Զեդեա

Գյուղ
Զեդեա
Զեդեան Վարդաբլուր լեռան լանջից
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Վայոց ձորի մարզՎայոց ձորի մարզ
Այլ անվանումներ	Զեյթա
ԲԾՄ	1650 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	220 մարդ (2008)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Զեդեա (Հայաստան) Զեդեա (Վայոց ձորի մարզ)
Զեդեա Վիքիպահեստում

Զեդեա, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Վայոց ձորի մարզում, մարզկենտրոնից 17 կմ հարավ-արևելք, Վայքի լեռների հյուսիսային փեշերին։

Աշխարհագրություն

Գյուղը գտնվում է ՀՀ Վայոց ձորի մարզի հյուսիս արևելյան մասում՝ մարզկենտրոնից 20 կմ հյուսիս արևելք։ Այն փռված է Վարդաբլուր և Հարսնասար լեռների ստորոտում՝ ծովի մակարդակիցից բարձր է 1500-1600 մ։ Սահմանակից է մարզի Ագարակաձոր, Վայք, Մալիշկայ ու Ազատեկի համայնքներին։

Գյուղի տարածքով անցնում է Արփա գետը։

Պատմություն

Զեդեա գյուղը 1988 թվականի նոյեմբեր ամսից վերաբնակեցվել է Նախիջևանի շրջանի Ազնաբերդ գյուղից արտագաղթած հայերով։

Գյուղը ավելի հին է քան ենթադրվում է, որի վկայությունն են զարդաքանդակներով խաչքարերը և հունական տառերով գերեզմանաքարերի արձանագրությունները, ինչից կարելի է ենթադրել, որ այստեղ ապրել են հայեր, հույներ, ադրբեջանցիներ, որից հետո այս գյուղում իրենց հանգրվանն են գտել Նախիջևանից տեղահանված հայերը։

Գյուղի շրջակայքում կա երկու հին գյուղատեղիներ։ Գերեզմանաքարերի արձանագրություններից ենթադրվում է, որ գյուղերից մեկը հունական է եղել։ Հին հայկական գերեզմանոցի մոտակայքում հայտնաբերվել է ջրաղաց, ինչը թույլ է տալիս ենթադրել, որ գյուղի բնակիչները նախկինում էլ զբաղվել են հացահատիկի մշակությամբ։ Բոլոր ժամանակներում գյուղի հիմնական եկամտի աղբյուրը եղել է հողագործությունը և անասնապահությունը։

Մինչև 1988 թվականը գյուղն անվանվել է Զեյթա, իսկ 1988 թվականի վերաբնակեցումից հետո՝ Զեդեա։

Ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի՝ դեռ միջնադարում գոյություն է ունեցել Վայոց ձոր գավառի Զեդյա գյուղը։ Գյուղի պատմության վերաբերյալ այլ մանրամասներ չկան։

Բնակչություն

Զեդեայի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	1831	1897	1926	1939	1959	1970	1979	2001	2004
Բնակիչ	67	324	148	311	188	239	263	167	159

Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, բան-ջարաբուծությամբ, այգեգործությամբ և դաշտավարությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Գյուղի տարածքում կան հին գյուղատեղիներ, խաչքարեր, մոտակայքում՝ Քարատակ գյուղատեղին։

Հասարակական կառույցներ

Գյուղն ունի դպրոց, բուժկետ։

Արտաքին հղումներ

• Զեդեա բնակավայրը «GEOnet Names Server» կայքում։
• 2001 թվականի Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները, Հայաստանի վիճակագրական կոմիտե
• Kiesling, Brady (2005), Rediscovering Armenia: Guide, Yerevan, Armenia: Matit Graphic Design Studio
• Brady Kiesling, Rediscovering Armenia, p. 127, available online at the website of the Internet Archive: