Կոսովոյի խոհանոց

Կոսովոյի խոհանոց (ալբ․՝ Kuzhina kosovare, սերբ.՝ Косовска кухиња), Կոսովոյի Հանրապետության ազգային խոհանոցը, որը ներառում է Չեռնոգորիայի, Հարավային Սերբիայի, Ալբանիայի և Մակեդոնիայի Հանրապետության ազգային խոհանոցների ընդհանրությունը: Խոհանոցը մեծ ազդեցություն է կրել թուրքական և ալբանական խոհանոցներից: Այս բոլոր խոհանոցների համար ընդհանուր կերակուրներից են համարվում բյորեկը, խորովածը, սուջուխը, երշիկները, լցոնաց տաքդեղը, գառան միսը, լոբին, սարման, փիդեն և այլն:

Հացը և կաթնամթերքը համարվում են Կոսովոյի խոհանոցի անբաժան մասը: Կերակուրներում լայնորեն օգտագործում են կաթ, մածուն, այրան, սպրեդ, պանիր և կայմակ: Միսը (տավարի միս, հավի միս, ոչխարի միս), լոբին, բրինձն ու տաքդեղը համարվում են Կոսովայի հիմնական դիետիկ սննդատեսակներից: Բանջարեղենն օգտագործվում է ըստ եղանակային պայմանների: Որպես կանոն, Կոսովոյի բնակիչներն անպայման պատրաստում են վարունգի, պոմիդորի և կաղամբի թթու: Մեծ կարևորություն ունեն խոտաբույսերը, սև և կարմիր պղպեղները:

Խոհանոցը փոփոխման է ենթարկվում ըստ տարվա եղանակների: Ձմռանն ամենաշատը տարածված են բանջարեղենային թթուներն ու խավիարը:

Նախաճաշ

Նախաճաշը Կոսովոյում պարզ է. այն բաղկացած է հացից ու պանրից, այվարից կամ կաթով օմլետից:

Կարկանդակներ

Կոսովոյի խոհանոցին բնորոշ կարկանդակներից են.

Ֆլիա

• կուլփիդե (Kullpite)՝ մածունով կարկանդակ,
• բյորեկ՝ շերտավոր խմորից, որը լցոնում են մսով, պանրով, սպանախով,
• բակլասարմ (Bakllasarm)՝ աղի կարկանդակ մածունով և սխտորի սոուսով
• դդումով կարկանդակ,
• սպանախով կարկանդակ:

Աղցաններ

Տարատոր

Կոսովոյի խոհանոցին բնորոշ աղցանները հիմնականում պարզ են ու արագ պատրաստվող: Աղցանի հիմնական բաղադրիչներից են՝ լոլիկ, սոխ, սխտոր, պղպեղ, վարունգ, կարտոֆիլ, կաղամբ, հազար, գազար և լոբի: Աղցանների տեսակներից են.

• կարտոֆիլով աղցան,
• տարատոր՝ պատրաստված վարունգով, սխտորով և մածունով,
• վարունգով և լոլիկով աղցան,
• չորացրած եղինջով աղցան,
• լոբով աղցան,
• շոպական աղցան:

Երկրորդ կերակուր

Թավա

Կաղամբի տերևով տոլմա

Սարմա

• Տոլմա՝ հաճախ հրամցնում են ճաշին: Հիմնականում պատրաստում են կաղամբի և խաղողի տերևներով ու գառան մսով:
• Լցոնած պղպեղ՝ մսով, բրնձով և բանջարեղենով:
• Սուջուխ՝ ապխտած մսային երշիկներ:
• Թավե գոր՝ գառան մսով ավանդական կերակուր:
• Թավ կոզի՝ գառան մսով և մածունով կերակուր:
• Բուրիան ձվերով՝ բրնձով, սպանախով և ձվերով կերակուր:
• Խորոված:

Ձկնեղեն

Ամենաշատը տարածված է տապակած ձուկը: Հատկապես հարգի են ծածանն ու շիղաձուկը: Խավարտը բաղկացած է սխտորից, դափնու տերևից, լոլիկից և մաղադանոսից: Ծածանի գլուխը հիմնականում հրամցնում են գլխավոր հյուրին:

Աղանդեր

Հալվա

Ավանդական աղանդերի տեսակները շատ հաճախ պատրաստում են շաքարաջրով՝ շաքար, կիտրոնի հյութ և վանիլինի բուրմունք: Կոսովոյի խոհանոցի հայտնի աղանդերներից են.

• Փախլավա
• Սյութլաչ՝ բրինձ, կաթ, դարչին, չամիչ:
• Քնաֆե՝ շաքար, ընդեղեն, կտրատած խմոր, հունական ընկույզ:
• Թուլումբա:
• Հալվա:

Ըմպելիքներ

Բուզա

Այրան

Կոսովոյում խիստ մեծ ճանաչում ունի ածիկային քաղցր ըմպելիքը՝ պատրաստված ցորենից և եգիպտացորենով: Հայտնի է նաև խաղողի ռաքըն: Տարածված խմիչքներից են.

• Ռաքը՝ ոգելից ալկոհոլային խմիչք զանազան մրգերից և խաղողից:
• Բուզա
• Այրան
• Գարեջուր
• Թուրքական սուրճ
• Դեղաբույսերով թեյ

Արտաքին հղումներ

• Graham, Adam (օգոստոսի 20, 2015). «In Kosovo, a Thirst for Progress, and Beer, Too». New York Times.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոսովոյի խոհանոց» հոդվածին։

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Կոսովոյի խոհանոց կատեգորիայում։