Սև պղպեղ

Սև պղպեղ
Սև պղպեղ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Պղպեղածաղկավորներ (Piperales)
Ընտանիք	Պղպեղազգիներ (Piperaceae)
Ցեղ	Piper
Տեսակ	Սև պղպեղ (P. nigrum)
Միջազգային անվանում
Piper nigrum L., 1753

Պղպեղ սև (անգլ.՝ piper nigrum), պղպեղագգիների ընտանիքի պղպեղի ցեղի բազմամյա, մագլցող բույս։

Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցողունը կիսափայտացած, բարակ, ճկուն (երկարությունը 10-12), հանգույցներում առաջացող օդային ադվենտիվ արմատներով։ Տերևները պարզ են, ձվաձետ, հաստակեղեն, հերթադիր։

Ծաղիկները՝ մանր, մոխրադեղնագույն կամ սպիտակ, հավաքված ծաղկաբույլում։

Պտուղը կլորավուն, միասերմ կորիզապտուղ է (3-5 մմ տրամագծով), գույնը՝ կանաչ, հասունանալիս կարմրում է, չորանալիս՝ սևանում։

Բույսը միատուն է, վայրի վիճակում՝ երկտուն։ Սերմերով բազմանալիս ծաղկում է 3-4-րդ տարում, վեգետատիվ եղանակով՝ 5-6-րդ ամսում։ Ծաղկումը ռեմոնտանտ է, պտուղը հասունանում է 5-10 ամիս հետո։

Հայրենիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայրենիքը Հնդկաստանն է։ Մշակվում է Հարավարևելյան Ասիայի, Արևելյան Աֆրիկայի, Ամերիկայի արևադարձային շրջաններում։ ԽՍՀՄ-ում աճեցվում է ջերմատներում։

Մեկ բույսի բերքատվությունը 0,6-1,5 կգ է։ Բույսը երաշտադիմացկուն չէ։ Լավ է աճում բերրի, խոնավ, ցամաքեցված հողերում։

Քիմիական կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարունակում է պիպերին ալկալոիդ և եթերայուղեր։ Օգտագործվում է որպես համեմունք խոհարարության և սննդի արդյունաբերության մեջ։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Дудченко Л. Г., Козьяков А. С., Кривенко В. В. Пряно-ароматические и пряно-вкусовые растения։ Справочник / Отв. ред. К. М. Сытник. — К.։ Наукова думка, 1989. — 304 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-12-000483-0.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 338)։