Էդգար Հովհաննիսյան

Էդգար Հովհաննիսյան
Հիմնական տվյալներ
Ի ծնե անուն	Էդգար Սերգեյի Հովհաննիսյան
Ծնվել է	հունվարի 14, 1930 Երևան Երևան
Երկիր	Հայաստան  ԽՍՀՄ
Մահացել է	դեկտեմբերի 27, 1998(1998-12-27) (տարիքը 68)Երևան Երևան
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	Կոմ­պո­զի­տոր

Էդգար Սերգեյի Հովհաննիսյան (1930, հունվարի 14, Երևան - 1998, դեկտեմբերի 27, Երևան), կոմպոզիտոր։ ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1962), ՀՀ (1972) և ԽՍՀՄ (1986) ժողովրդական արտիստ։

Կենսագրություն

Ավարտել է Երևանի կոնսերվատորիան (1953, դասատու՝ Գ. Եղիազարյան), Մոսկվայի կոնսերվատորիայի ասպիրանտուրան (1957, ղեկավար՝ Ա. Խաչատրյան)։ 1962-1968-ին՝ Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի տնօրեն, 1970-1974 թթ.՝ Հայկական ժողովրդական երգի-պարի համույթի, 1979-1984 թթ.՝ ՀՀ հեռուստատեսության և ռադիոյի կամերային երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավար, 1986-1991 թթ.՝ Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի ռեկտոր։ Հովհաննիսյան հայ երաժշտության զարգացմանը նպաստել է էական և ինքնատիպ ներդրումով՝ ժողովրդական և պրոֆեսիոնալ երաժշտության ավանդույթներից բխեցնելով նոր, համարձակ ստեղծագործական լուծումներ։ Ստեղծագործության հիմնական մոտիվներն են ժողովուրդը, նրա պատմությունն ու արդի կյանքը՝ հաղորդված խստաշունչ վիպականությամբ ու հերոսականությամբ, սուր դրամատիզմով ու նուրբ քնարականությամբ։ Կարևոր տեղ ունեն բալետները «Մարմար», 1957, «Երկնագույն նոկտյուրն», 1964, «Հավերժական կուռք», 1966, «Անտունի», 1969, Լերմոնտովի «Դիմակահանդես» դրամայի համար գրված Ա. Խաչատրյանի երաժշտության բալետային կոմպոզիցիա («Դիմակահանդես», 1982)]: Երաժշտաբեմադրական արվեստի արդի միտումներին համահունչ են «Սասունցի Դավիթ» օպերա-բալետը (1976), «Ճանապարհորդություն դեպի Արզրում» (ըստ Պուշկինի համանուն նոթերի) օպերան (1987)։ Հովհաննիսյանի կամերային և սիմֆոնիկ ստեղծագործությունն առանձնանում է բարոյափիլիսոփայական ընդհանրացումներով։ Լայնախոհությունը, դինամիզմը, ազգային լեզվի նորացումը բնորոշ են Դաշնամուրային կվինտետին (1955), սիմֆոնիաներին (1957, 1983, 1984), «Գողգոթա» սիմֆոնիկ պոեմին (1993), «Գրիգոր Նարեկացի» օրատորիային (1995), կվարտետներին (1950, 1958, 1964, 1981), թավջութակի Սոնատ-էպիտաֆիային (1975), կամերային նվագախմբի Կոնցերտ-բարոկկոյին (1984)։ Թավջութակի մենանվագ սոնատում (1970) ավանդական ցիկլային ձևին զուգորդված է Արևելքի երաժշտությանը բնորոշ արձակ-պատմողականություն։ Ազգային երգչախմբային գրակակության մեջ երաժշտատեխնիկական և հոգեբանական կերպարային կարևոր նորույթ դարձան Հովհաննիսյանի՝ ժողովրդական երգերի հիման վրա (40) և Վ. Տերյանի խոսքերով (20) խմբերգերը։ Հեղինակ է նաև քաղաքացիական հնչեղություն ունեցող «Էրեբունի-Երևան», «Արփա-Սևան», «Սարդարապատ» երգերի, թատերական և կինո երաժշտության։ ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր (1963-1971), ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավոր (1989-1991)։

Պարգևներ

• ՀԽՍՀ պետական մրցանակ, 1967
• ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1979
• Երիտասարդության և ուսանողների համաշխարհային փառատոնի դափնեկիր, (Մոսկվա, 1957)
• Արամ Խաչատրյանի անվան մրցանակ, 1984
• Տիտոգրադի պատվավոր քաղաքացի
• Երևանի պատվավոր քաղաքացի, 1998

Պատկերասրահ

• 

  Էդգար Հովհաննիսյանի հուշատախտակը Դիլիջանի կոմպոզիտորների ստեղծագործական տանը

• 

  Էդգար Հովհաննիսյանի հուշատախտակը Երևանում

Գրականություն

• Գասպարյան Ի., Էդգար Հովհաննիսյան, Երևան, 1969
• Генина Л., Эдгар Оганесян, М., 1959

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։