Կացին ախպեր
| Կացին ախպեր | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | հեքիաթ |
| Հեղինակ | Հովհաննես Թումանյան |
| Բնագիր լեզու | հայերեն |
| Գրվել է | 1907 |
| Վիքիդարան | Կացին ախպեր |
«Կացին ախպեր», Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից՝ գրված 1907 թվականին[1]։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մի մարդ գնում է հեռու երկիր՝ աշխատելու։ Մի գյուղում նա տեսնում է, որ մարդիկ ձեռքով են փայտ կոտրատում։ Իմանալով, որ նրանք չգիտեն, թե ինչ է կացինը, մարդը գոտկից հանում է իր կացինն ու փայտը ջարդում։ Գյուղացիները հավաքվում են, շատ ապրանք առաջարկում ու խնդրում են իրենց տալ կացինը։ Որոշում են այդ կացնով հերթով ջարդել իրենց փայտը։ Առաջինը տանուտերն է տանում կացինը, բայց առաջին իսկ հարվածով ոտքը կտրում է։
Մարդիկ հավաքվում են ու փայտերով կացնին ծեծում, հետո վրան փայտ են կիտում ու վառում։ Երբ կրակը իջնում է, տեսնում են, որ կացինը կարմրել է։ Մտածում են՝ կացին ախպերը բարկացել է, իրենց գլխին փորձանք է բերելու, որոշում են բանտը գցել։ Կացինը գցում են տանուտերի մարագը, որտեղ դարմանը միանգամից բոցավառվում է։ Գյուղացիները սարսափած վազում են կացնի տիրոջ հետևից. «Ե՛կ, աստծու սիրուն, կացին ախպորը բա՛ն հասկացրու»։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին անգամ տպագրվել է 1907 թվականին Թիֆլիսում լույս տեսած «Լուսաբեր» դասագրքում (1-ին տարի, էջ 61-62)։ Ապա՝ 1940-1959 թվականին Երևանում լույս տեսած Հովհաննես Թումանյանի երկերի լիակատար ժողովածուի գիտական հրատարակության երրորդ հատորում (էջ 142)[1]։
Ինքնագիրը չի պահպանվել[1]։
Հեքիաթի գրության համար հիմք է ծառայել հայկական ժողովրդական «Փշկո-Նռնո» հեքիաթի երկրորդ հատվածը (էջ 351-352)։
Հովհաննես Թումանյանի երկերի լիակատար ժողովածուի 5-րդ հատորում տպագրվել է «Լուսաբեր» դասագրքից (2-րդ տարի, 1921 թվական)[1]։
