Գևորգ Բուդաղյան
| Գևորգ Բուդաղյան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Բնօրինակ անուն | հայ․՝ Բուդաղյան Գեորգի Երվանդի |
| Ի ծնե անուն | Գևորգ Երվանդի Բուդաղյան |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 15, 1899 Բաքու, Ռուսական կայսրություն |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 15, 1978 (79 տարեկանում) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | Դիրիժոր երաժշտական գործիչ |
| Շրջանավարտ | Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա |
Գևորգ Երվանդի Բուդաղյան (հոկտեմբերի 15, 1899, Բաքու, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 15, 1978, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ)), հայ դիրիժոր, երաժշտական գործիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1945)։
Երաժշտագետ Արմեն Բուդաղյանի հայրն է։
Բովանդակություն
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1929 թվականին ավարտել է Մոսկվայի կոնսերվատորիայի օպերային սիմֆոնիկ դիրիժորության դասարանը։ 1922-1929 թվականներին ղեկավարել է Մոսկվայի հայ մշակույթի տան երաժշտական խումբը։ 1929-1932 թվականներին եղել է Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավարը և գլխավոր դիրիժորը։ 1932-1958 թվականներին եղել է Երևանի օպերային թատրոնի դիրիժոր։ 1929-1978 թվականներին դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում: 1934-1936 թվականներին և 1949-1958 թվականներին եղել է կոնսերվատորիայի պրոռեկտորը[1]:
Ստեղծագործական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ղեկավարել է Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Ալմաստ», Հարո Ստեփանյանի «Քաջ Նազար», Կարո Զաքարյանի «Մարջան», Անուշավան Տեր-Ղևոնդյանի «Արևի ցոլքերում», Արմեն Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ» օպերաները, ինչպես նաև ռուս ու արևմտա-եվրոպական դասական երկացանկի գործեր։ Սպենդիարյանի երաժշտության հիման վրա գրված «Խանդութ» բալետի երաժշտական կոմպոզիցիայի հեղինակն է եղել (1945), ինչպես նաև՝ Սպենդիարյանի ստեղծագործությունների լիակատար (11 հատոր) հրատարակության խմբագիրը[2][3][4]:
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Պատվո նշան» շքանշան (4.11.1939)
- ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1945)
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երևանի Աբովյան փողոցում կա Գևորգ Բուդաղյանի հիշատակը հավերժացնող հուշատախտակ:
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Յերևանյան ետյուդներ: Որկեստրի համար, Ա. Սպենդիարյան, Դաշնամուրի վերածեց` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Յերկրորդ հրատարակություն, Յերևան, Պետհրատի յերաժշտական սեկտոր, 1930:
- Կանանց պար: «Ալմաստ» ոպերայից: Ա. Սպենդիարյան, Դաշնամուրի համար մշակեց` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Յերևան , Պետհրատ, 1933:
- Մի լար, բլբուլ: խոսք` Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյանի [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946:
- Առ սիրուհիս / Սպենդիարով Ա., խմբ.` Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1946:
- Արովելյան օրորոցի երգ / Սպենդիարով Ա., խմբ.` Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1946:
- Այ վարդ: Խոսք` Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946:
- Ղարիբ բլբուլ: [Սայաթ-Նովայի երգերից], խոսք` Սայաթ-Նովայի, Ա. Սպենդիարով, խմբագրություն ՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946:
- Աղջիկների պարը: Սպենդիարով Ա., խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947:
- Այնտեղ, այնտեղ, դեպ վեհ այն դաշտը: Ա. Սպենդիարյան, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947:
- Առ Հայաստան: Խոսք` Հովհ. Հովհաննիսյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան, թարգմանիչ` Բաղմոնտի [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947:
- Աշուղի երգը: «Ալմաստ» օպերայից: Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1948:
- Այ վարդ: Խոսք` Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբ.` Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1971:
- Ղարիբ բլբուլ: [Սայաթ-Նովայի երգերից]: Ա. Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, «Հայաստան», 1971:
- Առ սիրուհիս: Ա. Սպենդիարով, խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, «Հայաստան», 1971:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005
- ↑ Գևորգ Բուդաղյան (1899-1978)
- ↑ Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Գևորգ Բուդաղյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2018-10-04
- ↑ Арутюнян Б. Б. Будагян Геворк Ервандович // Театральная энциклопедия / под ред. С. С. Мокульского. — М.: Советская энциклопедия, 1961. — Т. 1.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Театральная энциклопедия. Том 1/Глав. ред. С. С. Мокульский - М.: Советская энциклопедия, 1961.- 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
