Քնած գեղեցկուհին (մուլտֆիլմ, 1959)
.svg){kind=small}
«Քնած գեղեցկուհին» (անգլ.՝ Sleeping Beauty), թվով 16-րդ լիամետրաժ երաժշտական անիմացիոն ֆիլմը նկարահանված «Walt Disney Pictures» ստուդիայում, Շարլ Պերրոյի նույնանուն հեքիաթի հիման վրա, նաև Գրիմ եղբայրների «Վայրի վարդը» հեքիաթի հիման վրա: Մուլտֆիլմի պրեմիերան կայացել է ԱՄՆ-ում, 1959 թվականի հունվարի 29-ին[20]: «Քնած գեղեցկուհին» դարձել է առաջին անիմացիոն ֆիլմը նկարահանված լայնաֆորմատ Super Technirama 70 տեխնոլոգիաների միջոցով[21][22], որի շնորհիվ «Քնած գեղեցկուհին» գերազանցել է իր նախնիներին, ինչպես նաև դարձել է երկրորդ մուլտֆիլմը նկարահանված լայնէկրան ձևաչափով, Դիսնեյի մեկ այլ, «Լեդին և թափառականը» (1955) մուլտֆիլմից հետո, որը նկարահանվել էր չորս տարի առաջ: Ուոլթ Դիսնեյը ասել է, որ լայնէկրանն ավելի շատ աշխատանք է պահանջում նկարիչներից, ֆիլմի վրա աշխատել են մոտ 300 մարդ: Յուրաքանչյուր փուլ նկարչական արվեստի և ինժեներայի արվեստի, որոնց ձուլման արդյունքում և ստացվում է անիմացիան, երբեմն կրկնվել է մի քանի անգամ: Տեսարանների հիանալի երանգավորումը փոխառված է վերածննդի նկարիչներից: Դասական հեքիաթի հերոսները, գրված Շարլ Պերրոյի կողմից XVII դարում, Դիսնեյը պահանջել է իր նկարիչներից «ստեղծել այդքան իրատեսական, որքան հնարավոր է, մարմնով և արյունով, գրեթե կենդանի»[23]: Մոտ միլիոն նկարներ նկարվել են բարելարվված տեխնոլոգիաներով. որը հենց Դիսնեյն անվանել է «գեղանկարչության և իրատեսական շարժումների արվեստ»: Մուլտֆիլմում օգտագործվել է Չայկովսկու նույնանուն բալետի երաժշտությունը: Մի քանի տեսարաններում կա միջնադարյան գոբելենի վեհանձնության տեսարաններով ակնարկ: Ինչպես նաև առաջին անգամ անիմացիայում փորձարկվել է լուսապատճենահանում նկարները ցելյուլոիդ տեղափոխելու համար: Դիսնեյի պատմության մեջ այս ֆիլմը հատկանշական է ևս մեկ յուրահատկությունով. արքայադստեր հեքիաթային դղյակը դարձել է Դիսնեյ ստուդիայի խորհրդապատկերը, և քարացրած, դարձել է թեմատիկ կենտրոն բոլոր «Դիսնեյլենդների» համար[24]: Նրա նախատիպն է դարձել Բավարիայի Նոյշվանշտայն դղյակը[25]: «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմում դերերը հնչյունավորել են օպերայի երգչուհի Մերի Կոստան, հնչյունավորման և հեռուստատեսության դերասաններ Էլեոնոր Օդլին, Բիլլ Շիրլին, Վերնա Ֆելթոնը, Բարբարա Ջո Ալլենը, Բարբարա Լաուդին, Թեյլոր Հոլմսը և Բիլլ Թոմպսոնը[26]: Մուլտֆիլմի ռուսական կրկնօրիանակում մասնակցել են Մեծ թատրոնի մենակատար Կարինա Սերբինան[27], Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր արտիստ և օպերայի երգչուհի Լյուբով Կազարնովսկան[28], թատրոնի և կինոյի դերասան Իգոր Յասուլովիչը, ինչպես նաև հնչյունավորման դերասաններ Ալեքսեյ Սաֆիուլինը, Նինա Լունեվան, Օլգա Գալավանովան, Օլգա Շորախովան և Ալեքսեյ Կոլգանը[29]:
Բովանդակություն
- 1 Սյուժե
- 2 Տեխնիկական տվյալներ
- 3 Կերպարներ
- 4 Դերերում
- 5 Արտադրություն
- 6 Կերպարների ստեղծում
- 7 Քննադատների կարծիքներ
- 8 Գլխավոր անիմատորներ
- 9 Երգեր
- 10 Սաունդթրեկ
- 11 Մրցանակներ
- 12 Վերահրատարակություն
- 13 Քնած Գեղեցկուհին մուլտֆիլմի հերոսները այլ անիմացիոն ժապավեններում և խաղերում
- 14 Ներդրում անիմացիայի զարգացման համար
- 15 Ծանոթագրություններ
- 16 Գրականություն
- 17 Արտաքին հղումներ
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շատ վաղուց հեռու երկրում ապրում էր մի թագավոր և իր չքնաղ թագուհին: Տարիներ շարունակ նրանք երազում էին երեխա ունենալ, և վերջապես իրենց երազանքը կատարվեց, նրանք ունեցան աղջիկ, ում անվանեցին Ավրորա: Թագավորությունում կազմակերպել էին մեծ տոնակատարություն, որպեսզի բոլորը, և՛ հարուստները, և՛ աղքատները, կարողանային ողջունել փոքրիկ արքայադստերը: Պարահանդեսին նույնիսկ հրավիրել էին, երեք բարի փերիներին՝ Ֆլորային, Ֆաունային և Մերիվեզային, իսկ չար կախարդ Մալեֆիսենտային մոռացել էին: Ֆլորան և Ֆաունան փոքրիկ Ավրորային նվիրեցին գեղեցկություն և նրբագեղություն, բայց այդտեղ ինչպես ամպրոպ, պարզ երկնքից հայտնվեց չար կախարդ Մալեֆիսենտան և անիծեց արքայադուստրին, որ իր 16- րդ տարեդարձին նա կծակի իր մատը կախարդված իլիկով և կմահանա: Կախարդանքն այնպես հզոր էր, որ փերի Մերիվեզան չկարողացավ վերացնի նրա կախարդանքը, բայց նա ամեն դեպքում կարողացավ օգնել, խոստանալով, որ արքայադուստրը չի մահանա, նա կքնի և կարթնանա միայն գեղեցիկ արքայազնի առաջին համբույրից, քանի որ սիրուն ենթակա է ամեն ինչ:
Անցավ 16 տարի: Արքայադուստր Ավրորան ապրում է անտառում երեք բարի փերիների հետ: Նա նույնիսկ չի կարող պատկերացնել, թե ով է նա և իր ժամանակի մեծ մասն անցկացնում է անտառում կենդանիների հետ, ի ծնե ունենալով հրաշալի ձայն, նա բառացիորեն նկարում է իր երգով այն միակի կերպարը, ում նա և հանդիպում է անտառում: Նույն պահին փերիները նրա ծննդյան օրվա առթիվ նվերներ են պատրաստում. զգեստ և թխվածք: Կռվի հիմնական պատճառ է դառնում արքայադստեր զգեստի գույնը, Ֆլորան ցանկանում էր, որ զգեստը լինի վարդագույն, իսկ Մերիվեզան՝ կապույտ: Սկսվեց իսկական կախարդական ընդհարում, որը նկատեց Մալեֆիսետայի ագռավը՝ Դիաբլոն: Երջանիկ Ավրորան վերադառնում է տնակ, և հայտնում է երեք փերիներին իր ընտրյալի մասին, բայց նրանք պատմում են նրան, որ նա արքայադուստր է, և արդեն նշանված է արքայազն Ֆիլիպի հետ:
Որից հետո նրան տանում են պալատ, որից կարողացավ օգտվել Մալեֆիսետան, հիպնոսացրեց Ավրորային և ստիպեց ծակել մատը։ Փերիները հասկանում են, որ բնակիչները, թագավորը և թագուհին շատ կբարկանան կատարված անեծքի պատճառով, այդ պատճառով նրանք որոշում են ամբողջ պալատին քնեցնել, մինչև Ավրորայի արթնանալը: Պատահական Ֆլորան իմանում է, որ տղան, ում հանդիպել է Ավրորան անտառում, հենց արքայազն Ֆիլիպն է: Միայն թե, վերադառնալով տնակ, երեք բարի փերիները գտնում են միայն Ֆիլիպի գլխարկը: Ֆլորան հասկանում է, որ պետք է արագ գործել, այդ պատճառով նա Ֆաունայի և Մերիվեզայի հետ գնում է չար կախարդի թաքստոց: Այնտեղ մոռացված սարի վրա նրանք իմանում են Մալեֆիսետայի ծրագրի մասին, նա բաց կթողնի Ֆիլիպին, բայց 100 տարի անց, երբ Ֆիլիպը արդեն ծեր կլինի: Փերիները օգնում են արքայազնին փախչել չար կախարդի պալատից, իսկ Մերիվեզան ագռավին քար է դարձնում: Մալեֆիսետան անմիջապես իմանում է դրա մասին, նա օգտագործում է իր ողջ կախարդական ուժերը, որպեսզի կանգնեցնի Ֆիլիպին: Վերածվելով հսկա վիշապի, նա փորձում է սպանել նրան, բայց իր սիրո ուժի շնորհիվ Ֆիլիպը հաղթում է նրան և վերացնում է Ավրորայի անեծքը:[30].
Տեխնիկական տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բնագիր անվանում — «Sleeping Beauty»
- Հայերեն անվանում — «Քնած գեղեցկուհին»
- Ռեժիսորներ — Կլայդ Ջերոնոմի, ԼԵս Կլարկ, Էրիկ Լարսոն, Վոլֆանգ Ռեյտերման
- Սցենարիստներ — Էրդման Պեններ, Ջո Ռինալդի, Ուինթոն Հիբլեր, Բիլլ Փիթ, Թեդ Սիրս, Ռալֆ Ռայթ, Միլթ Բանթա, հեքիաթի հիման վրա
- Գեղարվեստական ձևավորում.
- Արթ- տնօրեն — Դոն ԴաԳրադի, Քեն Անդերսոն
- Գունավորում և ձևավորում — Էյվինդ Էրլ
- Կերպարների դիզայն — Թոմ Օրիվա
- Եզերապատում — ՄակԼարեն Ստյուարտ, Թոմ Կոդրիկ, Դոն Գրիֆֆիթ, Էրնի Նորդլի, Բեյզիլ Դավիթովիչ, Վիկտոր Հաբուշ, Ջո Հեյլ, Գոմեր Ջոնաս, Ջեք Հուբեր, Ռեյ Արագոն[31]
- Դեկորացիա— Ֆրենկ Արմիտեժ, Թելմա Վիտմեր, Ալ Դենպստեր, Ուոլթ Պերեգոյ, Բիլլ Լեյն, Ռալֆ Հալետտ, Դիկ Էնթոնի, Փիլ Մոտտոլա, Ռիչարդ Գ. Թոմաս, Էնտոնի Ռիզզո
- Անիմացիա.
- Գլխավոր անիմատորներ — Միլթ Կալ, Ֆրենկ Թոմաս, Օլլի Ջոնսթոն, Մարկ Դևիս, Ջոն Լոունսբերի
- Կերպարների անիմացիա — Հոլ Քինգ, Հոլ Ամբրո, Դոն Լասկ, Բլեյն Գիբսոն, Ջոն Սիբլի, Բոբ Կարլսոն, Քեն Հալթգրեն, Հարվի Թումբս, Ֆրեդ Կոպիետզ, Ջորջ Նիկոլաս, Բոբ Յանգկուիստ, Էրիկ Կլևորթ, Հենրի Թանուս, Ջոն Քեննեդի, Քեն Օ Բրեյեն:
- Անիմացիոն էֆեկտներ — Դեն Մակմանուս, Ջոշուա Մեադոր, Ջեք Բոյդ և Ջեք Բակլի
- Անիմատորների օգնականներ — Ռոլլի Կրամպ, Դոն Բլաթ
- Հատուկ էֆեկտներ — Աբ Այբերկս, Յուստաս Լայցետ
- Ձայնային ռեժիսոր — Ռոբերտ Օ Կուկ
- Մոնտաժ — Դոնալդ Հալլիդայ, Ռոյ Մ. Բրյուեր Փոքր
- Երաժշտական նվագակցություն.
- Կոմպոզիտոր — Ջորջ Բրունս, Չայկովսկու «Քնած Գեղեցկուհին» բալետի հիման վրա
- Երգեր[32] — Սեմմի Ֆեյն և Ջեք Լոուրենս («Մի անգամ երազում»). Թոմ Ադայր և Ջորջ Բրունս («Փառք քեզ, արքայադուստր Ավրորա!»). Ուինսթոն Հիբլեր, Թեդ Սիրս և Ջորջ Բրունս («Ինչ տարօրինակ է»). Թոմ Ադայր, Էրդման Պեններ և Ջորջ Բրունս («Խմում ենք»). Թոմ Ադայր և Ջորջ Բրունս («Քնած գեղեցկուհին!»)
- Վոկալային վերադաշնակում — Ջոն Ռարիգ
- Երաժշտության մոնտաժ — Էվելին Քեննեդի
- Արտադրության մենեջեր — Քեն Փեթերսոն
- Արտադրություն — Walt Disney Pictures ստուդիա
- Տեղայնացնող — Buena Vista Pictures Distribution ստուդիա
- Բյուջե — $6 000 000 դոլար
- Պատկերի ձևաչափ — 2, 55:1, 70-մմ «Super Technirama 70»[33]
- Տևողություն — 75 րոպե
- Պրեմերիան ԱՄՆ- ում — 29 նոյեմբերի 1959 թվականին
Աղբյուրներ:[32][34][35][36][37][38]
Կերպարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ավրորա/ Վայրի Վարդ (անգլ.՝ Aurora/Briar Rose) — թագավոր Ստեֆանի միակ աղջիկը: Ավրորային ծնվելուց շնորհվել է երկու կախարդական նվերներ. ձայն և գեղեցկություն: Միայն թե նրա 16- րդ տարեդարձի ժամանակ նա կծակի իր մատը իլիկով և կքնի 100 տարի, և կարթնանա միայն իրական սիրո համբույրից հետո: Նրա համար, որպեսզի պաշտպանեն աղջկան Մալեֆիսետայի անեծքից, երեք բարի փերիները թաքցնում են նրան անտառում: Ավրորան մեծանում է շատ գեղեցիկ, ամաչկոտ աղջիկ բարի և բաց սրտով, որը օգնեց նրան ընկերանալ կենդանիների հետ: Նա շատ զուսպ էր, երբ իմացավ այն մասին, որ նրան վիճակված չէ տեսնել իր սիրեցյալին, նա դիմացկություն է ցուցաբերում, չնայած նրան, որ կյանքը կորցրեց իմաստը նրա համար: Նրան պետք չեն թագավորական հարգանքը, նրա համար կարևոր է սովորական մարդկային երջանկությունը:
- Ֆիլիպ (անգլ.՝ Phillip) — Թագավոր Հյուբերտի միակ որդին, ով նշանված է արքայադուստր Ավրորայի հետ իր ծննդյան օրից: Նրանց հայրերը հավատում են, որ իրենց երեխաների ամուսնությունը կմիավորի թագավորությունները: Անցան տարիներ, արքայազնը հանդիպում է «Վայրի Վարդին» (անգլ.՝ Briar Rose) անտառում, կարծելով, որ նա հասարակ գյուղացի է և սիրահարվում է նրան, նրանք միմյանց խոստանում են հանդիպել երեկոյան մարգագետնում: Երբ արքայազնը գալիս է հանդիպման վայրը, Մալեֆիսետան գողանում է նրան և բանտարկում է իր ամրոցում: Բարի փերիները օգնության են գալիս արքայազն Ֆիլիպին, տալով նրան թուր և վահան, որը օգնում է նրան հաղթել կախարդին: Արքայազնը մտնում է պալատ վարդի փշերի միջոցով և հաղթում է վիշապի կերպարանքով Մալեֆիսետային: Նա գտնում է իր սիրեցյալին ամրոցի ամենաբարձր աշտարակում և արթնացնում է նրան իրական սիրո համբույրի միջոցով:
- Ֆլորա (անգլ.՝ Flora) — երեք բարի փերիների գլխավորը մուլտֆիլմում: Սիրելի գույներն են՝ կարմիրը, վարդագույնը, նարնջագույնը: Ֆլորան անընդհատ պնդում է, որ վարդագույնը դա Ավրորայի գույն է, այդ պատճառով նրա և Մերվեզայի միջև եղել է մի քանի տարաձայնություններ: Նրա նվերը Ավրորայի համար եղել է հազվադեպ գեղեցկությունը:
- Ֆաունա (անգլ.՝ Fauna) — երկրորդ բարի փերին, համարվում է բարության մարմնավորում: Չկա մի իր, որը կկարողանա բարկացնել նրան, քանի որ նա կառավարում է բնության ուժերը, համարվում է հին հունական աստվածուհի Ֆաունայի նմանակ, բոլոր կենդանիների և բույսերի տիրուհի: Պատահական չէ, որ նրա սիրելի գույն է կանաչը: Չար կախարդի անեծքը չի բարկացնում նրան, նա միայն նշում է. «Իսկ միգուցե Մալեֆիսետան այդքանել չար չէ՞»[39]: Ֆաունան արքայադստերը պարգևատրում է ձայնով և համեմատում է Ավրորայի երգը սոխակի երգի հետ:
- Մերիվեզա (անգլ.՝ Merryweather) — երրորդ բարի փերին, շատ պայծառ և բարի կերպար է, պատրաստ է կախարդական մենամարտի բռնվել ոչ միայն Ֆլորայի, այլ նաև Մալեֆիսետայի հետ: Մուգ գույնի մազերով և բաց կապույտ աչքերով, նա պատկերվում է ավելի երիտասարդ տարիքում, քան իր ծեր քույրերը: Սիրելի գույնն է կապույտը: Մերիվեզայի նվերը Ավրորայի համար պետք է լիներ երջանկությունը, բայց Մալեֆիսետայի անեծքի պատճառով, նա ստիպված պետք է փոխեր իր նվերը: Արքայադուստրը ծակելով մատը, չի մահանա, այլ կքնի մինչ այն ժամանակը, երբ իրական սիրո համբույրը չի կործանի անեծքը:
- Մալեֆիսետա (անգլ.՝ Maleficent, թարգ. որպես «չար» ) — չար կախարդ, ով անիծել է Ավրորային: Մալեֆիսետային հաճախ անվանում են Դիսնեյի ամենամեծ չարագործներից մեկը և ոչ անհիմն: Նա հանգնում է սև- մանուշակագույն հագուստ, որը նման է կրակի, ունի հսկայական կախարդական ուժեր: Զարմանալի չէ, որ թագավոր Ստեֆանը չի հրավիրել նրան Ավրորայի մկրտությանը: Միայն թե, նրա որոշումը տխրության մեջ է գցել ամբողջ թագավորությանը 16 տարով: Ֆիլմի վերջում Մալեֆիսետան կերպարանափոխվում է վիշապի: Փորձում է սպանել Ֆիլիպին, բայց երեք բարի փերիների կախարդանքի շնորհիվ նրան թրով վիրավորում է և նա ընկնում է ելուստից, և նրանից մնում է միայն շողքը:
- Թագուհի Լիա (անգլ.՝ Queen Leah) — ֆիլմի ֆրանսիական տարբերակում հիմնականում նշվում է, որպես թագուհի Բեատրիս: Բարձրահասակ, նրբագեղ, շիկահեր, նա շատ նման է Ավրորային արտաքինով: Չնայած նրան, որ ֆիլմում նա գրեթե չի խոսում, իսկ սյուժետում նրա կերպարը քիչ է հայտնվում, բայց նա մեր առաջ հայտնվում է, որպես բարի սրտով և բաց հոգով մարդ: Թագուհին, թվում է, թե շատ նվիրված է իր ամուսնուն, դա երևում է նրանից, թե ինչպես է նա դիմում իր ամուսնուն, այն բանից հետո, երբ իրենց աղջիկը անիծվեց Մալեֆիսետայի կողմից: Թվում է, թե նա կլիներ սիրող մայր իր աղջկա համար, եթե ճակատագիրը նրանց իրար հետ լինելու հնարավորություն տար:
- Սամսոն (անգլ.՝ Samson) — Արքայազն Ֆիլիպի ազնիվ, սպիտակ ձին: Առաջին հայացքից կարելի է մտածել, որ նա երկրորդական կերպար է, բայց նրա դերը ֆիլմում նույնպես շատ կարևոր է: Նա տանում է արքայազն Ֆիլիպին անտառ, որտեղ նա հանդիպում է Ավրորային, ցույց է տալիս խիզախություն վիշապի հետ մարտնչելիս:
- Մալեֆիսետայի կամակատարների բանակը (անգլ.՝ Maleficent's Goons Army) — մարմնացնում են միջնադարյան գրոտեկստներին, հաճախ օգտագործվում են գոթական ճարտարապետությունում և միջնադարյան արվեստում: Այս հրեշները չար են, բայց այնքան հիմար, որ Մալեֆիսետան ստիպված է ագռավին ուղարկել Ավրորային փնտրելու:
- Ագռավ (անգլ.՝ The Raven) — Մալեֆիսետայի ծառան (երբեմն նաև անվանել են Դիաբլո, չնայած, որ այդ անվանումը երբեք չի օգտագործվել ֆիլմում): Ագռավը օգնում է կախարդին իրականացնել անեծքը, հենց ինքն է գտնում տնակը, որտեղ թաքցրել էին Ավրորային: Ֆիլմի վերջում նա ավելի մոլեռանդ է դառնում իր տիրուհուն ծառայելու մեջ, փորձում է նրան պատմել Ֆիլիպի փախուստի մասին, դառնում է քար Մերիվեզայի կախարդանքի շնորհիվ[40].
- Մենեստրեն (անգլ.՝ Menestrel) — կերպար, որը ոչ մի դեր չի խաղում, միայն սյուժեում ավելացնում է զավեշտականություն[40]: Հենց մուլտֆիլմում, նա թագավորներին միայն գինի է տալիս, իսկ հետագայում ցույց է տալիս պալատի հատակագիծը: Նրա ջնարը, որի վրա նա նվագում է, թողնում է նրան թագավորներին գինի տանել և գողանալ այն: Պատժից նրան փրկում է արքայազն Ֆիլիպի գալը:
- Թագավոր Ստեֆան (անգլ.՝ King Stefan) — Ավրորայի հայրը, բարձրահասակ, նիհար, մուգ վարսերով և էլէգանտ հանդերձանքով: Անկասկած, Ստեֆանը, հիանալի միապետ է, և իր թագավորությունը, թվում է, թե ծաղկում է: Բայց, երբ Ավրորայի մկրտությունը վերածվում է նրա համար անեծքի, նա հուսահատվում է, և հրամայում է այրել բոլոր ճախարակները: Նրա հրամանը կատարված է, բայց միայն այդ երեք բարի փերիները գիտեն, որ դա չի կանգնեցնի Մալեֆիսետային: Այդ պատճառով նա ստիպված պետք է իր աղջկան տա երեք բարի փերիներին, համաձայնվելով, որ նա ապրի անտառում, Ստեֆանը ցույց է տալիս իրեն, որպես լավ հայր, բայց նաև հիանալի միապետ, քանի որ թագավորության բնակչությունը չպետք է ապրի առանց ապագա թագուհու:
- Թագավոր Հյուբերտ (անգլ.՝ King Hubert) — Արքայազն Ֆիլիպի հայրը և թագավոր Ստեֆանի լավագույն ընկերը: Երկու թագավորները երազում էին թագավորության միավորման մասին, Ավրորայի ծնունդը առիթ է հանդիսանում, որպեսզի նրան նշանեն արքայազն Ֆիլիպի հետ: Հյուբերտը կարճահասակ է, բայց շատ ուրախ մարդ է և հաճախ է հայտնվում զվարճալի իրավիճակներում և շփոթմունքներում: Սիրելի գույներն են՝ կարմիրը, վարդագույնը, ծիրանագույնը:
Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պաշտոնական հնչյունավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մերի Կոստա — Ավրորա/ Վայրի Վարդ
- Վերնա Ֆելթոն — Ֆլորա
- Բարբարա Ջո Ալլեն — Ֆաունա
- Բարբարա Լաուդի — Մերիվեզա
- Բիլլ Շիրլի — Ֆիլիպ
- Էլեոնոր Օդլի — Մալիֆիսենտա
- Բիլլ Էմսբերի/Կենդի Կանդիդո/Պինտո Կոլվիգ — Մալիֆիսենտայի ծառաները (տիտրերում նշված չեն)
- Թեյլոր Հոլմս — Թագավոր Ստեֆան
- Բիլլ Թոմպ — Թագավոր Հյուբերտ
- Դալ Մակ Կեննոն — Բու (տիտրերում նշված չէ)
- Թուրլ Ռեյվենսկրոֆտ — վոկալային հնչյունավորում (տիտրերում նշված չէ)
- Մարվին Միլլեր — պատմող (տիտրերում նշված չէ)
Ռուսական կրկնօրինակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մուլտֆիլմը կրկնօրինակվել է «Պիֆագոր» ստուդիայում:
- Կրկնօրինակման ռեժիսոր — Վյաչեսլավ Բարանով
- Թարգմանից — Օլգա Կլյուշնիկովա
- Միաժամանակյա տեքստ — Վյաչեսլավ Բարանով
- Երաժշտական խմբագրող — Արմեն Պողոսյան
- Երգերի բառեր — Պյոտր Կլիմով
- Դերերը հնչյունավորել են
- Կարինա Սերբինա — Ավրորա
- Ալեքսեյ Սաֆիուլին — Ֆիլիպ
- Լյուբով Կազարնովսկայա — Մալիֆեսենտա
- Նինա Լունեվա — Ֆլորա
- Օլգա Գոլովանովա — Ֆաունա
- Օլգա Շորոհովա — Մերիվեզա
- Իգոր Յսուլովիչ — Թագավոր Ստեֆան
- Ալեքսեյ Կոլգան — Թագավոր Հյուբերտ
- Միհայիլ Կոզակով — պատմող
Աղբյուր.[29]
Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1940 -ական թվականներից մինչև 1950- ական թվականները, Disney ստուդիայում նշվում է անիմատորների գործադուլը 1941 թվականի մայիսի վերջին[42], Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի արդյունքը, և այդ թվում տարբեր կարճամետրաժ մուլտֆիլմների միացումը մի քանի լիամետրաժների մեջ («Բարև, ընկերներ!», «Երեք ազնվական»), շահույթը վերականգնելու նպատակով[43]: 1946 թվականին[44], ստուդիայում սկսվում է նոր «Մոխրոտիկը» մուլտֆիլմի ստեղծումը, քանի որ, Դիսնեյը ցանկանում էր «վերադառնալ արմատներին»[45] և վերսկսել անիմացիոն ֆիլմերի արտադրությունը[46]: Էկրաններին դուրս գալով 1950 թվականին[47], «Մոխրոտիկը» միանգամից հաջողությունների հասավ և նույն պահին, նաև կոմերցիոն ծրագիր[45]:
«Մոխրոտիկի» հաջողակ թողարկումից հետո, Ուոլթ Դիսնեյը որոշում է, ստեղծել նոր մեկ այլ լիամետրաժ անիմացիոն ֆիլմ, ավանդական հեքիաթի հիման վրա[48], և 1950 թվականին, նա որոշումը կանգնում է Շառլ Պերոյի «Քնած գեղեցկուհին» հեքիաթի վրա[49]:
Սցենար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Մոխրոտիկի» մեծ հաջողությունից հետո, ՈՒոլթ Դիսնեյը որոշում է կայացնում «Քնած գեղեցկուհին» դարձնել իր գլուխգործոցներից[32][50][51]: Ծրագիրը սկսում է իրականացվել «Մոխրոտիկի» էկրաններ բարձրանալուց մի քանի ամիս անց[52]:
1950 թվականի հունվարին, Դիսնեյ ստուդիան սկսում է «Քնած գեղեցկուհու» արտադրությունը[53], և շուտով սկսվում են առաջին նախապատրաստական աշխատանքները, հեքիաթի ադապտացիայի համար, բայց ամենից առաջ փոքր չափսերում[32]: Քնած գեղեցկուհու սցենարի վրա սկսել են աշխատել 1951 թվականից[54]: Պատմության սկզբնական տարբերակը տարբերվում էր նրանից, ինչ մենք տեսնում ենք էկրաններին: Արքայադուստր Ավրորան ապրում էր ամրոցում բանտարկված և շատ նման էր Ալադին մուլտֆիլմի հերոսուհի Ժասմինին:
Նմանություն «Սպիտակաձյունիկի» և «Մոխրոտիկի» հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| «Ատեղծել մեկ այլ հայտնի հեքիաթ, որոնցից է «Քնած գեղեցկուհին» շատ դժվարի է, քանի որ «Սպիտակաձյունիկը և յոթ թզուկները» և «Մոխրոտիկը» մուլտֆիլմերում շատ տարրեր են օգտագործվել: Պետք է ավելացվեին նորություններ, որպեսզի ստեղծողների մոտ պահպանվեր ոգևորությունը: Եղել են խնդիրներ, տրվել են «Մենք արե՞լ ենք սա առաջ» հարցերը: Այդ ժամանակ, մշակվել են մի շարք նոր մոտեցումներ:» |
| — Ուոլթ Դիսնեյը «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմի սցենարի ստեղծման դժվարությունների մասին[55]: |
Ուոլթ Դիսնեյը հաճախ խոստովանել է, որ «Քնած գեղեցկուհին» որոշակի դժվարություններ է ներկայացրել[55]. ինչպես և մյուս հեքիաթները, այն տեղավորվում է 4-5 պարբերություններում, ստիպված էին ավելացնել հակամարտություններ, լարվածություն[45]:
Եվս մեկ բարդությունը կայանում է նրանում, որ նրա նախկին մուլտֆիլմերում, որոնցից են «Սպիտակաձյունիկը» և «Մոխրոտիկը», այնքան շատ բան է արվել, որ «Քնած գեղեցկուհու» համար ինչ- որ նոր բան ստեղծելը, ինչը դեր չի եղել, եղել է շատ դժվար[45][55]:
Երեք բարի փերիները այս տարբերակում տիրապետում էին կախարդական ուժերի, կապված իրենց անունների հետ. Ֆլորա՝ բնություն, Ֆաունա՝ կենդանի աշխարհ, Մերիվեզա՝ կլիմա:
Չայկովսկու իրական բալետում եղել է յոթ բարի կախարդուհի, բայց Դիսնեյը իր տարբերակում ցանկացել է տեսնել, միայն երեքին: Օլի Ջոնստանը, այսպես է մեկնաբանում Դիսնեյի որոշումը. «Նա ցանկացել է, որպեսզի փերիները լինեին երեքը, և նրանք նման կլինեին երկվորյակների: Ստիպված էինք երկար նրան համոզել, որ նրանց բնավորությունները պետք է տարբեր լինեն»:
Կարդալով մուլտֆիլմի սցենարի սկզբնական տարբերակը, Դիսնեյը ասել է. «Անհետաքրքիր է, շատ քիչ են շարժումները»: Սցենարիստների առաջ բարդ առաջադրանք էր դրված. այնպես անել, որպեսզի Ավրորան նման չլիներ Մոխրոտիկին, և ոչ էլ Սպիտակաձյունիկին: Ստեղծվել է հերոսուհու մի այլ կերպար, Ավրորան հասարակ գյուղացի աղջիկ է, ով ապրում է անտառում, երեք բարի մորաքույրների հետ և ոչինչ չգիտի իր թագավորական ծագման մասին: Այն բանի համար, որ թագավորական ծագման և հասարակ աղջկա կյանքի մեջ ձևավորվի ներդաշնակություն, արքայադուստրի համար երկու անուն են որոշել. Ավրորա և Ռոզա: Ավրորան, հռոմեական դիցաբանության առավոտվա ցողի աստվածուհու անուն է, իսկ Ռոզան, Գրիմ եղբայրների հեքիաթի արքայադուստրի անուն է: Հունա-հռոմեական ավանդույթներում վարդը՝ հաղթական սերն է, ուրախությունը, գեղեցկությունը, ցանկությունը. Աֆրոդիատայի խորհրդանիշը: Ռոզա անունը նաև խորհրդանշում է լռություն և գաղտնիք, այսպես ասած sub rosa[56]:
Դիսնեյը միշտ դիրքայնացրել է «Քնած գեղեցկուհուն», որպես ֆիլմ, որում կատարվում է նրա վաղեմի երազանքը. արքայադուստրի և արքայազնի պարը ամպերում: «Սերը, դա թռիչք է, այդպես ցույց տվեք դա այստեղ», — ասում էր նա անիմատորներին:
Երաժշտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Քնած գեղեցկուհին մուլտֆիլմում» երաժշտական ուղեկցման գործը հանձնարարվել է Ջորջ Բրունսին, ով առաջ աշխատել է «Ֆանտազիա» մուլտֆիլմի երաժշտական ուղեկցամն վրա (1940 թվական)[57], իսկ մուլտֆիլմի համար երգեր գրելու գործը կատարել են, Թոմ Ադայրուն, ՈՒինստոն Հաբլերը, Թեդի Սիրսուն, Էրդման Պենները, Սեմմի Ֆեյնը և Ջեյք Լոուրենսը[57]:
Կերպարների ստեղծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմում կերպարներին փորձել են ստեղծել, որքան հնարավոր է իրատեսորեն[58]: Դա եղել է Դիսնեյի պարտադիր պահանջներից մեկը անիմատորներից, «կերպարներին ստեղծել այնքան բնական, որքան դա հնարավոր է»[58][59]: Խաղային նկարահանումների ծրագիրը, առաջին անգամ փորձարկվել է «Սպիտակաձյունիկը և յոթ թզուկները» (1937), որը օգտագործում է իրական մոդելներ, որպես հիմնասյուն անիմատորների համար[60][61], նաև օգտագործվել է «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմի կերպարների ստեղծման ժամանակ[62][58]: Ավրորայի, Ֆիլիպի, Մալեֆիսենտայի կերպարներիի համար կենդանի մոդելներ են եղել համապատասխանաբար ընտրված Հելեն Սթենլին, Էդ Կեմմերը, Ջեյն Ֆաուլերը (ինչպես նաև Էլեոնոր Օդլին[63])[58]: Սթենլին նաև ծառայել է, որպես մոդել Մերիվեզայի համար[64].
Ավրորա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավրորայի կերպարի համար դիզայնը կատարել է մոդելավորող Թոմ Օրիվը[65][66], ով հերոսուհու բարակ և նուրբ շարժումները ստեղծել է Օդրի Հեպբյորնի շարժումների հիման վրա[67][68]: Օրիվան նաև մշակել է «Քնած գեղեցկուհին» ֆիլմի այլ կերպարների դիզայնը[69]: Աշխատանքը Թոմ Օրիվայի հետ, Ավրորայի գլխավոր անիմատորները, Մարկ Դևիսը օգտվել է Օրիվայի նկարած էսքիզներից[66], և մի փոքր մշակել է հերոսուհու արտաքինը և հագուստը այնպես, որպեսզի նրանք համապատասխան լինեն ֆոնային պատկերների անկյունային ձևերի հետ[65]: Որպեսզի նկարեն Ավրորայի ճշմարտացի շարժումները, վարձել են դերասանուհու, ով կիրականացներ խաղային տեսարանները, անիմատորների համար, այդ մարդը եղել է պարուհի Հելեն Սթենլին[70], ով ավելի վաղ եղել է կենդանի մոդել Մոխրոտիկի համար, նույնանուն ֆիլմում, նույնպես նկարահանված Դիսնեյ ստուդիայում[71][72][73]:
Արքայազն Ֆիլիպ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Քնած գեղեցկուհին» ֆիլմի արքայազնի կերպարը տրվել է անիմատոր Միլթ Կալին[73][74], ով ավելի վաղ ստեղծել է արքայազն Ֆերդինանդի կերպարը «Սպիտակաձյունիկը և յոթ թզուկները»[75] և «Մոխրոտիկ» մուլտֆիլմների արքայազների կերպարները[52][76][77]: Բայց դա Կալին դուր չի եկել, քանի որ արքայազների անիմացիան և ուրիշ տղամարդկանց կերպարները անընդհատ հասել են նրան[73]: Միայն թե, հենց Դիսնեյը կարծում էր, որ այդպիսի աշխատանքի հետ կարող է զբաղվել միայն Միլթ Կալը, և արքայազնը Ֆիլիպի կերպարի ստեղծումը հանձնարարել է հենց նրան[73]: Ինչպես և այլ շատ ուրիշ կերպարների ստեղծումը «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմի համար, օգտագործել են կենդանի մոդելներ, նրան պատկերել է դերասան Էդ Կեմմերը[58][74], ով ավելի վաղ խաղացել է կապիտան Բազ Կորրիի կերպարը ամերիկյան «Տիեզերական պահակախումբ» հեռուստասերիալում[67][78]:
Երեք բարի փերիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երեք բարի փերիների կերպարները ստեղծելու վրա աշխատել են անիմատորներ Ֆրենկ Թոմասը և Օլլի Ջոնսթոնը[79][80][52]: Ի սկզբանե, փերիները պետք է լինեին յոթը, բայց ավելի ուշ, նրանց քանը կրճատեցին, դարձնելով ընդամները երեքը:[81][67]: Սկզբնապես, փերիներին, ըստ Ուոլտ Դիսնեյի, պետք է լինեին իրար նման ինչպես Դոնալդ Դակի զարմիկներ՝ Բիլլին, Վիլլին և Դիլլին[80][45][82], այդ պատճառով անիմատորները ստիպված էին երկար համոզել Դիսնեյին, որպեսզի փերիները իրար նման չլինեն, ոչ բնավորությամբ, և ոչ էլ արտաքինով[67][45][52]: Փերիների անունները նույնպես աստիճանաբար փոխվեցին. սկզբնական սցենարում 1951 թվականին, փերիները ունեին հետևյալ անունները. Բկեյք, Ֆրենսիս Բեվեր և Սպրինգ Բայնգթոն[67]. Դերասանուհիները, ովքեր հնչյունավորել են փերիներին չեն համապատասխանել, որպես փերիների կենդանի մոդելներ, քանի որ նրանք այդքանել ցածրահասակ չէին[67]: Մերիվեզայի համար մոդել է դարձել Հելեն Սթենլին, Ավրորայի նախկին մոդելը[64]: Որպես երեք փերիների հիմնավորում, Ֆրենկ Թոմասը հաճախ է գնացել սուպերմարկետներ և հետևել է ծեր կանանց վարքագծին[83].
Մալեֆիսետան և իր ծառաները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հասարակ տեսք
Չարագործի անիմացիան բաժին է ընկել Մարկ Դեվիսին[70], ով նաև զբաղվել է Ավրորայի կերպարի ստեղծմանը[45]: Մալեֆիսետայի հագուստի դիզայնը, Դեվիսը ստեղծել է իր տնային գրադարանից գտած միջնադարյան արվեստի մասին գրքից գտած նկարների հիման վրա. նկարում պատկերված էր չեխոսլովաիացի կին, հագած սև հագուստ, որի վերջույթները նման էին կրակի լեզուների[73][70][84]: Մարկ Դեվիսի խոաքերով, Մալեֆիսետան այդ տեսքում շատ նման էր «հսկա չղջիկ վամպիրի»[59][85][86][87][88]: Նաև Դեվիսը ասել է, որ աշխատել Մալեֆիսետայի կերպարի վրա շատ դժվար էր, քանի որ «նա այնպիսի կերպար էր, ով կանգնում և խոսք էր ասում» և չունի այլ ազդեցություն, միայն բնավորության գծեր (օրինակ անընդհատ բարձրացնում է ձեռքերը)[73][89][90]: Չարագործի կենդանի մոդել է դարձել դերասանուհի Թլեոնոր Օդլին[63], ով նաև դարձել է նրա նախատիպը[45] և հնչյունավորել է Մալեֆիսետային[91]: Բացի Էլեոնորից, Մալեֆիսիետայի համար մոդել է դարձել պարուհի Ջեյն Ֆաուլերը[58][91][92][93].
- Մալեֆիսետան վիշապի կերպարում
Մալեֆիսետայի վիշապի կերպարը ստեղծել է անիմատոր Էրիկ Կեվորտը[85], Քեն Անդերսոնին[89] և Վոլֆանգ Ռեյտերմանին[52]: Մարկ Դեվիսը չի մասնակցել վիշապի ստեղծմանը[89]: Կլեվորտը պատմել է, որ վիշապի շարժումները հիմնված են սողունների շարժումների հիման վրա «մեծ մկաներով շարժելով իր մարմինը կտրուկ քարքարոտ տեղանքով»[85]: Վիշապի ձայնը կրակ դուրս տալու ժամանակ ստեղծվել է կրակի նետելու մասին ուսուցողական ֆիլմերի օգնությամբ, որոնք ձայնային օպերատոր Ջիմ Մակդոնալդը խնդրել է ԱՄՆ-ի բանակից[93]:
- Դիաբլո ագռավ
Ագռավի կերպարը բաժին է ընկել Մարկ Դեվիսին: Անիմատոր Բարնի Մետտիսոնի խոսքերով, Դիաբլոյին սցենարում ավելացրել են այն պատճառով, որ ըստ սյուժեի Մալեֆիսետան անշարժ կերպար էր և նրան պետք էր ինչ- որ մեկի հետ զրուցել, բացի նրանից:[45]: Ըստ սյուժեի, նա պետք է օգնի Մալեֆիսետային իր չարագործություններում, լինել որպես լրտես և «ընդլայնել» նրան[94]: Դիաբլոյի շարժումները իրականին ավելի նման ստեղծելու համար, Մարկ Դեվիսը օգտագործել է վավերագրական ֆիլմեր ագռավների մասին, նկարահանված «True-Life Adventures» սերիալում[45]:
Քննադատների կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ջոն Լասսետերը, Անդրեասա Դեժան և Լեոնարդո Մալթինը կարծում են, որ «Քնած գեղեցկուհին» ներկայացնում է հիանալի օրինակ, թե ինչպես պետք է պատմել հայտնի հեքիաթը: Նրանում ամեն ինչ անթերի է. սյուժեն, բեմադրությունը, ռեժիսորի գործունեությունը: Ինչպես նաև «Քնած գեղեցկուհին» իր տեսակով հեղափոխություն է կատարել, անիմացիայի տեխնիկայում, բայց, ցավոք սրտի, մոռացվել է, այո, իհարկե, կան «Փոքրիկ ճուտիկը» և «Կայսրի նոր արկածները» հիանալի ֆիլմերը, նկարահանված նույն ոճում, բայց նրանք այն չեն, և ավելին դեռ երբեք Դիսնեյի ֆիլմերից ոչ մեկին, 80- 90 թվականներից չի հաջողվել հասնել նման մանրակրկիտ մանրամասնությունների մշակման, հատկապես հետին պլանում: «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմում կա բարձր անիմացիայի արվեստ, և հույս ունենանք, որ տեխնիկայի զարգացումը իր ազդեցությունը կունենա հետին պլանների մշակմանը, որոնք օգտագործվել են ֆիլմում, կգտնեն իրենց օգտագործումը Դիսնեյի հաջորդող ֆիլմերում:[95][96]
- Ուոլտ Դիսնեյը կարծում էր, որ «Քնած գեղեցկուհին» ներկայացնում է իրենից մուլտֆիլմի տեսակ, հիմնված թատերական բանահյուսության վրա, որը ոչ միշտ կարող է հասկանալի լինել հասարակ դիտողին:
- «Քնած գեղեցկուհին» վերջին մուլտֆիլմն է, որը ստեղծվել է թանկարժեք ձեռքով նկարելու տեխնիկաներով: Պատմության կառուցվածքը, ի տարբերություն Դիսնեյի այլ աշխատանքների, հիմնած է գունավոր դիզայնի, Չայկովսկու սաստկածնող երաժշտության վրա[97]:
- Լինդսի Մայերի կարծիքը. «Չնայած «Քնած գեղեցկուհին» ունի պարզ սյուժե, բայց բեմադրության և յուրաքանչյուր դրվագի կշռադատվածությունը ապշեցնում է: Ֆիլիպի և Ավրորայի հանդիպումը, պայքարը թևավոր մողեսի հետ, որտեղ յուրաքանչյուր մասնիկ հղկված է, արժանի է բարձր գովաբանաքի: Կարևոր է, թե ինչպես կպատմեն հեքիաթը, իսկ «Քնած գեղեցկուհին» հիանալի է բեմադրված»[98]:
- Պիթեր Մ. Բրայկը կարծում է, որ Ֆիլիպի և Ավրորայի սիրո պատմությունը կորցնում է իր առաջնային լինելը, երկրորդական սյուժեյում չար կախարդ Մալիֆիսենտայի և երեք բարի փերիների պատճառով: Միայն թե, դա հեքիաթը չի դարձնում վատը, բայց զգալիորեն զիջում է մուլտֆիլմի տեսողական ձևավորմանը: 6 միլիոն դոլար բյուջե ունենալու դեպքում, ֆիլմը բերել է ոչ այդքան շատ գումար, բայց չի կարելի մոռանալ, որ այն դուրս է եկել հեռուստատեսության զարգացման դարաշրջանում և շատերի համար հեռուստացույցի առաջ ավելի հարմար է եղել, քան կինոթատրոնի լայնարձակ դահլիճը: «Քնած գեղեցկուհին», միգուցե, Դիսնեյի լիամետրաժ մուլտֆիլմներից լավագույներից չէ, ինչպիսիք են «Սպիտակաձյունիկը և յոթ թզուկները» կամ «Գեղեցկուհին և Հրեշը», բայց նա օրենքով մտնում է անիմացիայի ոսկե հիմնադրամի մեջ[99]:
- Միայն թե անիմացիայի պլանում «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմի կերպարները, ըստ Ֆրենկ Պելկոֆերայի, ունեցել է ազդեցություն հաջորդ անիմացիոն աշխատանքներում, որոնցից են՝ «Ջրահարսը», «Գեղեցկուհին և Հրեշը» և «Արքայադուստր կարապը»[100]:
- Բոսլի Կրովերը, «New York Times» թերթի քննադատը, արքայազն Ֆիլիպի և Մալիֆիսենտայի կռիվը ամենաաղմկոտ և կաշկանդողը մկների կայսրության գոյության ամբողջ պատմության ընթացքում:
- Լիզա Բիրգերի կարծիքը. «Պատմական անարդարությունը տարբեր է լինում: Այսպես Ուոլտ Դիսնեյի մոտ, օրինակ, այդ բառը ընդհանրապես չպետք է կապ ունենա: Նրա մուլտֆիլմները այսպես, թե այնպես նշանակում են XX դարը, Միկի Մաուսը խորհրդանշում է Ամերիկան, ԴԻսնեյլենդը, մանկական զվարճանքների ամբողջ ինդուստրիան: Բայց նրա լավագույն մուլտֆիլմ- հեքիաթը անարդարացիորեն կրկնօրինակվել է, արքայադուստր Արիելը «Ջրահարսը» մուլտֆիլմիվ, Ժասմինը «Ալադինից», Բելլը «Գեղեցկուհին և Հրեշը» մուլտֆիլմից: «Քնած գեղեցկուհին» ձեռք է բերել ճակատագիր, որին ընդհանրապես արժանի չէր: Այնուամենայնիվ, տարիների ընթացքում այն ավելի լավն է դառնում, և, միգուցե, մի օր նրա մոտ կսկվի իր պատմությունը»[101]:
Գլխավոր անիմատորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Անիմատորներ | Կերպար |
|---|---|
| Մարկ Դեվիս | Արքայադուստր Ավրորա[45][102], Малефисента[103][85], Ворон[104] |
| Միլթ Կալ | Արքայազն Ֆիլիպ[105][74] |
| Ֆրենկ Թոմաս և Օլլի Ջոհնստոն | Ֆլորա, Ֆաունա, Մերիվեզա |
| Ջոն Լոունսբերի | Թագավոր Ստեֆան, Թագավոր Հյուբերտ[106] |
Երգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած, Ուոլտը չի ունեցել երաժշտական կրթություն, բայց պրոֆեսիոնալ երաժիշտները միշտ հիացել են նրա երգիչների, կոմպոզիտորների, պոետների հետ աշխատելու ունակության վրա: Այդ նշումը արվել է մուլտֆիլմի ստեղծման հանդիպումներից մեկի ժամանակ: Քննարկումը սկսվել է Մալիֆիսետայի և երեք բարի փերիների երաժշտական թեմայից: Ֆիլմի կոմպոզիտորը՝ Ուլտեր Շուլմանը առաջարկել է, որպեսզի երեք փերիներից յուրաքանչյուրը ունենա իր անձնական երաժշտական թեման: Ուոլտը կտրականապես հրաժարվել է, ասելով, որ պետք չէ ամբողջը բաժանել մասերի, դա շատ խառը և անհասկանալի կլինի դիտողների համար:
Ի վերջո պատկերը ստացել է արժանի երաժշտական նվագակցում, հիմնված Պյոտր Չայկովսկիի «Քնած գեղեցկուհին» բալետի վրա: Մասնավորապես, 2 երկգ «Once upon a dream» և «I wonder» հիմնականներն են վալսում, բնականորեն հյուսվում է պատմվածքի ընթացքին, և ստեղծում է ակնարկ XIV դարի միջնադարյան կյանքին:
- «Once Upon a Dream» — երգ, որը արտացոլում է գլխավոր հերոսուհու բնավորությունը, նա սիրում է երազել, նա տեսնում է հրաշալի երազներ և հենց դրանցից մեկումել նա հանդիպում է գեղեցիկ արքայազնին:
- «Hail to the Princess Aurora» — այս երգում թագավորության բնակիչները տոնում են արքայադուստր Ավրորայի ծննդյան տարեդարձը և փառաբանում են նրան:
- «I wonder» — արքայադուստրը այս երգում երգում է այն մասին, որ յուրաքանչյուր կենդանի էակ ունի իր կեսը, և համեմատելով բնությունը և իր աշխարհը, նա երազում է այն մասին, որ անպայման կհայտնվի մի մարդ, ով կսիրի նրան:
- «Once upon a dream» — արքայազն Ֆիլիպը և Ավրորան երգում են այս երգը միասին, որ սիրահարվել են միմյանց:
- «Sleeping Beauty» — երեք բարի փերիները քնեցնում են ամրոցը, մինչ այն ժամանակը, երբ Ավրորան կարթնանա:
Սաունդթրեկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բոլոր երգերի հեղինակն է Ջորջ Բրուսը, Թոմ Էդեյրը, Չայկովսկու նույնանուն բալետի հիման վրա.
| Sleeping Beauty [Original soundtrack] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | Անվանում | Տևողություն | |||||||
| 1. | «Main Title"/«Once Upon a Dream»/«Prologue» | 2:57 | |||||||
| 2. | «The Gifts Of Beauty And Song/Maleficent Appears/ True Love Conquers All» | 5:38 | |||||||
| 3. | «Hail To The Princess Aurora» | 1:57 | |||||||
| 4. | «The Burning of the Spinning Wheels"/«The Fairies' Plan» | 2:17 | |||||||
| 5. | «Maleficent's Frustration» | 2:08 | |||||||
| 6. | «A Cottage In The Woods» | 3:27 | |||||||
| 7. | «Do You Hear That?/I Wonder» | 3:57 | |||||||
| 8. | «An Unusual Prince/Once Upon A Dream» | 3:29 | |||||||
| 9. | «Magical House Cleaning/Blue or Pink» | 2:47 | |||||||
| 10. | «A Secret Revealed» | 1:57 | |||||||
| 11. | «Skumps (Drinking Song)"/«The Royal Argument»» | 4:09 | |||||||
| 12. | «Prince Phillip Arrives"/«How to Tell Stefan» | 2:26 | |||||||
| 13. | «Aurora's Return/Maleficent's Evil Spell» | 5:06 | |||||||
| 14. | «Poor Aurora/Sleeping Beauty» | 2:57 | |||||||
| 15. | «Forbidden Mountain» | 2:51 | |||||||
| 16. | «A Fairy Tale Come True» | 2:48 | |||||||
| 17. | «Battle with the Forces of Evil» | 5:11 | |||||||
| 18. | «Awakening» | 2:44 | |||||||
| 19. | «Finale (Sleeping Beauty)[107]» | 1:43 | |||||||
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առածադրված Օսկարի համար
- «Օսկար» մրցանակ «Լավագույն երաժշտություն ֆիլմի համար» (Ջորջ Բրունս)
- Ֆիլմի լավագույն սաունդթրեկ:
Վերահրատարակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Թատերական թողարկում | Թողարկում DVD- ով և Blu-ray- ով |
|---|---|
| 29 հունվարի 1959 թվական (պաշտոնական թողարկում) | 9 սեպտեմբերի 2003 թվական (Հատուկ DVD- ի թողարկում) |
| 18 մայիսի 1966 թվական (Պրեմերիա Նոր Օրլեանում) | 7 հոկտեմբերի 2008 թվական (DVD պլատինե թողարկում և Blu-ray պլատինե թողարկում) |
| 10 հունիսի 1970 թվական | 13 նոյեմբերի 2008 թվական — առաջին պաշտոնական թողարկում Ռուսաստանում (DVD պլատինե թողարկում) |
| 28 սեպտեմբերի 1970 թվական | |
| 7 մարտի 1986 թվական | |
| Գարուն 1993 թվական | |
| 16 սեպտեմբերի 1997 թվական |
Քնած Գեղեցկուհին մուլտֆիլմի հերոսները այլ անիմացիոն ժապավեններում և խաղերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արքայադուստր Ավրորան, արքայազն Ֆիլիպը, Ֆլորան, Ֆաունան, Պոգոդուշկան հայտնվում են որպես հյուրեր Մկան տանը: Մալիֆիսենտան համարվում է Մկան տուն հրավիրված չարագործներից մեկը:
Արքայադուստր Ավրորան համարվում է Disney Princess Enchanted Tales: Follow Your Dreams- ի հերոսուհիներից մեկը:
Ավրորան, սրտի յոթ արքայադուստրներից մեկն է հայտնի Kingdom Hearts խաղում: Երեք բարի փերիները հայտնվում են խաղի երկրորդ մասում և Սորային տալիս են նոր հագուստ և հնարավորություն օգտագործել նոր տեխնիկա, իսկ Մալիֆիսենտան համարվում է խաղի բոլոր մասերի գլխավոր չարագործը: Kingdom Hearts Birth by Sleep համակարգչային խաղում գոյություն ունի աշխարհ, հիմնված մուլտֆիլմի վրա, որի անվանումն է «Հիացած կոմսություն» (Enchanted Dominion), որտեղ նաև հանդիպում ենք Մալիֆիսենտային:
Քնած գեղեցկուհին հայտնվում է «Շրեկ» մուլտֆիլմում, որպես հարսնացուի թեկնածու:
Ամերիկյան Մի անգամ հեքիաթում սերիալում Մալիֆիսենտայի դերը խաղացել է ամերիկացի դերասանուհի Կրիստին Բաուեր:
Ներդրում անիմացիայի զարգացման համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քնած գեղեցկուհին եղել է ձեռքով նկարահանված անիմացիոն վերջին ֆիլը, այդ պատճառով կարելի է առանձնացնել հիմնական հատկանիշների շարք, որոնք հետագայում կօգտագործվեն Դիսնեյի ստուդիայի հաջորդող ֆիլմերում:
- Կրճատում և գերձգում - սա Դիսնեյի հիմնական սյուններից է, որոնք գրեթե չեն կիրառում վարպետ անիմատորները, համակարգչային անիմացիա պատրաստելուց: Գաղափարի էությունը նրանում է, որ ճշգրիտ կրկնօրինակվում են մարդկանց (կամ կենդանիների) շարժումները:
- Նախադրյալները - ողջ մարդը մինչ գործողություն կատարելը պատրաստվում է, օրինակ՝ մինչ վազքը սկսելը թեթև կաղում է, կամ թափահարում է ձեռքը մինչ նետումը: Հենց այս հատկանիշնել Դիսնեյը օգտագործել է իր կերպարների համար:
- Թատերականություն - Դիսնեյի բոլոր հերոսները իրական դերասաններ են, հստակ բնավորությամբ և վարքագծով:
- Դասավորության օգտագործում - ավելի վաղ անիմատորները ստեղծել են միայն կերպարին, որից հետո այլ անիմատորներ նկարել են հետին պլանը և մնացածը, այժմ անիմատորը կարող է ներկայացնել գործողությունների ամբողջ դասավորությունը, և դրանց համապատասխան փոփոխություններ կատարել կերպարների մեջ:
- Անդադար շարժում - օգտագործվում է նրա համար, որպեսզի գործողությունները ավելի իրատեսական լինեն: Կան հիմնական վարվելաձևեր, հիմնականում, հագուստը և վերջավորությունը կարող են շարժվել մարմնից առանձին. մարմնի շարժումները համապատասխենացված են, հերոսի մի քանի վերջավորություններ ետ են մնում հիմնական շարժումից. յուրաքանչյուր շարժում ունի տրամաբանական ավարտ. իրադարձության ընդլայնում, չռված աչքեր, բարձր ողբ և այլն:
- Շեշտ կենտրոնական գործողության մասի վրա:
- Վազք կամ թռիչք, առավելագույն մոտեցում պատկերված մարդու կամ կենդանու գործողությունների իրատեսական լինելուն: Գործողությունը չի կարող հավասար և ուղղագիծ լինել, այն անհավասար է, և դա կրկնօրինակում է Դիսնեյը:
- Լրացուցիչ ազդեցություն - երբ տխուր հերոսը քիթը սրբում է թաշկինակով, ամաչկոտը, կատարում է անհարմար շարժումներ, հնարավոր է միմիկայի և ժեստերի շարժումներ:
- Գործողությունների ընթացքում ընդմիջման որոշումը, որպեսզի դիտողների ուշադրությունը չշեղվի: Գործողությունների շեշտակիության ընտրությունը ապահովում է հանդիսատեսի մտքերի ըմբռնումը:
- Հերոսների հիմնական բնավորության գծերի չափազանցություն - տխուրը պետք է լաց լինի, բարկացածը պետք է ավելի բարկացած լինի և այլն:
- Հերոսի, ինչպես նաև ետին պլանի պատկերի որակը:
- Հերոսները պարտադիր պետք է լինեն գրավիչ և հմայիչ - նույնիսկ Դիսնեյի բացասական հերոսները, հմայիչ են:[108]
Ավրորայի և Ֆիլիպի հայտնի վալսը օգտագործվել է 1991 թվականին Դիսնեյի անիմացիոն «Գեղեցկուհին և Հրեշը» ժապավենում:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0053285/
- ↑ http://www.filmaffinity.com/en/film788022.html
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 3,26 Maltin L. The Disney Films — Crown Publishing Group, 1984. — P. 152. — ISBN 978-0-517-55407-4
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 Sleeping Beauty — 1959.
- ↑ http://stopklatka.pl/film/spiaca-krolewna-1959
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 http://www.bcdb.com/bcdb/cartoon.cgi?film=32-Sleeping_Beauty.html
- ↑ http://www.filmaffinity.com/es/film788022.html
- ↑ http://movieweb.com/movie/sleeping-beauty/
- ↑ http://www.mafab.hu/movies/csipkerozsika-46071.html
- ↑ Disney Animation: The Illusion of Life — NY: Abbeville Press, 1981. — P. 325.
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 Walt Disney: a guide to references and resources — G. K. Hall & Co., 1979. — P. 63.
- ↑ 12,0 12,1 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=2590.html
- ↑ 13,0 13,1 Disney Animation: The Illusion of Life — NY: Abbeville Press, 1981. — P. 200.
- ↑ Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Disney Voice Actors: A Biographical Dictionary — Jefferson: McFarland & Company, 2011. — P. 245. — ISBN 978-0-7864-6271-1
- ↑ http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=sleepingbeauty.htm
- ↑ http://www.d-zine.se/filmer/toernrosa.htm
- ↑ Maltin L. The Disney Films — Crown Publishing Group, 1984. — P. 154. — ISBN 978-0-517-55407-4
- ↑ Maltin L. The Disney Films — Crown Publishing Group, 1984. — P. 157. — ISBN 978-0-517-55407-4
- ↑ «What Happened This Day In History On January 29th»։ The People History։ Վերցված է 2013-12-28
- ↑ Martin Hart։ «Super Technirama 70» (անգլերեն)։ The American WideScreen Museum։ Վերցված է 2012-05-27
- ↑ Спящая красавица
- ↑ Справочник анимации Спящая красавица /Уолт Дисней/
- ↑ Sleeping Beauty’s Castle
- ↑ Замок Нойшванштайн
- ↑ Dave Smith։ «Sleeping Beauty Movie History»։ Disney Archives։ Disney.com։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2010-03-31-ին։ Վերցված է 2014-02-11
- ↑ Вера Назарова, Елена Казанцева (2009-02-13)։ «Мультяшные герои заговорят голосами оперных див»։ Вести.ру։ Վերցված է 2014-02-13
- ↑ Злая волшебница Любовь Казарновская
- ↑ 29,0 29,1 Список состава и актёров дубляжа составлен согласно титрам показанных на DVD после показа «Спящая красавица»
- ↑ Walt Disney’s Sleeping Beauty
- ↑ Robin Allan Walt Disney and Europe: Euopean Influence on the animated feature films of Walt Disney. — С. 248. — ISBN 1864620402
- ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 Leonard Maltin The Disney Films: 3rd Edition. — С. 152. — ISBN 0786881372
- ↑ Dave Smith Disney A to Z: The Updated Official Encyclopedia. — С. 504-505. — ISBN 0786863919
- ↑ 34,0 34,1 Disney's Sleeping Beauty Cast & Crew
- ↑ Pierre Lambert Il était une fois Walt Disney: Aux sources de l'art des studios Disney. — С. 290. — ISBN 2711850137
- ↑ Pierre Lambert Walt Disney, l'âge d'or. — С. 284. — ISBN 2950781888
- ↑ John Grant The Encyclopedia of Walt Disney's Animated Characters: From Mickey Mouse to Aladdin. — С. 250. — ISBN 1562829041
- ↑ Jerry Beck The Animated Movie Guide. — С. 252-253. — ISBN 1556525915
- ↑ Sean Griffin Tinker Belles and Evil Queens. — С. 75. — ISBN 0814731236
- ↑ 40,0 40,1 John Grant The Encyclopedia of Walt Disney's Animated Characters: From Mickey Mouse to Aladdin. — С. 256. — ISBN 1562829041
- ↑ Спящая красавица: озвучка персонажей
- ↑ Ollie Johnston, Frank Thomas Walt Disney's Bambi: The Story and the Film. — С. 184. — ISBN 1556701608
- ↑ From Rags to Riches: The Making of Cinderella (DVD)։ Cinderella Special Edition (Disc 2): Walt Disney Home Entertainment։ 2005
- ↑ Robin Allan Walt Disney and Europe: Euopean Influence on the animated feature films of Walt Disney. — С. 195. — ISBN 1864620402
- ↑ 45,00 45,01 45,02 45,03 45,04 45,05 45,06 45,07 45,08 45,09 45,10 Совершенная картинка: Как создавали Спящую Красавицу (Документальный фильм) (DVD)։ Спящая Красавица Платиновая коллекция (Диск 2): Walt Disney Home Entertainment։ 2008
- ↑ Michael Barrier Hollywood Cartoons. — С. 374. — ISBN 0195037596
- ↑ Dave Smith Disney A to Z: The Official Encyclopedia. — С. 102. — ISBN 0786863919
- ↑ Կաղապար:Cite album-notes
- ↑ Sean Griffin Tinker Belles and Evil Queens. — С. 41. — ISBN 0814731236
- ↑ Douglas Brode From Walt to Woodstock. — С. 184. — ISBN 0292702736
- ↑ Steven Watts The Magic Kingdom. — С. 285. — ISBN 0826213790
- ↑ 52,0 52,1 52,2 52,3 52,4 Pierre Lambert Walt Disney, l'âge d'or. — С. 224. — ISBN 2950781888
- ↑ David Koenig Mouse Under Glass — Secrets of Disney Animation & Theme parks. — С. 106. — ISBN 0964060515
- ↑ The Story of Sleeping Beauty
- ↑ 55,0 55,1 55,2 Leonard Maltin The Disney Films: 3rd Edition. — С. 155. — ISBN 0786881372
- ↑ Роза-значение символа
- ↑ 57,0 57,1 «La belle au bois dormant: Une prouesse musicale» (ֆր.)
- ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 58,4 58,5 Leonard Maltin The Disney Films: 3rd Edition. — С. 156. — ISBN 0786881372
- ↑ 59,0 59,1 Animated Views: Sleeping Beauty Film Facts
- ↑ Pierre Lambert Walt Disney, l'âge d'or. — С. 167. — ISBN 2950781888
- ↑ Neal Gabler Walt Disney: The Triumph of the American Imagination. — С. 460. — ISBN 067943822X
- ↑ Bob Thomas Disney's Art of Animation: From Mickey Mouse to Hercules. — С. 105. — ISBN 0786862416
- ↑ 63,0 63,1 Deja View: Miss Audley
- ↑ 64,0 64,1 Ollie Johnston, Frank Thomas The Disney Villain. — С. 123. — ISBN 1562827928
- ↑ 65,0 65,1 Dave Smith։ «Sleeping Beauty Character History»։ Disney Archives։ Disney.com։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2010-03-31-ին։ Վերցված է 2013-12-22
- ↑ 66,0 66,1 Deja View: The Art of Sleeping Beauty
- ↑ 67,0 67,1 67,2 67,3 67,4 67,5 Tv Facts: Sleeping Beauty
- ↑ «10 Things You Never Knew About Disney's Sleeping Beauty»։ Yahoo! Voices։ 2011-06-28։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2013-02-03-ին։ Վերցված է 2013-01-27
- ↑ Ollie Johnston, Frank Thomas The Illusion of Life: Disney Animation. — С. 198. — ISBN 0896592332
- ↑ 70,0 70,1 70,2 Однажды во сне: Создание «Спящей красавицы» (DVD)։ Спящая красавица Специальное издание (Диск 2): Walt Disney Home Entertainment։ 2003
- ↑ «Cinderella Character History»։ Disney Archives։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2012-06-24-ին
- ↑ John Grant The Encyclopedia of Walt Disney's Animated Characters. — 228 с. — ISBN 0060157771
- ↑ 73,0 73,1 73,2 73,3 73,4 73,5 Аудио-комментарии (DVD) (Documentary)։ Спящая Красавица Платиновая коллекция (Диск 1): Walt Disney Home Entertainment։ 2008
- ↑ 74,0 74,1 74,2 Deja View: Prince Phillip
- ↑ Le Prince Charmant — Personnages Disney (ֆր.)
- ↑ Jeff Lenburg Who's who in Animated Cartoons. — С. 173. — ISBN 155783671X
- ↑ Jeff Lenburg Who's who in Animated Cartoons. — С. 215. — ISBN 155783671X
- ↑ Sleeping Beauty: Trivia
- ↑ Deja View: Happy 100th Birthday, Ollie Johnston
- ↑ 80,0 80,1 Deja View: Ollie's Three Fairies
- ↑ Douglas Brode Multiculturalism and the Mouse. — С. 187. — ISBN 0292709609
- ↑ Ollie Johnston, Frank Thomas The Illusion of Life: Disney Animation. — С. 401. — ISBN 0896592332
- ↑ Deja View: Frank Thomas
- ↑ Disney Family Album: Marc Davis։ Disney Channel (YouTube)։ Վերցված է 2013-08-04
- ↑ 85,0 85,1 85,2 85,3 Lynda Haas, Elizabeth Bell, Laura Sells From Mouse to Mermaid: The Politics of Film, Gender, and Culture. — С. 117. — ISBN 0253209781
- ↑ Charles Solomon Enchanted drawings. — С. 182. — ISBN 0394546849
- ↑ Marc Davis։ Marc talks about Maleficent։ YouTube (Andreas Deja)։ Վերցված է 2013-08-04
- ↑ «Занимательные факты о Принцессе» (DVD)։ Спящая красавица. Платиновая коллекция (Диск 1): Walt Disney Home Entertainment։ 2008
- ↑ 89,0 89,1 89,2 John Grant The Encyclopedia of Walt Disney's Animated Characters: From Mickey Mouse to Aladdin. — С. 255. — ISBN 1562829041
- ↑ Robin Allan Walt Disney and Europe: Euopean Influence on the animated feature films of Walt Disney. — С. 56. — ISBN 1864620402
- ↑ 91,0 91,1 Thomas S. Hischak Disney Voice Actors: A Biographical Dictionary. — С. 13. — ISBN 9780786462711
- ↑ Deja View: Moments with Marc
- ↑ 93,0 93,1 Dave Smith։ «Maleficent Character History»։ Disney Archives։ Disney.com։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2010-04-01-ին։ Վերցված է 2013-12-29[
- ↑ Ollie Johnston, Frank Thomas The Disney Villain. — С. 126. — ISBN 1562827928
- ↑ Аудио-комментарий Джона Лассетера, Андреаса Деха и Леонардо Малтина к фильму «Спящая красавица» Платиновая коллекция.
- ↑ Sleeping Beauty: Platinum Edition DVD Review
- ↑ Sleeping Beauty Blu-ray Disney
- ↑ Sleeping Beauty: Platinum Edition (Blu-ray) — Blu-ray Review
- ↑ Blu-ray Review: Sleeping Beauty | High-Def Digest
- ↑ Sleeping Beauty
- ↑ Дисней против Диснея
- ↑ Դավա Սմիֆ։ «Sleeping Beauty Character History»։ Disney.com։ Diseny Archives։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2010-03-31-ին։ Վերցված է 2013-11-18
- ↑ «Marc Davis, Master Animator For Walt Disney, Dies at 86»։ Նյու Յորք Թայմս։ 2000-01-16։ Վերցված է 2013-01-29
- ↑ Օլիե Ջոհնսոն, Ֆրանկ Թոմաս The Disney Villain. — С. 120. — ISBN 1562827928
- ↑ Deja View: «No Carrots!»
- ↑ Sleeping Beauty
- ↑ Sleeping Beauty soundtrack
- ↑ Принципы диснеевской анимации
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արնորլդ Է. Ուոլթ Դիսնեյի կյանքը և հեքիաթները. — Լ.: Լուսավորում, 1968.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Sleeping Beauty on BDB»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2012-05-19-ին
- «Disney «Спящая красавица на DVD»- Официальный сайт.»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-28-ին
- «Disney animator Burny Mattinson talks Sleeping Beauty»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-28-ին
- «Sleeping Beauty: Platinum Edition DVD Review»
- «Шарль Перро «Спящая красавица»»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-28-ին
- «Братья Гримм «Спящая красавица»»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-28-ին
