Խում

Խում
Քաղաք
	Խում
	խորվ.՝ Hum
	Զինանշան
Երկիր	Խորվաթիա
Ժուպանություն	Իստրիա
Համայնք	Բուզետ
Մակերես	13 կմ²
ԲԾՄ	349 մետր
Բնակչություն	52 մարդ (օգոստոսի 31, 2021)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	052
Փոստային դասիչ	52425
Պաշտոնական կայք	hum.hr
	Խում (Խորվաթիա)
	Խում (Խորվաթիա)
	Խում Վիքիպահեստում

Խում (խորվ.՝ Hum, իտալ.՝ Colmo, գերմ.՝ Cholm), քաղաք ամրոց, որը գտնվում է Խորվաթիայի կենտրոնական մասում Իստրիա թերակղզու Բուզետ համայնքում։

Բնակչության թիվը ըստ 2011 թվականի տվյալներով կազմում է 27 մարդ^[2]։

Խում քաղաքը գտնվում է 349 մ բարձրության վրա, բլրի գագաթին, Ռոչ քաղաքից 5-7 կմ հեռավորության վրա և 14 կմ Բուզետ քաղաքից հարավ-արևելք ընկած հատվածում։ Ռոչ քաղաքը միանում է «Ալեյա Գլագոլիցայի» վայրին, որը կապվում է Խում քաղաքի դարպասների հետ։ Հուշարձանները, որոնք տեղադրված են ծայրուղու երկու կողմերում, հիշեցնում են Ռոչի պատմական նշանակության մասին, որը հանդիսանում էր գլագոլիցայի կենտրոնը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորվաթական լեգենդը պատմում է, որ Խում քաղաքը կառուցել են Միրնա գետի հովտում ապրող հսկաները, որը անվանել են Բլուր «сolmo»: Հետագայում այն վերանվանվել է Խում, բայց ինչու է քաղաք ստույգ հայտնի չէ։ Այդ փոքրիկ քաղաքում զբոսաշրջությունը շատ քիչ է։ Տեղի բնակիչները այդ քաղաքում տեսել են միայն փողոցային երաժիշտների։ Ընդհանուր առմամբ քաղաքը ամայի է։ Երկու փողոցները անբնակելի են։

Իր ժամանակակից տեսքը Խումը ստացել է միջնադարում՝ 11-րդ դարում։ Հենց այդ ժամանակ կառուցվել է հինավուրց Խում ամրոցը, իսկ նրա մոտ կառուցված տները դարձրել են քաղաք։ Կոմս Ուլրիխ I-ը իր կառավարման տարիներին կառուցել և շենացրել է մի շարք ամրոցներ, այդ թվում նաև Խումը։

1102 թվականին Ուլրիխ II-ը Խումի և մի քանի այլ ամրոցների գույքը նվիրատվություն է անում Ակվիլա պատրիարքին։ Այդ հիմքերով քաղաքը անվանել են՝ «Բերդ Բլուր» ( Castrum Cholm): Գրավոր փաստաթղթերը վկայում են Խումի երկարատև պատմության մասին։ Մինչև 17-րդ դարի պատմական փաստաթղթերում Խումը հիշատակվում է որպես ամրոց «Castrum»: 1412 թվականին քաղաքը եղել է Վենետիկի տիրապետության տակ։ Պատերազմի ընթացքում` 1612-1618 թվականներին քաղաքը այրվեց որից հետո վերակառուցվել է ։

XVIII դարի վերջում Խումը անցնում է Ավստրիական տիրապետության տակ, 1805 թվականին՝ Ֆրանսիական տիրապետության տակ, իսկ 1813 թվականի տապալումից հետո Նապոլեոնը վերադառնում է Ավստրիա։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակահատվածում Խումը կորցրել է մինչև 450 բնակիչ։ Գրեթե բոլորը լքել են հայրենիքը փրկվելով ահաբեկիչներից։ Հետագայում եղել են նաև բազմաթիվ արտագաղթողներ^[3]։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խումը XI-րդ դարում ձեռք է բերել ժամանակակից ուրվագիծ։ Այն ժամանակվանից գրեթե ոչինչ չի կառուցվել բերդի պատերից դուրս, այսինքն քաղաքը գրեթե չի զարգացել, այժմ այն հայտնի տուրիստական կենտրոն է։

Մարիամի Համբարձման Տաճարը կառուցվել է` 1802 թվականին
Սբ. Իեռոնիմա կառուցվել է XII դարում, զարդարված է որմնանկարներով, արձանագրություններով ու գրաֆիտով
Ժամային աշտարակ՝ կառուցվել է` 1552 թվականին
Քաղաքային պատերը, որոնք անցնում են երկու փոքր փողոցներով, միակ քաղաքային դարպասներն են որոնք վերակառուցվել են՝ 1562 թվականին (ХХ-րդ դարում թարմացվել է վարդապետների կողմից)
Քաղաքային թանգարան, որտեղ առկա է փոքրիկ հավաքածու գլագոլիկական արձանագրություններով նաև քաղաքում կա մի խանութ և գերեզմանոց։ Այստեղ է գտնվում Humska Konoba ռեստորանը և իր այցելուներին առաջարկում տնային Biska կոնյակ։

Ավանդույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամեն տարի հուլիսին տեղի է ունենում թաղապետի ընտրությունը, որը հասել է դեռ 1977 թվականից։ Արարողությունից հետո հին թաղապետը հայտարարում է նոր թաղապետի անունը։ Յուրաքանչյուր ընտրություններից հետո կայացվում է ժողովրդական փառատոն։

Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993 թվականին քաղաքը գրանցվել է Գինեսի Ռեկորդների գրքում, որպես ամենափոքր քաղաքը աշխարհում։ 1989 թվականին քաղաքում բացվել է հյուրանոց^[3] «Տոմիսլավ» անվանումով ի պատիվ Խորվաթիայի առաջին թագավոր Տոմիսլավ I-ի^[4]։