Գևորգ Բուդաղյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Գևորգ Բուդաղյան
Գևորգ Բուդաղյան.jpg
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անունԲուդաղյան Գեորգի Երվանդի
Ի ծնե անունԳևորգ Երվանդի Բուդաղյան
Ծնվել էհոկտեմբերի 15, 1899(1899-10-15)
Բաքու, Ռուսական կայսրություն
ԵրկիրFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ
Մահացել էհոկտեմբերի 15, 1978(1978-10-15) (79 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ՄասնագիտությունԴիրիժոր
երաժշտական գործիչ
ԿրթությունՄոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա
ՊարգևներՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ և «Պատվո նշան» շքանշան

Գևորգ Երվանդի Բուդաղյան (հոկտեմբերի 15, 1899(1899-10-15), Բաքու, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 15, 1978(1978-10-15), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ դիրիժոր, երաժշտական գործիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1945)։

Երաժշտագետ Արմեն Բուդաղյանի հայրն է։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1929 թվականին ավարտել է Մոսկվայի կոնսերվատորիայի օպերային սիմֆոնիկ դիրիժորության դասարանը։ 1922-1929 թվականներին ղեկավարել է Մոսկվայի հայ մշակույթի տան երաժշտական խումբը։ 1929-1932 թվականներին եղել է Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավարը և գլխավոր դիրիժորը։ 1932-1958 թվականներին եղել է Երևանի օպերային թատրոնի դիրիժոր։ 1929-1978 թվականներին դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում։ 1934-1936 թվականներին և 1949-1958 թվականներին եղել է կոնսերվատորիայի պրոռեկտորը[1]։

Գևորգ Բուղայանի հուշատախտակը Երևանում

Ստեղծագործական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ղեկավարել է Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Ալմաստ», Հարո Ստեփանյանի «Քաջ Նազար», Կարո Զաքարյանի «Մարջան», Անուշավան Տեր-Ղևոնդյանի «Արևի ցոլքերում», Արմեն Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ» օպերաները, ինչպես նաև ռուս ու արևմտա-եվրոպական դասական երկացանկի գործեր։ Սպենդիարյանի երաժշտության հիման վրա գրված «Խանդութ» բալետի երաժշտական կոմպոզիցիայի հեղինակն է եղել (1945), ինչպես նաև՝ Սպենդիարյանի ստեղծագործությունների լիակատար (11 հատոր) հրատարակության խմբագիրը[2][3][4]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երևանի Աբովյան փողոցում կա Գևորգ Բուդաղյանի հիշատակը հավերժացնող հուշատախտակ։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Երևանյան էտյուդներ։ Օրկեստրի համար, Ա. Սպենդիարյան, Դաշնամուրի վերածեց՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], երկրորդ հրատարակություն, Երևան, Պետհրատի երաժշտական սեկտոր, 1930։
  • Կանանց պար։ «Ալմաստ» օպերայից։ Ա. Սպենդիարյան, Դաշնամուրի համար մշակեց՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան , Պետհրատ, 1933։
  • Մի լար, բլբուլ։ Խոսք՝ Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյանի [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946։
  • Առ սիրուհիս / Սպենդիարով Ա., խմբ.՝ Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1946։
  • Արևելյան օրորոցի երգ / Սպենդիարով Ա., խմբ.՝ Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1946։
  • Այ վարդ։ Խոսք՝ Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946։
  • Ղարիբ բլբուլ։ [Սայաթ-Նովայի երգերից], խոսք` Սայաթ-Նովայի, Ա. Սպենդիարով, խմբագրություն՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1946։
  • Աղջիկների պարը։ Սպենդիարով Ա., խմբագիր` Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947։
  • Այնտեղ, այնտեղ, դեպ վեհ այն դաշտը։ Ա. Սպենդիարյան, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947։
  • Առ Հայաստան։ Խոսք՝ Հովհ. Հովհաննիսյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան, թարգմանիչ՝ Բաղմոնտի [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1947։
  • Աշուղի երգը։ «Ալմաստ» օպերայից։ Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, Հայպետհրատ, 1948։
  • Այ վարդ։ Խոսք՝ Ա. Ծատուրյանի, Ա. Սպենդիարով, խմբ.՝ Գ. Բուդաղյան նոտա, Երևան, Հայպետհրատ, 1971։
  • Ղարիբ բլբուլ։ [Սայաթ-Նովայի երգերից]։ Ա. Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, «Հայաստան», 1971։
  • Առ սիրուհիս։ Ա. Սպենդիարով, խմբագիր՝ Գ. Բուդաղյան [Նոտա], Երևան, «Հայաստան», 1971։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005 
  2. ↑ «Գևորգ Բուդաղյան (1899-1978)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-31-ին։ Վերցված է 2020-11-07 
  3. ↑ Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Գևորգ Բուդաղյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2018-10-04 
  4. ↑ Арутюнян Б. Б. Будагян Геворк Ервандович // Театральная энциклопедия / под ред. С. С. Мокульского. — М.: Советская энциклопедия, 1961. — Т. 1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Театральная энциклопедия. Том 1/Глав. ред. С. С. Мокульский - М.: Советская энциклопедия, 1961.- 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 582)։ CC-BY-SA-icon-80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գևորգ_Բուդաղյան&oldid=7991147» էջից