթ է ունեցել Մոսկվայում, այնուհետև Թբիլիսիի կոնսերվատորիայում հանդես են եկել մենակատար-ուսանողները։

1930-ին կոնսերվատորիայում հիմնադրվել է ստեղծագործական դասարան (առաջին դասատուներ՝ Հ. Ստեփանյան, Ս. Բարխուդարյան և Վ. Տալյան), որի շրջանավարտների գործունեությունը նպաստել է ազգային երաժշտության կարևորագույն բնագավառների զարգացմանը, ազգային արվեստի ոճական սկզբունքների հաստատմանը, բազմաժանր երկերի ստեղծմանը, հայ երաժշտության համաշխարհային ճանաչմանը։

1937-ին հիմնադրվել է երաժշտագիտական բաժանմունք (հիմնադիրներ՝ Զ. Վարդանյան, Մ. Գասպարյան, Կ. Մելիք-Վրթանեսյան)։

Նախապատերազմական շրջան

1930-ական թթ. վերջից կոնսերվատորիայի մանկավարժական-մեթոդական, գիտակատարողական աշխատանքները համակարգավորվեցին ամբիոնների ստեղծմամբ՝

  • դաշնամուրային (Ա. Մնացականյան)
  • նվագախմբային (Դ. Լեկգեր)
  • դիրիժորական (Կ. Սարաջև)
  • վոկալ (Ն. Կարդյան)
  • պատմածեսական և կոմպոզիցիայի (Կոնստանտին Մելիք-Վրթանեսյան)
  • ընդհանուր դաշնամուրի (Ալեքսանդր Դոլուխանյան)

1936-1937 թթ., այնուհետև՝ 1940-1954-ին, կոնսերվատորիայի տնօրենն էր Կոնստանտին Սարաջևը։ 1930-ական թթ. վերջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին կոնսերվատորիայի մանկավարժական կազմը համալրվեց Մոսկվայի և Լենինգրադի կոնսերվատորիաների հայ շրջանավարտներով (Ռոբերտ Անդրեասյան, Հ. Բոգդանյան, Կ. Դոմբաև, Գեորգի Սարաջև), ԽՍՀՄ մշակութային կենտրոններից Երևան ժամանակավորապես տեղափոխված ականավոր երաժիշտներով (դաշնակահարներ Կ. Իգումնով, Վ. Զեյլիգեր, տավղահար Կ. Էրդելի, տեսաբաններ Ք. Քուշնարյան, Տ. Տեր-Մարտիրոսյան, Ա. Շահվերդյան)։

Հետպատերազմյան շրջան

Հետպատերազմյան տարիներին և հատկապես 1960-70-ական թթ. կոնսերվատորիան հասել է միութենական առաջատար կոնսերվատորիաների մակարդակին։ Նրա ուսանողները և շրջանավարտները պարբերաբար մասնակցել են կատարողների անդրկովկասյան, միութենական և միջազգային մրցույթներին։ Որակյալ մասնագետներ կրթելու գործում մեծ վաստակ ունեն նաև Էդուարդ Միրզոյանը, Գրիգոր Եղիազարյանը (ռեկտոր՝ 1954-1960-ին), Ղազարոս Սարյանը (ռեկտոր՝ 1960-ից), Ալեքսանդր Հարությունյանը, Ռոբերտ Աթայանը, Սերգեյ Կոպտևը, Գայանե Չեբոտարյանը, Գեորգի Տիգրանովը, Մ. Հարությունյանը, Աննա Բարսամյանը, Թաթուլ Ալթունյանը, Ջեմս Գյոզալյանը, Կ. Զաքարյանը, Թամարա Շահնազարյանը, Գոհար Գասպարյանը, Տաթևիկ Սազանդարյանը, Հեղինե Տեր-Ղևոնդյանը, Կ. Մալխասյանը, Աննա Ամբակումյանը, Ս. Բունիաթյանը, Մարջան Մխիթարյանը, Ա. Շամշյանը, Հ. Աբաջյանը, Լ. Գրիգորյանը, Գերոնտի Թալալյանը, Գևորգ Բուդաղյանը, Գուրգեն Ադամյանը, Հ. Ղասաբյանը, Մ. Խաչատրյանը և ուրիշներ։

Կոնսերվատորիայի ազգային դիրքորոշումը հիմնականում պայմանավորվեց հայ երաժշտության պատմությանը, հայ ժողովրդական ստեղծագործությանը, հայկական երաժշտության լադային համակարգին վերաբերող դասընթացների իրագործումով։ 1969-ից կոմպոզիցիայի ամբիոնին կից գործում է ժողովրդական ստեղծագործության կաբինետը (հիմնադիր և ղեկավար՝ Մարգո Բրուտյան)։ Կոնսերվատորիայի մասնագիտական հասունացմանը մեծապես նպաստել են մշտական կապը Մոսկվայի և Լենինգրադի կոնսերվատորիաների հետ, խորհրդային ականավոր երաժիշտների, հատկապես Դմիտրի Շոստակովիչի և Արամ Խաչատրյանի ստեղծագործական օգնությունը։ Կոնսերվատորիայում գործել է ենթակա բաժանմունք։ Կազմակերպվել է ասիստենտուրա-ստաժիրովկա, 1976-ից՝ միութենական նշանակություն ունեցող որակավորման բարձրացման ֆակուլտետ։ 1987-ից գործում է ժողովրդական երգեցողության բաժին, 1988-ից` հայկական երաժշտական բանահյուսության ամբիոն։

1950-ական թթ. վերջից կոնսերվատորիայում սովորում են արտասահմանյան երկրների (ԱՄՆ, Ուրուգվայ, Կանադա, Լիբանան, Եթովպիա, Բուլղարիա, Մոնղոլիա, Հունաստան, Կուբա, Թուրքիա, Մեքսիկա և այլն) երիտասարդ երաժիշտներ։

1938-ից կոնսերվատորիային կից գործում է Պյոտր Չայկովսկու անվան Երևանի երաժշտական դպրոցը։

1973-ին պարգևատրվել է ԽՍՀՄ Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։

Շրջանավարտներ

Գոյության ընթացքում կոնսերվատորիան ավարտել են 5800-ից ավելի երաժիշտներ, դրանց թվում (1979 թ. տվյալներով)՝ 5 ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, 22 ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, 35 արվեստի վաստակավոր գործիչ, 37 վաստակավոր արտիստ, 14 միջազգային մրցույթների և 7 միութենական մրցույթների դափնեկիրներ։

Ֆոնդեր

Հետպատերազմյան տարիներին կազմվել է հազվագյուտ լարային նվագարանների հարուստ հավաքածու։

Կոնսերվատորիայի գրադարանն ունի շուրջ 160000 նոտային և գրքային ֆոնդ, մեծ ձայնադարան՝ դասական և ժամանակակից երաժշտության ձայնագրություններով։

Ուսանողներ

1992-1993 ուսումնական տարում կոնսերվատորիան ունեցել է 1161 ուսանող, որոնցից 243-ը՝ հեռակա, 38-ը` արտասահմանցի (այդ թվում` սփյուռքահայ)։

Բաժիններ

Մասնագիտացումն ընթանում է հետևյալ բաժիններով՝

  • դաշնամուր
  • նվագախմբային գործիքներ
  • խմբավարություն
  • մեներգեցողություն
  • կոմպոզիցիա
  • երաժշտագիտություն

Դասախոսներ

Ուսուցիչների ընդհանուր թիվը (1993 թ. տվյալներով)՝ 300 (2 գիտությունների դոկտոր, 35 դոցենտ և գիտության թեկնածու

Ռեկտորների (տնօրենների) ցանկ

Հանրահայտ շրջանավարտներ

Աղբյուրներ

Գրականություն

  • Մ. Բերկո, Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա, Երևան, 1973 (հայերեն և ռուսերեն)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։