Մասնակից:Arpine Gyurjiyan/Ավազարկղ

Վենեսուելա, պաշտոնական անվանումը՝ Վենեսուելայի Բոլիվարական Հանրապետություն (իսպ.՝ República Bolivariana de Venezuela), գտնվում է Հարավային Ամերիկայի հյուսիսային ափին, բաղկացած է մայրցամաքային տարածքից և Կարիբյան ծովում գտնվող հսկայական թվով փոքր կղզիներից։ Մայրաքաղաքը և քաղաքային ամենախոշոր ագլոմերացիան Կարակասն է։ Քաղաքի տարածքի մակերեսը կազմում է 916,445 քառ. կմ (353,841 sq mi): Մայրցամաքային տարածքը հյուսիսում սահմանակցում է Կարիբյան ծովին և Ատլանտյան օվկիանոսին, արևմուտքում՝ Կոլումբիային, հարավում՝ Բրազիլիային, հյուսիս-արևելքում՝ Տրինիդադ և Տոբագոյին և արևելքում՝ Գայանային: Վերջինիս հետ կապված՝ Վենեսուելայի կառավարությունը հաստատում է, որ Վենեսուելային է պատկանում Գայանա Էսսեկիբոն, որն ունի ավելի քան 159,542 քառ. կմ (61,600 sq mi) տարածք: Ինչ վերաբերում է Գայանայի ծովամերձ տարածքներին՝ պետությունն իրականացնում է ինքնիշխանություն հետևյալ տարածքների վրա. ավելի քան 71,295 քառ. կմ (27,527 sq mi)՝ տարածքային ջրերից, 22,224 քառ. կմ (8,581 sq mi)՝ դրա հարակից գոտուց, 471,507 քառ. կմ (182,050 sq mi)՝ Կարիբյան ծովից և Ատլանտյան օվկիանոսից՝ որպես բացառիկ տնտեսական գոտի, և 99,889 քառ. կմ (38,567 sq mi)՝ մայրցամաքային ծանծաղուտից: Այս ծովային տարածքը սահմանակցում է 13 նահանգներից այդ տարածքներին: Երկիրն ունի կենսաբազմազանության չափազանց բարձր մակարդակ և աշխարհում մեծ թվով տեսակներ ունեցող երկրների շարքում զբաղեցնում է յոթերորդ տեղը: Որոշ բնակավայրեր ձգվում են արևմուտքից՝ Անդերից, մինչև հարավ՝ Ամազոնի դաշտավայրի խոնավ անտառներ՝ ընդարձակ Լյանոս հարթավայրի վրայով, ու արևելք՝ Կարիբյան ծովի ափ և Օրինոկո գետի դելտա:

Ներկայիս Վենեսուելայի տարածքը 1522 թ. դարձավ Իսպանիայի գաղութը` հակառակ տեղաբնիկ ժողովրդի դիմադրությանը: 1811 թ. այն առաջին իսպանա-ամերիկյան տարածքներից մեկն էր, որը հռչակեց իր անկախությունը, ինչը խաղաղ ճանապարհով հաստատվեց միայն 1821թ., երբ Վենեսուելան Մեծ Կոլումբիայի Դաշնության մաս էր կազմում: Երկիրն իր անկախությունն ամբողջությամբ վերականգնեց 1830թ.: 19-րդ դ. Վենեսուելան անցավ քաղաքական իրարանցման և ինքնակալության միջով՝ մնալով տարածաշրջանային կաուդիլյոների (ռազմական առաջնորդ) գերիշխանության տակ մինչև 20դ. կեսերը: Սկսած 1958թ. երկիրն ունեցավ մի շարք ժողովրդավար կառավարություններ: 1980-1990թթ. տնտեսական հարվածները հանգեցրին մի քանի քաղաքական ճգնաժամի, որոնց թվում է 1989թ. Կարակասոների մահացու ապստամբությունները, 1992թ. հեղաշրջման երկու փորձը և 1993թ. նախագահ Կառլոս Անդրես Պերեսի դեմ առաջադրված մեղադրանքը պետական միջոցները յուրացնելու մեջ: Գոյություն ունեցող կուսակցությունների միջև տեղի ունեցած վստահության փլուզումը առաջ բերեց նախկին հեղաշրջման մասնակից Ուգո Չավեսի հաղթանակը 1998թ. ընտրություններում և Բոլիվարական հեղափոխության մեկնարկին: Հեղափոխությունը սկսվեց 1999թ. Սահմանադրական ասամբլեայի ընտրությամբ, որն էլ մշակեց Վենեսուելայի նոր սահմանադրությունը: Նոր սահմանադրության համաձայն Վենեսուելայի անվանումը պաշտոնապես դարձավ Վենեսուելայի Բոլիվարական Հանրապետություն (իսպ.՝ República Bolivariana de Venezuela):

Վենեսուելայի ինքնիշխան պետությունը դաշնային նախագահական հանրապետություն է, որը բաղկացած է 23 նահանգից, մայրաքաղաքային շրջանից (ընդգրկելով Կարակասը) և դաշնային սեփականություններից (ընդգրկելով Վենեսուելայի օֆշորային գոտու կղզիները): Վենեսուելային է պատկանում նաև Էսսեկիբո գետից արևմուտք գտնվող այն ամբողջ տարածքը, որը մտնում է Գայանա պետության մեջ՝ 159,500 քառ. կմ (61,583 sq mi) մակերես ունեցող, այսպես կոչված՝ Գայանա Էսսեկիբոն կամ «Zona en Reclamación»-ը («Վեճերի ներքո գտնվող գոտին»): Վենեսուելան Լատինական Ամերիկայի ամենաբարձր ուրբանիզացման մակարդակ ունեցող երկրների թվում է. վենեսուելացիների ճնշող մեծամասնությունն ապրում է հյուսիսային հատվածի քաղաքներում, հատկապես մայրաքաղաքում (Կարակաս), որը նաև Վենեսուելայի ամենախոշոր քաղաքն է:

Երկրում նավթը հայտնաբերվել է 20դ. սկզբին, և ներկայումս Վենեսուելային է պատկանում աշխարհում ամենից հայտնի նավթի պաշարները, և Վենեսուելան աշխարհի նավթ արդյունահանող առաջատար երկրներից մեկն է: Նախկինում, դեռևս զարգացող երկիրն արդյունահանում էր այնպիսի գյուղատնտեսական ապրանքներ, ինչպիսին են սուրճն ու կակաոն, բայց նավթը կարճ ժամանակում գերազանցեց արդյունաբերության և պետական եկամտի մեջ: 1980-ական թթ. նավթի առատությունը հանգեցրեց արտաքին պարտքային ճգնաժամի և երկարատև տնտեսական ճգնաժամի: 1996թ. գնաճը հասավ իր գագաթնակետին՝ 100%, և 1995թ. աղքատության ցուցանիշը աճեց մինչև 66% (մինչև 1998թ.), երբ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն նվազեց այնքան, որքան կազմում էր 1963թ.՝ երրորդ տեղում 1978թ. իր առավելագույն մակարդակից: 2000-ական թթ. սկզբին նավթի գնի վերականգնման արդյունքում Վենեսուելան ձեռք բերեց նավթային ֆոնդ, ինչը չտեսնված էր սկսած 1980-ական թթ.: Այնուհետև Ուգո Չավեսի օրոք Վենեսուելայի կառավարությունը հիմնեց պոպուլիստական սոցիալական բարեկեցության քաղաքականություն, ինչն ի սկզբանե խթանեց Վենեսուելայի տնտեսությունը և բարձրացրեց սոցիալական ոլորտի ծախսերը՝ ժամանակավորապես նվազեցնելով տնտեսական անհավասարությունը և աղքատությունը ռեժիմի սկզբնական տարիներին: Սակայն նման պոպուլիստական քաղաքականությունը հետագայում դարձավ ոչ ադեկվատ՝ պետության անկման պատճառ հանդիսանալով, քանի որ կատարված չափազանցությունների (ներառյալ հանածո վառելիքի բացառիկ ծայրահեղորեն սուբսիդավորումը) հետևանքով պետության տնտեսությունը ապակայունացավ: Ապակայուն վիճակում հայտնված տնտեսությունը հանգեցրեց ճգնաժամի Բոլիվարական Վենեսուելայում՝ հարուցելով հիպերուֆլյացիա, տնտեսական մեծ ճգնաժամ, հիմնական պարենային դեֆիցիտ և գործազրկության, աղքատության հիվանդությունների, մանկական մահացության, թերասնման, հանցագործությունների ցուցանիշերի կտրուկ աճ: Մինչև 2017թ. վարկանիշային գործակալությունները հայտարարեցին, որ Վենեսուելան իր պարտականությունները չի կատարել` չմարելով իր պարտքերը: 2018թ. երկրի տնտեսական քաղաքականությունը առաջ բերեց ծայրահեղ հիպերուֆլյացիա՝ ըստ հաշվարկների ակնկալվելով, որ տարվա վերջին գնաճի ցուցանիշը կլինի 1,370,000%: Վենեսուելան հիմնադիր անդամ է հետևյալ կազմակերպություններում. ՄԱԿ, ԱՊԿ, ՀԱՄ, ԱԼԲԱ, ՄԵՐԿՈՍՈՒՐ, ԼԱԻԱ և ԻՊԿ:

Էթմոլոգիա

Ըստ ամենատարածված և ընդունված տարբերակի՝ 1499թ. Վենեսուելայի ափ է ուղևորվում մի արշավախումբ Ալոնսո դե Օխեդայի գլխավորությամբ: Մարակայբո լճի տարածքում գտնվող ցցերի վրա կառուցված տները իտալացի ծովագնաց Ամերիգո Վեսպուչիին հիշեցրին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքը, այդ իսկ պատճառով նա տարածաշրջանը կոչեց Veneziola կամ «Փոքր Վենետիկ»: Veneziola-ի իսպաներեն տարբերակն է Venezuela:

Մարտին Ֆերնանդես դե էնտիսոն՝ Վեսպուչիի և Օխեդայի խմբի անդամներից մեկը, այլ պատմություն պատմեց: Իր Summa de geografía աշխատությունում նա նշեց, որ իրենց խումբը գտել է տեղաբնիկ ժողովուրդներ, որոնք իրենց անվանում էին Veneciuela: Այսպիսով «Վենեսուելա» տեղանունը կարող է ծագած լինել նրանց մայրենի լեզվից:

Նախկինում, երկրի պաշտոնական անվանումներն էին Estado de Venezuela (1830–1856), República de Venezuela (1856–1864), Estados Unidos de Venezuela (1864–1953) և կրկին República de Venezuela (1953–1999):

Պատմություն

Մինչկոլումբոսյան պատմություն

Կուռք՝ քանդակած խեցիով, Լոս Ռոկես Արխիպելագ:

Ժայռապատկեր Վարայրա Ռեպանո ազգային այգում:

Ապացուցված է, որ ներկայիս Վենեսուելայի տարածքում մոտավորապես 15,000 տարի առաջվանից գոյություն են ունեցել մարդկային կացարաններ: Հայտնաբերվել են այդ ժամանակաշրջանից եկած տերևի ձև ունեցող գործիքներ, ինչպես նաև կտրող և հարթուռուցիկ քերող սարքեր, որոնք ի հայտ են եկել Վենեսուելայի արևմուտքում գտնվող Ռիո Պեդրեգալի գետափերի վերին տեռասներից: Հայտնաբերվել են վաղ պլեյտոցենում հայտնված որսի գտածոներ, ներառյալ՝ նիզակների ծայրեր, Վենեսուելայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող նմանատիպ մի շարք տեղանքներից՝ հայտնի որպես «էլ Ջոբո», որոնց ռադիոկարբոն թվագրումն է մ.թ.ա. 13,000-7,000թթ.:

Հայտնի չէ, թե որքան բնակչություն է ունեցել Վենեսուելան Իսպանիայի նվաճումից առաջ. ըստ հաշվարկների այն եղել է շուրջ մեկ միլիոն: Այսօր հայտնի տեղաբնիկ ժաղովրդից բացի, բնակչությունն ընդգրկել է այնպիսի պատմական էթնոսներ, ինչպիսիք են Կալինա (Կարիբներ), Աուակե, Քակուետիո, Մարիչե և Թիմոթո-Քուիկա: Մինչկոլումբոսյան Վենեսուելայում թիմոթո-քուիկական մշակույթն ամենաբարդ հասարակությունն էր ձևավորել՝ իր նախապես ծրագրված անփոփոխ գյուղերով, որոնց շրջապատում էին ոռոգվող, տեռասային դաշտերը: Նրանք նաև ջուր էին հավաքում բաքերում: Նրանց տները հիմնականում կառուցված էին քարից և փայտից և ունեին ծղոտե տանիքներ: Մեծ մասամբ նրանք խաղաղասեր էին և ապրում էին իրենց աճեցրած բերքով: Տեղական բերքն ընդգրկում էր կարտոֆիլ և ուլլուկո: Նրանք իրենցից հետո թողել են արվեստի գործեր, մասնավորապես անթրոպոմորֆիզմին վերաբերող խեցեգործություններ, բայց դրանց մեջ նշանակալից հուշարձաններ չկան: Նրանք հյուսում էին բանջարեղենի մանրաթելերը` բնակարանների համար գործվածքներ և գորգեր ստանալով: Նրանց պատվում են արեպան հայտնագործելու համար, ինչը վենեսուելական խոհանոցի հիմնական ուտեստն է:

Նվաճումից հետո երկրի բնակչությունն ակնհայտորեն նվազեց՝ հիմնականում նոր վարակիչ հիվանդությունների հետևանքով, որոնք տարածվել էին Եվրոպայից: Մինչկոլումբոսյան բնակչության երկու գլխավոր Հյուսիս-Հարավ առանցքը դեռ գոյություն ուներ, որը արևմուտքում աճեցնում էր եգիպտացորեն, իսկ արևելքում՝ հացարմատ: Լյանոսի ընդարձակ հատվածներում մշակում էր արվում ցելի փուլի ագրոտեխնիկական միջոցառումով և մշտական հաստատված գյուղատնտեսությամբ:

Թիմոթո-Քուիկաներին պատկանող տարածքը ներկայում, Մերիդա նահանգ, Վենեսուելա		Թիմոթո և Քուիկային պատկանող հողատարածքներ

Գաղութացում

Հիմնական հոդված՝ Կոնկիստա

Գերմանացի Վելզեր Արմադան՝ հետազոտելիս Վենեսուելան:

1498թ. դեպի Ամերիկաներ երրորդ ուղևորության ընթացքում, Քրիստափոր Կոլումբոսը նավարկեց Օրինոկո գետի Դելտայի մոտով և հասավ Պարիա ծոցի ափին: Զմայլվելով հոյակապ օֆշորի քաղցրահամ ջրի հոսանքով, ինչը նրան շեղեց իր ուղևորությունից դեպի արևելք՝ Կոլումբոսը Իզաբելլային և Ֆերդինանդին ուղղված նամակում հայտնեց, որ միգուցե հասել է դրախտի երկրի վրա (երկրային դրախտ).

Մեծ նշաններ կան Երկրային Դրախտում, քանի որ երկիրը հենց այնպիսին է, ինչպիսին նկարագրված է սուրբ և իմաստուն աստվածաբանների խոսքերում, որոնց մասին նշեցի: Ինչպես նաև մնացած բոլոր նշանները, որովհետև ես երբեք ո՛չ կարդացել եմ և ո՛չ էլ լսել նման մեծ քանակությամբ թարմ ջրի մասին, որը գտնվում է երկրի ներսում աղի ջրի հետ այդպես սերտ հարևանությամբ. բավական մեղմ ջերմությունն էլ է հավաստում այս ամենը. և եթե նշածս ջրերը սկիզբ չեն առնում դրախտից, ապա դա ավելի մեծ հրաշալիք է, քանի որ ես չեմ հավատում, որ այսպիսի ընդարձակ և խորը գետ երբևէ գոյություն է ունեցել աշխարհի երեսին:

Նուեստա Սենյորա դե Կարակաս, 1766թ.:

1522թ. Վենեսուելայի հիմնական տարածքը դարձավ Իսպանիայի գաղութը՝ իր առաջին մշտական բնակությունը հաստատելով Հարավային Ամերիկայում՝ ներկայումս Կումանա կոչվող քաղաքում: 16-րդ դ. Իսպանիայի թագավորը պայմանագրով Վենեսուելան զիջեց գերմանացի բանկային համակարգում գործող Վելսեր ազգանունը կրող ընտանիքին (Klein-Venedig, 1528-1546թթ.): Բնիկ caciques (ցեղի առաջնորդները)՝ Գուաիկայպուրոն (Կաղապար:Circa) և Տամանակոն (մահացել է 1573թ.) փորձեցին դիմադրել իսպանացիների հարձակումներին, սակայն նորեկներին հաջողվեց ի վերջո հպատակեցնել նրանց. Տամանակոն սպանվեց Կարակասի հիմնադիր Դիեգո դե Լոսադայի հրամանով:

16-րդ դ. իսպանացիների կողմից գաղութացվելու ժամանակ, որոշ տեղաբնիկ ժողովուդներ, ինչպես օրինակ՝ Մարիչեներից շատերը, լինելով Կալինայի սերունդները, դարձան Հռոմեական Կաթոլիկ եկեղեցու անդամ: Դիմադրող ցեղերից և առաջնորդներից որոշները հիշատակվում են այնպիսի տեղանքներում, ինչպիսիք են Կարակասը, Չակաոն և Լոս Տեկեսը: Վաղ գաղութային բնակավայրերը կենտրոնացան հյուսիսային ափում, բայց 18-րդ դ. կեսերին իսպանացիներն ավելի խորացան դեպի երկրի ներքին շրջաններն Օրինոկո գետի երկայնքով: Այդտեղ 1775-1776թթ. Եկուանան (ավելի ուշ հայտնի որպես Մակիրիտար) լուրջ դիմադրություն կազմակերպեց:

Վենեսուելայի՝ Իսպանիայի տիրապետության տակ գտնվող արևմտյան բնակավայրերը միավորվեցին Նոր Անդալուզիա մարզի հետ: 16-րդ դ. սկզբներից սկսած կառավարվելով Սանտո Դոմինոգոյի թագավորական աուդենցիայի կողմից՝ Վենեսուելայի մեծ մասը դարձավ Նոր Գրանադայի Փոխարքայության մաս 18-րդ դ. սկզբներին, և 1777թ. վերակազմավորվեց որպես ինքնավար գեներալ-կապիտանություն: 1567թ. կենտրոնական ափամենձ տարածաշրջանում հիմնվեց Կարակասը, որը շատ լավ դիրքում էր տեղակայված՝ գլխավոր տեղանքը լինելու համար, քանի որ գտնվում էր Լա Գուարայի ափամերձ նավահանգստում, որն էլ իր հերթին տեղակայված էր մի լեռնաշղթայի հովիտում՝ ապահովելով պաշտպանական ուժ ծովահենների դեմ և ավելի բեղմնավոր ու առողջ կլիմա:

Անկախություն և 19-րդ դար

Ազատամարտիկ Սիմոն Բոլիվար:

Մի շարք անհաջողության մատնված ապստամբություններից հետո 1811թ. հուլիսի 5-ին Վենեսուելան հռչակեց իր անկախությունը վենեսուելացի մարշալ Ֆրանսիսկո Միրանդայի գլխավորությամբ, որը կռվել էր Ամերիկայի հեղափոխության և Ֆրանսիայի հեղափոխության ժամանակ: Այս ամենի պատճառով սկսվեց Վենեսուելայի անկախության համար մղվող պատերազմը: 1812թ. Կարակասում ավերիչ երկրաշարժ տեղի ունեցավ հենց վենեսուելացի լյաներոների ապստամբության հետ միաժամանակ՝ օգնելով տապալել Վենեսուելայի առաջին հանրապետությունը: Վենեսուելայի երկրորդ հանրապետությունը հռչակվեց 1813թ. օգոստոսի 7-ին, որը մի քանի ամիս հետո նորից ջախջախվեց:

Նրանք ինքնիշխանություն ձեռք բերեցին միայն Սիմոն Բոլիվարից հետո` oգնություն ստանալով Խոսե Անտոնիո Պաեսից և Անտոնիո Խոսե Սուկրեից, որոնք հաղթեցին 1821թ. հունիսի 24-ին տեղի ունեցած Կարաբոբոյի ճակատամարտում: 1823թ. հուլիսի 24-ին Խոսե Պրուդենսիո Պադիլան և Ռաֆայել Ուրդանետան օգնեցին հաստատել Վենեսուելայի անկախությունը իրենց հաղթանակով Մարակայբո լճի ճակատամարտում: Նոր Գրանադայի կոնգրեսը Բոլիվարի ղեկավարությանն է հանձնում Գրանադայի բանակը. առաջնորդելով բանակը՝ Բոլիվարը ազատագրեց մի քանի երկրներ և հայտնաբերեց Մեծ Կոլումբիան:

1810թ. ապրիլի 19-ի հեղափոխությունը և Վենեսուելայի անկախության սկիզբը, հեղինակ՝ Մարտին Տովար-և-Տովար

Սուկրեն, ով բազմաթիվ հաղթանակներ էր տարել Բոլիվարի ճակատամարտերում, շարունակեց ազատագրել Էկվադորը, իսկ հետո դարձավ Բոլիվիայի երկրորդ նախագահը: Վենեսուելան մնաց Մեծ Կոլումբիայի մասը մինչև 1830թ., երբ Պաեսի գլխավորությամբ տեղի ունեցած ապստամբությամբ նորից հռչակվեց Վենեսուելայի անկախությունը. Պաեսը դարձավ նոր պետության առաջին նախագահը: Վենեսուելան կորցրել է բնակչության մեկ քառորդից մինչև մեկ երրորդը պատերազմի այդ երկու տասնամյակների ընթացքում, որը մինչև 1830թ. հաշվարկներով կազմում է մոտավորապես 800,000 հոգի:

Վենեսուելայի դրոշը կազմված է դեղին, կապույտ և կարմիր գույներից. դեղինը խորհրդանշում է երկրի հարստությունը, կապույտը Վենեսուելան Իսպանիայից բաժանող ծովը, իսկ կարմիրը՝ անկախության համար մղած հերոսական պայքարի զոհերի թափած արյունը:

Վենեսուելայում ստրկությանը վերջ դրվեց 1854թ.: Վենեսուելայի 19-րդ դ. պատմությունը հիմնականում բնութագրված է որպես քաղաքական իրարանցում և բռնապետական կանոնադրություն՝ ներառելով անկախացման համար պայքարի առաջնորդ Խոսե Անտոնիո Պաեսին, ով դարձավ նախագահ երեք անգամ և ծառայեց ընդհանուր 11 տարի 1830-1863թթ.: Այս ամենը հասցրեց Դաշնային պայքարին (1859-1863թթ.)՝ քաղաքացիական պատերազմին, որի հետևանքով հարյուր հազարավոր մարդիկ մահացան մի երկրում, որի բնակչությունը մեկ միլիոնը չի անցնում: Դարի երկրորդ կեսին մեկ ուրիշ կաուդիլյո Անտոնիո Գուսման Բլանկոն ծառայեց ընդհանուր 13 տարի 1870-1887թթ.՝ ընթացում այլ երեք նախագահների ծառայությունների միջամտություններով:

Վենեսուելայի անկախության հռչակումը, հեղինակ՝ Մարտին Տովար-և-Տովար

1895թ. Մեծ Բրիտանիայի հետ ունեցած երկարատև վեճը Գայանա Էսսեկիբոյի տարածքի համար, որը Բրիտանիան համարում էր Բրիտանական Գվիանայի մի մասը, իսկ Վենեսուելան՝ իրենց տարածքը, հրահրեց 1895թ. Վենեսուելայի ճգնաժամին: Վեճը վերածվեց դիվանագիտական ճգնաժամի, երբ վենեսուելացի լոբբիստ Ուիլյամ Լինդսեյ Սքրագսը փորձեց ապացուցել, որ Մեծ Բրիտանիայի վերաբերմունքը խնդրին ոտնահարում է Միացյալ Նահանգների 1823թ. «Մոնրոյի դոկտրինը», և օգտագործեց իր ունեցած ազդեցությունը Վաշինգտոն ԿՇ-ում այդ հարցի շուրջ նպատակ հետապնդելու համար: Այնուհետև ԱՄՆ նախագահ Գրովեր Կլիվլանդը ընդունեց դոկտրինի ավելի լայն մեկնաբանությունը, որով ոչ միայն արգելվում էր նոր եվրոպական գաղութներ ունենալը, այլ նաև հաստատվում էր, որ Ամերիկան խառնվելու իրավունք ունի այդ կիսագնդի հետ կապված ցանկացած հարցին: Մեծ Բրիտանիան ի վերջո ընդունեց միջնորդ դատարանի որոշումը, բայց բանակցությունների ավարտից հետո, դրա պայմանները թույլ տվեցին հորդորել ԱՄՆ-ին ուշադրություն դարձնել որոշ մանրամասների վրա: 1898թ. Փարիզում տրիբունալ գումարվեց վճիռ կայացնելու նպատակով և, 1899թ. որոշվեց, որ տարածաշրջանի մեծ մասը պատկանում է Բրիտանական Գվիանային:

1899թ. Կարակասում իշխանությունն անցավ Կիպրիանո Կաստրոյին նրա ընկեր Խուան Վիսենտե Գոմեսի աջակցությամբ, և երթ կազմակերպվեց Անդյան երկրների Տաչիրա նահանգում գտնվող նրա բազայի բանակի մասնակցությամբ: Կաստրոյի օրոք Վենեսուելան կուտակեց զգալի արտաքին պարտք, ինչպես նաև նախագահը հրաժարվեց վարձատրել Վենեսուելայի քաղաքացիական պատերազմի օտարազգի մասնակիցներին: Այս ամենը հանգեցրեց 1902-1903թթ. Վենեսուելայի ճգնաժամին, երբ Մեծ Բրիտանիան, Գերմանիան և Իտալիան մի քանի ամսով շրջափակեցին ռազմածովային տարածքները՝ մինչ Հաագայում գտնվող Միջնորդ դատարանի մշտական պալատի միջազգային որոշման ընդունումը: 1908թ. մեկ այլ կոնֆլիկտ առաջացավ Նիդերլանդների հետ, որը լուծում ստացավ, երբ Կաստրոն մեկնեց Գերմանիա բուժում ստանալու, և Խուան Վիսենտե Գոմեսն (1908-1935թթ.) անմիջապես պաշտոնանկ արեց նրան:

20-րդ դար

Վենեսուելայի դրոշը 1954-2006թթ.:

Մարակայբո լճում զանգվածային նավթային հանքավայրերի հայտնաբերումը Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Վենեսուելայի համար առանցքային է եղել և վերափոխել է երկրի տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսական ապրանքի արտահանման ուժեղ կախվածությունից: Դա հանգեցրեց տնտեսական թնդյունի, որը տևեց մինչև 1980-ական թթ., մինչ 1935թ. Վենեսուելայի մեկ շնչի հաշվով համախառն ներքին արդյունքը Լատինական Ամերիկայի ամենաբարձր ցուցանիշն էր: Գոմեսը մեծ օգուտ է քաղել դրանից, քանի որ կոռուպցիան ծաղկում էր, բայց միևնույն ժամանակ եկամտի նոր աղբյուրն օգնեց նրան կենտրոնացնել վենեսուելական պետությունը և զարգացնել իր հեղինակությունը:

Նա մնաց ամենաազդեցիկ մարդը Վենեսուելայում մինչև իր մահը 1935 թ., թեև երբեմն նա նախագահ էր դարձնում ուրիշներին: Գոմեկիստական բռնապետական (1935-1945թթ.) համակարգը հիմնականում շարունակվեց Էլազար Լոպես Կոնտրերասի օրոք, սակայն 1941թ.-ից Իսայաս Մեդինա Անգարիտայի օրոք թուլացավ: Անգարիտան մի շարք բարեփոխումներ է արել՝ ներառյալ բոլոր քաղաքական կուսակցությունների օրինականացումը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Հարավային Եվրոպայից ներգաղթը (հիմնականում Իսպանիայից, Իտալիայից, Պորտուգալիայից և Ֆրանսիայից) և աղքատ Լատինական Ամերիկայի երկրները զգալիորեն դիվերսիֆիկացրել են վենեսուելական հասարակությունը:

Ռոմուլո Բետանկուր (նախագահ՝ 1945-1948թթ., 1959-1964թթ.), Վենեսուելայի ժողովրդավար գլխավոր ակտիվիստներից մեկը:

1945թ. քաղաքացիական-ռազմական հեղաշրջումը տապալեց Մեդինա Անգարիտային և սկսեց ժողովրդավարական իշխանություն երեք տարիների ընթացքում (1945-1948թթ.) զանգվածային անդամակցության ժողովրդավարական գործողությունների ներքո. սկզբում՝ Ռոմուլո Բետանկուրի ներքո, մինչև Ռոմուլո Գալլեգոսը հաղթեց 1947թ. Վենեսուելայի նախագահական ընտրություններում (ընդհանուր առմամբ՝ Վենեսուելայում առաջին ազատ և արդար ընտրությունները): Գալլեգոսը կառավարեց այնքան ժամանակ, մինչև ռազմական խունտան տապալեց նրան Լուիս Ֆելիպե Լյովերա Պաես զորավարի, Մարկոս Պերես Խիմենեսի և Գալլեգոսի պաշտպանության նախարար Կառլոս Դելգադո Չալբաուդի գլխավորությամբ 1948թ. Վենեսուելայի հեղաշրջման ժամանակ:

Ամենահզոր մարդը զինվորական խունտայում (1948-1958թթ.) եղել է Պերես Խիմենեսը (չնայած Չալբաուդն էր տիտղոսկիր նախագահը), ում կասկածում էին Չալբաուդի մահվան մեջ, ով մահացել էր 1950թ. մի զարհուրելի առևանգման ժամանակ: Երբ խունտան անսպասելիորեն պարտվեց 1952թ. անցկացված ընտրություններում, նրանք անտեսեցին դրա արդյունքները և Պերես Խիմենեսին նշանակեցին նախագահ, որը ղեկավարեց մինչև 1958թ.: Այս շրջանում Վենեսուելայի տնտեսության ընդլայնումը հիմնված էր Վենեսուելայի ժողովրդի պարտքերի վրա, որը 1960-ական թթ. Վենեսուելայում տեղի ունեցած տնտեսական ճգնաժամի պատճառներից մեկն էր, երբ որոշ կարևոր նախագծեր, ինչպիսիք են Քաղաքային կենտրոն Էլ. Ռեկրեո դե Մարսել Բրաուերը Սաբանա Գրանդե թաղամասում գտնվող Ավենիդա Կասանովայի վրա, կաթվածահար էին եղել:

Պերես Խիմենեսի նախագահության տարիների ընթացքում պետությունը միջամտում էր տնտեսության ոլորտներին, որոնք ավանդաբար իրականացվում էին մասնավոր ընկերությունների կողմից: Պերես Խիմենեսի կառավարությունը բնութագրվում էր պետական կապիտալիզմով, այլ ոչ թե ազատական կապիտալիզմով: Դա հետագա ժողովրդավարական ռեժիմների պոպուլիստական և հայրենասիրական տնտեսական ռեժիմի նախադեպն էր: Ազգային մասնավոր ձեռներեցությունն ավելի քիչ տարածք ուներ աճելու և բարգավաճելու համար: Պետությունը մեծ կապիտալիստ էր Պերես Խիմենեսի Վենեսուելայում և խոշոր հյուրանոցային ցանցերի խոշորագույն բաժնետերն էր, ինչպես Շերատոնը:

Պերես Խիմենեսի կառավարության ժամանակ Վենեսուելայի պարտքը աճել է ավելի քան 25 անգամ և անցել է 175 միլիոնից մինչև ավելի քան 4,500 միլիոն բոլիվար   ընդամենը 5 տարվա ընթացքում (մոտավորապես 15 միլիարդ դոլար 2018թ.): Վենեսուելայի պարտքերի նկատմամբ անհանգստությունը հասավ զորանոցներին և ազգային բիզնեսին: Պերես Խիմենեսը պատասխանեց. «չկա պարտք, բայց կան պարտավորություններ»: Ֆինանսների նախարարը չկարողացավ համոզել Պերես Խիմենեսին, որ նա կարգադրի պարտքերը չեղյալ համարել: 1958թ. հունվարի 14-ի դրությամբ վենեսուելական գործարար համայնքը որոշեց ամբողջությամբ դուրս գալ վարչակարգից կառավարության փլուզումից 9 օր առաջ: Ռազմական բռնապետ Պերես Խիմենեսին ստիպեցին հեռանալ 1958թ. հունվարի 23-ին: Երիտասարդ ժողովրդավարության ամրապնդման համար երեք հիմնական քաղաքական կուսակցությունների (Ժողովրդավարական գործողություն (ԺԳ), Անկախ ընտրական քաղաքական կազմակերպությունների կոմիտե (ԱԸՔԿԿ) և Հանրապետական ժողովրդավարական միություն (ՀԺՄ), էական բացառությամբ Վենեսուելայի կոմունիստական կուսակցությունը) ջանքերով ստորագրվեց Պունտոֆիխո Պակտ իշխանության բաժանման մասին համաձայնագիր: Չորս տասնամյակ առաջին երկու կուսակցությունները գերիշխում էին քաղաքական լանդշաֆտի վրա:

1960-ական թթ. Ռոմուլո Էռնեստո Բետանկուր Բելլոյի (1959-1964թթ., երկրորդ անգամ) և Ռաուլ Լեոնի Օտերոյի (1964-1969թթ.) նախագահությունների ընթացքում էական պարտիզանական շարժումներ տեղի ունեցան, այդ թվում` Ազգային ազատագրական զինված ուժերը և Հեղափոխական ձախ շարժումը, որոնք առանձնացել էին  1960թ.-ից: Այդ շարժումների մեծ մասը Ռաֆայել Կալդերայի առաջին նախագահության օրոք (1969-1974 թթ.) իրենց զենքերը վայր դրեցին. Կալդերան հաղթել էր ԱԸՔԿԿ-ի 1968թ. ընտրություններում՝ լինելով առաջին կուսակցությունը «Ժողովրդավարական գործողությունից» հետո, որ ստանձնեց նախագահությունը ժողովրդավարական ընտրություններով: Նոր ժողովրդավարական կարգն ուներ իր հակառակորդները: 1960թ. Բետանկուրը ենթարկվեց Դոմինիկյան բռնապետ Ռաֆայել Թրուխիլլոյի կողմից նախատեսված հարձակմանը, և ձախակողմյանները, որոնց բացառել էին Պակտի համաձայնագրից, նախաձեռնել էին զինված ապստամբություն, նախապատրաստվելով Ազգային ազատագրական զինված ուժերում, Կոմունիստական կուսակցության և Ֆիդել Կաստրոյի հովանավորության տակ: 1962թ. նրանք փորձեցին ապակայունացնել ռազմական կորպուսը Կարուպանոյի և Պուերտո Կաբելոյի անհաջող ապստամբություններով: Միևնույն ժամանակ Բետանկուրը առաջ քաշեց միջազգային դոկտրինը, որում նա միայն ճանաչեց բնակչության քվեարկությամբ ընտրված կառավարությունները:

Այն սեղանը, որի վրա 1958թ. հոկտեմբերի 31-ին ստորագրվեց Պունտոֆիխո Պակտ համաձայնագիրը:

Մարկոս Պերես Խիմենեսի առաջ բերած պարտքի պատճառով Վենեսուելայում անհրաժեշտ էր տնտեսական ճշգրտման ծրագիր: 1960թ. Թոմաս Էնրիկե Կարրիլլո Բաթալան ձևավորեց տնտեսության վերականգնման ծրագիր: Շինարարական ոլորտը նոր շունչ ստացավ Վենեսուելայի Կենտրոնական բանկի «կրկնակի հաշվետվության» միջոցով: Տնտեսության վերականգնման ծրագիրը արդարացրեց իրեն, և 1964թ. Վենեսուելան կարողացավ վերադառնալ ֆիքսված փոխարժեքին արտարժույթի ազատ գնման և վաճառքի միջոցով: Այս համակարգը գործեց մինչև 1983թ. Վենեսուելայի Սև ուրբաթը՝ չնայած մոդելն արդեն ավարտվում էր յոթանասունականների վերջում: Ժողովրդավարական համակարգի համախմբումը և երկրի քաղաքական վերափոխման վախերի տարածումը նպաստեցին արտարժույթի պահանջարկի բարելավմանը՝ կայունացնելով զուգահեռ փոխարժեքի տոկոսադրույքը:

1950-1973թթ. ժամանակաշրջանի մեծ մասի ընթացքում Վենեսուելայի տնտեսությունը բնութագրվում էր կայունությամբ և երկարատև ուժով, գործոններով, որոնք որոշակիորեն նպաստեցին ֆիքսված փոխարժեքի տոկոսադրույքի պահպանմանն առանց մեծ անհարմարությունների: Կառլոս Անդրես Պերեսի նախագահության ժամանակ (1974-1979թթ., առաջին անգամ որպես նախագահ), արաբա-իսրայելական պատերազմի (Յոմ Քիփուրի պատերազմ) արդյունքում նավթի մեկ բարելի միջին գինը անցավ 3.71 դոլարից՝ հասնելով մինչև 10.53 դոլար, և 1981թ. շարունակեց աճել` գերազանցելով 29 դոլարը: 1973թ. հանրային հատվածի եկամուտն անցավ 18.960 միլիոն բոլիվարից և 1974թ. դարձավ 45.564 միլիոն: Տնտեսական բոնանսան նաև ուներ տնտեսական պղպջակներին բնորոշ առանձնահատկություններ, բայց վենեսուելացիները հիշում են «Ta barato, dame dos»-ը: Ֆոնդերի ավելացած ներհոսքը խնայողական և վարկային կազմակերպություններին և հիփոթեքային բանկերին նպաստեց հիփոթեքային վարկերի պորտֆելի աճին, որը նաև եռապատկվեց: Ընդհանուր առմամբ, Վենեսուելան բարգավաճ երկիր էր Ռոմուլո Բետանկուրի (1945-1948թթ., 1959-1964թթ.), Ռաֆայել Կալդերայի (1969-1974թթ., 1994-1999թթ.) և Կառլոս Անդրես Պերեսի (1974-1979թթ., 1989-1993թթ.) իշխանությունների օրոք: 1975թ. երկաթե արդյունաբերությունն ազգայնացվեց, իսկ հաջորդ տարի՝ նավթային արդյունաբերությունը՝ ստեղծելով Petróleos de Venezuela, S.A. (PDVSA): Թե՛ Կալդերան, թե՛ Պերեսը մասամբ խախտեցին Բետանկուրի դոկտրինը:

Սաբանա Գրանդե շրջան, Կարակաս (1954թ.):

1973թ. ընտրություններում Կառլոս Անդրես Պերեսի հաղթանակը համընկավ նավթային ճգնաժամի հետ, երբ Վենեսուելայի եկամուտն աճեց, քանի որ նավթի գները բարձրացան. 1976թ. նավթարդյունաբերություներն ազգայնացվեցին: Այն հանգեցրեց պետական ծախսերի զանգվածային աճին, սակայն նաև արտաքին պարտքերի մեծացումների աճին, որը շարունակվեց մինչև 1980-ականեր, երբ նավթի գների անկումը քայքայեց վենեսուելական տնտեսությունը: Քանի որ կառավարությունը սկսել էր արժեզրկել արժույթը, 1983թ. փետրվարին վենեսուելացիների կենսական չափանիշները կտրուկ նվազեցին՝ իրենց ֆինանսական պարտավորություններին դիմակայելու համար: Կառավարությունում մի շարք ձախողված տնտեսական քաղաքականություններ և ավելացող կոռուպցիան հանգեցրին աղքատության և հանցագործության աճին՝ վատթարացնելով սոցիալական ցուցանիշները, և բարձրացրին քաղաքական անկայունությունը:

Լուիս Հերրերա Կամպինսի (1979-1984թթ.) նախագահության ընթացքում ավարտվեցին կարևոր ենթակառուցվածքային աշխատանքները, ինչպիսիք էին Պարք կենտրոնական համալիրը, (որը դարձավ ամենամեծ բնակարանային համալիրը և  Լատինական Ամերիկայի ամենաբարձր աշտարակներից մեկը), Թերեզա Կարրենոյի մշակութային համալիրը (այդ ժամանակ Հարավային Ամերիկայում ամենամեծ մշակութային կենտրոնը), Բրիգիդո Իրիարտե մարզադաշտը և ՄԱԿ-ի զբոսայգին: Այդ աշխատանքների մեծ մասը նախապես պլանավորած էր: Մինչև 80-ականների կեսերը վենեսուելական տնտեսությունը ցույց տվեց շատ դրական վարքագիծ, որը բնութագրվում էր ներքին կամ արտաքին անհավասարակշռությունների, բարձր տնտեսական աճի բացակայությամբ՝ հիմնականում պայմանավորված այդ տարիների կայուն և շատ բարձր համախառն ֆիքսված ներդրումների շնորհիվ, 10 գործազրկության և բարձր գների կայունության պայմաններով: Սա հանգեցրեց միջին իրական աշխատավարձի կայուն աճին և կյանքի վիճակի բարելավմանը:

1983թ. Սև ուրբաթին բոլիվարն արժեզրկվեց՝ խթանելով ուժեղ տնտեսական ճգնաժամը, որը հարվածում էր Վենեսուելայի մայրաքաղաքի ամենակարևոր ֆինանսական այնպիսի կենտրոններին, ինչպիսին է օրինակ Սաբանա Գրանդեն: Խայմե Լուսինչիի կառավարության տարիներին (1984-1989թթ.) այդ խնդիրը լուծելու փորձ է արվել: Ցավոք, այն չհաջողվեց: Երկարատև արագացված տնտեսական ընդլայնումից հետո, որը տևեց վեց տասնամյակ, 1982թ. տների արժեքը ծայրահեղ բարձրացավ: Այս պատմական արժեքից սկսվում է համակարգային անկում, որը հասնում է 26 հարյուրի մինչև 2006թ., և որը ձևավորում է իրական եզակի փորձ ժամանակակից տնտեսական կյանքում: Այնուամենայնիվ, 1978թ. երկրի տնտեսական դեֆակտացումը սկսել է ցույց տալ իր առաջին նշանները:

1980-ական թթ. Պետական բարեփոխումների նախագահական հանձնաժողովը (ՊԲՆՀՀ) հայտնվեց որպես քաղաքական նորարարության մեխանիզմ: Վենեսուելան պատրաստվում էր իր քաղաքական համակարգի ապակենտրոնացման և տնտեսության դիվերսիֆիկացմանը՝ նվազեցնելով պետության խոշոր չափը: ՊԲՆՀՀ-ն գործում էր որպես նորարարական մեխանիզմ, ինչպես նաև ներառելով հարցեր քաղաքական օրակարգում, որոնք ընդհանուր առմամբ բացառվում էին հանրային քննարկումներում վենեսուելական ժողովրդավարական համակարգի հիմնական դերակատարների կողմից: Ամենաշատ քննարկված թեմաներն ընդգրկված էին  հանրային օրակարգում`ապակենտրոնացման, քաղաքական մասնակցութան, քաղաքաշինական, դատական բարեփոխումների և պետության նոր դերի տնտեսական նոր ռազմավարության մեջ: Ցավոք, երկրի սոցիալական իրականությունը դժվարացրեց փոփոխությունների կիրառումը:

1980-ականների և 1990-ականների տնտեսական ճգնաժամը հանգեցրեց քաղաքական ճգնաժամի, որի արդյունքում հարյուրավոր մարդիկ մահացան 1989թ. Կարակասոյի ապստամբություններում Կառլոս Անդրես Պերեսի նախագահության տարիներին (1989-1993թթ. երկրորդ անգամ), 1992թ. հեղափոխության երկու փորձին (փետրվար և նոյեմբեր) Ուգո Չավեսի գլխավորությամբ, նախագահ Կառլոս Անդրես Պերեսի (վերընտրվել է 1988թ.) իմպիչմենտին 1993թ. կոռուպցիայի համար և Ռամոն Խոսե Վելասկեսի (1993-1994թթ.) միջանկյալ նախագահությանը: Հեղափոխության առաջնորդ Ուգո Չավեսին ներում է շնորհվել 1994թ. մարտին նախագահ Ռաֆայել Կալդերայի կողմից (1994-1999թթ., երկրորդ անգամ), և մաքուր էջից սկել է նրա գործունեությունը և քաղաքական իրավունքների վերականգնումը: Դա հանգեցրեց նրան, որ հետագայում նրա նախագահական պաշտոնավարումը շարունակվեց 1999թ.-ից մինչև իր մահը 2013թ.՝ հաղթելով 1998թ., 2000թ., 2006թ. և 2012թ. ընտրություններում և 2004թ. նախագահական հանրաքվեում, միակ բացառությամբ 2002թ., երբ Պեդրո Կարմոնա Էստանգան դարձավ երկօրյա դե ֆակտո կառավարություն և Դիոսդադո Կաբելո Ռոնդոնը՝ մի քանի ժամով միջանկյալ նախագահ:

Բոլիվարական կառավարություն՝ 1999թ.-ից առ այսօր

Հիմնական հոդված՝ Բոլիվարական հեղափոխություն

Բոլիվարյան հեղափոխությունը վերաբերում է ձախ թևի պոպուլիզմի հասարակական շարժմանը և Վենեսուելայում տեղի ունեցող քաղաքական գործընթացներին, որը գլխավորում էր Վենեսուելայի վերջին նախագահ Ուգո Չավեսը՝ 1997թ. հինգերորդ հանրապետական շարժման հիմնադիրը, հետագայում՝ 2007թ. Վենեսուելայի Միասնական սոցիալիստական կուսակցությունը: «Բոլիվարյան հեղափոխությունը» 19-րդ դարի սկզբին վենեսուելական և լատինաամերիկյան հեղափոխական առաջնորդ Սիմոն Բոլիվարի անունով է, ով հայտնի է իսպանա-ամերիկյան անկախության համար մղված պատերազմներում Հարավային Ամերիկայի հյուսիսում մեծ մասամբ իսպանական իշխանությունից ազատագրվելու համար: Չավեսի և այլ կողմնակիցների կարծիքով «Բոլիվարյան հեղափոխությունը» ձգտում է բոլիվարիզմի իրականացման համար զանգվածային շարժում կառուցել՝ պոպուլյար ժողովրդավարություն, տնտեսական անկախություն, եկամուտների արդարացի բաշխում և քաղաքական կոռուպցիայի վերջ Վենեսուելայում: Դրանք Բոլիվարի գաղափարներն են պոպուլիստական տեսանկյունից՝ օգտագործելով սոցիալիստական հռետորաբանությունը:

Ուգո Չավես՝ 1999-2013թթ.

Չավեսը իր ընկերներ հարավամերիկացի նախագահների՝ արգենտինացի Նեստոր Կիրշների և բրազիլացի Լուլա դա Սիլվայի հետ:

Գոյություն ունեցող կուսակցությունների նկատմամբ վստահության փլուզումը հանգեցրեց Չավեսի 1998թ. նախագահ ընտրվելուն և հետագայում «Բոլիվարյան հեղափոխության» մեկնարկին՝ սկսվելով 1999թ. Հիմնադիր ժողովի կողմից Վենեսուելայի նոր սահմանադրությունը գրելուց: Չավեսը նախաձեռնել է նաև բոլիվարյան առաքելություններ՝ աղքատներին օգնելու նպատակով ծրագրեր:

2002թ. ապրիլին Չավեսը կարճ ժամանակահատվածում հեռացավ պաշտոնից 2002թ. Վենեսուելական հեղաշրջման փորձի ժամանակ իր հակառակորդների կողմից հայտնի ցույցերի արդյունքում, սակայն երկու օր անց վերադարձավ իշխանության Կարակասի իր աղքատ կողմնակիցների և զինված ուժերի գործողությունների հետևանքով:

Իշխանությունը մնաց Չավեսին նույնիսկ բոլոր հացադուլերից հետո, որոնք տևեցին 2002թ. դեկտեմբերից մինչև 2003թ. փետրվար, այդ թվում «PDVSA» պետական նավթային ընկերության գործադուլ-լոկաուտից հետո: Գործադուլը ծանր տնտեսական անկում առաջ բերեց, երկրի ՀՆԱ-ն 2003թ. առաջին չորս ամիսների ընթացքում կրճատվել էր 27%-ով, և նավթարդյունաբերությունը կազմել էր 13,3 միլիարդ դոլար: Կապիտալի թռիչքը գործադուլից առաջ և դրա ընթացքում հանգեցրեց «CADIVI» գործակալության կողմից կառավարվող արժութային վերահսկողության վերաբաշխմանը (այն վերացվեց 1989թ.): Հետագա տասնամյակում կառավարությունը ստիպված էր մի քանի արժույթային արժեզրկում կատարել: Այդ արժեզրկումները քիչ բան են արել Վենեսուելայի ժողովրդի իրավիճակը բարելավելու համար, որոնք ապավինում էին ներկրած արտադրանքներին կամ տեղական արտադրանքներին, որոնք էլ կախված էին ներմուծած ներդրումներից, այն ժամանակ, երբ նավթի վաճառքը դոլարով կազմում էր Վենեսուելայի արտահանումների մեծամասնությունը: Ինչպես գրում է Սեբաստիան Բոյդը Բլումբերգի Նորություններում, նավթարդյունաբերության շահույթը կորել էր «սոցիալական ինժեներության» և կոռուպցիայի պատճառով` նավթի արդյունահանման համար անհրաժեշտ ներդրումների փոխարեն:

Հետագայում Չավեսը վերապրեց մի քանի քաղաքական փորձարկումներ, այդ թվում, 2004թ. օգոստոսի ռեֆերենդումի վերհիշումը: 2006թ. դեկտեմբերին նա ընտրվեց մեկ այլ ժամկետով և 2012թ. հոկտեմբերին վերընտրվեց երրորդ ժամկետով: Այնուամենայնիվ, նա երբեք երդում չի տվել իր երրորդ շրջանի ժամանակ՝ պայմանավորված բժշկական բարդություններով: Չավեսը մահացավ 2013թ. մարտի 5-ին քաղցկեղի դեմ մոտ երկու տարի շարունակ պայքարից հետո: 2013թ. ապրիլի 14-ին տեղի ունեցած նախագահական ընտրություններն առաջինն էին, քանի որ Չավեսը պաշտոնավարում էր 1999թ., երբ նրա անունը չկար քվեաթերթիկում:

Նիկոլաս Մադուրո՝ 2013-առ այսօր

Նիկոլաս Մադուրոն 2006թ.:

Աղքատությունը և գները սկսեցին աճել 2010-ական թթ.: Նիկոլաս Մադուրոն ընտրվեց 2013թ. Չավեսի մահից հետո: Չավեսը Մադուրոյին ընտրեց որպես իր իրավահաջորդ և նրան նշանակեց փոխնախագահ 2013թ.: Չավեսի մահից հետո 2013թ. կարճաժամկետ ընտրություններում Մադուրոն ընտրվեց նախագահ: Հակառակ իր մրցակցի կողմից մանիպուլյացիայի վերահաշվարկի և պահանջարկի՝ Մադուրոն հաղթող հայտարարվեց:

Նիկոլաս Մադուրոն Վենեսուելայի նախագահն է եղել 2013թ. ապրիլի 14-ից Չավեսի մահից հետո երկրորդ նախագահական ընտրություններում հաղթելուց հետո 50.61% ձայնով ընդդիմության թեկնածու Էնրիկե Կապրիլես Ռադոնսկիի դեմ, որը 49,12% ձայն էր հավաքել: Ժողովրդավարական միասնության կլոր սեղանը վիճարկեց նրա ընտրությունը որպես խարդախություն և սահմանադրության խախտում: Այնուամենայնիվ, Վենեսուելայի Գերագույն դատարանը վճիռ կայացրեց, որ Վենեսուելայի Սահմանադրության համաձայն, Նիկոլաս Մադուրոն օրինական նախագահն է, և նրան լիազորել է Վենեսուելայի Ազգային ժողովը (Asamblea Nacional): Ընդդիմության ղեկավարները և միջազգային լրատվամիջոցները Մադուրոյի կառավարությունը համարում են դիկտատուրա: 2014 թ. փետրվարից հարյուր հազարավոր վենեսուելացիներ բողոք էին ներկայացրել դաշնային կառավարության քաղաքականության պատճառով հանցավոր բռնության, կոռուպցիայի, հիպերուֆլյացիայի և հիմնական ապրանքների խրոնիկ սակավության բարձր մակարդակի համար: Ցույցերը և խռովությունները պատճառեցին ավելի քան 40 մահվան դեպքեր, որոնք տեղի էին ունեցել Չավիստասի և ընդդիմության ցուցարարների միջև, և հանգեցրին ընդդիմության առաջնորդների՝ Լեոպոլդո Լոպեսի և Անտոնիո Լեդեսմայի ձերբակալությանը: Մարդու իրավունքները ներկայացնող խմբերը խստորեն դատապարտեցին Լեոպոլդո Լոպեսի ձերբակալությունը:

2015թ. Վենեսուելայի խորհրդարանական ընտրություններում ընդդիմությունը մեծամասնություն էր կազմում:

2013թ. փետրվարին Վենեսուելան արժեզրկեց իր արժույթը երկրում ավելացող պակասների պատճառով, որոնք ներառում էին կաթ, ալյուր և այլ անհրաժեշտ նյութեր: Դա հանգեցրեց թերասնման աճին, հատկապես երեխաների շրջանում: Վենեսուելայի տնտեսությունը խիստ կախված էր նավթի արտահանումից, նավթամթերքների արտահանման 86%-ով և սոցիալական ծրագրերին աջակցելու համար մեկ բարելի բարձր գնով: 2014թ.-ից սկսած նավթի գինը նվազեց մոտ $100/բարելից մինչև $40/բարել մեկ ու կես տարվա ընթացքում, ինչը մեծ ճնշում գործադրեց Վենեսուելայի տնտեսության վրա, որն այլևս չէր կարողանում իրեն թույլ տալ զբաղվել մեծ սոցիալական խնդիրներով: Նավթի գների նվազմանը դիմակայելու համար Վենեսուելայի կառավարությունը սկսեց ավելի շատ գումար վերցնել «PDVSA»-ից՝ պետական նավթային ընկերությունից, հարմարվել բյուջեին, ինչը հանգեցրեց աշխատողների վերաինտեգրման պակասին: Դա վկայում է այն մասին, որ Վենեսուելայի նավթի արդյունահանումը նվազեց գրեթե 3 միլիոն բարելից մինչև 1 միլիոն բարել մեկ օրվա ընթացքում: 2014թ. Վենեսուելայում տնտեսական անկում էր: 2015թ. Վենեսուելան աշխարհի գնաճի ամենաբարձր ցուցանիշն ուներ՝ գերազանցելով 100%-ը, ինչը ամենաբարձրն էր երկրի պատմության մեջ: 2017թ. Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը ավելի շատ տնտեսական պատժամիջոցներ կիրառեց Վենեսուելայի նկատմամբ: Տնտեսական խնդիրները, ինչպես նաև հանցագործությունը և կոռուպցիան 2014թ. վենեսուելական բողոքի ակցիաների հիմնական պատճառներից մեկն էին:

2016թ. հունվարին նախագահ Մադուրոն հրամանագրեց «տնտեսական արտակարգ իրավիճակ»՝ բացահայտելով ճգնաժամի ծավալը և ընդլայնելով իր լիազորությունները: 2016թ. հուլիսին Կոլումբիայի սահմանային անցակետերը ժամանակավորապես բացվեցին, որպեսզի վենեսուելացիները կարողանան սննդամթերք, կենցաղային և առողջապահական ապրանքներ ձեռք բերել Կոլումբիայում: Իսպանիայի «Diario Las Américas»-ում հրապարակված ուսումնասիրության համաձայն՝ 2016թ. սեպտեմբերին վենեսուելացիների 15%-ը կերակրվում էր «առևտրային հաստատությունների կողմից անտեսված սննդի թափոններով»:

2016թ. հոկտեմբերին Վենեսուելայի բանտերում մոտ 200 կրակոց է եղել, ըստ Ունա Վենտարա լա Լիբերտադի, որը ավելի լավ բանտարկության պայմաններ պահանջող քարոզչական խումբ էր: Կարակասի Տաչիրայի կալանավայրում գտնվող բանտարկյալներից մեկի հայրը պնդում էր, որ իր որդին կանիբալիզմի է ենթարկվել մյուս բանտարկյալների կողմից մեկ ամիս տևած հասարակական կարգերի խախտումների ընթացքում. այս պնդումը, որը հաստատվել էր անանուն ոստիկանական աղբյուրի կողմից, այնուամենայնիվ մերժվեց ուղղիչ հիմնահարցերի նախարարի կողմից:

2017թ. Վենեսուելայում սահմանադրական ճգնաժամ էր: 2017թ. մարտին ընդդիմադիր առաջնորդները բրիտանացի նախագահ Նիկոլաս Մադուրոյին դիկտատոր անվանեցին նրա Բարձրագույն տրիբունալից հետո, քանի որ նա մերժում էր ընդդիմադիրների կողմից ղեկավարվող Ազգային ժողովի որոշումների մեծամասնությունը այն պահից, երբ ընդդիմությունը սկսեց վերահսկել մարմինը, ժողովի գործառույթները վերցրեց իր ձեռքը, ինչն էլ ձգձգում էր երկար քաղաքական բախումը:

Մադուրոյի երդմնակալությունը 2019թ. հունվարի 10-ի վիճահարույց երկրորդ ժամկետին:

Այնուամենայնիվ, 2017թ. ապրիլի 1-ին Գերագույն դատարանը արագ արձագանքեց և չեղարկեց իր որոշումը: Մեկ ամիս անց նախագահ Մադուրոն հայտարարեց 2017թ. Վենեսուելայի հիմնադիր համագումարի ընտրության մասին, և 2017թ. օգոստոսի 30-ին 2017թ. հիմնադիր Ազգային ժողովը ընտրվեց և արագորեն վերացրեց Ազգային ժողովի լիազորությունները:

2017թ. դեկտեմբերին նախագահ Մադուրոն հայտարարեց, որ առկա ընդդիմության կուսակցություններին արգելվում է մասնակցել հաջորդ տարվա նախագահական ընտրություններին, քանի որ նրանք բոյկոտել էին քաղաքապետի ընտրությունները:

Մադուրոն հաղթեց 2018թ. ընտրությանը քվեների 67,8%-ով: Արդյունքը վիճարկվել էր այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Արգենտինան, Չիլին, Կոլումբիան, Բրազիլիան, Կանադան, Գերմանիան, Ֆրանսիան և Միացյալ Նահանգները, որոնք դա համարում էին կեղծ և Խուան Գուայդոյին էին ճանաչում որպես նախագահ: Սակայն այլ երկրները, ինչպիսիք են Կուբան, Չինաստանը, Ռուսաստանը, Թուրքիան և Իրանը աջակցեցին Մադուրոյին որպես նախագահ:

2019թ. հունվարին Ամերիկյան պետությունների կազմակերպության մշտական խորհուրդը (ԱՊԿ) հաստատեց «2019թ. հունվարի 10-ի դրությամբ Նիկոլաս Մադուրոյի նոր ժամկետի լեգիտիմությունը չճանաչելու մասին» բանաձևը:

Աշխարհագրություն

Վենեսուելայի տեղագրական քարտեզ:

Վենեսուելան գտնվում է Հարավային Ամերիկայի հյուսիսում. երկրաբանորեն նրա մայրցամաքը գտնվում է Հարավային Ամերիկայի Փլեյթի վրա: Նրա ընդհանուր տարածքը 916,445 քառ. կմ է (353,841 sq mi), իսկ հողատարածքը՝ 882,050 քառ. կմ (340,560 sq mi)՝ դարձնելով Վենեսուելան 33-րդ խոշորագույն երկիրն աշխարհում: Երկրի տիրապետության տակ գտնվող տարածքը գտնվում է 0° և 13°-Հ լայնությունների միջև և 59° և 74°-Ամ երկարությունների միջև:

Ձևավորվելով մոտավորապես եռանկյունի նման՝ երկիրը հյուսիսում ունի մոտ 2800 կմ (1,700 mi) ջրափնյա գիծ, որը ներառում է բազմաթիվ կղզիներ Կարիբյան ծովում և հյուսիսարևելյան կողմում սահմանակցում է Ատլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային մասին: Շատ դիտորդներ նկարագրում են Վենեսուելան չորս բավականին լավ սահմանված տեղագրական տարածաշրջաններով՝ հյուսիս-արևմուտքում Մարակայբո հովտով, արևելա-արևմտյան լայն տարածության մեջ տարածվող հյուսիսային լեռներով, որոնք ձգվում են Կոլումբիայի սահմանից դեպի Կարիբյանի հյուսիսային ափ, Վենեսուելայի կենտրոնում գտնվող լայն հարթավայրերով և հարավ-արևելքում գտնվող Գվիանական սարահարթով:

Հյուսիսային լեռները Հարավային Ամերիկայի Անդեր լեռնաշղթայի հյուսիսարևելյան ծայրահեղ ընդարձակումներն են: Պիկո Բոլիվարը, որը պետության բարձր կետն է՝ 4,979 մ (16,335 ոտնաչափ), գտնվում է այդ տարածաշրջանում: Հարավային հատվածում ընկած Գվիանական սարահարթը պարունակում է Ամազոնի դաշտավայրի հյուսիսային ծայրերը և Անխելը՝ աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը, ինչպես նաև Տեպուին՝ խոշոր սեղանաձև լեռները: Երկրի կենտրոնը բնութագրվում է Լյանոսով, որը լայնածին հարթավայր է` ձգված արևելքում գտնվող Կոլումբիայի սահմանից դեպի արևելք՝ Օրինոկո գետի դելտա: Օրինոկոն իր հարուստ գետաբերուկ հողերով կապում է երկրի ամենամեծ և ամենակարևոր գետային համակարգը. այն ծագում է Լատինական Ամերիկայի խոշորագույն ջրբաժան գծերից մեկից: Կարոնին և Ապուրեն մյուս խոշոր գետերն են:

Վենեսուելան արևմուտքում սահմանակցում է Կոլումբիային, արևելքում՝ Գայանային և հարավում Բրազիլիային: Կարիբյան կղզիները՝ Տրինիդադ և Տոբագոն, Գրենադան, Կյուրասաոն, Արուբան և Հողմահակառակ կղզիները, գտնվում են Վենեսուելայի ափին: Վենեսուելան ունի տարածքային վեճեր Գայանայի, նախկինում Մեծ Բրիտանիայի հետ հիմնականում Էսսեկիբոյի տարածքի համար և Կոլումբիայի հետ՝ Վենեսուելայի ծոցի համար: 1895թ. սահմանային վեճի լուծման դիվանագիտական փորձերից հետո Էսսեկիբո գետի սահմանի հետ կապված վեճ առաջացավ: Այն ներկայացվել է «չեզոք» հանձնաժողովին (բաղկացած բրիտանացի, ամերիկացի և ռուս ներկայացուցիչներից և առանց ուղղակիորեն վենեսուելացի ներկայացուցչի), որը 1899թ. որոշում կայացրեց մեծամասամբ ընդդեմ Վենեսուելայի պահանջի:

Վենեսուելայի ամենակարևոր բնական ռեսուրսներն են բենզինը և բնական գազը, երկաթի հանքաքարը, ոսկին և այլ հանքանյութեր: Այն նաև ունի ընդարձակ վարելահողեր և ջրային տարածքներ:

Տեպուիների տեսարաններ՝ Կուկենան տեպուի և Ռորայիմա լեռ՝ Գրան Սաբանայում: Կանայմա ազգային պարկ: Տեպուիները այգու տեսարժան վայրերից են, այս լեռները մոլորակի հնագույն բացահայտումներից են:

Կլիմա

Վենեսուելայի քարտեզը՝ ըստ Կոպպենի կլիմայական դասակարգման:

Վենեսուելայի կլիմայի տիպերը՝ ըստ երկրի ջերմային պայմանների:

Վենեսուելան ամբողջությամբ գտնվում է Հասարակածի վրա գտնվող արևադարձային տարածքներում մոտ 12°-Հ: Նրա մթնոլորտը տատանվում է խոնավ ցածր-բարձրադիր հարթավայրերից, որտեղ միջին ջերմաստիճանը կազմում է 35°C (95.0°F) մինչև սառցադաշտեր և լեռնաշղթաներ (պարամոներ), որտեղ միջին տարեկան ջերմաստիճանը կազմում է 8°C (46.4°F): Տարեկան ջերմաստիճանը 430 մմ-ից (16.9 սմ) տատանվում է հյուսիս-արևմտյան հատվածի կիսավերական մասերում մինչև 1000 մմ (39.4 սմ) արևելքում գտնվող Օրինոկո դելտայում և հարավային Ամազոնյան ջունգլիներում: Աղտոտման մակարդակը ցածր է օգոստոս-ապրիլ ժամանակահատվածում: Այս ժամանակահատվածները կոչվում են տաք-խոնավ և ցուրտ-չոր եղանակային պայմաններ: Կլիմայի մեկ այլ բնութագիր է դրա տատանումները ամբողջ երկրում «Կորդիլերա դե լա Կոստա» լեռնաշղթայի գոյության շնորհիվ, որը հատում է երկիրը արևելքից դեպի արևմուտք: Բնակչության մեծ մասը ապրում է այդ լեռներում:

Երկրը ընկած է ջերմաստիճանի չորս հորիզոնական գոտիների վրա, որոնք հիմնականում հիմնված են բարձրության վրա՝ ունենալով արևադարձային, չոր, ջերմաստիճան, չոր ձմեռներ և բևեռային (Ալպյան տունդրայի) կլիմայական պայմաններ: Արևադարձային գոտում` 800 մ-ից (2,625 ոտնաչափ) ստորև, ջերմաստիճանը տաք է. տարեկան միջինում սկսած 26°-ից մինչև 78°C և 82°C (78.8°F և 82.4°F): Ջերմաստիճանային գոտին տատանվում է 800մ-ից մինչև 2000մ (2,625 և 6,562 ոտնաչափ), միջինում 12-25°C (53.6-77.0°F). Վենեսուելայի շատ քաղաքներ, այդ թվում` մայրաքաղաքը, տեղակայված են այս տարածքում: Ցածր ջերմաստիճանային պայմանները՝ 9-11°C (48.2-51.8°F), գտնվում են 2000մ և 3000մ (6,562 և 9,843 ոտնաչափ) միջև առկա սառը գոտում, հատկապես Վենեսուելայի Անդերում, որտեղ արետավայրերը և մշտապես ձյունածածկ տարածքները տարեկան միջինում ունեն 8°C-ից (46°F) ցածր ջերմաստիճան, իսկ հողածածկ տարածքը՝ 3,000 մետրից (9,843 ոտնաչափ) ավելի է պարամոներում:

Ամենաբարձր ջերմաստիճանը արձանագրվել է 42°C (108°F) Մաչիկում, իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը` -11°C (12°F), որը հայտնաբերվել է Պարամո դե Պիեդրաս Բլանկասի (Մերիդա նահանգ) անմարդաբնակ ծովի մակերևույթից ամենաբարձր կետում, չնայած պաշտոնական հաշվետվություններ չկան, հայտնի են Սիերա Նեվադա դե Մերիդա լեռներում ավելի ցածր ջերմաստիճաններ:

Կենսաբազմազանություն

Վենեսուելայի բնական շրջանների քարտեզ:

Վենեսուելայի Ամազոնը և հետևում՝ Աուտանա Տեպուին:

Անխելը՝ աշխարհի ամենաբարձր և չընդհատվող ջրվեժը Կանայմա ազգային այգում՝ Բոլիվար նահանգում:

Վենեսուելան գտնվում է Նեոտրոպիկական էկոգոտու շրջանում. երկրի մեծ մասը սկզբնապես ծածկված է եղել խոնավ լայնածավալ անտառներով: Որպես 17 գերբազմազան երկրներից մեկը՝ Վենեսուելայի բնակավայրերը տարածվում են Արևմուտքից՝ Անդյան լեռներից, դեպի հարավային Ամազոնի դաշտավայրի խոնավ անտառները՝ լայնածավալ լյանոսի հարթավայրերում և կենտրոնում գտնվող Կարիբյանի ծովափի և արևելքում գտնվող Օրինոկո գետի դելտայի վրա: Դրանց մեջ մտնում են մացառներ հյուսիս-արևմտյան և ծովափնյա մանգրենի անտառներում: Երկրի մշուշոտ անտառները և հարթավայրերի խոնավ անտառները չափազանց հարուստ են:

Վենեսուելայի կենդանիները բազմազան են, որոնց մեջ մտնում են Լամանտիններ, եռամատ ծույլեր, երկմատ ծույլեր, Ամազոն գետի դելֆիններ և Օրինոկո գետի կոկորդիլոսներ, որոնք ունենում են մինչև 6,6մ (22 ոտնաչափ) երկարություն: Վենեսուելայում հաշվում են մոտ թռչունների 1,417 տեսակ, որոնցից 48-ը էնդեմիկ են: Կարևոր թռչուններից են՝ իբիսները, ջրարծիվները, ալկիոնները և դեղնանարնջագույն վենեսուելական տրուպիալը՝ ազգային թռչունը: Հատկանշական կաթնասունները ներառում են հսկա մրջնակերներ, յագուարներ, ջրախոզուկներ և աշխարհի խոշորագույն կրծողները: Վենեսուելայի թռչունների և կաթնասունների կեսից ավելին հայտնաբերվել են Օրինոկոյի հարավում գտնվող Ամազոնյան անտառներում:

Ռ. Ու. Գ. Դենիսը սնկերի համար հաշիվ է տրամադրել, որը թվայնացվել է և գրառումները մատչելի են դարձել՝ որպես Ցիբերտրուֆլ Ռոբիգալիայի տվյալների բազայի մաս: Այդ տվյալների բազան ներառում է Վենեսուելայում առկա սնկերի մոտավորապես 3,900 տեսակ, որը սակայն ամբողջը չէ, քանի որ Վենեսուելայում արդեն հայտնի է սաղմնային տեսակների իրական քանակը, որը հավանաբար ավելի բարձր է՝ հաշվի առնելով համընդհանուր ընդունված հաշվարկը, որ աշխարհի բոլոր սնկերի միայն 7%-ն է մինչև այժմ հայտնաբերված:

Վենեսուելայի բույսերի մեջ հայտնաբերվել է օրխիդեայի 25,000-ից ավել տեսակ երկրի մշուշոտ անտառներում և հարթավայրերի խոնավ անտառների էկոհամակարգերում: Դրանց մեջ է մտնում flor de mayo օրխդեան (Cattleya mossiae)՝ ազգային ծաղիկը: Վենեսուելայի ազգային ծառն է արագուանեն, որի առանձնահատկություններից է անձրևոտ եղանակից հետո փխրունություն ձեռք բերելը, ինչը վիպասան Ռոմուլո Գալլեգոսն ստիպեց անվանել այն «a primavera de oro de los araguaneyes» (արագուանեյեսի ոսկե գարուն): Տեպուիների գագաթներին աճում են նաև մի քանի միջատակեր բույսեր. դրանք են ճահճային կուժ բույսը, հելիամֆորան և միջատակեր բրոմելիադը, Բրոկինիա ռեդուկտան:

Վենեսուելան էնդեմիզմի առումով առաջատար 20 երկրների շարքում է: Երկրի կենդանիների շրջանում 23% ողնաշարավոր և 50% երկկենցաղ տեսակները էնդեմիկ են: Թեև հասանելի տեղեկատվությունը դեռ շատ քիչ է, բայց առաջին քայլը կատարվել է Վենեսուելայի սնկերի էնդեմիկ տեսակների քանակը գնահատելու համար. սնկերի 1,334 տեսակ կանխորոշվել են որպես երկրի հնարավոր էնդեմիկ տեսակներ: Վենեսուելայում հայտնի բույսերի 21,000-ից ավել տեսակներից 38%-ը եզակի է երկրում:

Բնապահպանություն

Տեպուիի թփերը համարվում են Վենեսուելայի էնդեմիկ էկոսիստեմի մաս և ներկայումս դասակարգվում են որպես չնչին մտահոգություն (ՉՄ)՝ ըստ ԲՊՄՄ Կարմիր գրքի էկոհամակարգի:

Վենեսուելան մոլորակի 10 ամենակենսաբազմազան երկրներից մեկն է, սակայն տնտեսական և քաղաքական գործոնների պատճառով անտառահատումներով առաջիններից մեկն է: Յուրաքանչյուր տարի մոտավորապես 287,600հա անտառ մշտական ոչնչացվում է, իսկ այլ տարածքները դեգրադացվում են հանքարդյունաբերության, նավթի արդյունահանման և փայտամթերման պատճառով: 1990-2005թթ. Վենեսուելան պաշտոնապես կորցրել է անտառի ծածկույթի 8.3%-ը, որը կազմում է մոտ 4.3մլն հա: Ի պատասխան, իրականացվել է ճգնաժամային միջավայրի դաշնային պաշտպանությունը. այսինքն անտառապատ հողերի 20-33% -ը պաշտպանված է: Երկրի կենսոլորտային արգելոցը համարվում է Կենսոլորտային տարածքի մի մասը. հինգ խոնավ տարածքներ գրանցված են Ռամսարի համաժողովում: 2003թ. երկրի հողերի 70%-ը համաժողովի ղեկավարության տակ էր որպես 200-ից ավելի պահպանվող տարածքներից մեկը, այդ թվում` 43 ազգային այգիները: Վենեսուելայի 43 ազգային այգիներն ընդգրկում են Կանայմա ազգային այգին, Մորրոկո ազգային այգին և Մոչիմա ազգային այգին: Հեռավոր հարավում գոյություն ունեն տարածքներ երկրի Յանոնամի ցեղերի համար: Ծածկելով 32,000 քառակուսի մղոն (82,880 քառ. կմ)՝ տարածքը անսահմանափակ է հողագործների, հանքագործների և մյուս բոլոր բնակիչների համար:

Վենեսուելան դասվում է այն քիչ երկրների շարքին, որոնք ՆԱԿՆ-ի և «COP21»-ի մաս չեն կազմում: Երկրային էկոհամակարգի մի մեծ մաս համարվում է վտանգված, մասնավորապես չոր անտառները երկրի հյուսիսում և կորալային խութերը Կարիբյան ծովի ափին:

Կառավարություն և քաղաքականություն

Վենեսուելայի Ազգային ժողովի շենքը:

1958թ. Մարկոս Պերես Խիմենեսի անկումից հետո վենեսուելական քաղաքականության մեջ գերիշխում էին Երրորդ Ճանապարհային քրիստոնյա ժողովրդավարական ԱԸՔԿԿ-ի և կենտրոնական ձախակողմյան սոցիալ-ժողովրդավարական «Ժողովրդավար գործողություններ» (ԺԳ) կուսակցությունների կողմից. երկկուսակցական համակարգը ձևավորվել էր Պունտոֆիխո Պակտի համաձայն: 1980-1990-ական թթ. տնտեսական ճգնաժամերը հանգեցրին քաղաքական ճգնաժամի, որն էլ իր հերթին հանգեցրեց հարյուրավոր զոհերի 1989թ. Կարակասոյի ապստամբությունների, 1992թ. երկու հեղաշրջման փորձերի և 1993թ. կոռուպցիայի պատճառով նախագահ Կառլոս Անդրես Պերեսի իմպիչմենտի ժամանակ: Գոյություն ունեցող կուսակցությունների միջև առկա վստահության փլուզումը առաջ բերեց 1998թ. Ուգո Չավեսի ընտրությունը, ով առաջնորդեց 1992թ. հեղաշրջման փորձերից առաջինը, և «Բոլիվարական հեղափոխության» մեկնարկը՝ 1999թ., երբ Հիմնադիր ժողովը գրեց Վենեսուելայի նոր սահմանադրությունը:

Չավեսին մերժելու համար ընդդիմության փորձերը ընդգրկում էին 2002թ. Վենեսուելական հեղաշրջման փորձը, 2002-2003թթ. Վենեսուելայի համընդհանուր գործադուլը և 2004թ. Վենեսուելայի հանրաքվեի վերհիշումը, որոնք բոլորն էլ ձախողվեցին: Չավեսը վերընտրվեց 2006թ. դեկտեմբերին, սակայն 2007թ. մեծ պարտություն կրեց, քանի որ նա կտրականապես մերժվեց 2007թ. Վենեսուելայի սահմանադրական ռեֆերենդումի ժամանակ, որտեղ առաջակում էր սահմանադրական բարեփոխումների երկու ծրագիր Բոլիվարական հեղափոխության օգտին:

Վենեսուելայում գործող քաղաքական կուսակցությունների երկու հիմնական դաշինքները` Վենեսուելայում գործող ձախական դաշինքի «Վենեսուելայի միասնական սոցիալիստական» կուսակցությունը (ՎՄՍԿ), դրա հիմնական դաշնակիցները՝ «Հայրենիքը բոլորի համար» և «Վենեսուելայի Կոմունիստական կուսակցությունը» (ՎԿԿ), և ընդդիմադիր դաշինքը` բաժանված խմբերի որպես ընտրական կոալիցիա «Մեսա դե Լա Յունադադ Դեմոկրատիկան»: Այն ներառում է «Նոր դարաշրջանը» (ՆԴ)՝ «Վենեսուելայի նախագիծ», «Արդարադատությունը սկզբում», «Սոցիալիզմի շարժում» (ՍՇ) կուսակցությունների և այլնի հետ միասին: 1998թ. նախագահական ընտրություններից ի վեր Վենեսուելայի քաղաքական ոլորտի կենտրոնում գտնվող գործիչ Ուգո Չավեսը մահացավ դեռ պաշտոնում 2013թ. սկզբին և նրա փոխարեն նախագահեց Նիկոլաս Մադուրոն (իբրև միջանկյալ նախագահ, մինչև կարողացավ հաղթել 2013թ. Վենեսուելայի նախագահական ընտրություններում):

Վենեսուելայի նախագահը ընտրվում է քվեարկությամբ` անմիջական և համընդհանուր ընտրական իրավունքի հիման վրա՝ պետության ղեկավարի և կառավարության ղեկավարի պաշտոններում: Գործունեության ժամկետը վեց տարի է (2009թ. փետրվարի 15-ի դրությամբ), և նախագահը կարող է վերընտրվել անսահմանափակ թվով: Նախագահը նշանակում է փոխնախագահ և որոշում է կառավարության ձևը և կազմը և օրենսդիր մարմնի միջամտությամբ նշանակումներ է իրականացնում: Նախագահը կարող է պահանջել, որ օրենսդիր մարմինը վերանայի այն օրենքները, որոնք ինքը համարում է վիճելի, բայց խորհրդարանական կանոնավոր մեծամասնությունը կարող է անտեսել այդ առարկությունները:

Նախագահը կարող է խնդրել Ազգային ժողովին անցկացնել ընդունելի ակտ՝ հնարավորություն ընձեռնելով կանոնակարգով հրամանագրել հատուկ քաղաքական ոլոտներում, որոնք կազմում են Ժողովի երկու երրորդը: Սկսած 1959թ. Վենեսուելայի վեց նախագահներն ունեցել են նման լիազորություններ:

Վենեսուելայի միապալատ խորհրդարանն է «Asamblea Nacional-ը» (Ազգային Ժողով): Անդամների քանակը տատնվում է. յուրաքանչյուր նահանգում և մայրաքաղաքային շրջանում ընտրում են իրենց երեք ներկայացուցիչներին, ինչպես նաև հաշվում են երկրի նահանգները բաժանող բնակչության արդյունքները, որը կազմում է ամբողջ բնակչության 1.1%-ը: Գոյություն ունի երեք նստավայր՝ նախատեսված Վենեսուելայի տեղաբնիկ ժողովրդի ներկայացուցիչների համար: 2011-2016թթ. ժամանակահատվածում նստավայրերի քանակը 165 հատ է: Բոլոր պատգամավորները ծառայում են հինգ տարով:

Վենեսուելայում քվեարկությանը կարող են մասնակցել 18 տարին լրացած անձինք: Քվեարկությունը պարտադիր չէ:

Վենեսուելայի իրավական համակարգը պատկանում է մայրցամաքային օրենքի ավանդույթներին: Բարձրագույն դատական ​​մարմինը Արդարադատության գերագույն դատարանն է կամ Tribunal Supremo de Justicia, որի դատավորները ընտրվում են խորհրդարանի կողմից երկամյա ժամկետով: Ընտրական գործընթացների համար պատասխանատու է Ազգային ընտրական խորհուրդը (Consejo Nacional Electoral կամ CNE), որը ձևավորվում է Ազգային ժողովի կողմից ընտրված հինգ գլխավոր ղեկավարների կողմից: 2009թ. դեկտեմբերին Գերագույն դատարանի նախագահ Լուիսա Էստելա Մորալեսը հայտարարել է, որ Վենեսուելան հեռացել է «ուժերի կոշտ բաժանումից»` իշխանության ճյուղերի միջև առկա համակարգից, որը բնութագրվում է որպես «ինտենսիվ համակարգում»: Մորալեսը հստակեցրեց, որ յուրաքանչյուր իշխանություն պետք է անկախ լինի` ավելացնելով, որ «մի բան է իշխանության տարանջատումը, այլ բան` բաժանումը»:

Սահմանադրական իրավունքների կասեցում

Բողոքի ցույց Ալտամիրայում (2004թ.):

2015թ. դեկտեմբերի 6-ին Վենեսուելայում տեղի ունեցան խորհրդարանական ընտրություններ` Ազգային ժողովի 164 պատգամավորների և երեք տեղական ներկայացուցիչների ընտրության համար: 2014թ. Վենեսուելայում սկսվեցին մի շարք բողոքի ակցիաներ և ցույցեր գնաճի, բռնությունների և Վենեսուելայում առկա պակասությունների դեմ: Կառավարությունը մեղադրանք ներկայացրեց, որ այդ բողոքներին դրդել են ֆաշիստները, ընդդիմության առաջնորդները, կապիտալիզմի և օտարների ազդեցությունները, թեև ցույցերը մեծամասամբ խաղաղ էին ընթանում:

Նախագահ Մադուրոն ընդունեց ՎՄՑԿ-ի պարտությունը, բայց ընդդիմության հաղթանակը հատկանշեց որպես տնտեսական պայքարի ինտենսիվացում: Չնայած դրան Մադուրոն ասաց. «Ես մանգաղով և գավազանով կդադարեցնեմ ընդդիմության իշխանությունը, ինչ գնով էլ լինի, ցանկացած ճանապարհով»: Հաջորդ ամիսների ընթացքում Մադուրոն կատարեց իր խոստումը՝ կանխարգելելով ժողովրդավարական և սահմանադրական եղանակներով ընտրված Ազգային ժողովի կողմից իրականացվող օրենսդրությունը: ՎՄՑԿ-ի և կառավարության առաջին քայլն այն եղավ, որ նրանք խորհրդարանական ընտրությունների հենց հաջորդ օրը փոխարինեցին ողջ Գերագույն դատարանը՝ հակառակ Վենեսուելայի սահմանադրությանը, ինչը Վենեսուելայի և միջազգային մամուլի մեծամասնության կողմից հայտարարվեց որպես խարդախություն: «Financial Times»-ը Վենեսուելայի Գերագույն դատարանի գործառույթը ներկայացրեց որպես «ռետինե դրոշմ գործադիր մարմնի քմահաճույքների վրա և օրենսդրության արգելում»: ՎՄՑԿ կառավարությունը իրականացրեց այդ ոտնահարումները մի քանի ընտրված ընդդիմախոսների հեռացնելու նպատակով՝ նորից անտեսելով Վենեսուելայի սահմանադրությունը: Մադուրոն նշեց, որ «Համաներման մասին օրենքը (վավերացված խորհրդարանի կողմից) չի ձևակերպվի», և պահանջեց Գերագույն դատարանից, որ մինչ բոլորին հայտնի դառնալը օրենքը հայտարարի որպես հակասահմանադրական:

2016թ. հունվարի 16-ին Մադուրոն հավանություն տվեց հակասահմանադրական տնտեսական արտակարգ իրավիճակների մասին որոշմանը` կրճատելով սեփական գործիչների օրենսդիր և գործադիր իշխանություններին, բայց նաև պահելով դատական իշխանությունը իր ձեռքերում նույնիսկ 2015թ. դեկտեմբերի 6-ի ընտրությունների հաջորդ օրվա դատավորների խարդախ նշանակումներից հետո: Այդ իրադարձություններից հետո Մադուրոն արդյունավետ կերպով վերահսկում էր կառավարության բոլոր երեք ճյուղերը: 2016թ. մայիսի 14-ին սահմանադրական երաշխիքները կասեցվել էին, երբ Մադուրոն որոշում կայացրեց տնտեսական արտակարգ իրավիճակի մասին հրամանագիրը երկարաձգել ևս 60 օրով և հայտարարեց արտակարգ իրավիճակի մասին, որը, ըստ Վենեսուելայի սահմանադրության 338-րդ հոդվածի, հստակ խախտում է. «արտակարգ իրավիճակների ընդլայնման մասին օրենքի ընդունումը համապատասխանում է Ազգային ժողովին»: Այսպիսով, Վենեսուելայում սահմանադրական իրավունքները փաստացի կասեցված են համարվում բազմաթիվ հրապարակումների և հասարակական գործիչների կողմից:

Մայիսի 14-ին Ամերիկյան պետությունների կազմակերպությունը քննարկում էր Միջամերիկյան ժողովրդավարական կանոնադրության դիմումը պատժամիջոցների կիրառման վերաբերյալ սեփական սահմանադրությանը չհամապատասխանելու համար:

2017թ. մարտին Վենեսուելայի Գերագույն դատարանը վերցրեց օրենքների ընդունման լիազորությունը Ազգային ժողովի ձեռքից, սակայն հաջորդ օրը չեղարկեց իր որոշումը:

Արտաքին հարաբերություններ

Գայանա Էսսեկիբո տարածաշրջանը կառավարում է Գայանան, բայց այն Վենեսուելայի մաս է կազմում:

20-րդ դարի մեծ մասի ընթացքում Վենեսուելան պահպանեց բարեկամական հարաբերություններ Լատինական Ամերիկայի և Արևմտյան երկրների մեծամասնության հետ: 2002թ. Վենեսուելայի և Միացյալ Նահանգների կառավարությունների միջև հարաբերությունները վատացան, 2002թ. Վենեսուելայի հեղաշրջման փորձից հետո, երբ ԱՄՆ կառավարությունը ճանաչեց Պեդրո Կարմոնայի կարճաժամկետ միջանկյալ նախագահությունը: 2015թ. Վենեսուելան հայտարարվեց որպես ազգային անվտանգության համար սպառնալիք ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի կողմից: Համապատասխանաբար, ԱՄՆ-ի հետ մինչ այդ կապ չունեցող տարբեր լատինամերիկյան և Մերձավոր Արևելքի երկրների և ԱՄՆ-ի միջև կապերը ամրապնդվեցին: Օրինակ, Պաղեստինի արտաքին գործերի նախարար Ռիյադ Ալ-Մալիկին 2015թ. հայտարարեց, որ Վենեսուելան իր երկրի «ամենակարևոր դաշնակիցն է»:

Նախագահ Մադուրոն լատինամերիկացի այլ առաջնորդների հետ՝ 2017թ. ԱԼԲԱ-ի հավաքին մասնակցելիս:

Վենեսուելան ցանկանում է այլընտրանքային կիսագնդային ինտեգրում այնպիսի առաջարկների համար, ինչպիսիք են Բոլիվարական այլընտրանքներ Ամերիկաների համար կազմակերպության առևտրի առաջարկը և նոր ձևավորված պան-լատինամերիկյան հեռուստատեսային ցանցի նոր ալիք «teleSUR»-ը: Վենեսուելան աշխարհի հինգ երկրներից մեկն է` Ռուսաստանի, Նիկարագուայի, Նաուրուի և Սիրիայի հետ, ով ճանաչել է Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի անկախությունը: Վենեսուելան ԱՊԿ-ի հակակոռուպցիոն համագումարն ընդունելու որոշման կողմնակիցն է և ակտիվորեն աշխատում է ՄԵՐԿՈՍՈՒՐ առևտրային դաշինքում` ավելացած առևտրի և էներգետիկ ինտեգրացման բարձրացման համար: Գլոբալ մասշտաբով Վենեսուելան փնտրում է «բազմաբևեռ» աշխարհ` զարգացած երկրների միջև ամրապնդված կապերի վրա հաստատված:

2017թ. ապրիլի 26-ին Վենեսուելան հայտարարեց ԱՊԿ-ից դուրս գալու իր մտադրության մասին: Վենեսուելայի արտաքին գործերի նախարար Դելսի Ռոդրիգուեսը ասաց, որ նախագահ Նիկոլաս Մադուրոն ծրագրում է հրապարակայնորեն հրաժարվել Վենեսուելայի անդամակցությունից կազմակերպությանը 2017թ. ապրիլի 22-ին: Պաշտոնապես լքելու համար երկրից կպահանջվի երկու տարի: Այդ ընթացքում երկիրը չի պատրաստվում մասնակցություն ունենալ ԱՊԿ-ի իրադարձություններում:

Վենեսուելան ներգրավված է Գայանա Էսսեկիբո տարածքի վերահսկողության վերաբերյալ վաղեմի անհամաձայնության մեջ:

Military

A Sukhoi SU-30MKV of the Venezuelan Air Force.

The Bolivarian National Armed Forces of the Bolivarian Republic of Venezuela (Fuerza Armada Nacional Bolivariana, FANB) are the overall unified military forces of Venezuela. It includes over 320,150 men and women, under Article 328 of the Constitution, in 5 components of Ground, Sea and Air. The components of the Bolivarian National Armed Forces are: the Venezuelan Army, the Venezuelan Navy, the Venezuelan Air Force, the Venezuelan National Guard, and the Venezuelan National Militia.

As of 2008, a further 600,000 soldiers were incorporated into a new branch, known as the Armed Reserve. The President of Venezuela is the commander-in-chief of the national armed forces. The main roles of the armed forces are to defend the sovereign national territory of Venezuela, airspace, and islands, fight against drug trafficking, to search and rescue and, in the case of a natural disaster, civil protection. All male citizens of Venezuela have a constitutional duty to register for the military service at the age of 18, which is the age of majority in Venezuela.

Law and crime

Murder rate (murder per 100,000 citizens) from 1998 to 2015.
Sources: OVV, PROVEA, UN
* UN line between 2007 and 2012 is simulated missing data.

According to some sources, Venezuela was the most murderous place on Earth in 2015, but researchers like Dorothy Kronick have shown that NGOs have manipulated unofficial statistics. The number of homicides in Venezuela has been inflated, which has even been recognized by opposition intellectuals.Կաղապար:Who The reliability of the Venezuelan Observatory for Violence has been questioned since 2016. In Venezuela, a person is murdered every 21 minutes. Violent crimes have been so prevalent in Venezuela that the government no longer produces the crime data. In 2013, the homicide rate was approximately 79 per 100,000, one of the world's highest, having quadrupled in the past 15 years with over 200,000 people murdered. By 2015, it had risen to 90 per 100,000. The country's body count of the previous decade mimics that of the Iraq War and in some instances had more civilian deaths even though the country is at peacetime. The capital Caracas has one of the greatest homicide rates of any large city in the world, with 122 homicides per 100,000 residents. In 2008, polls indicated that crime was the number one concern of voters. Attempts at fighting crime such as Operation Liberation of the People were implemented to crack down on gang-controlled areas but, of reported criminal acts, less than 2% are prosecuted. In 2017, the Financial Times noted that some of the arms procured by the government over the previous two decades had been diverted to paramilitary civilian groups and criminal syndicates.

Venezuela is especially dangerous toward foreign travelers and investors who are visiting. The United States Department of State and the Government of Canada have warned foreign visitors that they may be subjected to robbery, kidnapping for a ransom or sale to terrorist organizations and murder, and that their own diplomatic travelers are required to travel in armored vehicles. The United Kingdom's Foreign and Commonwealth Office has advised against all travel to Venezuela. Visitors have been murdered during robberies and criminals do not discriminate among their victims. Former Miss Venezuela 2004 winner Mónica Spear and her ex-husband were murdered and their 5-year-old daughter was shot while vacationing in Venezuela, and an elderly German tourist was murdered only a few weeks later.

There are approximately 33 prisons holding about 50,000 inmates. They include; El Rodeo outside of Caracas, Yare Prison in the northern state of Miranda, and several others. Venezuela's prison system is heavily overcrowded; its facilities have capacity for only 14,000 prisoners.

Corruption

Corruption in Venezuela is high by world standards and was so for much of the 20th century. The discovery of oil had worsened political corruption, and by the late 1970s, Juan Pablo Pérez Alfonso's description of oil as "the Devil's excrement" had become a common expression in Venezuela. Venezuela has been ranked one of the most corrupt countries on the Corruption Perceptions Index since the survey started in 1995. The 2010 ranking placed Venezuela at number 164, out of 178 ranked countries in government transparency. By 2016, the rank had increased to 166 out of 178. Similarly, the World Justice Project ranked Venezuela 99th out of 99 countries surveyed in its 2014 Rule of Law Index.

This corruption is shown with Venezuela's significant involvement in drug trafficking, with Colombian cocaine and other drugs transiting Venezuela towards the United States and Europe. Venezuela ranks fourth in the world for cocaine seizures, behind Colombia, the United States, and Panama. In 2006, the government's agency for combating the Illegal drug trade in Venezuela, ONA, was incorporated into the office of the vice-president of the country. However, many major government and military officials have been known for their involvement with drug trafficking; especially with the October 2013 incident of men from the Venezuelan National Guard placing 1.3 tons of cocaine on a Paris flight knowing they will not face charges.

States and regions of Venezuela

Venezuela is divided into 23 states (estados), a capital district (distrito capital) corresponding to the city of Caracas, and the Federal Dependencies (Dependencias Federales, a special territory). Venezuela is further subdivided into 335 municipalities (municipios); these are subdivided into over one thousand parishes (parroquias). The states are grouped into nine administrative regions (regiones administrativas), which were established in 1969 by presidential decree.

The country can be further divided into ten geographical areas, some corresponding to climatic and biogeographical regions. In the north are the Venezuelan Andes and the Coro region, a mountainous tract in the northwest, holds several sierras and valleys. East of it are lowlands abutting Lake Maracaibo and the Gulf of Venezuela.

The Central Range runs parallel to the coast and includes the hills surrounding Caracas; the Eastern Range, separated from the Central Range by the Gulf of Cariaco, covers all of Sucre and northern Monagas. The Insular Region includes all of Venezuela's island possessions: Nueva Esparta and the various Federal Dependencies. The Orinoco Delta, which forms a triangle covering Delta Amacuro, projects northeast into the Atlantic Ocean.

Economy

Graphical depiction of Venezuela's product exports in 28 color-coded categories.

The Central Bank of Venezuela is responsible for developing monetary policy for the Venezuelan bolívar which is used as currency. The President of the Central Bank of Venezuela serves as the country's representative in the International Monetary Fund. The U.S.-based conservative think tank The Heritage Foundation, cited in The Wall Street Journal, claims Venezuela has the weakest property rights in the world, scoring only 5.0 on a scale of 100; expropriation without compensation is not uncommon. Venezuela has a mixed economy dominated by the petroleum sector, which accounts for roughly a third of GDP, around 80% of exports, and more than half of government revenues. Per capita GDP for 2016 was estimated to be US$15,100, ranking 109th in the world. Venezuela has the least expensive petrol in the world because the consumer price of petrol is heavily subsidized.

Annual variation of real GDP according to the Central Bank of Venezuela (2016 preliminary)

As of 2011, more than 60% of Venezuela's international reserves was in gold, eight times more than the average for the region. Most of Venezuela's gold held abroad was located in London. On 25 November 2011, the first of US$11 billion of repatriated gold bullion arrived in Caracas; Chávez called the repatriation of gold a "sovereign" step that will help protect the country's foreign reserves from the turmoil in the U.S. and Europe. However government policies quickly spent down this returned gold and in 2013 the government was forced to add the dollar reserves of state owned companies to those of the national bank to reassure the international bond market.

Manufacturing contributed 17% of GDP in 2006. Venezuela manufactures and exports heavy industry products such as steel, aluminium and cement, with production concentrated around Ciudad Guayana, near the Guri Dam, one of the largest in the world and the provider of about three-quarters of Venezuela's electricity. Other notable manufacturing includes electronics and automobiles, as well as beverages, and foodstuffs. Agriculture in Venezuela accounts for approximately 3% of GDP, 10% of the labor force, and at least a quarter of Venezuela's land area. The country is not self-sufficient in most areas of agriculture. In 2012, total food consumption was over 26 million metric tonnes, a 94.8% increase from 2003.

Since the discovery of oil in the early 20th century, Venezuela has been one of the world's leading exporters of oil, and it is a founding member of OPEC. Previously an underdeveloped exporter of agricultural commodities such as coffee and cocoa, oil quickly came to dominate exports and government revenues. The 1980s oil glut led to an external debt crisis and a long-running economic crisis, which saw inflation peak at 100% in 1996 and poverty rates rise to 66% in 1995 as (by 1998) per capita GDP fell to the same level as 1963, down a third from its 1978 peak. The 1990s also saw Venezuela experience a major banking crisis in 1994.

Business Center Sabana Grande (2018), headquarter of Petrocaribe.

The recovery of oil prices after 2001 boosted the Venezuelan economy and facilitated social spending. With social programs such as the Bolivarian Missions, Venezuela initially made progress in social development in the 2000s, particularly in areas such as health, education, and poverty. Many of the social policies pursued by Chávez and his administration were jump-started by the Millennium Development Goals, eight goals that Venezuela and 188 other nations agreed to in September 2000. The sustainability of the Bolivarian Missions has been questioned due to the Bolivarian state's overspending on public works and because the Chávez government did not save funds for future economic hardships like other OPEC nations; with economic issues and poverty rising as a result of their policies in the 2010s. In 2003 the government of Hugo Chávez implemented currency controls after capital flight led to a devaluation of the currency. This led to the development of a parallel market of dollars in the subsequent years. The fallout of the 2008 global financial crisis saw a renewed economic downturn. Despite controversial data shared by the Venezuelan government showing that the country had halved malnutrition following one of the UN's Millennium Development Goals, shortages of staple goods began to occur in Venezuela and malnutrition began to increase. In early 2013, Venezuela devalued its currency due to growing shortages in the country. The shortages included, and still include, necessities such as toilet paper, milk, and flour. Fears rose so high due to the toilet paper shortage that the government occupied a toilet paper factory, and continued further plans to nationalize other industrial aspects like food distribution. Venezuela's bond ratings have also decreased multiple times in 2013 due to decisions by the president Nicolás Maduro. One of his decisions was to force stores and their warehouses to sell all of their products, which led to even more shortages in the future. In 2016, consumer prices in Venezuela increased 800% and the economy declined by 18.6%, entering an economic depression. Venezuela's outlook was deemed negative by most bond-rating services in 2017. For 2018 an inflation rate of 1,000,000 percent was projected, putting Venezuela in a similar situation to that in Germany in 1923 or Zimbabwe in the late 2000s.

Tourism

Islands of the venezuelan Caribbean Sea.

Tourism has been developed considerably in recent decades, particularly because of its favorable geographical position, the variety of landscapes, the richness of plant and wildlife, the artistic expressions and the privileged tropical climate of the country, which affords each region (especially the beaches) throughout the year.

Margarita Island is one of the top tourist destinations for enjoyment and relaxation. It is an island with a modern infrastructure, bordered by beautiful beaches suitable for extreme sports, and features castles, fortresses and churches of great cultural value.

Shortages

Հիմնական հոդված՝ Պարենային դեֆիցիտ Վենեսուելայում

Empty shelves in a store in Venezuela due to shortages.

Shortages in Venezuela have been prevalent following the enactment of price controls and other policies during the economic policy of the Hugo Chávez government. Under the economic policy of the Nicolás Maduro government, greater shortages occurred due to the Venezuelan government's policy of withholding United States dollars from importers with price controls.

Shortages occur in regulated products, such as milk, various types of meat, coffee, rice, oil, flour, butter, and other goods including basic necessities like toilet paper, personal hygiene products, and even medicine. As a result of the shortages, Venezuelans must search for food, wait in lines for hours and sometimes settle without having certain products. Maduro's government has blamed the shortages on "bourgeois criminals" hoarding goods.

A drought, combined with a lack of planning and maintenance, has caused a hydroelectricity shortage. To deal with lack of power supply, in April 2016 the Maduro government announced rolling blackouts and reduced the government workweek to only Monday and Tuesday. A multi-university study found that, in 2016 alone, about 75% of Venezuelans lost weight due to hunger, with the average losing about 8.6 kg (19 lbs) due to the lack of food.

By late-2016 and into 2017, Venezuelans had to search for food on a daily basis, occasionally resorting to eating wild fruit or garbage, wait in lines for hours and sometimes settle without having certain products. By early 2017, priests began telling Venezuelans to label their garbage so needy individuals could feed on their refuse. In March 2017, Venezuela, with the largest oil reserves in the world, began having shortages of gasoline in some regions with reports that fuel imports had begun.

Petroleum and other resources

Paraguaná Refinery Complex in Falcón.

Venezuela has the largest oil reserves, and the eighth largest natural gas reserves in the world, and consistently ranks among the top ten world crude oil producers. Compared to the preceding year another 40.4% in crude oil reserves were proven in 2010, allowing Venezuela to surpass Saudi Arabia as the country with the largest reserves of this type. The country's main petroleum deposits are located around and beneath Lake Maracaibo, the Gulf of Venezuela (both in Zulia), and in the Orinoco River basin (eastern Venezuela), where the country's largest reserve is located. Besides the largest conventional oil reserves and the second-largest natural gas reserves in the Western Hemisphere, Venezuela has non-conventional oil deposits (extra-heavy crude oil, bitumen and tar sands) approximately equal to the world's reserves of conventional oil. The electricity sector in Venezuela is one of the few to rely primarily on hydropower, and includes the Guri Dam, one of the largest in the world.

In the first half of the 20th century, US oil companies were heavily involved in Venezuela, initially interested only in purchasing concessions. In 1943 a new government introduced a 50/50 split in profits between the government and the oil industry. In 1960, with a newly installed democratic government, Hydrocarbons Minister Juan Pablo Pérez Alfonso led the creation of OPEC, the consortium of oil-producing countries aiming to support the price of oil.

In 1973, Venezuela voted to nationalize its oil industry outright, effective 1 January 1976, with Petróleos de Venezuela (PDVSA) taking over and presiding over a number of holding companies; in subsequent years, Venezuela built a vast refining and marketing system in the U.S. and Europe. In the 1990s PDVSA became more independent from the government and presided over an apertura (opening) in which it invited in foreign investment. Under Hugo Chávez a 2001 law placed limits on foreign investment.

The state oil company PDVSA played a key role in the December 2002 – February 2003 national strike which sought President Chávez' resignation. Managers and skilled highly paid technicians of PDVSA shut down the plants and left their posts, and by some reports sabotaged equipment, and petroleum production and refining by PDVSA almost ceased. Activities eventually were slowly restarted by returning and substitute oil workers. As a result of the strike, around 40% of the company's workforce (around 18,000 workers) were dismissed for "dereliction of duty" during the strike.

Transport

Caracas Metro in Plaza Venezuela.

Venezuela is connected to the world primarily via air (Venezuela's airports include the Simón Bolívar International Airport in Maiquetía, near Caracas and La Chinita International Airport near Maracaibo) and sea (with major sea ports at La Guaira, Maracaibo and Puerto Cabello). In the south and east the Amazon rainforest region has limited cross-border transport; in the west, there is a mountainous border of over 2,213 կիլոmetres (1,375 mi) shared with Colombia. The Orinoco River is navigable by oceangoing vessels up to 400 կիլոmetres (250 mi) inland, and connects the major industrial city of Ciudad Guayana to the Atlantic Ocean.

Venezuela has a limited national railway system, which has no active rail connections to other countries. The government of Hugo Chávez tried to invest in expanding it, but Venezuela's rail project is on hold due to Venezuela not being able to pay the $7.5 billion and owing China Railway nearly $500 million. Several major cities have metro systems; the Caracas Metro has been operating since 1983. The Maracaibo Metro and Valencia Metro were opened more recently. Venezuela has a road network of nearly 100,000 կիլոmetres (62,000 mi) in length, placing the country around 45th in the world; around a third of roads are paved.

Demographics

Պատմական բնակչություն
Տարեթիվ	Բնակ․	տ․ ±%
1950	5 094 000	—
1960	7 562 000	+4.03%
1970	10 681 000	+3.51%
1980	15 036 000	+3.48%
1990	19 685 000	+2.73%
2000	24 348 000	+2.15%
2011	28 400 000	+1.41%
2016	31 028 337	+1.79%
Աղբյուր՝ United Nations

Population density of Venezuela in 2011. Yellow tones denote urban areas.

Venezuela is among the most urbanized countries in Latin America; the vast majority of Venezuelans live in the cities of the north, especially in the capital Caracas, which is also the largest city. About 93% of the population lives in urban areas in northern Venezuela; 73% live less than 100 կիլոmetres (62 mi) from the coastline. Though almost half of Venezuela's land area lies south of the Orinoco, only 5% of Venezuelans live there. The largest and most important city south of the Orinoco is Ciudad Guayana, which is the sixth most populous conurbation. Other major cities include Barquisimeto, Valencia, Maracay, Maracaibo, Barcelona-Puerto La Cruz, Mérida and San Cristóbal.

According to a 2014 study by sociologists of the Central University of Venezuela, over 1.5 million Venezuelans, or about 4% to 6% of the country's population, left Venezuela since 1999 following the Bolivarian Revolution.

Ethnic groups

Հիմնական հոդված՝ Վենեսուելացիներ

Racial and Ethnic Composition (2011 Census)
Race/Ethnicity
Mestizo			51.6 %
White			43.6 %
Black			2.9 %
Afro-descendant			0.7 %
Other races			1.2 %

The people of Venezuela come from a variety of ancestries. It is estimated that the majority of the population is of mestizo, or mixed, ethnic ancestry. Nevertheless, in the 2011 census, which Venezuelans were asked to identify themselves according to their customs and ancestry, the term mestizo was excluded from the answers. The majority claimed to be mestizo or white—51.6% and 43.6%, respectively. Practically half of the population claimed to be moreno, a term used throughout Ibero-America that in this case means "dark-skinned" or "brown-skinned", as opposed to having a lighter skin (this term connotes skin color or tone, rather than facial features or descent).

In the Colonia Tovar German-style town in Aragua state is the largest colony of German Venezuelans.

Ethnic minorities in Venezuela consist of groups that descend mainly from African or indigenous peoples; 2.8% identified themselves as "black" and 0.7% as afrodescendiente (Afro-descendant), 2.6% claimed to belong to indigenous peoples, and 1.2% answered "other races".

Among indigenous people, 58% were Wayúu, 7% Warao, 5% Kariña, 4% Pemón, 3% Piaroa, 3% Jivi, 3% Añu, 3% Cumanágoto, 2% Yukpa, 2% Chaima and 1% Yanomami; the remaining 9% consisted of other indigenous nations.

According to an autosomal DNA genetic study conducted in 2008 by the University of Brasília (UNB), the composition of Venezuela's population is 60.60% of European contribution, 23% of indigenous contribution, and 16.30% of African contribution.

During the colonial period and until after the Second World War, many of the European immigrants to Venezuela came from the Canary Islands, which had a significant cultural impact on the cuisine and customs of Venezuela. These influences on Venezuela have led to the nation being called the 8th island of the Canaries. With the start of oil exploitation in the early 20th century, companies from the United States began establishing operations in Venezuela, bringing with them US citizens. Later, during and after the war, new waves of immigrants from other parts of Europe, the Middle East, and China began; many were encouraged by government-established immigration programs and lenient immigration policies. During the 20th century, Venezuela, along with the rest of Latin America, received millions of immigrants from Europe. This was especially true post-World War II, as a consequence of war-ridden Europe. During the 1970s, while experiencing an oil-export boom, Venezuela received millions of immigrants from Ecuador, Colombia, and the Dominican Republic. Due to the belief that this immigration influx depressed wages, some Venezuelans opposed European immigration. The Venezuelan government, however, were actively recruiting immigrants from Eastern Europe to fill a need for engineers. Millions of Colombians, as well as Middle Eastern and Haitian populations would continue immigrating to Venezuela into the early 21st century.

According to the World Refugee Survey 2008, published by the US Committee for Refugees and Immigrants, Venezuela hosted a population of refugee and asylum seekers from Colombia numbering 252,200 in 2007, and 10,600 new asylum seekers entered Venezuela in 2007. Between 500,000 and one million illegal immigrants are estimated to be living in the country.

The total indigenous population of the country is estimated at about 500 thousand people (2.8% of the total), distributed among 40 indigenous peoples. There are three uncontacted tribes living in Venezuela. The Constitution recognizes the multi-ethnic, pluri-cultural, and multilingual character of the country and includes a chapter devoted to indigenous peoples' rights, which opened up spaces for their political inclusion at national and local level in 1999. Most indigenous peoples are concentrated in eight states along Venezuela's borders with Brazil, Guyana, and Colombia, and the majority groups are the Wayuu (west), the Warao (east), the Yanomami (south), and the Pemon (southeast).

Moreno (Mestizo) population of Venezuela in 2011.

White population of Venezuela in 2011.

Amerindian population of Venezuela in 2011.

Black and Afrodescendant population of Venezuela in 2011.

Languages

Although most residents are monolingual Spanish speakers, many languages are spoken in Venezuela. In addition to Spanish, the Constitution recognizes more than thirty indigenous languages, including Wayuu, Warao, Pemón, and many others for the official use of the indigenous peoples, mostly with few speakers – less than 1% of the total population. Wayuu is the most spoken indigenous language with 170,000 speakers.

Immigrants, in addition to Spanish, speak their own languages. Chinese (400,000), Portuguese (254,000) and Italian (200,000), are the most spoken languages in Venezuela after the official language of Spanish. Arabic is spoken by Lebanese and Syrian colonies on Isla de Margarita, Maracaibo, Punto Fijo, Puerto la Cruz, El Tigre, Maracay, and Caracas. Portuguese is spoken not only by the Portuguese community in Santa Elena de Uairén but also by much of the population due to its proximity to Brazil. The German community speaks their native language, while the people of Colonia Tovar people speaks mostly an Alemannic dialect of German called coloniero.

English is the most widely used foreign language in demand and is spoken by many professionals, academics, and members of the upper and middle classes as a result of oil exploration by foreign companies, in addition to its acceptance as a lingua franca. Culturally, English is common in southern towns like El Callao, for the English-speaking native influence evident in folk songs and calypso Venezuelan and French with English voices. English was brought by Trinidadian and other British West Indies immigrants. A variety of Antillean Creole is spoken by a small community in El Callao and Paria. Italian instruction is guaranteed by the presence of a constant number of schools and private institutions because the Italian government considered mandatory language teaching at school level. Other languages spoken by large communities in the country are Basque and Galician, among others.

Religion

Religion in Venezuela according to the 2011 census.      Catholic (71%)     Protestant (17%)     Agnostic/Atheist (7%)     Other religion (3%)     No answer (1%)

According to a 2011 poll (GIS XXI), 88 percent of the population is Christian, primarily Roman Catholic (71%), and the remaining 17 percent Protestant, primarily Evangelicals (in Latin America Protestants are usually called Evangelicos). The Venezuelans without religion are 8% (atheist 2% and agnostic or indifferent 6%), almost 3% of the population follow other religion (1% of them are of Santería).:

There are small but influential Muslim, Buddhist, and Jewish communities. The Muslim community of more than 100,000 is concentrated among persons of Lebanese and Syrian descent living in Nueva Esparta State, Punto Fijo and the Caracas area. Buddhism in Venezuela is practiced by over 52,000 people. The Buddhist community is made up mainly of Chinese, Japanese, and Koreans. There are Buddhist centers in Caracas, Maracay, Mérida, Puerto Ordáz, San Felipe, and Valencia.

The Jewish community has shrunk in recent years due to rising antisemitism in Venezuela, with the population declining from 22,000 in 1999 to less than 7,000 in 2015.

Culture

Հիմնական հոդված՝ Վենեսուելայի մշակույթ

The joropo, as depicted in a 1912 drawing by Eloy Palacios.

The culture of Venezuela is a melting pot, which includes mainly three different families: The indigenous, African, and Spanish. The first two cultures were in turn differentiated according to the tribes. Acculturation and assimilation, typical of a cultural syncretism, caused an arrival at the current Venezuelan culture, similar in many respects to the rest of Latin America, although the natural environment means that there are important differences.

The indigenous influence is limited to a few words of vocabulary and gastronomy and many place names. The African influence in the same way, in addition to musical instruments like the drum. The Spanish influence was predominant (due to the colonization process and the socioeconomic structure it created) and in particular came from the regions of Andalusia and Extremadura, the places of origin of most settlers in the Caribbean during the colonial era. An example of this includes buildings, music, the Catholic religion, and language.

Spanish influences are evident in bullfights and certain features of gastronomy. Venezuela was also enriched by other streams of Indian and European origin in the 19th century, especially from France. In the latest stage in the major cities and regions oil of U.S. origin and manifestations of the new immigration of Spanish, Italian and Portuguese, increasing the already complex cultural mosaic. For example, from United States comes the influence of taste for baseball, US-style fast food, and current architectural constructions.

Art

Antonio Herrera Toro, self portrait 1880.

Venezuelan art was initially dominated by religious motifs. However, in the late 19th century, artists began emphasizing historical and heroic representations of the country's struggle for independence. This move was led by Martín Tovar y Tovar. Modernism took over in the 20th century. Notable Venezuelan artists include Arturo Michelena, Cristóbal Rojas, Armando Reverón, Manuel Cabré; the kinetic artists Jesús Soto, Gego and Carlos Cruz-Diez; and contemporary artists as Marisol and Yucef Merhi.

Literature

Հիմնական հոդված՝ Վենեսուելայի գրականություն

Venezuelan literature originated soon after the Spanish conquest of the mostly pre-literate indigenous societies. It was originally dominated by Spanish influences. Following the rise of political literature during the Venezuelan War of Independence, Venezuelan Romanticism, notably expounded by Juan Vicente González, emerged as the first important genre in the region. Although mainly focused on narrative writing, Venezuelan literature was advanced by poets such as Andrés Eloy Blanco and Fermín Toro.

Major writers and novelists include Rómulo Gallegos, Teresa de la Parra, Arturo Uslar Pietri, Adriano González León, Miguel Otero Silva, and Mariano Picón Salas. The great poet and humanist Andrés Bello was also an educator and intellectual (He was also a childhood tutor and mentor of Simón Bolívar). Others, such as Laureano Vallenilla Lanz and José Gil Fortoul, contributed to Venezuelan Positivism.

Music

Joropo, also called Música Llanera, is a music genre representative to Los Llanos and Llanero culture.

Guanaguanare dance, popular dancing in Portuguesa state.

Indigenous musical styles of Venezuela are exemplified by the groups Un Sólo Pueblo and Serenata Guayanesa. The national musical instrument is the cuatro. Typical musical styles and pieces mainly emerged in and around the llanos region, including Alma Llanera (by Pedro Elías Gutiérrez and Rafael Bolívar Coronado), Florentino y el diablo (by Alberto Arvelo Torrealba), Concierto en la llanura by Juan Vicente Torrealba, and Caballo Viejo (by Simón Díaz).

The Zulian gaita is also a very popular style, generally performed during Christmas. The national dance is the joropo. Venezuela has always been a melting pot of cultures and this can be seen in the richness and variety of its musical styles and dances: calipso, bambuco, fulía, cantos de pilado de maíz, cantos de lavanderas, sebucán, and maremare. Teresa Carreño was a world-famous 19th century piano virtuoso. In the last years, Classical Music has had great performances. The Simón Bolívar Youth Orchestra, under the baton of its principal conductor Gustavo Dudamel and José Antonio Abreu, has hosted a number of excellent presentations in many European concert halls, notably at the 2007 London Proms, and has received several honors. The orchestra is the pinnacle of El Sistema, a publicly financed voluntary sector music education program now being emulated in other countries.

In the early 21st century, a movement known as "Movida Acústica Urbana" featured musicians trying to save some national traditions, creating their own songs but using traditional instruments. Some groups in this tradition are Tambor Urbano, Los Sinverguenzas, the C4Trio, and Orozco Jam.

Afro-Venezuelan musical traditions are most intimately related to the festivals of the "black folk saints" San Juan and St. Benedict the Moor. Specific songs are related to the different stages of the festival and of the procession, when the saints start their yearly paseo – stroll – through the community to dance with their people.

Sport

Venezuela national baseball team in 2015.

The origins of baseball in Venezuela is unclear, although it is known that the sport was being played in the nation by the late 19th century. In the early 20th century, North American immigrants who came to Venezuela to work in the nation's oil industry helped to popularize the sport in Venezuela. During the 1930s, baseball's popularity continued to rise in the country, leading to the foundation of the Venezuelan Professional Baseball League (LVBP) in 1945, and the sport would soon become the nation's most popular.

The immense popularity of baseball in the country makes Venezuela a rarity among its South American neighbors—association football is the dominant sport in the continent. However, football, as well as basketball, are among the more popular sports played in Venezuela. Venezuela hosted the 2012 Basketball World Olympic Qualifying Tournament and the 2013 FIBA Basketball Americas Championship, which took place in Poliedro de Caracas.

Venezuela national football team, popularly known as the "Vinotinto".

Although not as popular in Venezuela as the rest of South America, football, spearheaded by the Venezuela national football team is gaining popularity as well. The sport is also noted for having an increased focus during the World Cup. According to the CONMEBOL alphabetical rotation policy established in 2011, Venezuela is scheduled to host the Copa América every 40 years.

Venezuela is also home to former Formula 1 driver, Pastor Maldonado. At the 2012 Spanish Grand Prix, he claimed his first pole and victory and became the first and only Venezuelan to have done so in the history of Formula 1. Maldonado has increased the reception of Formula 1 in Venezuela, helping to popularize the sport in the nation.

In the 2012 Summer Olympics, Venezuelan Rubén Limardo won a gold medal in fencing.

Cuisine

The Venezuelan cuisine, one of the most varied in the region, reflects the climatic contrasts and cultures coexisting in Venezuela. Among them are hallaca, pabellón criollo, arepas, empanadas, pisca andina, tarkarí de chivo, jalea de mango, patacón, and fried camiguanas.

Architecture

Barquisimeto Metropolitan Cathedral, Lara state.

Cristal Park, Caracas.

Carlos Raúl Villanueva was the most important Venezuelan architect of the modern era; he designed the Central University of Venezuela, (a World Heritage Site) and its Aula Magna. Other notable architectural works include the Capitolio, the Baralt Theatre, the Teresa Carreño Cultural Complex, and the General Rafael Urdaneta Bridge.

Education

Central University of Venezuela.

Illiteracy rate in Venezuela based on data from UNESCO and the Instituto Nacional de Estadística (INE) of Venezuela.

The literacy rate for the adult population was already 91.1 by 1998. In 2008, 95.2% of the adult population was literate. Net primary school enrollment rate was at 91% in 2005. Net secondary enrollment rate was at 63% in 2005. Venezuela has a number of universities, of which the most prestigious are the Central University of Venezuela (UCV), founded in Caracas in 1721, the University of Zulia (LUZ) founded in 1891, the University of the Andes (ULA), founded in Mérida State in 1810, the Simón Bolívar University (USB), founded in Miranda State in 1967 and the University of the East (UDO), founded in Sucre State in 1958.

Currently, large numbers of Venezuelan graduates seek for a future elsewhere due to the country's troubled economy and heavy crime rate. In a study titled Venezolana Community Abroad. A New Method of Exile by Thomas Paez, Mercedes Vivas and Juan Rafael Pulido of the Central University of Venezuela, over 1.35 million Venezuelan college graduates had left the country since the beginning of the Bolivarian Revolution. It is believed nearly 12% of Venezuelans live abroad with Ireland becoming a popular destination for students. According to Claudio Bifano, president of the Venezuelan Academy of Physical, Mathematical and Natural Sciences, more than half of medical graduates in 2013 had left Venezuela.

By 2018, more than half of children in Venezuela dropped out of school, with 58% of students quitting nationwide while areas near bordering countries saw more than 80% of their students leave. Nationwide, about 93% of schools do not meet the minimum requirements to operate and 77% do not have utilities such as food, water or electricity.

Health

Venezuela has a national universal health care system. The current government has created a program to expand access to health care known as Misión Barrio Adentro, although its efficiency and work conditions have been criticized. It has reported that many of the clinics were closed and as of December 2014, it was estimated that 80% of Barrio Adentro establishments were abandoned in Venezuela.

Infant mortality in Venezuela was 19 deaths per 1,000 births for 2014, lower than the South American average (by comparison, the U.S. figure was 6 deaths per 1,000 births in 2013 and the Canadian figure was 4.5 deaths per 1,000 live births). Child malnutrition (defined as stunting or wasting in children under age five) was 17%; Delta Amacuro and Amazonas had the nation's highest rates. According to the United Nations, 32% of Venezuelans lacked adequate sanitation, primarily those living in rural areas. Diseases ranging from diphtheria, plague, malaria, typhoid, yellow fever, cholera, hepatitis A, hepatitis B, and hepatitis D were present in the country. Obesity was prevalent in approximately 30% of the adult population in Venezuela.

Venezuela had a total of 150 plants for sewage treatment. However, 13% of the population lacked access to drinking water, but this number had been dropping.

During the economic crisis observed under President Maduro's presidency, medical professionals were forced to perform outdated treatments on patients.

Գրականություն

Հոդվածներ

• Cannon, Barry (21 June 2004). «Venezuela, April 2002: Coup or Popular Rebellion? The Myth of a United Venezuela». Bulletin of Latin American Research. 23 (3): 285–302. doi:10.1111/j.0261-3050.2004.00109.x.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link)

Գրքեր

• Aalgaard, Wendy (2004). Venezuela in Pictures. Lerner Pub Group. ISBN 978-0-8225-1172-4.
• Aponte, Pedro Rafael (2008). The Invention of the National in Venezuelan Art Music, 1920–1960. University of Pittsburgh. ISBN 978-1-109-05320-3. Վերցված է 2 July 2015-ին.
• Chasteen, John Charles (2001). Born in Blood and Fire: A Concise History of Latin America. Norton. ISBN 978-0-393-05048-6.
• Chávez Frías, Hugo Rafael (2004). Cumpliendo las metas del milenio (PDF) (Spanish). CDBpublicaciones. ISBN 978-980-6456-12-9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 11 May 2011-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
• Coronil, Fernando (1988). The magical state: nature, money, and modernity in Venezuela. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-11602-0.
• Cortés, Carlos E. (2013). Multicultural America: A Multimedia Encyclopedia. SAGE Publications. ISBN 978-1-4522-1683-6. Վերցված է 30 June 2015-ին.
• Crow, JA (1980). Epic of Latin America. University of California Press. ISBN 978-0-520-04107-3.
• Dickey, John Marcus (1892). Christopher Columbus and his monument Columbia : being a concordance of choice tributes to the great Genoese, his grand discovery, and his greatness of mind and purpose. Rand, McNally & Co. ISBN 978-1-4460-2044-9. Վերցված է 1 July 2015-ին.
• Dydynski, Krzysztof; Beech, Charlotte (2004). Venezuela. Lonely Planet Publications. ISBN 978-1-74104-197-2.
• Ewell, Judith (1984). Venezuela: A Century of Change. C. Hurst & Co. ISBN 978-0-905838-36-6.
• Fichner-Ratus, Lois (2012). Understanding Art (10th ed.). Cengage Learning. ISBN 978-1-111-83695-5.
• Georgia Country Study Guide Volume 1 Strategic Information and Developments. Int'l Business Publications, USA. 2013. ISBN 978-1-4387-7443-5.
• Gibson, Karen Bush (2006). Venezuela: A Question and Answer Book. ISBN 978-0-7368-6413-8.
• Gott, Richard (2005). Hugo Chávez and the Bolivarian Revolution. Verso. ISBN 978-1-84467-533-3.
• Gregory, Desmond (1992). Brute New World: The Rediscovery of Latin America in the Early 19th Century. British American Press. ISBN 978-1-85043-567-9. Վերցված է 30 June 2015-ին.
• Heritage, Andrew (December 2002). Financial Times World Desk Reference. Dorling Kindersley. ISBN 978-0-7894-8805-3.
• Josza Jr., Frank P. (2013). Baseball beyond Borders: From Distant Lands to the Major Leagues. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-9245-3.
• Kelly, Janet; Palma, Perdo A. (2006). «Chapter 10: The Syndrome of Economic Decline and the Quest for Change». In McCoy, Jennifer L.; Myers, David J. (eds.). The Unraveling of Representative Democracy in Venezuela. Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8428-3.
• Kipfer, Barbara Ann (2000). Encyclopedic Dictionary of YUPArchaeology. Springer. ISBN 978-0-306-46158-3.
• López Maya, Margarita (2005). «Venezuela 2002–2003: Polarisation, Confrontation, and Violence». In Goumbri, Olivia Burlingame (ed.). The Venezuela Reader: The Building of a People's Democracy. Washington, D.C.: Epica Task Force. ISBN 978-0-918346-35-3.
• Massabié, Germán (2008). Venezuela: A Petro-State Using Renewable Energies. Springer. ISBN 978-3-531-15994-2.
• McBeth, B. S. (2002). Juan Vicente Gómez and the Oil Companies in Venezuela, 1908–1935. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-89218-6.
• McCaughan, Michael (2005). The Battle of Venezuela. Seven Stories Press. ISBN 978-1-60980-116-8.
• Ng, Yumi (2004). Welcome to Venezuela. Gareth Stevens Publishing. ISBN 978-0-8368-3123-8. Վերցված է 2 July 2015-ին.
• Nichols, Elizabeth Gackstetter; Morse, Kimberley J. (2010). Venezuela. ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-569-3.
• Salas, Miguel Tinker (2015). Venezuela: What Everyone Needs to KnowRG. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-978328-1.
• Stoan, Stephen K. (1974). Pablo Morillo and Venezuela, 1815–1820. Ohio State University Press. ISBN 978-0-8142-0219-7.
• Tarver, H. Michael; Frederick, Julia C. (2006). The History of Venezuela. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-6260-7. Վերցված է 2 July 2015-ին.
• Thomas, Hugh (2005). Rivers of Gold: The Rise of the Spanish Empire, from Columbus to Magellan. Random House. ISBN 978-0-375-50204-0.
• Wardrope, William (2003). Venezuela. Gareth Stevens Publishing. ISBN 978-0-8368-2369-1.
• Warhol, Tom (2006). Tundra. Marshall Cavendish. ISBN 978-0-7614-2193-1.
• Wunder, Sven (2003). Oil wealth and the fate of the forest: a comparative study of eight tropical countries. Routledge. ISBN 978-0-203-98667-7.
• Yergin, Daniel (1991). The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power. Simon and Schuster. ISBN 978-1-4391-1012-6.
• Zakaria, Fareed (1999). From Wealth to Power. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-01035-9.
• Zamora, Margarita (1993). Reading Columbus. University of California Press. ISBN 978-0-520-08297-7. Արխիվացված է օրիգինալից 11 May 2011-ին. Վերցված է 23 April 2010-ին.

Ելույթներ և հարցազրույցներ

• Lander, Edgardo (April 2014). «The Modern History of Venezuela (9 parts)».

Արտաքին հղումներ

• Last archived iteration of official government website, which appears to be down
• Chief of State and Cabinet Members (անգլերեն)
• Venezuela at UCB Libraries GovPubs (անգլերեն)
• Venezuela from the Library of Congress Country Studies (1990) (անգլերեն)
• Venezuela profile from the BBC News (անգլերեն)
• Maps on Venezuela – Cartographic features (անգլերեն)
• Key Development Forecasts for Venezuela from International Futures (անգլերեն)
• Venezuela and Tourism from Sky Immigration (Արաբերեն)