Քնած գեղեցկուհի (բալետ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քնած գեղեցկուհի
ռուս.՝ Спящая Красавица
Տեսակդրամատիկ-երաժշտական ստեղծագործություն
ԿոմպոզիտորՊյոտր Չայկովսկի
Լիբրետտոյի
հեղինակ
Իվան Վսևոլոժսկի և Մարիուս Պետիպա
Սյուժեի աղբյուրThe Beauty Sleeping in the Wood?
Կերպարներthe Young Fairy?
Առաջնախաղի տարեթիվհունվարի 3 (15), 1890
 The Sleeping Beauty Վիքիպահեստում
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Քնած գեղեցկուհին (այլ կիրառումներ)

Քնած գեղեցկուհի (ռուս.՝ Спящая красавица), Պյոտր Չայկովսկու 1829 թվականին գրած բալետն է։ Լիբրետոն գրել է Իվան Վսևոլոժսկին, իսկ խորեոգրաֆիան արել է բալետմայստեր Մարիուս Պետիպան ըստ Շարլ Պերրոյի համանուն հեքիաթի։ Բալետը հանդիսատեսին ներկայացվել է 1890 թվականի հունվարի 15-ին Սանկտ Պետերբուրգի Մարիինյան թատրոնում։

Աշխատանքը դարձել է դասական խաղացանկի ամենահայտնի բալետներից մեկը[1]։

Քնած գեղեցկուհի , Չայկովսկի

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչ Չայկովսկու այս բալետի ստեղծումը, միևնույն անվամբ բալետ է ստեղծել ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ֆերդինան Հերոլդը, որի լիբրետոն գրել է դրամատուրգ Էժեն Սկրիբը, իսկ բալետմայստերը եղել է Ժ.Պ. Օմերը։ Բալետի պրիմերիան տեղի է ունեցել 1829 թվականի օգոստոսի 29-ին Փարիզի Օպերայում։ Չայկովսկու բալետի այս նոր տարբերակն իր ուրույն տեղն ունի բալետային արվեստի համաշխարհային գլուխգործոցների շարքում[2]։

Բալետի ամենահայտնի համարը վալսն է` առաջին գործողությունից։

Ներկայացման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանի դրոշմանիշ, «Ռուսական Բալետ»շարքից, թողարկվել է Մարիուս Պետիպայի ծննդյան 175 ամյակի առթիվ, Քնած գեղեցկուհի (բալետ)

Սանկտ Պետերբուրգ համաշխարհային պրիմերիա

Մոսկվա պրիմերիա

  • Ամիս/ամսաթիվ --- հունվարի 17, 1899 թվական
  • Վայր --- Մեծ թատրոն
  • Բալետմայստեր --- Ալեքսանդր Գորսկի
  • Խմբավար --- Անդրեյ Արենդս
  • Բեմական հագուստներ --- Իվան Վսևոլոժսկի

Այլ

Գործող անձիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բալետի գլխավոր գործող անձիք են․

Քնած գեղեցկուհին
  • թագավոր Ֆլորեստան XXIV
  • թագուհին, նրա կինը
  • արքայադուստր Ավրորան, քնած գեղեցկուհին՝ նրանց դուստրը
  • յոթ փերիները (Սիրեն, Կանդիդ, Ֆլյոր դե Ֆարին, Կապույտ թռչուն, Կոլանդ, Վիոլանթ, չար Կարաբաս)
  • արքայազն Դեզիրը
Դեր Մարինյան թատրոն 1890 Մեծ թատրոն 1899
Թագավոր Ֆլորեստան Ֆելիկս Կրզեսինսկի
Թագուհի Ջուզեպպինա Կեսկետթի
Արքայադուստր Ավրորա, քնած գեղեցկուհին Կառլոտա Բրիանզա Լյուբով Ռոսլավլևա
Փերի Սիրեն Մարիուս Պետիպա Մ․Գրաչևսկայա
Չար կախարդ Կարաբաս Էնրիկո Կեսկետթի[6] Վասիլյա Գելթսեր
Արքայազն Դեզիր Պավել Գերդ Իվան Խլուստին
Կապույտ թռչուն Էնրիկո Enrico Կեսկետթի[6]
Արքայադուստր Ֆլորին Վարվարա Նիկիտինա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Roger Fiske (1973): Eulenberg Edition, Foreword to the complete score of the ballet: "On 2 Feb 1939 Sadler’s Wells presented the ballet in London with Margot Fonteyn in the title role... This was the first successful production outside Russia, and it led to The Sleeping Beauty becoming extremely popular in all countries where classical ballet is cultivated. . . The way in which he developed his themes and the lavish originality with which he scored the music raised his ballets far above those his predecessors had composed."
  2. ↑ Константинова М. Е. «Спящая красавица». Шедевры балета. — М: Искусство, 1990. — 239 с. — ISBN 5-210-00344-2.
  3. «The Sleeping Beauty». Collections Online. Royal Opera House. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 9-ին.
  4. "Review/Ballet; San Francisco 'Sleeping Beauty' Underlines Russian Influences". Retrieved November 27, 2013. New York Times / Anna Kisselgoff, March 20, 1990
  5. «Спящая красавица» Արխիվացված 2012-03-21 Wayback Machine на сайте Михайловского театра
  6. 6,0 6,1 Brillarelli, Livia (1995). Cecchetti A Ballet Dynasty. Toronto: Dance Collection Danse Educational Publications. էջ 31.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Русский балет. Энциклопедия / Гл. редакторы П.А. Марков, Е. Белова, Галина Добровольская, Вера Красовская. — Согласие, 1997. — 632 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85270-099-1

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]