Իվանյան (Ասկերանի շրջան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Տանձատափ (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Իվանյան | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Ասկերանի | |
| Համայնք | Խոջալուի շրջան | |
| ԲԾՄ | 582 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 1397[1] մարդ (2015) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 26 | |
| ||
Իվանյան, գյուղ Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում՝ Ասկերան շրջկենտրոնից գտնվում է 6 կմ, իսկ Ստեփանակերտից` 10 կմ արևելք։ Ունի ինքնակառավարման ենթակառուցվածքներ, մշակույթի տուն, բուժկետ, միջնակարգ դպրոցում։
Անվանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գյուղն անվանված է հայ ռազմական գործիչ, գեներալ-լեյտենանտ, արցախյան ազատամարտի մասնակից Քրիստափոր Իվանյանի անունով։
Խորհրդային ժամանակաշրջանում բնակավայրը կոչվում էր Խոջալու։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1077.8 հա տարածք, որից 75.16 հա գյուղատնտեսական նշանակության։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[3].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 1021 | 1090 | 1198 |
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իվանյան համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում է 1397 մարդ, կա 346 տնտեսություն[4]։ Իվանյան համայնքի հյուսիս-արևելքով հոսում է Կարկառ գետը։ Ջրամատակարարումն իրականցվում է պետության կողմից` կենտրոնացված ինքնահոս եղանակով, համակարգը սնվում է 1 ակունքից։ Համայնքի տարածքում առկա է թվով 4 աղբյուրներ` Զինվորի, Հույսի, Շինամեջի և Հիշատակի։ Ոռոգման ջրի համար գործել են այօր չգործող արտեզյան երկու ջրհորներ։ Համայնքն ապահովված է էլեկտրաէներգիաով, առկա է նաև գազամատակարարման համակարգ։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ինչպես վկայում են 20-րդ դարավերջին և 1950-ական թվականներին Կատարված հնագիտական ուսումնասիրությունները (Ռեոսլեր, Կուչնարյովա և ուրիշներ) այդտեղ նախկինում մի նշանավոր բնակավայր է եղել, որի պատմությունն սկսվում է մ.թ.ա 2-րդից 1-ին հազարամյակից։ Խոջալուի կուրգանը կառուցված է եղել ողորկ գետաքարերից, որի մեջ քարարկղ (սարկոֆագ) էր։ Եղել են բրոնզե իրեր, թռչուն, մուրճ, մատանի, որի վրա թռչնի գլուխ, հագուստների ու ամանների զարդարանք, գոտու թիթեղների մնացորդներ` նուրբ խորագրություններով, ոսկե զարդարուն կտորների մնացորդներ, մարգարիտ, որի վրա նշաններ ( ըստ էության արձանագրություն, որը Ռեոսլերի կարծիքով մովաբերեն կամ նաբաթերեն է)։ Գտնվել են նաև օբսիդիսնից և եղջյուրաքարից պատրաստված նետերի ծայրեր, գարնելոից և այլ քարերից բազմաթիվ մարգարիտներ, ուլունքներ, կենդանու ոսկորներ, կենդանական կմախք, որի վրա իբրև զարդարանք` բրոնզե թիթեղ։ Ըստ Ռեոսլերի` տեղի բնակիչները կենդանիներին պաշտում էին, ինչպես եգիպտացիները իրենց Ապիսին։ Ռեոսլերի կարծիքով` այդտեղ` Կուր-Արաքս գետերի միջնամասում, հին ժամանակներում մշակութային մի մեծ տերություն է եղել[5]։ Ռեոսլի պեղած հնագիտական նյութերի մի մասը ժամանակին տեղ է գտել Թիֆլիսի Կովկասյան թանգարանում[6]։ Ներկայիս բնակավայրը կազմված է երկու թաղամասից, որոնք առանձին գյուղեր էին։ 1897 թվականին Համառուսաստանյան առաջին ընդհանուր մարդահամարի տվյալներով հաստատվում է այդ իրողությունը։ Ս. Սարգսյանի կարծիքով` Խոջալուն հնագույն Կասակ-Կասալայի ձևախեղումն է Կասալ-Խասալ-Խաչալ-Խաջալ-Խոջալ անցումներով և վերաբերում է ներկայիս Պատար գետակին, որը Կուսանաց լեռներից սկզբնավորվելով, հատվում է բնակավայրը, թափվում է Կարկառ գետ։
Տրանսպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համայքային ենթակայության ճանապարհներն ասֆալտապատ են, խճից և կոպճից, ճմշակված կապակցող նյութերից։ Տրանսպորտային կապը կարգավորված է։ Ուղևորափոխադրումներն իրականացվում են Ասկերան-Ստեփանակերտ-Ասկերան թիվ 101 և Նորագյուղ-Ստեփանակերտ-Նորագյուղ թիվ 118 միջշրջանային կանոնավոր ավտոբուսային երթուղիներով։
Գյուղի մոտակայքում է գտնվում Ստեփանակերտի օդանավակայանը։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Իվանյան գյուղի մուտքը -
Ստեփանակերտի օդանավակայան -
Իվանյան գյուղի միջնակարգ դպրոցը -
Խաղահրապարակ, Իվանյանում -
Հերոս Օնիկ Կարոյի Գրիգորյանին նվիրված հուշարձան -
Ստեփանակերտի օդանավակայան, Իվանյան -
Ծխախոտի հումք, Իվանյան -
Գյուղի տեսարաններից, Իվանյան -
Ծխախոտի գործարան, Իվանյան -
Կառուցվող շենք, Իվանյան -
Իվանյանի մանկապարտեզ -
Մանկապարտեզ, Իվանյան -
Հուշարձան, Իվանյան -
Տեսարան, Իվանյան -
Գինու գործարան, Իվանյան -
Գինու գործարանը ներսից, Իվանյան -
Իվանյանի համայնապատկերը -
Աղբյուր, Իվանյան -
Համայնապատկեր, Իվանյան -
Իսլամական դամբարան -
Իվանյանի համայնապատկեր -
Գործարան, Իվանյան
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Արցախի Հանրապետության մարդահաշիվ (անգլ.)
- ↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
- ↑ «ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ». stat-nkr.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
- ↑ Ազգագրական հանդես. Շուշի. 1895. էջեր 37–39.
- ↑ Museum Caukasicum, V,. Tiflis. 1902. էջեր 113–114.
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հ. Ղահրամանյան Տեղեկատու Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ տնտեսական բնութագրերի Երևան Ճարտարագետ
| |||||||||||||
