Ջովանի Լեոնե
.svg)
.svg){kind=small}
_crowned.svg){kind=small}
Ջովանի Լեոնե (իտալ.՝ Giovanni Leone, Իտալերեն արտասանություն՝ [dʒoˈvanni leˈoːne], նոյեմբերի 3, 1908[1][2][3][…], Նեապոլ, Իտալիա[4] - նոյեմբերի 9, 2001[1][5][2][…], Հռոմ, Իտալիա), իտալացի քաղաքական գործիչ, իրավաբան և պրոֆեսոր[7]։ Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության հիմանդիր անդամ։ 1971-1978 թվականներին զբաղեցրել է Իտալիայի նախագահի պաշտոնը[8]։ 1963 թվականի հունիս-դեկտեմբեր և 1968 թվականի հունիս-դետկեմբեր ամիսներին զբաղեցրել է Իտալիայի վարչապետի պաշտոնը[9]։ 1955-1963 թվականներին զբաղեցրել է Իտալիայի պատգամավորների պալատի նախագահի պաշտոնը[10]։
Լեոնեն եղել է իտալացի առաջին նախագահը, ով պաշտոնանկ է արվել սկանդալի պատճառով։ 1978 թվականին նա մեղադրվել է կաշառակերության մեջ․ հետագայում մեղադրանքները անհիմն են ճանաչվել, որից հետո նա վերահաստատվել է իր քաղաքական դիրքում[11]։
Վաղ տարիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լեոնեն ծնվել է 1908 թվականին Նեապոլում՝ Մաուրո և Մարիա Լեոնեների ընտանիքում։ Հայրը նշանավոր փաստաբան է եղել և իր մասնակցությունն է ունեցել Իտալիայի ժողովրդական կուսակցության կազմավորման գործում[12]։ Լեոնեն մեծացել է Պոմիլիանո դ’Արկոյում, որտեղ ավագ դպրոց է հաճախել և ավարտել ուսումը 1924 թվականին[13]։
1929 թվականին ավարտել է Նեապոլի համալսարանը[14]։ Հաջորդ տարում ստացել է հասարակական և քաղաքական գիտությունների աստիճան[15]։ Համալսարանում սովորելու ժամանակ դարձել է Կաթոլիկ շարժման մասնակից։ Համալսարանը ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցել Էնրիկո դե Նիկոլայի ընկերությունում։ Համատեղության կարգով Կամերինոյի համալսարանում եղել է քրեական դատավարության պրոֆեսոր[16]։
1930-ական թվականներին դարձել է Հարավային Իտալիայի ամենանշանավոր փաստաբաններից մեկը։ Այդ ժամանակ ընտրվել է նաև Քրեական Օրենքի Միջազգային Ասոցիացիայի իտալական բաժնի նախագահ[17]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ստանձնել է Նեապոլի ռազմական դատարանի դատավորի պաշտոնը։
Քաղաքական կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1945 թվականին Լեոնեն ընտրվել է Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության Նեապոլի նահանգային քարտուղար, այդ կերպ դառնալով կուսակցության գլխավոր դեմքերից մեկը։
1948 թվականի ապրիլին ստացած 60,000 ձայնով ընտրվել է Իտալիայի պատգամավորների պալատի անդամ[18]։ Չնայած այս ամենին Լեոնեն միաժամանակ շարունակել է իր փաստաբանի աշխատանքը ինչպես նաև դասախոսել է համալսարանում։
Իտալիայի պատգամավորների պալատի նախագահի պաշտոնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իր քաղաքական դիրքի, Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության բոլոր ներքին խմբակցությունների և Հիմնադիր ժողովի աշխատանքների ընթացքում մյուս քաղաքական ուժերի կողմից ձեռք բերված հարգանքի շնորհիվ 1950 թվականին Լեոնեն ստանձնել է Պատգամավորների պալատի փոխնախագահի պաշտոնը և ապա՝ 1955 թվականի մայիսին նախագահի պաշտոնը։ Այդ պաշտոնում նա մնացել է մինչև 1963 թվականի հունիսը[19]։
Իտալիայի վարչապետի պաշտոնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1963 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցությունը ստացել է ձայների 38%-ը, մինչդեռ Իտալիայի Կոմունիստական կուսակցությանը հաջողվել էր ստանալ ձայների 25%-ը[20]։ Հատկանշական է, որ Իտալիայի լիբերալ կուսակցությունը ձայների 7%-ը ստացել է Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության նախկին անդամներից, ովքեր դեմ են արտահայտվել Ամինտորե Ֆանֆանիի վարած քաղաքականությանը։ Ընտրական աջակցության նվազումով, 1963 թվականի հունիսի 22-ին Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության անդամների մեծամասնությունը որոշում է կայացնում Ֆանֆանիին փոխարինել Լեոնեի գլխավորած ժամանակավոր կառավարությունով[21]։
Որպես վարչապետ Լեոնեն առերեսվել է Իտալիայի հանրապետության ամենաողբերգալի իրադարձություններից մեկի՝ Վաիոնտ Դամի աղետի հետ[22]։ 1963 թվականի հոկտեմբերի 9-ին Մոնտե Տոկում տեղի ունեցած սողանքի հետևանքով տեղի ջրամբարներից մեկում մեգացունամի է առաջացել ինչը հանգեցրել է մի շարք քաղաքների և գյուղերի ավերմանը և 1917 մարդու մահվան[23]։
Լեոնեն մեղադրել է Իտալիայի Կոմունիստական կուսակցությանը տեղի ունեցած աղետից քաղաքական շահույթ ստանալու համար։
1963 թվականի դեկտեմբերին 5 ամիս պաշտոնավարելուց հետո Լեոնեն հրաժարական է տվել։ Նրա փոխարեն վարչապետի պաշտոնում նշանակվել է Ալդո Մորոն, վերջինս պաշտոնավարել է ավելի քան 4 տարի[24]։
Իտալիայի նախագահի պաշտոնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1971 թվականին Ամինտորե Ֆանֆանին որպես Քրիստոնա-դեմոկրատական առաջադրվել է Իտալիայի Հանրապետության նախագահի պաշտոնի համար։ Սակայն բազում անհաջող փորձերից հետո Ֆանֆանին լքել է պայքարը։ 22-րդ ընտրափուլում Լեոնեն Քրիստոնա-դեմոկրատական կուսակցության կողմից ընտրվել է որպես նախագահի թեկնածու։ 23-րդ ընտրափուլում 996 քվեարկողներից ստացել է 518 ձայն և հաղթանակ տարել։ 1971 թվականի նախագահական ընտրություններ համարվում է Իտալիայի հանրապետության պատմության տևողությամբ ամենաերկար նախագահական ընտրությունները[25]։
Իր նախագահության տարիներին Լեոնեն առերեսվել է բավականին բարդ քաղաքական և սոցիալական իրավիճակների։ Պաշտոնավարման առաջին ամիսներին պատրաստվում էր հաստատել պալատների վաղաժամ լուծարումը։ Այս որոշումը Լեոնեն կայացրել է արժանանլով քաղաքական մյուս կուսակցությունների մեծ մասի հավանությանը։ Այս որոշման համար Լեոնեն ընդդիմության կողմից քննադատության է արժանացել։ 152 կողմ և 158 դեմ ձայների հարաբերակցությամբ կառավարությունը չի արժանացել Սենատի վստահությանը և որպես հետևանք 9 օր հետո հրաժարական է ներկայացրել[26]։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2001 թվականի սեպտեմբերի 25-ին՝ իր 93-րդ տարեդարձից շաբաթներ առաջ, համաձայն Իտալիայի վարչապետի հրամանագրի Լեոնեն ճանաչվել է Իտալիայի Հանրապետության պատվավոր նախագահ[27]։ Լեոնեն մահացել է 2001 թվականի նոյեմբերի 9-ին՝ Հռոմում[28]։
Ընտրությունների պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Տարեթիվ | Պալատ | Ընտրատարածք | Կուսակցություն | Ձայներ | Արդյունք | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1946 | Հիմնադիր ժողով | Նեապոլ-Կազերտա | ՔԴ | 31,962 |  Ընտրվել է
| |
| 1948 | Իտալիայի պատգամավորների պալատ | Նեապոլ-Կազերտա | ՔԴ | 60,007 | Ընտրվել է
| |
| 1953 | Իտալիայի պատգամավորների պալատ | Նեապոլ-Կազերտա | ՔԴ | 66,165 | Ընտրվել է
| |
| 1958 | Իտալիայի պատգամավորների պալատ | Նեապոլ-Կազերտա | ՔԴ | 206,182 | Ընտրվել է
| |
| 1963 | Իտալիայի պատգամավորների պալատ | Նեապոլ-Կազերտա | ՔԴ | 160,498 | Ընտրվել է
| |
Նախագահական ընտրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| 1971 թվականի նախագահական ընտրություն (23-րդ ընտրություն) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Թեկնածու | Կուսակցություն | Ձայներ | % | |
| Ջովանի Լեոնե | Քրիստոնա-դեմոկրատական | 518 | 51.4 | |
| Պիետրո Նեննի | Իտալական սոցիալիստական | 408 | 40.5 | |
| Այլ / Անվավեր ձայներ | 82 | 8.1 | ||
| Ընդհանուր | 1,008 | 100.0 | ||
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Леоне Джованни // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ Tito Lucrezio Rizzo (2012). Parla il Capo dello Stato: sessanta anni di vita repubblicana attraverso il Quirinale 1946–2006. Gangemi Editore spa. էջ 123. ISBN 978-88-492-7460-8.
- ↑ Giovanni Leone, il sesto presidente della Repubblica, Archivio Luce
- ↑ I Governo Leone, Camera dei Deputati
- ↑ Giovanni Leone, Camera dei Deputati
- ↑ Giovanni Leone: travolto da accuse infondate, il 15 giugno 1978 si dimette il 6° Presidente della Repubblica, Periodico Daily
- ↑ Giovanni Leone, Portale Storico della Presidenza della Repubblica
- ↑ Biografia di Giovanni Leone, Biografie online
- ↑ La violazione degli obblighi di assistenza familiare nel nuovo codice penale, Giovanni Leone
- ↑ Giovanni Leone – Dizionario Biografico, Enciclopedia Treccani
- ↑ Giovanni Leone, Patrimonio dell'Archivio Storico del Senato della Republica
- ↑ La biografia del Presidente Leone, Quirinale
- ↑ Elezioni del 1948 – Circoscrizione Napoli–Caserta, Ministero dell'Interno]
- ↑ Giovanni Leone – Presidenti della Camera dei Deputati
- ↑ Elezioni del 1963, Ministero dell'Interno
- ↑ I Governo Leone, camera.it
- ↑ Il 9 settembre 1963 il disastro del Vajont: commemorazioni in tutta la regione, Friuli Venezia Giulia
- ↑ «Vaiont Dam photos and virtual field trip». University of Wisconsin. Արխիվացված է օրիգինալից 29 July 2009-ին. Վերցված է 1 July 2009-ին.
- ↑ I Governo Moro, governo.it
- ↑ Elezione del Presidente della Repubblica, 1971, Senato della Repubblica
- ↑ La prima volta con i socialisti, la Repubblica
- ↑ Presidente Emerito, La Costituzione
- ↑ Honan, William H. (10 November 2001). «Giovanni Leone, Italy's Ex-President, Dies at 93». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 19 August 2018-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջովանի Լեոնե» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
| Քաղաքական պաշտոններ | ||
|---|---|---|
| Նախորդող՝ Ջովանի Գրոնկի |
Իտալիայի պատգամավորների պալատի նախագահ 1955–1963 |
Հաջորդող՝ Բրունետո Բուչարելի-Դուչի |
| Նախորդող՝ Ամինտորե Ֆանֆանի |
Իտալիայի վարչապետ 1963 |
Հաջորդող՝ Ալդո Մորո |
| Նախորդող՝ Ալդո Մորո |
Իտալիայի վարչապետ 1968 |
Հաջորդող՝ Մարիանո Ռումոր |
| Նախորդող՝ Ջուզեպե Սարագատ |
Իտալիայի նախագահ 1971–1978 |
Հաջորդող՝ Ալեսանդրո Պերտինի |
| |||||||||||||
| ||||||||||
.svg)
- Նեապոլի համալսարանի շրջանավարտներ
- Նոյեմբերի 3 ծնունդներ
- 1908 ծնունդներ
- Նեապոլ քաղաքում ծնվածներ
- Նոյեմբերի 9 մահեր
- 2001 մահեր
- Հռոմ քաղաքում մահացածներ
- Իտալիայում թաղվածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Իտալիայի նախագահներ
- Իտալիայի վարչապետներ
- Իտալիայի քաղաքական գործիչներ
- Իտալիայի ցմահ սենատորներ
- 20-րդ դարի իտալացի քաղաքական գործիչներ
- Իտալիայի սենատորներ
- Իտալացի իրավագետներ
- Իտալացի իրավաբաններ
- Իտալիայի ղեկավարներ
- Իտալիայի նախարարներ
- 21-րդ դարի իտալացիներ
- Քաղաքական գործիչներ
- 1928 ծնունդներ
- 20-րդ դարի իտալացիներ
- Իրավագետներ
- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի զինվորականներ
- Ակադեմիկոսներ
- Իտալացիներ
- 21-րդ դարի իտալացի քաղաքական գործիչներ
- Իտալիայում ծնվածներ
- Իտալիայի Հանրապետության սենատորներ
- 20-րդ դարի քաղաքական գործիչներ
- Բաղնիքի շքանշանի Մեծ Խաչի ասպետներ