Հարձակումներ ԱՄՆ դիվանագիտական առաքելությունների վրա (2012)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

2012 թվականի սեպտեմբերի 11-ին, ի պատասխան YouTube տեսահոսթինգում տեղադրված «Մուսուլմանների անմեղությունը» վերնագրով ֆիլմի թրեյլերի, որը շատ մուսուլմաններ սրբապղծություն են համարել, բողոքի մի շարք ակցիաներ են սկսվել։ Առաջին ելույթները տեղի են ունեցել Կահիրեում (Եգիպտոս) և Բենգազիում (Լիբիա), և ակցիաներն արագորեն տարածվել են ամբողջ իսլամական աշխարհում։ Բողոքի առարկա է դարձել այս ֆիլմում իսլամի և Մուհամմադ մարգարեի քննադատությունը[1]։

Կահիրեում խումբը բարձրացել է ԱՄՆ դեսպանատան պատին և պոկել ամերիկյան դրոշը՝ այն փոխարինելով սև իսլամիստական դրոշով։ Եգիպտոսում մեկ մարդ զոհվել է, ավելի քան 200-ը՝ վիրավորվել։

Բենգազիում նռնականետերից և հրաձգային զենքերից գնդակոծվել է հյուպատոսությունը, ինչի հետևանքով շենքում հրդեհ է բռնկվել, որի հետևանքով զոհվել է Լիբիայում ԱՄՆ դեսպան Քրիստոֆեր Սթիվենսը[2], զոհվել են նաև դիվանագիտական ծառայության տեղեկատվության կառավարման բաժնի աշխատակից Շոն Սմիթը, ամերիկացի մասնավոր անվտանգության աշխատակից Գլեն Դոհերտին[3], ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի նախկին հատուկ նշանակության ջոկատայիններ Թայրոն Վուդսը[4] և լիբիացի տասը ոստիկան, ևս երկուսը վիրավորվել են։ Հետագա զեկույցներում պաշտոնյաները հայտարարել են[5], որ Բենգազիում հյուպատոսության վրա հարձակումը «բարդ» աշխատանք էր և մանրակրկիտ պլանավորված[6]։ Ամերիկացի պաշտոնյաները անանունության պայմանով հայտարարել են, որ կարծում են, որ հարձակումը նախապես համաձայնեցված և պլանավորված էր, այլ ոչ թե ֆիլմն էր պատճառը[7]։

Սեպտեմբերի 13-ին բողոքի ցույցերը տարածվեցին Սանաայում ԱՄՆ դեսպանատան վրա. արդյունքում զոհվեցին բողոքի ցույցերի 4 մասնակիցներ, վիրավորվեցին 35 ցուցարարներ և անվտանգության ուժերի անդամներ։

Սեպտեմբերի 14-ին Չենայում ամերիկյան հյուպատոսությունը հարձակման է ենթարկվել. վիրավորվել է 25 մարդ[8]։

Թունիսում ցուցարարները մագլցել են ԱՄՆ դեսպանատան պատերը և այրել նրա տարածքում գտնվող ծառերը։ Կառավարական աղբյուրների տվյալներով՝ Թունիսում սեպտեմբերի 15-ին տեղի ունեցած բողոքի ակցիաների ժամանակ առնվազն 4 մարդ է զոհվել, 46-ը՝ վիրավորվել[9]։

Հետագա բողոքի ցույցերը տեղի են ունեցել ամերիկյան դիվանագիտական առաքելությունների մոտ և այլուր՝ առաջին հարձակումից հետո առաջին օրերին։ Փոխկապակցված բողոքի ցույցերը հանգեցրել են բազմաթիվ մարդկային զոհերի և վիրավորների ամբողջ Մերձավոր Արևելքում և Աֆրիկայում։

Ընդհանուր ֆոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բենգազիում հարձակման նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Ալ-Կաիդան կազմակերպել է մի շարք ահաբեկչական հարձակումներ Միացյալ Նահանգների վրա, այդ թվում՝ 1998 թվականին՝ պայթյուններ Նայրոբիում և Դար էս Սալամում Միացյալ Նահանգների դեսպանատների մոտ, ինչպես նաև 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչություններ։ Պոտենցիալ թշնամական տարածքում աշխատող դիվանագետները ենթարկվում են տարբեր վտանգների, որոնք դժվար և թանկ են պատշաճ կերպով լուծելու համար[10]։

Բանտարկյալների բրիգադ Աբդուլ Ռահման Օմարն Ալ-Քաիդական խմբավորում է, որն իր վրա է վերցրել 2012 թվականի մայիսին Բենգազիում Կարմիր խաչի միջազգային գրասենյակի վրա հարձակման և 2012 թվականի հունիսին ԱՄՆ հյուպատոսությունից դուրս պայթուցիկ սարքերի պայթեցման պատասխանատվությունը[11][12]։ Հյուպատոսության վրա հարձակումը նկարագրվել է թռուցիկներում, որոնք մնացել են տեղում, որպես վրեժ «Լիբիայում Ալ-Քաիդայի № 2» Աբու Յահյա Ալ-Լիբիի մահվան համար՝ ամերիկյան անօդաչու թռչող սարքի հարձակման արդյունքում։ Սեպտեմբերի 11-ին Ալ-Քաիդայի առաջնորդ Այման ալ-Զավահիրին կոչ է արել վրեժ լուծել Լիբիայի ավագ առաջնորդի մահվան համար՝ Լիբիայում մահաբեր հարձակումից քիչ առաջ[13][14]։

Բողոքների հիմք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մուսուլմանների անմեղությունը» ֆիլմի թրեյլերը, որը Reuters գործակալությունը նկարագրել է որպես տեսահոլովակ, որում Մուհամմադը պատկերված է «որպես հիմար, կնամոլ և կրոնական խաբեբա» և պատկերված է սեքսով զբաղվելիս, ցուցադրվել է YouTube-ում[15]։ Ֆիլմը գովազդել է ամերիկացի հովիվ Թերի Ջոնսը, որն ավելի վաղ զայրացրել էր մուսուլմաններին Ղուրանը հրապարակայնորեն այրելու իր ծրագրերով[16]։ Շաբաթ օրը՝ սեպտեմբերի 8-ին, եգիպտական al-Nas հեռուստաալիքում Reuters գործակալության կայքի կողմից «Մուսուլմանների անմեղությունը» ֆիլմի թրեյլերից հատվածների հեռարձակումը, որը կազմակերպել էր շեյխ Խալիդ Աբդալլան, «հուզումների պոռթկում» էր։ Մինչև 2011 թվականի հեղափոխությունը Եգիպտոսի իշխանությունները պարբերաբար դադարեցնում էին al-Nas-ի հեռարձակումը՝ վերջինիս «կրոնական կամ աղանդավորական ատելության» խրախուսման պատճառով[17]։

Սեպտեմբերի 11-ին, հարձակումներից մի քանի ժամ առաջ, ի պատասխան ֆիլմի առաջխաղացման և բողոքի ցույցերի սպասելիս, Կահիրեում ԱՄՆ դեսպանատունը հանդես է եկել հետևյալ հայտարարությամբ. «Այսօր 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունների (ահաբեկչական հարձակումներ ԱՄՆ-ի վրա) 11-րդ տարելիցն է, ամերիկացիները պատիվ են տալիս մեր հայրենասերներին և նրանց, ովքեր ծառայում են մեր ազգին՝ որպես արժանի հակահարված ժողովրդավարության թշնամիներին։ Կրոնական համոզմունքների հարգանքը ամերիկյան ժողովրդավարության հիմնաքարն է։ Մենք վճռականորեն մերժում ենք նրանց գործողությունները, ովքեր չարաշահում են խոսքի ազատության համընդհանուր իրավունքը՝ նպատակ ունենալով վիրավորել այլ մարդկանց կրոնական համոզմունքները»[18]։

2012 թվականի սեպտեմբերի 13-ից հայտարարությունն այլևս առցանց չէ։

Հարձակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եգիպտոս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եգիպտոսում բողոքի ակցիան կազմակերպել էր սալաֆիների առաջնորդ Ուեսամ Աբդել-Վարեթը և Եգիպտոսի Հեկմա հեռուստաընկերության նախագահը, որը սեպտեմբերի 11-ին, երեկոյան ժամը 5-ին ԱՄՆ դեսպանատան առջև հավաքվելու կոչ էր արել՝ ի նշան բողոքի ֆիլմի դեմ, որը նա, միտումնավոր, անվանել էր «Մուհամմադի փորձությունը»[19][20]։ Գրեթե 3000 ցուցարար սալաֆիների և ուլտրա-արձագանքել է իր կոչին. տասնյակ տղամարդիկ բարձրացել են դեսպանատան պատերին, որից հետո նրանցից մեկը պոկել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների դրոշը և այն փոխարինել սև իսլամիստական դրոշով, որի վրա գրված է եղել շահիաթ. «Չկա աստվածություն, բացի Ալլահից և Մուհամմադը Ալլահի մարգարեն է»։ Ալ-Ջազիրցի Շերին Թադրոսի խոսքով՝ ցուցարարները պահանջել են, որ ֆիլմը հանվի «շրջանառությունից», և որ ցուցարարներից մի քանիսը, որոնցից շատերը սալաֆիներ էին, կմնան տեղում, քանի դեռ դա տեղի չի ունեցել։ Դեսպանատան մոտ գտնվող հազարավոր եգիպտացի ոստիկաններ ի վերջո համոզել են ցուցարարներին առանց ուժի կիրառման լքել դեսպանատան տարածքը։ Դրանից հետո ընդամենը մի քանի հարյուր ցուցարարներ մնացին համալիրի սահմաններից դուրս[21]։

Սեպտեմբերի 14-ին Սինայի թերակղզու Շեյխ Զուվեյդ քաղաքում ցուցարարները գրոհել են բազմազգ ուժերի և դիտորդների համալիրը, որը նախատեսված է Եգիպտոսի և Իսրայելի միջև խաղաղության պայմանագրի մոնիթորինգի համար։ Խաղաղապահ ուժերը կրակ են բացել հարձակվողների ուղղությամբ։ Խաղաղապահ ուժերի երկու անդամ վիրավորվել է[22][23]։

Լիբիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիբիայում ԱՄՆ դեսպան Քրիստոֆեր Սթիվենսը, ով սպանվել է Բենգազիում ԱՄՆ դեսպանատան շենքի վրա հարձակման ժամանակ, երեք այլ ամերիկացի քաղաքացիների հետ միասին

Պարզ չէ, թե արդյոք Բենգազիում տեղի ունեցած հարձակումը պետք է դիտարկել որպես բողոքի ավելի լայն շարժման մաս։ Ի տարբերություն բողոքի այլ ակցիաների, ամերիկացի պաշտոնյաներն ասել են, որ Բենգազիում հարձակումը «բարդ» է[6]։ Ամերիկացի պաշտոնյաները, որոնք հանդես էին գալիս անանունության պայմանով, պնդում էին, որ Բենգազիում հարձակումը նախապես ծրագրված էր, այլ ոչ թե ֆիլմի պատճառով է տեղի ունեցել[7].

ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի տվյալներով՝ սեպտեմբերի 11-ին, Կենտրոնական Աֆրիկայի ժամանակով ժամը 22:00-ին Բենգազիում ԱՄՆ հյուպատոսությունը գրոհել են գրոհայինները, որոնք մի քանի րոպեում ներխուժել են համալիր։ Գլխավոր շենքը, որտեղ գտնվել են դեսպան Սթիվենսը, դիվանագիտական ծառայության աշխատակից Շոն Սմիթը և անվտանգության ծառայության աշխատակիցը, նռնականետից հարվածելուց հետո ծածկել է կրակը[24]։ Նրանք բաժանվեցին, և անվտանգության աշխատակիցը դարձավ միակ ողջ մնացած մարդը։ Հարձակումից 45 րոպե անց անվտանգության աշխատակիցը փորձել է վերադառնալ գլխավոր շենք, սակայն նրա փորձը հաջողությամբ չի պսակվել, և նա նահանջել է դեպի կցակառույց[25]։

Լիբիական ուժերի օգնությամբ ամերիկյան անվտանգության ծառայություններին հաջողվել է ողջ մնացած ամերիկացիներին տարհանել ԿՀՎ-ի հյուպատոսությունից մեկ մղոն հեռավորության վրա գտնվող մասնաճյուղի տարածք, որն իրենից գաղտնի ամրացված բազա էր ներկայացնում։ Կեսգիշերին (սեպտեմբերի 12-ին) մասնաճյուղը հարձակման ենթարկվեց, և ևս երկու ամերիկացի սպանվեց։ Կենտրոնական Աֆրիկայի ժամանակով ժամը 2:00-ին Լիբիայի և ԱՄՆ-ի Անվտանգության ուժերը «վերականգնել են իրավիճակի վերահսկողությունը»։ Այնուամենայնիվ, նրանք չեն կարողացել գտնել դեսպան Սթիվենսի մարմինը, որն արդեն տեղափոխվել է տեղի հիվանդանոց։ Սթիվենսուի հիվանդանոցում 90 րոպե շարունակ բժիշկ Զեդ Բուզաիդը սիրտ-թոքային վերակենդանացում է իրականացրել[26]։ Դոկտոր Բուզաիդի խոսքով՝ Սթիվենսը մահացել է ծխի ներշնչման հետևանքով առաջացած շնչահեղձությունից, թեև դեսպանի մահվան հանգամանքների վերաբերյալ դեռևս հետաքննություն է ընթանում[25]։ Այս գիշերվա իրադարձությունները հիմք են հանդիսացել Միտչել Զուկոֆի «13 ժամ. Բենգազիի գաղտնի զինվորները» գրքի և Մայքլ Բեյի համանուն ֆիլմի համար։

Դիերը տեղափոխվել են Բենգազին սպասարկող Բենինի միջազգային օդանավակայան, որտեղից մեկնել են Տրիպոլի, որտեղից ուղևորվել են Գերմանիայում գտնվող ԱՄՆ ավիաբազա։ Լիբիայի անվտանգության գերագույն կոմիտեի խոսնակ Աբդել-Մոնեմ Ալ-հուրը ասել է. «ամերիկացի աշխատակիցներից մեկը մահացել է, շատերը վիրավորվել են բախումների ընթացքում։ Լիբիական բանակի և զինված զինյալների միջև կատաղի բախումներ են տեղի ունենում ԱՄՆ հյուպատոսության սահմաններից դուրս», հավելելով, որ դեպի համալիր տանող ճանապարհները արգելափակվել են, և Լիբիայի պետական անվտանգության ուժերը շրջապատել են շենքը[21]։

Լիբիայի ներքին գործերի փոխնախարար վանիս Ալ-Շարեֆը սեպտեմբերի 13-ին հայտարարել է, որ հյուպատոսության վրա հարձակումները, հավանաբար, նվիրված են եղել սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունների 11-րդ տարելիցին, և զինյալները հակաիսլամական ֆիլմի դեմ բողոքի ցույցերն օգտագործել են որպես իրենց հարձակման ծածկույթ։ Նա հարձակումը նկարագրեց որպես հարձակում, որը բաղկացած է երկու փուլից՝ հարձակում հյուպատոսության և գաղտնի ապաստանի վրա[27]։

Հարձակման ժամանակ զոհված չորս ամերիկացիներից երկուսը ճանաչվել են որպես ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի նախկին հատուկ ջոկատայիններ[28]։

Ուրբաթ օրը՝ սեպտեմբերի 14-ին, Լիբիայի իշխանությունները ժամանակավորապես փակել են Բենգազիի օդային տարածքը այն բանից հետո, երբ իսլամիստները զենիթային զենքեր են օգտագործել ամերիկյան ենթադրյալ հետախուզական անօդաչու թռչող սարքի վրա հարձակվելու համար։ Լիբիայի ներքին գործերի փոխնախարար Վանիս ալ Շարիֆի խոսքով՝ ԱՄՆ-ն Բենգազիի վրա երկու անօդաչու սարք է օգտագործել՝ այդ մասին տեղյակ չպահելով լիբիական իշխանություններին[29]։

Եմեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եմենում բողոքի ցույցերը սկսվել են սեպտեմբերի 13-ին այն բանից հետո, երբ Աբդուլ Մաջիդ Ալ Զինդանին՝ հոգևորական և Ուսամա բեն Լադենի նախկին դաստիարակը, կոչ է արել հետևորդներին հետևել Եգիպտոսում և Լիբիայում հարձակումների օրինակին[30]։

Մի քանի ժամ անց ցուցարարները գրոհել են Սանայում ԱՄՆ դեսպանատան դիմաց գտնվող հարթակները։ Ոստիկանությունը ստիպված է եղել օդ կրակել՝ հույս ունենալով զսպել ամբոխին, սակայն այդ գործողությունները չեն կարողացել խանգարել ցուցարարներին մուտք գործել համալիրի տարածք և հրկիզել մեքենաները։ Սանայում պահակները արցունքաբեր գազ և ջրցան մեքենաներ են կիրառել ամբոխին հետ մղելու համար։ Բողոքի ցույցերի առնվազն 4 մասնակից սպանվել է, 35-ը՝ վիրավորվել, որոնց մեծ մասը անվտանգության ուժերի անդամներ են եղել[31][32]։

ԱՄՆ-ը հարձակմանը պատասխանել է Եմեն ծովային հետևակայինների ստորաբաժանում ուղարկելով[33]։

Լիբանան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բռնությունները տարածվել են Լիբանանի վրա ուրբաթ օրը՝ սեպտեմբերի 14-ին։ Բեյրութում ցուցարարները հարձակվել և հրկիզել են ամերիկյան խորտկարանները առևտրի կենտրոնում։ Հրդեհի հետևանքով մեկ մարդ է մահացել[34]։

Սուդան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բողոքի ցույցերին սպասելիս Սուդանի իշխանությունները «շատ ու շատ հատուկջոկատայիններ» են տեղակայել ԱՄՆ դեսպանատան մոտ։ Այնուամենայնիվ, սեպտեմբերի 14-ին բողոքի ակցիայի մասնակիցները կոտրել են համալիրի արտաքին պատը և բախման մեջ մտել անվտանգության աշխատակիցների հետ, երեք մարդ սպանվել է[34]։

Բացի այդ, սեպտեմբերի 14-ի ուրբաթօրյա աղոթքից հետո ցուցարարները հարձակվել են Խարթումում բրիտանական և գերմանական դեսպանատների վրա։ Հարձակվողները պոկել են Գերմանիայի դեսպանատան դրոշը։ Ցուցարարները գերմանական դեսպանատան վրա բարձրացրել են իսլամիստական սև դրոշը՝ սպիտակ տառերով գրելով. «Չկա Աստվածություն Ալլահից բացի, և Մուհամմադը նրա մարգարեն է»։ Քարոզիչները կոչ են արել վտարել բրիտանացի և գերմանացի դիվանագետներին։ Հաղորդվում է, որ հարձակումները հրահրվել են նաև Սուդանի ԱԳՆ-ի հինգշաբթի օրը արած հայտարարությամբ, որը ամերիկյան արտադրության «Մուսուլմանների անմեղությունը» հակաիսլամական ֆիլմը կապել է Գերմանիայում իսլամի դեմ աջ ցույցերի հետ[35]։

Թունիս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թունիսի մայրաքաղաքում սեպտեմբերի 14-ին ցուցարարները շենքի պատը հաղթահարելուց հետո մտել են ԱՄՆ դեսպանատան տարածք և հրդեհել համալիրի տարածքում գտնվող բազմաթիվ ծառեր։ Ցուցարարները հարձակվել են նաև Թունիսի ամերիկյան համատեղ դպրոցի վրա և հրկիզել այն[34]։

Աֆղանստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աֆղանստանի «Թալիբան» շարժումը ստանձնել է Հարավային Գիլմենդ նահանգում Քեմփ բաստիոնի վրա հարձակման պատասխանատվությունը, որի արդյունքում ամերիկացի պաշտոնյաները հայտարարել են, որ սպանվել են 2 ամերիկացի ծովային հետևակայիններ՝ հավելելով, որ հարձակումը պատասխան էր Մուհամմադ մարգարեին վիրավորող ֆիլմի։ Քեմփ Բաստիոնը, Հարավային Գիլմենդ նահանգում, ուրբաթ ուշ երեկոյան՝ սեպտեմբերի 14-ին, ընկել է ականանետների, ռեակտիվ նռնակների և հրաձգային զենքերի գնդակոծության տակ։ Հարձակման թիրախը Մեծ Բրիտանիայի արքայազն Հարրին էր[36]։

Հնդկաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեպտեմբերի 14-ին Չենայում ԱՄՆ հյուպատոսության վրա հարձակում է տեղի ունեցել, որի մասնակիցները քարեր և կոշիկներ են նետել հյուպատոսության շենքի վրա։ Ոստիկանությունը ցրել է ամբոխը, ինչի հետևանքով աննշան վնասվածքներ են ստացել բողոքի ակցիաների մինչև 25 մասնակից[37]։

Բողոքի ակցիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բահրեյնում ցուցարարները քննադատում են ֆիլմը

Բացի դիվանագիտական օբյեկտների վրա հարձակումներից և ռեստորանի ջարդերից, որոնք առաջացել են այս ֆիլմի պատճառով, եղել են նաև զանգվածային բողոքներ այս ֆիլմի դեմ։

Աֆղանստան Աֆղանստան - Ջելալաբադում ֆիլմի դեմ անցկացվել է մոտ 1000 հոգանոց ցույց։ Ցուցարարները այրել են ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի խրտվիլակը[38][39]։

Ավստրալիա Ավստրալիա - 2022 թվականի սեպտեմբերի 15-ին Սիդնեյում ԱՄՆ-ի գլխավոր հյուպատոսությունից դուրս ֆիլմի դեմ բողոքելու համար հավաքվել էր մինչև 500 մարդ։ Ցուցարարները կրում էին «կտրել բոլոր նրանց գլուխները, ովքեր վիրավորում են մարգարեին» գրությամբ պաստառներ և վանկարկում էին իսլամամետ և Ուսամա բեն Լադենամետ կարգախոսներ։ Ոստիկանությունը փորձել է շղթա կազմել ցուցարարների առջև, սակայն շղթան ճեղքվել է։ Ոստիկանությունը ստիպված է եղել արցունքաբեր գազ կիրառել և ոստիկանական շներին բաց թողնել ցուցարարների հետ կատաղի բախումների ֆոնին։ Ոստիկանության վեց աշխատակիցներ, մի քանի ցուցարարներ և քաղաքացիական անձինք վիրավորվել են, ոստիկանության երկու մեքենաներ նույնպես վնասվել են այս բողոքի ակցիայի ժամանակ[40]։

Բահրեյն Բահրեյն - 2000 մարդուց բաղկացած բողոքի ցույց է տեղի ունեցել Դիրազում՝ սուննի միապետության նկատմամբ շիաների ընդդիմության համակարգող կենտրոնում[41]։

Բանգլադեշ Բանգլադեշ - «Հելաֆաթ Անդոլոն» խմբի 1000 անդամները, փորձել են գնալ Դաքքայում ԱՄՆ դեսպանատուն, սակայն նրանց կանգնեցրել են ոստիկանները դեսպանատանը մոտենալիս[42]։

Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն - Մեծ Բրիտանիայում 200 հոգուց բաղկացած ցույցը հավաքվել է Լոնդոնում ԱՄՆ դեսպանատան շենքի մոտ՝ այրելով ԱՄՆ-ի և Իսրայելի դրոշները[43]։ Բողոքի ակցիաների ղեկավարը Անջեմ Չուդարին էր[44]։

Իսրայել Իսրայել - Իսրայելում իսլամական շարժման շուրջ 50 անդամներ բողոքել են Թել Ավիվում ԱՄՆ դեսպանատան առջև՝ պնդելով, որ ԱՄՆ կառավարությունը հովանավորում է «փոքր մարդկանց», որոնք ցավ են պատճառում իսլամին և մուսուլմաններին[45][46]։ Աքրայում բողոքի ակցիաներին մասնակցող արաբները հայտարարել են, որ «աշխարհում միայն իսլամական կառավարությունն է խաղաղ լինելու։ Հրեաներն ու քրիստոնյաները կկարողանան ապրել առանց վախի իսլամի թևի տակ», սակայն, մինչդեռ բողոքի ցույցերի մի քանի այլ մասնակիցներ աջակցություն են վանկարկել Ուսամա բեն Լադենի հասցեին[47]։

Հնդկաստան Հնդկաստան - Շրինագարում ցույցեր են տեղի ունեցել, քանի որ տեղի իմամները դատապարտել են ֆիլմը՝ ասելով․ «Դա մեր իրավունքն է բողոքելու մուսուլմանների զգացմունքներին ցավ պատճառելուն ուղղված այս նողկալի արարքի դեմ։ Այնուամենայնիվ, մենք չպետք է զբաղվենք վանդալիզմով։ Մենք պետք է խաղաղ մնանք»[48]։

Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա - Հակա-ամերիկյան և հակա-սիոնիստական ցույցերը շուրջ 200 ցուցարարներով անցել են Ջակարտայում դեսպանատան արտաքին պարագծով[49]։

Հորդանան Հորդանան - Ամմանում 200 սալաֆիտների երթ են իրականացրել դեպի ամերիկյան դեսպանատուն, մինչդեռ մուսուլման եղբայրների 1400 կողմնակիցներ քաղաքի կենտրոնում են[50]։

Իրան Իրան - Իրանում բողոքի ցույցերը տեղի են ունեցել Թեհրանում Շվեյցարիայի դեսպանատան սահմաններից դուրս, որը ներկայացնում է ԱՄՆ շահերը Իսլամական Հանրապետությունում[51]։ Իրանի ոստիկանությունը խանգարել է ցուցարարներին հասնել դեսպանատան դարպասներին[52]։

Իրաք Իրաք - Հարյուրավոր մարդիկ բողոքել են ֆիլմի դեմ Սադր Սիթիում և Բասրայում։ Ավելի փոքր ամբոխը բողոքել է Էն Նաջաֆում։ Ցուցարարները այրել են ամերիկյան դրոշները, վանկարկել «Մահ Ամերիկային» և կոչ արել Իրաքի կառավարությանը վտարել ամերիկացի դիվանագետներին։ Բողոքի ցույցերը կազմակերպել էր շիաների առաջնորդ Մուքթադա աս-Սադրը, և առնվազն Բասրայում ցույցերին մասնակցել են ինչպես սուննի, այնպես էլ շիա հոգևորականներ[53]։ Հարավային Հիլլ շրջանում այրվել են ամերիկյան և իսրայելական դրոշները։ Սամարայում հոգևորականները պահանջել են բոյկոտել ամերիկյան ապրանքները[54]։

Քուվեյթ Քուվեյթ - Քուվեյթում մոտ 200 ցուցարարներից բաղկացած հակաամերիկյան ցույց է տեղի ունեցել ԱՄՆ դեսպանատան շենքի մոտ[49]։

Մալայզիա Մալայզիա - Մալայզիայում բողոքի ցույցեր են տեղի ունեցել Կուալա Լումպուրում ԱՄՆ դեսպանատան մոտ, ինչպես նաև Բաթուի քարանձավներում[55]։

Մալդիվներ Մալդիվներ - Հարյուրավոր տղամարդիկ և կանայք ՄԱԿ-ի շենքի առջև քայլեցին որպես բողոքի արտահայտություն «Մուսուլմանների անմեղությունը» հակաիսլամական ֆիլմին[56]։

Մարոկկո Մարոկկո - Մարոկկոյում 300-400 ցուցարարներ սեպտեմբերի 12-ին հավաքվել են Կասաբլանկայում ԱՄՆ հյուպատոսության մոտ՝ Մարոկկոյի ոստիկանության ուժեղացված ներկայության ֆոնին։ Բողոքի ակցիան ոչ բռնի էր և կազմակերպվել էր սոցիալական ցանցերի միջոցով[57]։ Մոտ 200 արմատական իսլամիստներ հավաքվել են Մարոկկոյի մայրաքաղաքի քույր քաղաքներից մեկում՝ Ռաբատում, հակաամերիկյան կարգախոսներ գոռալով և ամերիկյան դրոշներ այրելով[58]։

Նիգերիա Նիգերիա - Նիգերիայում իսլամական բարձրագույն հոգևորականությունը դատապարտել է ֆիլմը, սակայն դեմ է արտահայտվել ցուցադրությանը։ Այս քաոսը պետք է դատապարտվի ամբողջ աշխարհի կրոնական առաջնորդների կողմից[59]։

Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ - Սեպտեմբերի 14-ին Ամստերդամում ամերիկյան հյուպատոսությունը սովորականից շուտ է փակվել բողոքի ակցիայի նախաշեմին։ Մոտ 30 մարդուց բաղկացած խաղաղ ցույցը տեղի է ունեցել Ամստերդամի կենտրոնում գտնվող Դամ հրապարակում[60]։

Պակիստան Պակիստան - Ջամաաթ-ի-Իսլամի կազմակերպած ցույցերը տեղի են ունեցել Իսլամաբադում և Փեշավարում, Կարաչիում ԱՄՆ դեսպանատների մոտ, միևնույն ժամանակ Թեհրիկ-ի-Խուրմաթ-է-Ռասուլի կազմակերպած ցույցերը տեղի են ունեցել Լահորում, իսկ Ջամիաթ Թալբա Արաբիայի կազմակերպած ցույցերը՝ Մուլթանում[61]։ Սեպտեմբերի 16-ին մի շարք ՀԿ-ներ բողոքի նոր ակցիա են կազմակերպել։ 1 մարդ Է զոհվել, երբ անհայտ անձինք կրակ են բացել Պակիստանի Հարավային Հայդարաբադ քաղաքում տեղի ունեցած բողոքի ակցիայի ժամանակ։ Կարաչիում բողոքի ակցիայի մոտ 1000 մասնակիցներ, որոնք շարժվում էին դեպի ամերիկյան հյուպատոսություն, սկսել են քարեր նետել, ոստիկանությունը ստիպված է եղել արցունքաբեր գազ կիրառել և նախազգուշական կրակ բացել օդում։ Այնուամենայնիվ, երկու ոստիկան և երեք ցուցարար վիրավորվել են։ Մոտ 4000 մարդ ցույց է անցկացրել Արևելյան Լահոր քաղաքում և մոտավորապես նույնքան մարդ է մասնակցել Պակիստանի հյուսիսում՝ Կիրրի Շամոզայում տեղի ունեցած բողոքի ակցիային[62]։

Պաղեստին Պաղեստին - Բողոքի ցույցեր են տեղի ունեցել Գազայի հատվածում՝ Պաղեստինյան Օրենսդիր խորհրդի շենքի դիմաց[63]։ Տասնյակ պաղեստինցիներ բողոքել են, իսկ ոմանք այրել են ամերիկյան և իսրայելական դրոշները՝ վանկարկելով «Մահ Ամերիկային։ Մահ Իսրայելին»։ Միջազգային կառույցները, որպես նախազգուշական միջոց, ամբողջ օրը փակել են իրենց գրասենյակները Գազայի հատվածում[46]։ Հաջորդ օրը Գազայի հատվածում 30,000 պաղեստինցիներ բողոքեցին ֆիլմի դեմ։ Գազա քաղաքում 25.000 մարդ դուրս է եկել փողոց, այրել ամերիկյան և իսրայելական դրոշները, ինչպես նաև այրվել է ֆիլմի պրոդյուսերի խրտվիլակը[64][65]։ Մի քանի հարյուր մարդ բողոքել է Արևմտյան ափի հյուսիսում գտնվող Նաբլուսում և այրել ամերիկյան դրոշը[64]։

Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա - Սաուդյան Արաբիայում բողոքի ակցիան տեղի է ունեցել Բուրայդայի McDonald's-ի սահմաններից դուրս[66]։

Սիրիա Սիրիա - Սիրիայում 200 մարդուց բաղկացած ցույց է անցկացվել Դամասկոսում ԱՄՆ-ի դատարկ դեսպանատան մոտ[41]։

Սոմալի Սոմալի - Սոմալիում մոտ հազար մարդ բողոքել է Մոգադիշոյի ֆիլմի դեմ[67]։

Սուդան Սուդան - «Սուդանի երիտասարդություն» կոչվող խմբի մի քանի հարյուր ցուցարարներ սեպտեմբերի 12-ին հավաքվել էին Խարթումում ԱՄՆ դեսպանատան մոտ։ Դեսպանությունը հանդիպել է ցուցարարների երեք ներկայացուցիչների հետ, որոնք գրավոր պահանջներ են ներկայացրել՝ ներողություն խնդրել և ջնջել տեսանյութերը YouTube-ից[68]։

Թուրքիա Թուրքիա - Թուրքիայում հարյուրավոր մարդիկ են հավաքվել Ստամբուլի Բեյազըթ հրապարակում՝ Թուրքիայի իսլամիստական «Սաադաթ» կուսակցության կողմից հավաքված ֆիլմի դեմ ցույցի ժամանակ[41]։

Ֆրանսիա Ֆրանսիա - 2012 թվականի սեպտեմբերի 15-ի ցերեկը Փարիզում ԱՄՆ դեսպանատան մոտ 250 ցուցարարներ հավաքվել էին ի պատասխան Facebook-ում տեղադրված հակաիսլամական ֆիլմի դեմ բողոքի հավաքվելու կոչի[69]։

Շրի Լանկա Շրի Լանկա - Շրի Լանկայի արևելքում բողոքի ցույցեր են անցկացվել ֆիլմի դեմ[38]։

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր երկրներ հայտարարություններ են հրապարակել՝ ի պատասխան դիվանագիտական ներկայացուցչությունների վրա հարձակումների և բուն ֆիլմի։

Միավորված Ազգերի Կազմակերպություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը դատապարտել է ամերիկացի դիվանագետների սպանությունը «Չկա արդարացում նման բռնության համար, որը տեղի է ունեցել Բենգազիում, մենք դատապարտում ենք այդ հանցագործությունը և ցավակցություն ենք հայտնում զոհվածների հարազատներին»,- հայտարարել է համաշխարհային կազմակերպության գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Ջեֆրի Ֆելթմանը՝ ելույթ ունենալով ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի Լիբիայում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ նիստում[70]։ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Պան Գի Մունը դատապարտել է Բենգազիում ԱՄՆ հյուպատոսության վրա հարձակումը. «ոչինչ չի արդարացնում երեկ Բենգազիում տեղի ունեցած դաժան բռնությունը»։ Նա նաև ողջունել է լիբիական իշխանությունների հավաստիացումները, որ նրանք կպատժեն մեղավորներին[71]։

Եգիպտոս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եգիպտոսի վարչապետ Հիշամ Քանդիլը դատապարտել է բռնությունը՝ ասելով. «Ես ցավում եմ այն բանի համար, ինչ տեղի է ունեցել Կահիրեում ամերիկյան դեսպանատանը, դրա համար արդարացում չկա։ Մենք խնդրում ենք ամերիկյան կառավարությանը միջազգային խարտիաների շրջանակներում ամուր դիրքորոշում որդեգրել այս ֆիլմի արտադրողների նկատմամբ, ընդհուպ մինչև քրեական պատասխանատվություն»[72]։ Եգիպտոսի նախագահ Մոհամեդ Մորսին իրադարձություններից 24 ժամ անց հանդես է եկել հայտարարությամբ՝ ասելով. «նախագահն ափսոսանք է հայտնում Մուհամմադին վիրավորելու ամենաարատալի փորձերի համար և դատապարտում է այն մարդկանց, ովքեր նկարահանել են այս ծայրահեղական ֆիլմը» և ԱՄՆ նախագահից խնդրել է ֆիլմի դեմ ուղղված գործողություններ[73]։

Լիբիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիբիայի իշխանությունները հյուպատոսության վրա հարձակումը «վախկոտ չարաճճիություն» են անվանել[21]։ Լիբիայի ղեկավարությունը պաշտոնական ներողություն է խնդրել ԱՄՆ-ից դեսպանի մահվան համար։ Լիբիացի մի շարք պաշտոնյաներ, որոնք դատապարտել են Բենգազիում բռնության ակցիան, դրա պատասխանատվությունը դրել են տապալված բռնապետ Մուամար Քադաֆիի կողմնակիցների վրա, որի ռեժիմի դեմ ամերիկացիները բացահայտ պայքարում էին[6]։ Լիբիայի ՆԳՆ ներկայացուցիչը ենթադրել է, որ Մուամար Քադաֆիի կողմնակիցները կարող էին այդ կերպ վրեժ լուծել տապալված կառավարության անդամներից մեկին Լիբիա արտահանձնելու համար[74]։

Եմեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եմենի նախագահ Աբդ Ռաբբո Մանսուր ալ-Հադին շատ արագ է արձագանքել Սանայում տեղի ունեցած հարձակմանը և ներողություն է հայտնել ԱՄՆ-ի հասցեին։ Վաշինգտոնում Եմենի դեսպանատան տարածած հայտարարության մեջ ասվում է, որ նախագահը հանձնարարել է պաշտոնյաներին «օպերատիվ և մանրակրկիտ հետաքննություն անցկացնել այսօրվա իրադարձությունների վերաբերյալ» և հաստատել է այն փաստը, որ բոլոր մեղավորները «հետապնդվելու են օրենքի ողջ խստությամբ»[75]։

ԱՄՆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնի հետ 2012 թվականի սեպտեմբերի 12-ին Սպիտակ տանը հանդես են գալիս հայտարարությամբ, որում նրանք դատապարտել են ԱՄՆ հյուպատոսության վրա հարձակումը[76]

ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման հայտարարել է, որ «խստորեն դատապարտում է ամերիկյան դիվանագիտական հաստատությունների վրա այս աղաղակող հարձակումը»[77]։ Բացի այդ, նա կարգադրել է մեծացնել անվտանգությունը բոլոր նման օբյեկտներում։ Անվտանգության պահպանման հարցում օգնելու նպատակով Լիբիա է ուղարկվել ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի ծովային հետևակայինների ջոկատ[78]։

ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնն ասել է. «ոմանք փորձել են արդարացնել այս արատավոր վարքագիծը՝ ի պատասխան համացանցում տեղադրված աղաղակող նյութերի։ Միացյալ Նահանգները ափսոսանք է հայտնում ցանկացած կանխամտածված ջանքերի համար, որոնք նսեմացնում են ուրիշների կրոնական համոզմունքները[79], բայց թույլ տվեք պարզաբանել։ Այս տեսակի բռնի գործողությունների համար երբեք հիմք չկա»[80]։ ԱՄՆ-ի մի քանի կոնգրեսականներ տեղեկացել են Եգիպտոսին և Լիբիային օգնության տրամադրումը դադարեցնելու կամ կրճատելու հնարավորության մասին[81]։

Օբամայի վարչակազմը հետաքննություն է սկսել այն հարցի շուրջ, թե արդյոք Լիբիայում տեղի ունեցած հարձակումը ծրագրված ահաբեկչական հարձակում էր սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչության 11-րդ տարելիցի կապակցությամբ, քանի որ այդ հարձակումը «չափազանց լավ համակարգված էր», այլ ոչ թե ինքնաբուխ ամբոխի հարձակումը, որը զայրացել էր YouTube-ում իսլամը քննադատող տեսանյութեր[82]։ Ըստ The New York Times-ի և CNN-ի, Օբամայի վարչակազմի պաշտոնյաները հայտարարել են, որ կարծում են, որ Բենգազիում հարձակումը կանխամտածված է[83], այո, և զեկույցները ցույց են տալիս, որ. հնարավոր է, որ հարձակմանը մասնակցել են մեկ կամ մի քանի հայամետ Ալ-Քաիդական խմբեր[72][84]։

ԱՄՆ ՌԾՈՒ-ն Լիբիայի ափ է ուղարկել 2 ականակիր, որոնք համալրված են Տոմահավկ թևավոր հրթիռներով, իսկ ամերիկյան անօդաչուները թռիչքներ են կատարում Լիբիայի վրայով՝ հարձակման մեղավորներին գտնելու համար[85]։

Պենտագոնը հայտարարել է, որ ծովային հետևակայինների ջոկատ է ուղարկել Եմեն՝ հարձակումից հետո ամերիկյան դեսպանատան անվտանգությունն ապահովելու նպատակով։

The Independent թերթը հայտնել է, որ ԱՄՆ-ին նախազգուշացրել են Լիբիայում նախապատրաստվող հարձակման մասին, սակայն նախազգուշական միջոցներ չեն ձեռնարկել[86]։ Օբամայի վարչակազմը հերքում է դա[87]։

Ամերիկյան մուսուլմանական համայնք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-իսլամական հարաբերությունների խորհուրդը դատապարտել է հարձակումը։ Հյուսիսային Ամերիկայի Իսլամական ընկերության նախագահ Իմամ Մուհամեդ Մագիդը, որը միավորում է տարածաշրջանային մուսուլմաններին, դատապարտել է բռնությունը մամուլի ասուլիսի ժամանակ՝ կանգնած Բապտիստ քահանայի, ռաբբիի և ԱՄՆ-ում Լիբիայի դեսպան Ալի Աուջալիի կողքին[88]։

Թալիբանն իր մարտիկներին և բոլոր աֆղանցիներին կոչ է արել վրեժ լուծել ամերիկացի զինվորականներից «Մուսուլմանների անմեղությունը» ֆիլմի համար։ Շարժման հայտարարության մեջ ասվում է, որ Մուհամմադ մարգարեին ուղղված հայհոյանքը չպետք է անպատիժ մնա։ Ընդ որում, Աֆղանստանի իշխանությունները որոշ ժամանակով փակել են YouTube ծառայության հասանելիությունը, որտեղ հրապարակվել է ժապավենը[89]։

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենը և Եվրամիության դիվանագիտության ղեկավար Քեթրին Էշթոնը վճռականորեն դատապարտել են Լիբիայում ԱՄՆ հյուպատոսության վրա հարձակումը[90]։

ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտնել է, որ Ռուսաստանը դատապարտում է Լիբիայում և Եգիպտոսում ԱՄՆ դիվանագիտական առաքելությունների վրա հարձակումները և տարածաշրջանի երկրների իշխանություններին կոչ է անում այսուհետ թույլ չտալ նման թշնամական գործողություններ, իսկ Մոսկվայում խորը մտահոգությամբ են ընդունել Կահիրեի և Բենգազիի իրադարձությունները։ «Զոհվածների հարազատներին և մերձավորներին հայտնում ենք անկեղծ ցավակցություն և ցավակցություն»,- ասված է փաստաթղթում[91]։ Սերգեյ Լավրովը ցավակցություն է հայտնել ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնին ամերիկյան դեսպանի մահվան կապակցությամբ. «ցնցված եմ դեսպան Քրիս Սթիվենսի և նրա գործընկերների ողբերգական մահով։ Խնդրում եմ անկեղծ կարեկցանքի խոսքեր փոխանցել զոհվածների ընտանիքներին և մերձավորներին։ Մենք խստորեն դատապարտում ենք այս հանցագործությունը, որը ևս մեկ անգամ հաստատում է ահաբեկչության չարիքի դեմ պայքարում մեր երկրների, ողջ միջազգային հանրության համատեղ ջանքերի անհրաժեշտությունը»[92]։

«Մուսուլմանների անմեղությունը» ֆիլմի արգելափակումը YouTube պորտալում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

YouTube-ն արգելափակել է տեսանյութը Եգիպտոսում և Լիբիայում դիտելու համար Ինդոնեզիայում նույնպես արգելափակվել է այս ֆիլմի դիտումը[93], իսկ Աֆղանստանում արգելափակվել է YouTube-ի հասանելիությունը[94]։ Հնդկաստանը նաև ծրագրում է արգելափակել տվյալ տեսանյութը, ինչպես նաև նմանատիպ այլ էջեր[95]։ ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի վարչակազմը դիմել է Youtube-ին՝ խնդրելով ֆիլմը դիտարկել ընկերության քաղաքականության տեսանկյունից, սակայն Youtube-ն իր հերթին պատասխանել է, որ իրենց տեսանկյունից, այո, ֆիլմն ուղղված է իսլամական կրոնի դեմ, բայց ոչ մուսուլմանների դեմ, ընդհանուր առմամբ[96]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Anti-American Protests Flare Beyond the Mideast». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  2. ↑ Statement on the Death of American Personnel in Benghazi, Libya
  3. ↑ «Winchester native Glen Doherty, a former Navy SEAL, among victims of Libya attack». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  4. ↑ Two SEAL vets from SD killed in Libya Արխիվացված 2012-09-21 Wayback Machine // utsandiego.com
  5. ↑ Libyan guards killed in US consulate attack Արխիվացված 2012-09-21 Wayback Machine // nowlebanon.com
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Libya rescue squad ran into fierce, accurate ambush». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «news.blogs.cnn.com/2012/09/12/u-s-ambassador-to-libya-3-others-killed-in-rocket-attack-witness-says/comment-page-3/ Pentagon to review video of Libya attack». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  8. ↑ «US consulate targeted in Chennai over anti-Prophet Muhammad film». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  9. ↑ «Tunisia death toll rises to four in U.S. embassy attack». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  10. ↑ Our Diplomats Deserve Better
  11. ↑ «Pro-al Qaeda group seen behind deadly Benghazi attack». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  12. ↑ «Sources: U.S. mission in Benghazi attacked to avenge al Qaeda». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  13. ↑ «Al Qaeda confirms death of bin Laden confidant Libi». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  14. ↑ []
  15. ↑ Maker of anti-Islam film goes into hiding: report Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine // Reuters
  16. ↑ «Obama vows to track down ambassador's killers». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  17. ↑ U.S. Agencies Didn’t Issue High Alert Over Mideast Threat
  18. ↑ «A Timeline Of The Attacks In Libya And Egypt — And The Responses». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  19. ↑ «Egypt army intervenes to pacify Salafist protest at US embassy». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  20. ↑ Egyptian Protesters Scale U.S. Embassy Walls, Rip Down Flag
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «US envoy dies in Benghazi consulate attack». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  22. ↑ «Anti-American fury sweeps Middle East over film». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  23. ↑ «Ultraconservative protesters storm UN Sinai camp». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  24. ↑ «Six things to know about attack that killeёd Ambassador Stevens». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 «Gunfire, then a missing ambassador — officials describe chaotic scene at Benghazi post». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  26. ↑ «US ambassador killed in Libya attack: Chris Stevens 'given CPR for 90 minutes', says Benghazi doctor». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  27. ↑ «Consulate attack planned as 2-part militant assault, Libyan official says». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  28. ↑ «Former Navy SEALs identified as consulate attack victims». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  29. ↑ «Libya closes Benghazi air space temporarily». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  30. ↑ «In Libya, Chaos Was Followed by Organized Ambush, Official Says». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  31. ↑ «4 killed as Yemeni police, demonstrators clash at U.S. Embassy». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  32. ↑ «Hundreds of Yemeni demonstrators stormed the U.S. embassy in Sanaa on Thursday in protest at a film they consider blasphemous to Islam, and security guards tried to hold them off by firing into the air». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  33. ↑ «U.S. Marines arrive in Yemen». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 «Foreign embassies attacked in Sudan». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  35. ↑ «Deutsche Botschaft angegriffen». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 14-ին.
  36. ↑ «British troops help fight off Taliban attack on Afghan military base housing Prince Harry». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  37. ↑ George, Daniel P (2012 թ․ սեպտեմբերի 14). «US consulate targeted in Chennai over anti-Prophet Muhammad film». The Times of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  38. ↑ 38,0 38,1 «Anti-Islam film protests escalate». BBC. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  39. ↑ «Hundreds of angry Afghans protest anti-Islam film in eastern Afghanistan — The Washington Post». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  40. ↑ «As it happened: Violence erupts in Sydney over anti-Islam film». ABC News. 2012 թ․ սեպտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Latest developments on anti-Islam film protests
  42. ↑ «Bangladesh Muslims protest, blocked from march on U.S. embassy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
  43. ↑ «Video: Protesters burn Դրոշավորումs outside U.S. embassy in London — Telegraph». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  44. ↑ Sears, Neil (2012 թ․ սեպտեմբերի 14). «As a wave of anti-American riots erupts across the Islamic world... Muslims' U.S. Դրոշավորում burning protests spread to Britain». Daily Mail. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  45. ↑ Hartman, Ben (2012 թ․ սեպտեմբերի 13). «US missions in Yemen, Egypt attacked over film». Reuters; The Jerusalem Post. The Jerusalem Post. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 Koury, Jack; Issacharoff, Avi. «One killed as hundreds storm U.S. Embassy in Yemen over anti-Islam film, 13 wounded in Egypt protests». Ha'aretz. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  47. ↑ «סערת הסרט: "רק שלטון איסלאמי יביא פתרון"». Mako. 2012 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  48. ↑ «Protest in Kashmir against anti-Islam film». The Times of India. 2012 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  49. ↑ 49,0 49,1 Johnson, Alex (2012 թ․ սեպտեմբերի 14). «At least seven reported killed in regional protests over anti-Islamic video». NBC News. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  50. ↑ «Anti-U.S. protests spread to 20 countries throughout Muslim world — NYPOST.com». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  51. ↑ «Iranians protest film outside of Swiss embassy». The Daily Star. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  52. ↑ Veronica DeVore (2012 թ․ սեպտեմբերի 13). «Protesters demonstrate at Swiss embassy in Iran». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  53. ↑ al-Salhy, Suadad (2012 թ․ սեպտեմբերի 13). «Iraqi militia threatens U.S. interests over film». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  54. ↑ «Anti-American Protests Over Film Expand to More Than a Dozen Countries». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  55. ↑ «Malaysian Muslims protest anti-Islam film — International — World — Ahram Online». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  56. ↑ «Anti-Islam film sparks protest in Maldives». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  57. ↑ «Moroccans protest against film outside U.S. consulate». AFP. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
  58. ↑ «Anti-Islam film protests live blog». Al Jazeera. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  59. ↑ «allAfrica.com: Nigeria: U.S. Blasphemy Movie — Muslim Clerics Advise Against Street Protest». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  60. ↑ «Demo closes American consulate, but took place on the Dam». DutchNews.nl. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  61. ↑ «Protests across Pakistan against 'blasphemous' film — The Express Tribune». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  62. ↑ «One dead, five injured in anti-U.S. protests in Pakistan». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  63. ↑ «Protests against anti-Islam film in Gaza, Tel Aviv». Hindustan Times. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  64. ↑ 64,0 64,1 «Anti-American fury sweeps Middle East over film». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  65. ↑ Friedman, Ron; Goldman, Yoel (2012 թ․ սեպտեմբերի 14). «Palestinians disperse after holding protests against anti-Islam film in East Jerusalem». The Times of Israel; Associated Press. The Times of Israel. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  66. ↑ «March against McDonald's Buraidah, Friday November 27, 1433». Youtube. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  67. ↑ «PressTV — Thousands protest anti Islam movie in Somali capital». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  68. ↑ «Protest at U.S. embassy in Sudan over anti-Islam film». AFP. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
  69. ↑ «Over 100 arrested in protest of anti-Islam film outside U.S. embassy in Paris» Արխիվացված 2012-09-18 Wayback Machine — New York Daily News. Retrieved 16 September 2012
  70. ↑ «Совет Безопасности ООН осудил убийство американских дипломатов в Ливии | В мире | Лента новостей «РИА Новости»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  71. ↑ «Генсек ООН осудил нападение на консульство США в Бенгази | В мире | Лента новостей «РИА Новости»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  72. ↑ 72,0 72,1 «US ambassador to Libya killed in Benghazi attack». Reuters. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  73. ↑ «Press release from the Presidency of the Republic» (արաբերեն). Presidency of Egypt. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  74. ↑ «Радио ЭХО Москвы :: Новости / МВД Ливии обвинило в гибели американского посла сторонников Муаммара Каддафи». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  75. ↑ «Yemeni government claims order 'restored' at US Embassy». Fox News. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  76. ↑ Compton, Matt (2012 թ․ սեպտեմբերի 12). «President Obama Discusses the Attack in Benghazi, Libya». The White House. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  77. ↑ «US won't rule out Islamist militant link to attack on US consulate in Libya». Worldnews.nbcnews.com. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  78. ↑ «US Marine anti-terrorism team heads to Libya: official». AFP. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
  79. ↑ «US envoy dies in Benghazi consulate attack». Al Jazeera English. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  80. ↑ «Romney slams reaction to protest». Sky News. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  81. ↑ «Lawmakers call for Libya, Egypt aid to be stripped over attacks on US posts». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  82. ↑ «Were Libya attacks coordinated to mark 9/11?». Associated Press. Yedioth Ahronot. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  83. ↑ «Libya Attack Brings Challenges for U.S». The New York Times. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  84. ↑ «Pro-al Qaeda group seen behind deadly Benghazi attack». CNN.com. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  85. ↑ «U.S. struggles to determine whether Libya attack was planned». CNN. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  86. ↑ Sengupta, Ken (2012 թ․ սեպտեմբերի 13). «Revealed: inside story of U.S. envoy's assassination». The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  87. ↑ «U.S. denies premeditation report in Libya attack». Politico. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  88. ↑ Laurie Goodstein (2012 թ․ սեպտեմբերի 12). «American Muslim Leaders Condemn Attacks». New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  89. ↑ «Радио ЭХО Москвы :: Новости / Талибан призвал своих бойцов и всех афганцев отомстить американским военным за фильм 'Невиновность мусульман'». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  90. ↑ «НАТО и Евросоюз осудили нападение на консульство США в Ливии | В мире | Лента новостей «РИА Новости»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  91. ↑ «Нападениям на дипмиссии США в Ливии и Египте нет оправдания — МИД РФ | В мире | Лента новостей «РИА Новости»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  92. ↑ «Лавров выразил соболезнования Клинтон в связи с гибелью посла в Ливии | В мире | Лента новостей «РИА Новости»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  93. ↑ «Indonesia Moves to Block Anti-Islamic Film». Voice of News. 2012 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  94. ↑ «Innocence of Muslims: Afghanistan Bans YouTube to Block Sam Bacile Anti-Muslim Film». International Business Times. 2012 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  95. ↑ Zielenziger, Davis. «Google Blocking Access To 'Innocence Of Muslims' In Middle East, India». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  96. ↑ Google Has No Plans to Rethink Video Status Արխիվացված 2017-05-18 Wayback Machine, The New York Times, September 14, 2012
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հարձակումներ_ԱՄՆ_դիվանագիտական_առաքելությունների_վրա_(2012)&oldid=9523458» էջից