Jump to content

Հայաստանն օլիմպիական խաղերում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հայաստանը Օլիմպիական խաղերում

Հայաստանի դրոշ
ԱՕԿ կոդ  ARM
ԱՕԿ Հայաստանի օլիմպիական կոմիտե
Կայքwww.armnoc.am
Օլիմպիական պատմություն
Ամառային խաղեր
Ձմեռային խաղեր
Այլ երկրների կազմում
Ռուսական կայսրություն (1900–1912)
Խորհրդային Միություն (1952–1988)
Միացյալ թիմ (1992)

Հայաստանն օլիմպիական խաղերում տարբեր տարիների ներկայացրել են հիմնականում հայ և ռուս մարզիկներ։ Հայ մարզիկներն օլիմպիական խաղերին մասնակցում են 1952 թվականից։ 1952-1988 թվականներին. Հայաստանը հանդես է եկել ԽՍՀՄ դրոշի ներքո։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո՝ 1992 թվականին նախկին խորհրդային հանրապետությունները հանդես եկան ԱՊՀ դրոշի ներքո։ 1996 թվականից սկսած հայաստանցի մարզիկներն օլիմպիական խաղերում հանդես են գալիս Հայաստանի դրոշի ներքո։ Ընդհանուր հաշվով Խորհրդային Հայաստանը (ԽՍՀՄ կազմում), ԱՊՀ և Հայաստանի Հանրապետությունը ներկայացնող մարզիկները Օլիմպիական խաղերում նվաճել են չեմպիոնի 33 ոսկե մեդալ, 16 մարզիկներ ձեռք են բերել 23 արծաթե մեդալ, 16 մարզիկներ արժանացել են 20 բրոնզե մեդալ (2003 թվականի տվյալներով)[1][2]

2016 թվականի օգոստոսի 17-ին, Ռիոյի ամառային օլիմպիական խաղերում Արթուր Ալեքսանյանը հռչակվեց հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտի օլիմպիական չեմպիոն՝ նվաճելով անկախ Հայաստանի պատմության երկրորդ օլիմպիական ոսկե մեդալը (Ատլանտայի օլիմպիական խաղերում Արմեն Նազարյանի նվաճած ոսկուց հետո)։

Հայ մարզիկներն օլիմպիական խաղերին սկսել են մասնակցել 1912 թվականին կայացած 5-րդ խաղերից։

Ըստ հայ մատենագրության՝ առաջին հայը, ով մասնակցել է խաղերին, եղել է Տրդատ Առաջին թագավորը՝ Արշակունիների արքայատոհմից։

Հայ պատմաբան Մովսես Խորենացու շնորհիվ է հայտնի, որ օլիմպիական չեմպիոն դարձած առաջին հայը եղել է Տրդատ III Արշակունին, ով հաղթել է 281 թվականի Օլիմպիական խաղերում։

393 թվականին Հունաստանում հայոց Արշակունի թագավոր՝ Վարազդատը կռփամարտի մրցումներում հաղթել է և նրա անունը դրոշմվել է մարմարյա սալին՝ որպես վերջին օլիմպիադայի հաղթանակող[3]։

Մեդալների աղյուսակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամառային խաղերի մեդալներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղեր Մարզիկներ Ոսկի Արծաթ Բրոնզ Ընդամենը Դիրք
1952–1988 Որպես ԽՍՀՄ հավաքականի մաս
Իսպանիա Բարսելոնա 1992 որպես Միավորված հավաքականի մաս
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Ատլանտա 1996 32 1 1 0 2 45
Ավստրալիա Սիդնեյ 2000 25 0 0 1 1 71
Հունաստան Աթենք 2004 18 0 0 0 0 -
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 25 0 0 6 6 78
Միացյալ Թագավորություն Լոնդոն 2012 25 0 1 2 3 60
Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո 2016 33 1 3 0 4 36
Ճապոնիա Տոկիո 2020
Ընդամենը 2 5 9 16 86

Մեդալները ըստ ձմեռային խաղերի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղեր Մարզիկներ Ոսկի Արծաթ Բրոնզ Ընդամենը Դիրք
1952–1988 Որպես ԽՍՀՄ հավաքականի մաս
Ֆրանսիա Ալբերվիլ 1992 որպես Միավորված հավաքականի մաս
Նորվեգիա Լիլիհամեր 1994 2 0 0 0 0 -
Ճապոնիա Նագանո 1998 7 0 0 0 0 -
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Սոլթ Լեյք Սիթի 2002 9 0 0 0 0 -
Իտալիա Թուրին 2006 5 0 0 0 0 -
Կանադա Վանկուվեր 2010 4 0 0 0 0 -
Ռուսաստան Սոչի 2014 4 0 0 0 0 -
Ընդամենը 0 0 0 0 -

Մեդալներ ըստ սպորտաձևի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սպորտաձև Ոսկի Արծաթ Բրոնզ Ընդամենը
Ըմբշամարտ 2 3 3 6
Ծանրամարտ 0 2 5 7
Բռնցքամարտ 0 0 1 1
Ընդամենը 2 5 9 16

Մեդալակիրների ցանկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեդալ Անուն Խաղեր Սպորտաձև Մրցույթ
 Ոսկի Արմեն Նազարյան Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Ատլանտա 1996 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 52 կգ
 Արծաթ Արմեն Մկրտչյան Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Ատլանտա 1996 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց ազատ ոճ մինչև 48 կգ
 Բրոնզ Արսեն Մելիքյան Ավստրալիա Սիդնեյ 2000 Ծանրամարտ Տղամարդկանց մինչև 77 կգ
 Բրոնզ Ջավախյան, ՀրաչիկՀրաչիկ Ջավախյան Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Բռնցքամարտ Տղամարդկանց մինչև 60 կգ
 Բրոնզ Տիգրան Գևորգի Մարտիրոսյան Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Ծանրամարտ Տղամարդկանց մինչև 69 կգ
 Բրոնզ Գևորգ Դավթյան Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Ծանրամարտ Տղամարդկանց մինչև 77 կգ
 Բրոնզ Տիգրան Վարդանի Մարտիրոսյան Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Ծանրամարտ Տղամարդկանց մինչև 85 կգ
 Բրոնզ Ռոման Ամոյան Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 55 կգ
 Բրոնզ Յուրի Պատրիկեև Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 2008 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական 120 կգ և ավելի
 Արծաթ Ջուլֆալակյան, ԱրսենԱրսեն Ջուլֆալակյան Միացյալ Թագավորություն Լոնդոն 2012 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 74 կգ
 Բրոնզ Խուրշուդյան, ՀռիփսիմեՀռիփսիմե Խուրշուդյան Միացյալ Թագավորություն Լոնդոն 2012 Ծանրամարտ Կանանց 75 կգ և ավելի
 Բրոնզ Արթուր Ալեքսանյան Միացյալ Թագավորություն Լոնդոն 2012 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 98 կգ
 Արծաթ Մարտիրոսյան, ՍիմոնՍիմոն Մարտիրոսյան Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո 2016 Ծանրամարտ Տղամարդկանց մինչև 105 կգ
 Արծաթ Հարությունյան, ՄիհրանՄիհրան Հարությունյան Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո 2016 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 66 կգ
 Ոսկի Ալեքսանյան, ԱրթուրԱրթուր Ալեքսանյան Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո 2016 Ըմբշամարտ Տղամարդկանց հունահռոմեական մինչև 98 կգ
 Արծաթ Մինասյան, ԳոռԳոռ Մինասյան Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո 2016 Ծանրամարտ Տղամարդկանց 105 կգ և ավելի

Ժամանակակից Օլիմպիական խաղեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հրանտ Շահինյան - ոսկե մեդալներ՝ մարմնամարզության թիմային մրցույթներում և օղակների վրա վարժությունում, արծաթե մեդալներ՝ բազմամարտում և նժույգաթափում։
  • Ալբերտ Ազարյան - ոսկե մեդալներ մարմնամարզության թիմային մրցույթներում և օղակների վրա վարժությունում։
  • Վլադիմիր Ենգիբարյան - ոսկե մեդալ՝ բռնցքամարտ (մինչև 63.5 կգ քաշային կարգում)։
  • Իգոր Նովիկով - ոսկե մեդալ՝ ժամանակակից հնգամարտի թիմային մրցումներում։
  • Ալբերտ Ազարյան - ոսկե մեդալ՝ օղակների վրա վարժություններում, արծաթե մեդալ՝ թիմային մրցույթներում։
  • Իգոր Նովիկով - արծաթե մեդալ՝ ժամանակակից հնգամարտի անհատական մրցումներում։
  • Վալենտին Չեռնիկով - բրոնզե մեդալ՝ սուսերամարտի թիմային մրցումներում, արծաթե մեդալ՝ անհատականում։
  • Իգոր Նովիկով - ոսկե մեդալ՝ թիմային մրցումներում, արծաթե մեդալ անհատականում։
  • Արմեն Նազարյան - ոսկե մեդալ՝ հունահռոմեական ըմբշամարտ (մինչև 52 կգ քաշային կարգ)։
  • Արմեն Մկրտչյան - արծաթե մեդալ՝ ազատ ըմբշամարտ (մինչև 48 կգ քաշային կարգ)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Ալբերտ Փարսադանյան, «Գիտելիքների շտեմարան», 1-ին հատոր, էջ 152
  2. Հայաստանի ազգային Օլիմպիական կոմիտեի կայքը
  3. Հայկական Սովետական Հանրագիտարան