Billie Jean

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
«Billie Jean»
«Billie Jean» սինգլի շապիկը (Մայքլ Ջեքսոն, 1983)
Մայքլ Ջեքսոնի սինգլը
«Thriller» ալբոմից
«Բ» կողմ«Can't Get Outta the Rain" (US)
«It's the Falling in Love» (UK)
ԹողարկվածՀունվարի 2, 1983
Ֆորմատ
Ձայնագրված1982
Ժանր
ԵրգահանՄայքլ Ջեքսոն[1]
Տևողություն4:54 (ալբոմային/սինգլ տարբերակ)
6:23 (12" տարբերակ)
ԼեյբլEpic
Պրոդյուսեր
Մայքլ Ջեքսոնի սինգլների ժամանակագրություն
«The Girl Is Mine»
(1982)		 «Billie Jean»
(1983)		 «Beat It»
(1983)
«Billie Jean» ՅուԹյուբում

«Billie Jean», ամերիկացի երգիչ Մայքլ Ջեքսոնի երգը, որը թողարկվել է 1983 թվականի հունվարի 2-ին Epic Records-ի կողմից, որպես Ջեքսոնի «Thriller» վեցերորդ ստուդիական ալբոմի երկրորդ սինգլ։ Երգի երգահանը և հեղինակը Ջեքսոնն է, իսկ պրոդյուսերը՝ ինքը և Քուինսի Ջոնսը։ «Billie Jean»-ը փոստ դիսկոյի, ռիթմ ընդ բլյուզի, ֆանկի և դենս փոփի խառնույթ է։ Տեքստը պատմում է Բիլլի Ջին անունով մի կնոջ մասին, ով պնդում է, որ երգի գլխավոր հերոսը իր նորածին որդու հայրն է, սակայն, նա հերքում է դա։ Ջեքսոնն ասել է, որ տեքստը հիմնված է իր ավագ եղբայների մասին պատմությունների վրա, որոնք պատմում էին նրանց երկրպագուները The Jackson 5-ի շրջագայությունների ժամանակ։

«Billie Jean»-ն առաջին հորիզոնական է զբաղեցրել Billboard Hot 100-ում, որտեղ մնացել է 7 շաբաթ։ Այն գլխավորել է Billboard Hot Black Singles չարթը 3 շաբաթ շարունակ և դարձել Ջեքսոնի ամենաարագ զարգացող համար մեկ սինգլը 1970 թվականի «ABC», «The Love You Save» և «I'll Be There» երգերից հետո, որոնք նա ձայնագրել է որպես The Jackson 5-ի անդամ։ Billboard-ը գնահատել է այն, որպես 1983 թվականի երկրորդ լավագույն երգ։ «Billie Jean»-ը 6 անգամ պլատինե է հավաստագրվել Ձայնագրող ընկերությունների ամերիկյան ասոցիացիայի կողմից։ Երգը վաճառվել 10 միլիոն օրինակով ամբողջ աշխարհում, դառնալով 1983 թվականի ամենավաճառվող սինգլներից մեկը, և օգնելով «Thriller»-ին դառնալ բոլոր ժամանակների ամենաշատ վաճառված ալբոմներից մեկը։ Այն նաև դարձել է Ջեքսոնի ամենաշատ վաճառված սոլո սինգլը։

«Billie Jean»-ի տեսահոլովակը, որի ռեժիսորը Սթիվ Բարոնն էր, դարձել է սևամորթ մարդու առաջին տեսահոլովակը, որը ծանր ռոտացիայով եթեր է դուրս եկել MTV-ով[2]։

«Billie Jean»-ը մի շարք մրցանակներ է ստացել, ներառյալ Գրեմմին և Ամերիկյան երաժշտական մրցանակը։ Rolling Stone ամսագրի կողմից ստեղծված «1963 թվականից ի վեր լավագույն փոփ երգեր» ցանկում, այն զբաղեցրել է վեցերորդ հորիզոնական։ 2004 թվականին Rolling Stone-ը տեղադրել է երգը իր «Բոլոր ժամանակների 500 մեծագույն երգեր» ցանկի 58-րդ հորիզոնականին։ «Billie Jean»-ը նաև ներառվել է Ռոքնռոլի փառքի սրահի «500 երգեր, որոնք ձևավորել են Ռոքնռոլը» ցանկում[3]։ BBC Radio 2-ի լսողների կողմից երգն անվանվել է բոլոր ժամանակների լավագույն պարային հիթ։

Նախարտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեքսոնն ասել է, որ տեքստը հիմնված է իր ավագ եղբայների մասին պատմությունների վրա, որոնք պատմում էին նրանց երկրպագուները The Jackson 5-ի շրջագայությունների ժամանակ[4][5]․ «Նրանք հավքվում էին կուլիսների ետևում, և ցանկացած խմբի հետ, որը գալիս էր քաղաք, նրանք հարաբերություններ էին ունենում, և ես կարծում եմ, որ դա գրել եմ իմ եղբայրների հետ շփվելու փորձից, երբ փոքր էի։ Այստեղ շատ Բիլլի Ջիններ կային։ Յուրաքանչյուր աղջիկ պնդում էր, որ իրենց որդին իմ եղբայրներից մեկի հետ էր կապված»[6]։

Իրական Բիլլի Ջին երբեք գոյություն չի ունեցել։ Երգի աղջիկը հավաքական կերպար է այն մայրերից, որոնց հետ իմ եղբյարներն առնչվել են տարիներ շարունակ։ Ես երբեք չեմ կարողացել հասկանալ, թե ինչպես են այս աղջիկներն ասում, որ կրում են մեկի երեխային, եթե դա ճշմարտություն չէ։

—Մայքլ Ջեքսոն, «Moonwalk» (1988)[7]

Ըստ Ջեքսոնի կենսագիր Ջ․ Ռենդի Տարաբորելիի՝ «Billie Jean»-ը ոգեշնչվել է Ջեքսոնին ուղղված նամակներից, որոնք նա ստացել է մի կնոջից, ով պնդում էր, որ նա իր երկվորյակների հայրն է[8][9]։ Ջեքսոնն, ով հաճախ էր ստանում այդպիսի նամակներ, ուշադրություն չի դարձրել, քանի որ նա երբեք չի հանդիպել այդ կնոջը։ Սակայն, նա շարունակում էր նամակներ ուղարկել, ասելով, որ սիրում է Մայքլին, ուզում է նրա հետ լինել, հարցնելով, թե ինչպես նա կարող է արհամարհել իր սեփական մարմինն ու արյունը։ Նամակները հասցրել է այն բանի, որ Ջեքսոնի մոտ գիշերային մղձավանջներ են սկսվել[8]։

Ի վերջո, Ջեքսոնը ստացել է ծանրոց, որի վրա գրված է եղել, որ նա պետք է մահանա որոշակի ժամին։ Երկրպագուն կանի նույնը, երբ նա սպանի «իրենց» երեխային, որպեսզի նրանք կարողանան միասին լինել «հաջորդ կյանքում» Ավելի ուշ Ջեքսոնները հայտնաբերել են, որ երկրպագուին ուղարկել են հոգեբուժարան[8]։

Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեքսոնն ասել է, որ զգում էր, որ «Billie Jean»-ը հաջողության է հասնելու, երբ դեռ գրում էր երգը։ «Երաժիշտը գիտի իր նյութի մասին։ Ամեն ինչ իր տեղերում պետք է լինի։ Այն լցնում է ձեզ և ստիպում ձեզ լավ զգալ։ Այսպես եմ ես մտածում «Billie Jean»-ի մասին։ Ես գիտեի, որ այն խոշոր երգ է դառնալու դեռ գրելու պահին»[7][2]։ Նա բացատրել է, որ լսելով այս երգն իր մեքենայում, նա այնքան է կլանված եղել դրանով, որ չի նկատել, թե ինչպես է իր մեքենան բռնկվել, քանի դեռ կողքով անցնող մոտոցիկլիստը չի հայտնել իրեն այդ մասին[7][2]։

Ջեքսոնը չի համաձայնվել պրոդյուսեր Քուինսի Ջոնսի հետ, ով, ըստ մի շարք լրագրողների, զգում էր, որ երգը շատ թույլ է «Thriller»-ում ներառվելու համար։ Սակայն Քուինսին հերքել է սա[8][10][11]։ Ջոնսը չի հավանել դեմոն[12] և ուզում էր կտրել Ջեքսոնի 29-վայրկյանանոց մուտքը[2][13]։ Ջեքսոնը, սակայն, պնդել է, որ այն մնա[2][14]։

Ջոնսը նաև ոզում էր փոխել անվանումը «Not My Lover»-ի վրա, քանի որ նա հավատում էր, որ մարդիկ կմտածեն, որ երգը հղում է թենիսի խաղացող Բիլլի Ջին Քինգին[15][16]։ Ջեքսոնը մերժել է փոխել անվանումը և խնդրել է Ջոնսին տրամադրել համարտադրության իրավունքները, քանի որ նա զգում էր, որ վերջնական աշխատանքը շատ նման է հնչում դեմոյին։ Բացի այդ, Ջեքսոնը ցանկանում էր լրացուցիչ հոնորարներ ստանալ։ Ջոնսը նրան ոչ մեկը, ոչ էլ մյուսը չի տվել, և նրանք վիճել են իրար հետ[8][12]։

Ջեքսոնի գլխավոր վոկալը ձայնագրվել է մեկ փորձից[2]; նա վոկալի դասեր էր հաճախում ամեն առավոտ՝ երգի արտադրության ամբողջ ընթացքում[5]։ Ջազ սաքսոֆոնիստ Թոմ Սքոթը լիրիկոն էր նվագում՝ էլեկտրոնային գործիք[2]։

Ինժեներ Բրյուս Սուեդիենը միքսել է երգն 91 անգամ, ինչն անսովոր էր նրա համար, քանի որ դա կատարում էր այդ աշխատանքն ընդամենը մեկ անգամ[12]։ Ջոնսը խնդրել է «ձայնային անհատականությամբ» թմբուկի ձայնը ստեղծել, որը նախկինում ոչ ոք չէր լսել; նա հատուկ տարրերով հարվածային տեղադրման հարթակ է կառուցել դրա համար[2][12]։

Կոմպոզիցիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»-ը փոստ դիսկոյի[17], ռիթմ ընդ բլյուզի[5][17][18], ֆանկի[18][19] և դենս փոփի[5] խառնույթ է։ Երգը սկսվում է ստանդարտ հարվածայինների հայ հեթից, որից միացվում են շեյկերները։ Մի քիչ հետո սկսվում է նաև բասային գիծը։ Նոտաները կրկնօրինակվել են սինթ բասով[5]։ Գրեգ Ֆիլինգեյնսն, ով ստեղնաշարայիններ էր նվագում, ասել է․ «Billie Jean-ը թեժ է ամեն մակարդակի համար։ Այն թեժ ռիթմիկ է։ Այն թեժ յուրօրինակ է, քանի որ գործիքավորումը մինիմալ է, դու կարող ես լսել ամեն ինչ։ Այն թեժ մեղեդիական է․․․ տեքստային և վոկալային առումներով։ Այն ազդում է քո վրա ֆիզիկապես, էմոցիոնալ, անգամ հոգեպես»[2][5]։

Ըստ Ջոնսի՝ Ջեքսոնը «գողացել է» նոտաները Jon and Vangelis-ի «State of Independence» երգից[20]; Ջոնսը պրոդուսերավորել է երգի Դոննա Սամմերի քավերը, որտեղ Ջեքսոնը բեք վոկալ էր երգում[20][21]։ Hall & Oates-ից Դերիլ Հոլի համաձայն, Ջեքսոնը վերցրել է «Billie Jean»-ի գրուվը նրանց 1981 թվականի «I Can't Go for That (No Can Do)» երգից[22]։ Հոլը նրան պատասխանել է․ «Օհ, Մայքլ, ի՞նչ գործ ունեմ ես դրա հետ։ Դու դա շատ տարբեր ես արել»[22][5]։

Ընդունելություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1982 թվականի նոյեմբերի 30-ին[23] թողարկվել է «Thriller» ալբոմը[24]։ 1983 թվականի հունվարի 2-ին թողարկվել է «Billie Jean»-ը՝ որպես ալբոմի երկրորդ սինգլ; այն հետևել է Ջեքսոնի հաջող դուետին՝ «The Girl Is Mine»-ին, Փոլ ՄաքՔարթնիի հետ[25][26]։ Երգն առաջին հորիզոնական է զբաղեցրել Billboard Hot 100 չարթում, որտեղ մնացել է 7 շաբաթ։ Billboard-ը գնահատել է այն, որպես 1983 թվականի երկրորդ լավագույն երգ[27]։ Այն գլխավորել է Billboard Hot Black Singles չարթը 3 շաբաթ շարունակ և դարձել Ջեքսոնի ամենաարագ զարգացող համար մեկ սինգլը 1970 թվականի «ABC», «The Love You Save» և «I'll Be There» երգերից հետո, որոնք նա ձայնագրել է որպես The Jackson 5-ի անդամ[25]։ «Billie Jean»-ը զբաղեցրել է 9-րդ հորիզոնականը Adult Contemporary չարթում[26]։ Այն նաև առաջինն էր UK Singles Chart-ում։ «Billie Jean»-ը և «Thriller»-ը գլխավորել են սինգլների, և ալբոմների չարթերը նույն շաբաթ։ Երգը 1983 թվականի ԱՄՆ-ում երրորդ ամենաշատ վաճառվող սինգլն է, իսկ Մեծ Բրիտանիայում՝ իններորդը[25]։ «Billie Jean»-ը նաև գլխավորել է Շվեյցարիայի և Բելգիայի չարթերը, և ընդգրկվել Ավստրիայի, Իտալիայի, Նոր Զելանդիայի, Նորվեգիայի և Շվեդիայի լավագույն տասնյակում[28]։

Stylus ամսագիրն ասել է, որ երգը «Նուրա ֆիլմի լավագույն ներկայացումներից է փո երաժշտության մեջ, որը վերջանում միայնակ մայրով և եսասեր, անհոգ տականքով»[2][29]։ Thriller 25-ի ակնարկում, AllMusic-ը նշում է, որ «Billie Jean»-ը «զարմանալի է» իր «ֆուտուրիստիկ ֆանկում»[19]։ Թրեքը նաև պարգևների է արժանացել Ջեքսոնի կենսագիրների կողմից[8][30]։

«Billie Jean»-ը ճանաչվել է մի շարք մրցանակներով և պարգևներով։ 1984 թվականի Գրեմմի մրցանակաբաշխության ժամանակ երգը բերել է Ջեքսոնին 8 մրցանակներից 2-ը; «Լավագույն R&B երգ» և «Լավագույն R&B տղամարդու ելույթ»։ Այն հաղթել է Billboard Music Awards-ի «սիրելի պարային/դիսկո 12" LP» անվանակարգում, և ամսագիրն անվանել է այն «Տասնամյակի լավագույն սև սինգլ»։ American Music Awards-ը ճանաչել է թրեքը որպես «Լավագույն փոփ/ռոք սինգլ»։ 1989 թվականի դրությամբ, սինգլը պլատինե է հավաստագրվել Ձայնագրող ընկերությունների ամերիկյան ասոցիացիայի կողմից՝ նվազագույնը մեկ միլիոն վաճառված օրինակների համար[31][32]։ «Billie Jean»-ի թվային վաճառքները ոսկե են հավաստագրվել 2005 թվականին՝ նվազագույնը 500000 վաճառված օրինակների համար[33]։ 2018 թվականի օգոստոսի 23-ին «Billie Jean»-ի թվային վաճառքները 5x պլատինե են հավաստագրվել[34][35]։

Տեսահոլովակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»-ի տեսահոլովակի դեբյուտը կայացել է 1983 թվականի մարտի 10-ին MTV-ում[36]։ Այն դարձրել է MTV-ին անհայտ և նորաստեղծ ալիքից հայտնի և ուշադրության կենտրոնում գտնվող ալիք։ Այն սևամորթ արտիստների առաջին տեսահոլովակներից էր, որը հայտնվել էր ալիքի եթերում, քանի որ ցանցի գործադիրները կարծում էին, որ սև երաժշտությունը բավականին «ռոք» չէ[37]։ Տեսահոլովակի ռեժիսորը Սթիվ Բարոնն է; այն ցուցադրում է լուսանկարչին, ով հետևում է Ջեքսոնին։ Պապարացին չի կարողանում նրան բռնել։ Նա պարում է Բիլլի Ջին հյուրանոցի սենյակում, և երբ նա քայլում է մայթով, յուրաքանչյուր կղմինդր լուսավորվում է իր հպումից[37][38]։

Այն բանից հետո, երբ նա կատարում է արագ ռոտացիա, Ջեքսոնը ցատկում է և վայրէջք է կատարում, սառեցվելով կադրում։ Ժամանելուն պես Ջեքսոնը բարձրանում է աստիճաններով դեպի Բիլլի Ջինի սենյակ։ Յուրաքանչյուր քայլ լուսավորվում է, երբ նա հպում է գետնին, և այրված ցուցանակներից ստացվում է «Hotel» բառը։ Այնուհետև պապարացիները ժամանում են դեպքի վայր և հետևում, թե ինչպես է Ջեքսոնը անհետանում Բիլլի Ջինի մահճակալի վերմակի տակ[37]։ Պապարացիին ձերբակալում են Բիլլի Ջինիի հետևից լրտեսելու պատճառով։ Ջեքսոնը նոր հայացքով է նայում տեսանյութին; Ջեքսոնի հագուստը՝ սև կաշվե կոստյում՝ վարդագույն վերնաշապիկով և կարմիր փողկապով՝ թիթեռով, պատճենահանվել է երեխաների կողմից ամբողջ Ամերիկայում[37]։ Իմիտացիան այնքան լուրջ է դարձել, որ չնայած աշակերտների բողոքներին, Bound Brook ավագ դպրոցն արգելել է աշակերտներին կրել սպիտակ ձեռնոց, ինչպես Ջեքսոնը «Motown 25: Yesterday, Today, Forever» ելույթի ժամանակ[39][40]։

Ուոլթեր Յեթնիկոֆֆը՝ Ջեքսոնի CBS Records ձայնագրման ընկերության նախագահը, դիմել է MTV-ին «Billie Jean»-ի տեսահոլովակի վերարտադրության վերաբերյալ, որը MTV-ն երբեք չէր միացրել, չնայած Ջեքսոնի հաջողությանը։ Յեթնիկոֆֆը զայրացել է, երբ MTV-ն հրաժարվել է դա անել, և նա սպառնացել է հրապարակել MTV-ի դիրքորոշումը ռասայական խտրականության վերաբերյալ։ Ես ասել եմ MTV-ին․ «Ես հանում եմ եթերից այն ամենն, ինչ մենք ունենք։ Ես չեմ պատրաստվում ձեզ տեսանյութեր տրամադրել։ Եվ ես պատրաստվում եմ պատմել բոլորին, որ դուք չեք ուզում միացնել սևամորթ տղայի երաժշտությունը»[2]։ MTV-ն համաձայնվել է և միացրել է տեսահոլովակը ծանր ռոտացիայով[2]։ Դրանից հետո «Thriller»-ը վաճառել է ևս 10 միլիոն օրինակներ[41]։ 1992 թվականին կարճամետրաժ ֆիլմը ներառվել է Տեսահոլովակների պրոդյուսերների փառքի սրահ[31]։ 2005 թվականի 31 փոփ աստղերի, ռեժիսորների, ագենտների և լրագրողների հարցման արդունքում, որն անցկացրել է «3» ընկերությունը, տեսահոլովակը 5-րդ հորիզոնական է զբաղեցրել նրանց «Բոլոր ժամանակների թոփ-20 տեսահոլովակներ» ցանկում[42]։ Այն նաև հազարամյակի 35-րդ մեծագույն տեսահոլովակ է համարվել՝ ըստ MTV-ի և TV Guide-ի[43]։

Պեպսիի գովազդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1984 թվականին Պեպսին հովանավորել է Ջեքսոնի Victory Tour շրջագայությունը։ Վերադառնալիս, Մայքլը և նրա եղբայրները պետք է մասնակցեին ընկերության երկու գովազդի[44]։ Ջեքսոնը վերստեղծել է «Billie Jean»-ը գովազդի համար և անվանել է այն «Pepsi Generation»։ Երգն օգտագործվել է որպես գովազդի պաշտոնական ջինգլ և թողարկվել է որպես 7" պրոմո սինգլ։ «The Choice of a New Generation» արշավի մեկնարկը 1984 թվականի փետրվարին հաճախվել է 1600 մադրկանց կողմից[45]։ Երկրորդ գովազդի նկարահանման ժամանակ, հրավառություն է կազմակերպվել, ինչի պատճառով այրվել են Ջեքսոնի մազերը։ Դեպքի արդյունքում վերականգնողական վիրաբուժություն է պահանջվել[46][47][48]։ Գովազդային տեսահոլովակների պրեմիերան կայացել է «Գրեմմի» մրցանակաբաշխության արարողության ժամանակ, նույն երեկոյան նա հավաքել է ռեկորդային ութ պարգևներ[44][49]։

Քավեր տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Bates-ի տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»
The Bates-ի սինգլը
«Pleasure + Pain» ալբոմից
Թողարկված1995
ՖորմատCD
Ժանրpost-disco?, ռիթմ էնդ բլյուզ, Ֆանկ, դենս փոփ և ժամանակակից R&B
ԵրգահանՄայքլ Ջեքսոն[1]
Տևողություն4:25
ԼեյբլVirgin
Պրոդյուսեր
  • The Bates
  • Էնդի Յանգ
The Bates-ի սինգլների ժամանակագրություն
«A Real Cool Time»
(1995)		 «Billie Jean»
(1995)		 «Say It Isn't So»
(1995)

1995 թվականին գերմանական The Bates խումբը ձայնագրել է «Billie Jean»-ի քավեր տարբերակը իր «Pleasure + Pain» ալբոմի համար։ Շապիկը նույնպես հաջող էր, չնայած բնօրինակի խորամանկությունները ներառված չէին շապիկի մեջ։ Տեսահոլովակը նմանակում է Ալֆրեդ Հիչքոքի «Պսիխո» ֆիլմին։

Երգացանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Maxi-CD

  1. Billie Jean՝ 4:25
  2. Tonight (Ռեմիքս)՝ 3:45
  3. Love Is Dead (Մաս II)՝ 3:22
  4. Yeah (Ակուստիկ տարբերակ)՝ 1:06

Չարթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չարթ (1995–1996) Բարձրագույն

հորիզոնական

Australia (ARIA)[50] 68
40 40
21 21
10 10
67 67

Իան Բրաունի տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլիացի երաժիշտ Իան Բրաունի «Billie Jean»-ը զբաղեցրել է 2000 թվականի Միացյալ Թագավորության չարթերի 5-րդ հորիզոնականը։ Այն «Dolphins Were Monkeys» երգի Բ-կողմն էր։ Բրաունը ասել է․ «Ես սիրում եմ Ջեքսոնին։ Ես ուզում եմ մինի ալբոմ ձայնագրեմ՝ Ջեքսոնի «Thriller», «Beat It», «Billie Jean» և «Rockin' Robin» կամ «ABC» երգերով դրա վրա։ Հույս ունեմ, որ կկարողանամ դա անել»։ Բրաունը հետագայում ձայնագրել է «Thriller»-ի քավերը «Golden Gaze»-ում[43][55]։

The Sound Bluntz-ի տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»
The Sound Bluntz-ի սինգլը
Թողարկված2002
ՖորմատCD maxi
Ժանրpost-disco?, ռիթմ էնդ բլյուզ, Ֆանկ, դենս փոփ և ժամանակակից R&B
ԵրգահանՄայքլ Ջեքսոն[1]
ԼեյբլKontor
ՊրոդյուսերՔորի Քեշ

Կանադական The Sound Bluntz խումբը նույնպես ձայնագրել է երգի քավեր տարբերակը, որը զբաղեցրել է Ավստրալիական չարթերի 17-րդ հորիզոնականը։

Երգացանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

CD-Maxi Kontor 14305-5 (Edel)
  1. Billie Jean (Beat Radio Միքս)՝ 4:00
  2. Billie Jean (Beat Clubb Միքս)՝ 6:50
  3. Billie Jean (Full Effect Միքս)՝ 7:34
  4. Dura Dura՝ 1:36

Չարթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չարթ (2002–2003) Բարձրագույն

հորիզոնական

17 17
17 17
24 24
14 14
74 74
53 53
93 93
32 32

Այլ նշանավոր քավեր տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»-ի քավեր տարբերակներ են ձայնագրել նաև Քրիս Քորնելը[64][43][64][65][65][66]։ Դևիդ Քուքը հանդես է եկել այս տարբերակով American Idol-ի յոթերորդ եթերաշրջանում[67][68]։

2011 թվականին Fall Out Boy-ի ֆրոնտմեն Փաթրիկ Սթամփը երգել է երգի քավեր տարբերակը ա կապելլա[69]։

2015 թվականին իռլանդացի երաժիշտ EDEN-ը թողարկել է «Billie Jean»-ի ռեմիքս տարբերակը, իսկ հետո, առանձին, նաև իր քավերը՝ սեփական վոկալով[70]։

«Billie Jean 2008»
Մայքլ Ջեքսոն և Քանյե Ուեսթի երգը «Thriller 25» ալբոմից
Թողարկված2008
Ժանրpost-disco?, ռիթմ էնդ բլյուզ, Ֆանկ, դենս փոփ և ժամանակակից R&B
Լեզուանգլերեն
Տևողություն4:35
ԼեյբլEpic Records
ՀեղինակՄայքլ Ջեքսոն
ԿոմպոզիտորՄայքլ Ջեքսոն[1]
Պրոդյուսեր

Ամերիկյան Weezer ռոք խումբը ներառել է երգը իր 2019 թվականի «Weezer» քավեր ալբոմում[71][72]։

«Billie Jean 2008»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայքլ Ջեքսոնի «Billie Jean»-ի բնօրինակ տարբերակի ռեմիքսը ձայնագրել է Քանյե Ուեսթը՝ «Thriller 25» ալբոմի համար, որը Ջեքսոնի «Thriller»-ի վերաթողարկված տարբերակն է 25 տարի անց։ «Billie Jean 2008» անվանմամբ ռեմիքսը խառը գնահատականներ է ստացել[73][74][75]; քննադատների մեծ մասը զգացել են, որ բնօրինակ տարբերակը անհնար էր բարելավել։ Pitchfork Media-ից Թոմ Յուինգը նույնպես դժգոհ էր երգի այս տարբերակից[76]։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Billie Jean»-ն օգնել է «Thriller» ալբոմին դառնալ բոլոր ժամանակների ամենաշատ վաճառվող ալբոմ[77][78]։ Երգը և ելույթներն օգնել են Ջեքսոնին ստանալ լեգենդար փոփ երգչի կարգավիճակ[77]։ Շատերը հավատում էին, որ «Billie Jean»-ը ինքնակենսագրական երգ է։ Այս տեսության վրա հիմնվելով, Լիդիա Մըրդոքը գրել է «Superstar» երգը, որը 1983 թվականի մանր հիթերից էր։ Դրա մեջ նա քննադատում էր Ջեքսոնի պահվածքը և վարքագիծը[79]։

Տարբեր հարցումների արդյունքում, «Billie Jean»-ը համարվում էր բոլոր ժամանակների լավագույն երգերից մեկը[80][81][82][83]։

2013 թվականին WatchMojo.com-ը գնահատել է «Billie Jean»-ը որպես Մայքլ Ջեքսոնի լավագույն երգ։ Կայքի օգտատերերը քվեարկում էին օնլայն։ Հարցման անցկացնող Ռեբեքա Բրայթոնն ասել է․ «Այն փոփի, պարերի և R&B-ի անթերի խառնույթ է»[84]։

Ֆարել Վիլյամսը՝ իր հարցազրույցներից մեկի ժամանակ, ասել է, որ «Billie Jean»-ը նրա սիրելի երգերից է[85][43][85]։

Անձնակազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մայքլ Ջեքսոն՝ գլխավոր և բեք վոկալ, Yamaha CS-80 սինթեզատոր; երգի հեղինակ; կոմպոզիցիա; վոկալ, ռիթմ
  • Լեոն Չանցլեր՝ հարվածայիններ
  • Լուի Ջոնսոն՝ բաս կիթառ
  • Դևիդ Վիլյամս՝ կիթառ
  • Թոմ Սքոթ՝ լիրիկոն
  • Մայքլ Բոդիքեր՝ E-mu Emulator
  • Գրեգ Ֆիլինգեյնս՝ դաշնամուր, սինթեզատոր
  • Գրեգ Սմիթ՝ սինթեզատոր
  • Բիլ Ուոլֆեր՝ սինթեզատոր, սինթեզատորի ծրագրավորում
  • Ջերի Հեյ՝ լարայիններ
  • Ջերեմի Լիբոք՝ լարայինների ծրագրավորում
  • Բրյուս Սուեդիեն՝ միքսինգ, ինժեներ

Չարթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շաբաթական չարթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Illegal chart entered Canadatopsingles|1
Չարթ (1983) Բարձրագույն
հորիզոնական
Australia (Kent Music Report)[86] 1
Ավստրիա Ö3 Austria Top 75[87] 2
Բելգիա Ultratop Flanders[88] 1
Europe (Eurochart Hot 100)[89] 1
Finland (Suomen virallinen lista)[90] 3
France (IFOP)[91] 1
Գերմանիա Media Control AG[92] 2
IRMA[93]
Italy (FIMI)[94] 1
Նիդերլանդներ Dutch Top 40[95] 2
Նիդերլանդներ Mega Single Top 100[96] 4
Նոր Զելանդիա RIANZ[97] 2
Նորվեգիա VG-lista[98] 5
South Africa (Springbok Radio)[99] 2
Spain (AFYVE)[100] 1
Շվեդիա Sverigetopplistan[101] 2
Շվեյցարիա Schweizer Hitparade[102] 1
Միացյալ Թագավորություն UK Singles Chart[103] 1
US Billboard Adult Contemporary[104] 9
US Billboard Hot 100[104] 1
US Billboard Hot Black Singles[104] 1
US Cash Box[105] 1
Zimbabwe[90] 3
Չարթ (2006) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ֆրանսիա SNEP[106] 45
IRMA[93]
Իտալիա FIMI[107] 7
Նիդերլանդներ Mega Single Top 100[96] 22
Իսպանիա PROMUSICAE[108] 1
Միացյալ Թագավորություն UK Singles Chart[109] 11
Չարթ (2008) Բարձրագույն
հորիզոնական
Նորվեգիա VG-lista[98] 17
Շվեյցարիա Schweizer Hitparade[102] 95
Չարթ (2009) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ավստրալիա ARIA[110] 7
Ավստրիա Ö3 Austria Top 75[87] 13
Belgium (Back Catalogue Singles Flanders)[111] 1
Canada (Hot Canadian Digital Singles)[104] 6
Դանիա Tracklisten[112] 8
Europe (Eurochart Hot 100)[113] 9
Ֆինլանդիա Suomen virallinen lista[114] 11
Ֆրանսիա SNEP Download Chart[115] 1
Իտալիա FIMI[107] 3
Նիդերլանդներ Dutch Top 40[95] 3
Նիդերլանդներ Mega Single Top 100[96] 3
Նոր Զելանդիա RIANZ[97] 15
Նորվեգիա VG-lista[98] 5
Իսպանիա PROMUSICAE[108] 4
Շվեդիա Sverigetopplistan[101] 3
Շվեյցարիա Schweizer Hitparade[102] 2
Turkey (Türkiye Top 20)[116] 9
Միացյալ Թագավորություն UK Singles Chart[117] 10
US Billboard Hot Digital Songs[118] 4
Չարթ (2010) Բարձրագույն
հորիզոնական
Իսպանիա PROMUSICAE[108] 41
Շվեդիա Sverigetopplistan[101] 52
Շվեյցարիա Schweizer Hitparade[102] 58
Չարթ (2012) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ֆրանսիա SNEP[106] 132
Չարթ (2013) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ֆրանսիա SNEP[106] 166
Չարթ (2014) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ֆրանսիա SNEP[106] 161
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Billboard Hot 100[119] 14
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Hot R&B/Hip-Hop Songs (Billboard)[120] 6
Չարթ (2018) Բարձրագույն
հորիզոնական
Լեհաստան Polish Airplay Top 20[121] 63
Չարթ (2020) Բարձրագույն
հորիզոնական
Ճապոնիա Japan Hot 100[122] 76

Տարեվերջյա Չարթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չարթ (1983) Դիրք
Australia (Kent Music Report)[123] 4
Austria (Ö3 Austria Top 40)[124] 9
Belgium (Ultratop 50 Flanders)[125] 4
Canada Top Singles (RPM)[126] 9
France (IFOP)[127] 6
Germany (Official German Charts)[128] 11
Italy (FIMI)[129] 8
Netherlands (Dutch Top 40)[130] 12
Netherlands (Single Top 100)[131] 13
New Zealand (Recorded Music NZ)[132] 9
South Africa (Springbok Radio)[133] 15
Switzerland (Schweizer Hitparade)[134] 7
US Billboard Hot 100[27] 2
US Billboard Hot Black Singles[135] 2
US Cash Box[136] 3
Չարթ (2009) Դիրք
Italy (FIMI)[137] 52
Netherlands (Dutch Top 40)[138] 85
Netherlands (Single Top 100)[139] 56
Sweden (Sverigetopplistan)[140] 39
Switzerland (Schweizer Hitparade)[141] 62

Բոլոր ժամանակների Չարթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չարթ Դիրք
US Billboard Hot 100[142] 83

Հավաստագրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածաշրջան Հավաստագրում Վաճառք
Ավստրալիա (ARIA)[143] Platinum 70 000^
Կանադա (Music Canada)[144] 2× Platinum 200,000^
Դանիա (IFPI Denmark)[145] Platinum 90,000^
Ֆրանսիա (SNEP)[146] Platinum 1,163,100[147]
Իտալիա (FIMI)[148] Platinum 50 000*
Մեքսիկա (AMPROFON)[149] Platinum 60,000^
Նոր Զելանդիա (RIANZ)[150] Gold 7500*
Իսպանիա (PROMUSICAE)[151] Gold 25 000^
Մեծ Բրիտանիա (BPI)[152] Platinum 1,440,000[153]
United States (RIAA) (Digital)[33] 5× Platinum 5,000,000[34]
United States (RIAA) (Mastertone)[33] Gold 500,000^
United States (RIAA) (Physical)[33] Platinum 1,000,000^

*Վաճառքի վերաբերյալ տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։
^Տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։
xՉճշտված տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ISWC-Net
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 «The 500 Greatest Songs Since You Were Born: Number 1». Blender. October 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  3. ↑ «Experience The Music: One Hit Wonders and The Songs that Shaped Rock and Roll». Rock and Roll Hall of Fame and Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 9-ին.
  4. ↑ Guendelsberger, Emily (2008 թ․ դեկտեմբերի 20). «Billie Jean files lawsuit saying that he is the one». Philadelphia Daily News. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Wadhams, 2001, էջեր 418–422
  6. ↑ Vena, Jocelyn (2009 թ․ հուլիսի 6). «Michael Jackson Answers Fan Questions In 1996 Thailand Interview». MTV. Viacom. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Jackson, 1988, էջեր 192–194
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Taraborrelli, 2004, էջեր 223–224
  9. ↑ Murphy, Sport (2008 թ․ հունվարի 27). «Man in the moonwalk». New York Post. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  10. ↑ Brandle, Lars (2014 թ․ մայիսի 21). «Quincy Jones on Michael Jackson's 'Xscape': 'It's About Money'». Billboard. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  11. ↑ Daly, Susan (2009 թ․ մարտի 21). «The genius of Jacko». Irish Independent. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Halstead, 2007, էջեր 36–37
  13. ↑ Winterman, Denise (2007 թ․ նոյեմբերի 30). «Thrills and spills and record breaks». BBC News Online. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  14. ↑ Glentzer, Molly (2009 թ․ հուլիսի 1). «The steps that made Michael Jackson great». Houston Chronicle. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  15. ↑ «Moonwalker everything everyone already knows about Michael Jackson is in his fluffy autobiography». San Jose Mercury News. 1988 թ․ ապրիլի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  16. ↑ Jackson, Michael (1988 թ․ մայիսի 1). «'Thriller of a Lifetime'». Toronto Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Makinde, Adeyinka (2009).«The Legacy of Michael Jackson». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին.. Black-history-month.co.uk.
  18. ↑ 18,0 18,1 Ripani, Richard J. (2006). The New Blue Music: Changes in Rhythm & Blues, 1950–1999. University Press of Mississippi. էջ 146. ISBN 1-57806-862-2.
  19. ↑ 19,0 19,1 Thomas Erlewine, Stephen. «The Funk of 25 Years: Thriller Hits The Quarter Century Mark». AllMusic. All Media Network. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 13-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 O'Neill, Christina (2016 թ․ հուլիսի 20). «Jon Anderson on how Vangelis album inspired Thriller». Prog. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  21. ↑ Marchese, David (2018 թ․ փետրվարի 7). «In Conversation: Quincy Jones». Vulture.com. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 Simpson, Dave (2018 թ․ ապրիլի 2). «Hall and Oates: how we made I Can't Go for That (No Can Do)». The Guardian. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 3-ին.
  23. ↑ Greenberg, Steve (2012 թ․ նոյեմբերի 29). «Michael Jackson's 'Thriller' at 30: How One Album Changed the World». Billboard. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  24. ↑ Taraborrelli, 2004, էջ 222
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Halstead, 2007, էջեր 37–38
  26. ↑ 26,0 26,1 George, 2004, էջ 39
  27. ↑ 27,0 27,1 «Top 100 Hits for 1983». The Longbored Surfer. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 13-ին.
  28. ↑ Connelly, Christopher (January 21, 1997). «Rolling Stone's Thriller review». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ փետրվարի 5-ին.. Rolling Stone. RealNetworks.
  29. ↑ Rosenberg, Tal (2007 թ․ հունիսի 19). «Michael Jackson – Thriller – The Diamond». Stylus Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  30. ↑ George, 2004, էջ 23
  31. ↑ 31,0 31,1 Halstead, 2007, էջեր 38–40
  32. ↑ George, 2004, էջեր 39–43
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 «Gold & Platinum – Michael Jackson – Billie Jean». Recording Industry Association of America. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Michael Jackson's Catalogue Garners Major New Gold & Platinum Awards». Recording Industry Association of America. 2018 թ․ օգոստոսի 23. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
  35. ↑ Trust, Gary; Caulfield, Keith (2014 թ․ մայիսի 28). «Michael Jackson's 'Billie Jean' Returns to Hot 100; Legend Lands 50th Hit». Billboard. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 29-ին.
  36. ↑ Palmer, Tamara (2013 թ․ մարտի 10). «How the 'Billie Jean' Video Changed MTV». The Root. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 Campbell, 1993, էջ 58
  38. ↑ Weitner, Sean (2001). «Michael Jackson: A Life in Film». Flak Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 6-ին.
  39. ↑ «School bans Michael Jackson attire». Lakeland Ledger. 1984 թ․ մարտի 13. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  40. ↑ «White gloves banned». Ottawa Citizen. 1984 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 13-ին.
  41. ↑ Cocks, Jay (1983 թ․ դեկտեմբերի 26). «Sing a Song of Seeing». Time. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  42. ↑ Smith, David (2005 թ․ հունվարի 30). «Cash tops Thriller with best video ever». The Guardian. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 Halstead, 2007, էջեր 39–41
  44. ↑ 44,0 44,1 Taraborrelli, 2004, էջեր 279–289
  45. ↑ Halstead, 2007, էջ 205
  46. ↑ «Milestones: Feb. 6, 1984». Time. 1984 թ․ փետրվարի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  47. ↑ «Singer Has Operation To Repair Burn Scar». The New York Times. 1984 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  48. ↑ Zoglin, Richard (1984 թ․ փետրվարի 13). «Too Much Risk on the Set?». Time. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 15-ին.
  49. ↑ «People: Mar. 12, 1984». Time. 1984 թ․ մարտի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  50. ↑ «The ARIA Australian Top 100 Singles Chart – Week Ending 14 Jan 1996». Imgur (original document published by ARIA). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 20-ին. N.B. The HP column displays the highest peak reached.
  51. ↑ The Bates — Billie Jean Austriancharts.at (գերմ.). Ö3 Austria Top 40. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  52. ↑ The Bates - Billie Jean (գերմ.). Charts.de. Media Control. Ստուգվել է July 16, 2013.
  53. ↑ The Bates — Billie Jean swisscharts.com. Swiss Singles Chart. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  54. ↑ Archive Chart UK Singles Chart. The Official Charts Company. Ստուգվել է July 16, 2013.
  55. ↑ «Brown's Thriller killer!». NME. 2000 թ․ մարտի 17. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  56. ↑ Australian-charts.com — The Sound Bluntz — Billie Jean. ARIA Top 50 Singles. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  57. ↑ Ultratop.be — The Sound Bluntz — Billie Jean (նիդեր.). Ultratop 50. ULTRATOP & Hung Medien / hitparade.ch. Ստուգվել է July 16, 2013.
  58. ↑ Ultratop.be — The Sound Bluntz — Billie Jean (ֆր.). Ultratop 40. ULTRATOP & Hung Medien / hitparade.ch. Ստուգվել է July 16, 2013.
  59. ↑ Finnishcharts.com — The Sound Bluntz — Billie Jean. Finland’s Official List
  60. ↑ The Sound Bluntz - Billie Jean (գերմ.). Charts.de. Media Control. Ստուգվել է July 16, 2013.
  61. ↑ Dutchcharts.nl — The Sound Bluntz — Billie Jean (նիդեր.). Mega Single Top 100. Hung Medien / hitparade.ch. Ստուգվել է July 16, 2013.
  62. ↑ The Sound Bluntz — Billie Jean swisscharts.com. Swiss Singles Chart. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  63. ↑ Archive Chart UK Singles Chart. The Official Charts Company. Ստուգվել է July 16, 2013.
  64. ↑ 64,0 64,1 Harris, Chris (2006 թ․ նոյեմբերի 8). «Chris Cornell Tackles Gospel – And Michael Jackson? – On Solo LP». MTV. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  65. ↑ 65,0 65,1 Harris, Chris (2007 թ․ ապրիլի 23). «Chris Cornell Ready To Carry On As Solo Artist: 'I'm Best In My Own World'». MTV. Viacom International. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  66. ↑ Appleford, Steve (June 5, 2007). «POP ALBUM REVIEW – Chris Cornell». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 14-ին.. Los Angeles Times.
  67. ↑ «Cornell Chats 'Idol'/'Billie Jean' Performance». Billboard. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  68. ↑ «The Hot Spot > Who's Bad». Billboard. Vol. 120, no. 23. 2008 թ․ հունիսի 7. էջ 53. ISSN 0006-2510.
  69. ↑ Futterman, Erica (2011 թ․ փետրվարի 2). «Patrick Stump Pays Tribute to Michael Jackson in Awesome A Cappella Medley». Rolling Stone. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 10-ին.
  70. ↑ Nick (2015 թ․ նոյեմբերի 23). «[PREMiERE] EDEN - Billie Jean (Michael Jackson Cover) : Must Hear Cover [Free Download]». Thissongissick. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 3-ին.
  71. ↑ «Slingshot – Awards». AllMusic. All Media Network. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 2-ին.
  72. ↑ «swedishcharts.com – Linx – Billie Jean (Got Soul)». Swedishcharts.com. Hung Medien. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 16-ին.
  73. ↑ Joseph, Mike. «Michael Jackson: Thriller 25». PopMatters. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  74. ↑ Sheffield, Rob (2008 թ․ փետրվարի 21). «Michael Jackson – Thriller 25 Deluxe Edition». Rolling Stone. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 17-ին.
  75. ↑ Gilchrist, Todd (2008 թ․ փետրվարի 7). «Michael Jackson – Thriller 25th Anniversary Ed». IGN. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  76. ↑ Ewing, Tom (2008 թ․ փետրվարի 15). «Michael Jackson – Thriller: 25th Anniversary Edition». Pitchfork Media. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  77. ↑ 77,0 77,1 «How Billie Jean changed the world». The Guardian. London. 2007 թ․ հուլիսի 12. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  78. ↑ Rayner, Ben (2008 թ․ փետրվարի 10). «The return of Michael Jackson's Thriller». Toronto Star. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  79. ↑ Tobler, John (1992). NME Rock 'N' Roll Years (1st ed.). London: Reed International Books Ltd. էջ 386. CN 5585.
  80. ↑ «Billie Jean voted top dance song». BBC News Online. 2008 թ․ հուլիսի 15. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.(չաշխատող հղում)
  81. ↑ «Yesterday is top pop song». BBC News Online. 2000 թ․ նոյեմբերի 17. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  82. ↑ «500 Greatest Songs of All Time: Michael Jackson, 'Billie Jean'». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 20-ին.
  83. ↑ Westbrook, Caroline (2015 թ․ հուլիսի 25). «The Nation's Favourite 80s Number One: 12 more classic 80s chart-toppers which didn't make the cut». Metro. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 27-ին.
  84. ↑ Brayton, Rebecca (2013 թ․ օգոստոսի 29). «Top 10 Michael Jackson Songs». WatchMojo.com. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
  85. ↑ 85,0 85,1 Thriller 25: The Book, 2008, էջ 26
  86. ↑ Kent, David (2003). Australian Chart Book 1970–1992. St Ives, N.S.W.: Australian Chart Book. ISBN 0-646-11917-6.
  87. ↑ 87,0 87,1 Michael Jackson — Billie Jean Austriancharts.at (գերմ.). Ö3 Austria Top 40. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  88. ↑ Ultratop.be — Michael Jackson — Billie Jean (նիդեր.). Ultratop 50. ULTRATOP & Hung Medien / hitparade.ch. Ստուգվել է July 16, 2013.
  89. ↑ «MusicSeek.info – UK, Eurochart, Billboard & Cashbox No.1 Hits». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 14-ին.. MusicSeek.info.
  90. ↑ 90,0 90,1 Halstead, Cadman, էջ 26
  91. ↑ «Toutes les Chansons N° 1 des Années 80's» (ֆրանսերեն). InfoDisc. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  92. ↑ Michael Jackson - Billie Jean (գերմ.). Charts.de. Media Control. Ստուգվել է July 16, 2013.
  93. ↑ 93,0 93,1 "The Irish Charts – Search Results – Billie Jean". Irish Singles Chart. Ստուգվել է July 13, 2013.
  94. ↑ «Singoli – I numeri uno (1959–2006) (parte 3: 1980–1990)». It-charts.150m.com (իտալերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին.
  95. ↑ 95,0 95,1 Nederlandse Top 40 - Michael Jackson - Billie Jean search results (նիդեր.). Stichting Nederlandse Top 40. Ստուգվել է July 16, 2013.
  96. ↑ 96,0 96,1 96,2 Dutchcharts.nl — Michael Jackson — Billie Jean (նիդեր.). Mega Single Top 100. Hung Medien / hitparade.ch. Ստուգվել է July 16, 2013.
  97. ↑ 97,0 97,1 Charts.org.nz — Michael Jackson — Billie Jean. Top 40 Singles. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  98. ↑ 98,0 98,1 98,2 Norwegiancharts.com — Michael Jackson — Billie Jean. VG-lista. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  99. ↑ «South African Rock Lists Website SA Charts 1969 – 1989 Acts (J)». Rock.co.za. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 31-ին.
  100. ↑ Salaverri, Fernando (September 2005). Sólo éxitos: año a año, 1959–2002 (իսպաներեն) (1st ed.). Spain: Fundación Autor-SGAE. ISBN 84-8048-639-2.
  101. ↑ 101,0 101,1 101,2 Swedishcharts.com — Michael Jackson — Billie Jean. Singles Top 60. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  102. ↑ 102,0 102,1 102,2 102,3 Michael Jackson — Billie Jean swisscharts.com. Swiss Singles Chart. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  103. ↑ Archive Chart UK Singles Chart. The Official Charts Company. Ստուգվել է July 13, 2013.
  104. ↑ 104,0 104,1 104,2 104,3 «Thriller – Awards». AllMusic. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 31-ին.
  105. ↑ «CASH BOX Top 100 Singles – Week ending MARCH 12, 1983». Cash Box. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  106. ↑ 106,0 106,1 106,2 106,3 Lescharts.com — Michael Jackson — Billie Jean (ֆր.). French Singles Chart. Hung Medien.
  107. ↑ 107,0 107,1 Italiancharts.com — Michael Jackson — Billie Jean (իտալ.). Italian Singles Chart. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  108. ↑ 108,0 108,1 108,2 Spanishcharts.com — Michael Jackson — Billie Jean Canciones Top 50. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  109. ↑ Archive Chart UK Singles Chart. The Official Charts Company. Ստուգվել է July 13, 2013.
  110. ↑ Australian-charts.com — Michael Jackson — Billie Jean. ARIA Top 50 Singles. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  111. ↑ «50 Back Catalogue Singles – 25/07/2009». Ultratop. Hung Medien. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 16-ին.
  112. ↑ Danishcharts.com — Michael Jackson — Billie Jean. Tracklisten. Hung Medien. Ստուգվել է July 16, 2013.
  113. ↑ «European Top 50 Singles – compiled by Europarade – Week Ending 18.07.09». World Charts. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին.
  114. ↑ Finnishcharts.com — Michael Jackson — Billie Jean. Finland’s Official List
  115. ↑ lescharts.com - Les charts français (ֆր.). French Singles Chart. Hung Medien. Ստուգվել է February 20, 2014.
  116. ↑ «Billboard Türkiye Top 20». Billboard Türkiye (թուրքերեն). 2009 թ․ հուլիսի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 9-ին.
  117. ↑ Archive Chart UK Singles Chart. The Official Charts Company. Ստուգվել է July 13, 2013.
  118. ↑ «Digital Songs: Week of July 11, 2009». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 9-ին.
  119. ↑ Michael Jackson Album & Song Chart History Billboard Hot 100 for Michael Jackson. Ստուգվել է May 29, 2014.
  120. ↑ Michael Jackson Album & Song Chart History Billboard R&B/Hip-Hop Songs for Michael Jackson. Ստուգվել է May 29, 2014.
  121. ↑ Listy bestsellerów, wyróżnienia: Związek Producentów Audio-Video. Polish Airplay Top 20. ZPAV. Ստուգվել է November 19, 2018.
  122. ↑ Michael Jackson Album & Song Chart History Japan Hot 100 for Michael Jackson. Ստուգվել է January 24, 2020.
  123. ↑ «Forum - ARIA Charts: Special Occasion Charts – Top 100 End of Year AMR Charts – 1980s». Australian-charts.com. Hung Medien. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  124. ↑ «Jahreshitparade 1983» (գերմաներեն). Austriancharts.at. Hung Medien. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  125. ↑ «Jaaroverzichten 1983» (հոլանդերեն). Ultratop. Hung Medien. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  126. ↑ «The Top Singles of 1983». RPM. Vol. 39, no. 17. 1983 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  127. ↑ «TOP – 1983» (ֆրանսերեն). Top-france.fr. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  128. ↑ «Jahrescharts – 1983». Offiziellecharts.de (գերմաներեն). GfK Entertainment Charts. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 9-ին.
  129. ↑ «I singoli più venduti del 1983» (իտալերեն). Hit Parade Italia. Creative Commons. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 13-ին.
  130. ↑ «Top 100-Jaaroverzicht van 1983» (հոլանդերեն). Dutch Top 40. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  131. ↑ «Jaaroverzichten – Single 1983» (հոլանդերեն). Single Top 100. Hung Medien. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  132. ↑ «End of Year Charts 1983». Recorded Music New Zealand. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 16-ին.
  133. ↑ «Top 20 Hit Singles of 1983». Rock.co.za. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  134. ↑ «Schweizer Jahreshitparade 1983» (գերմաներեն). Hitparade.ch. Hung Medien. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  135. ↑ «Hot R&B/Hip-Hop Songs – 1983». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.. Billboard.
  136. ↑ «The CASH BOX Year-End Charts: 1983». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.. Cash Box magazine.
  137. ↑ «I singoli più venduti del 2009» (իտալերեն). Hit Parade Italia. Creative Commons. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  138. ↑ «Top 100-Jaaroverzicht van 2009» (հոլանդերեն). Dutch Top 40. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  139. ↑ «Jaaroverzichten – Single 1983» (հոլանդերեն). Single Top 100. Hung Medien. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  140. ↑ «Årslista Singlar – År 2009» (շվեդերեն). Hitlistan. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 3-ին.
  141. ↑ «Schweizer Jahreshitparade 2009» (գերմաներեն). Hitparade.ch. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  142. ↑ «Greatest of All Time Hot 100 Singles». Billboard. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  143. ↑ «ARIA Charts – Accreditations – 2009 Singles». Australian Recording Industry Association.
  144. ↑ «Canadian single certifications – Michael Jackson – Billie Jean». Music Canada.
  145. ↑ «2016-SD134». IFPI Denmark. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  146. ↑ «Les Singles / Titres Certifiés "Platine"». InfoDisc (ֆրանսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  147. ↑ «Les Meilleures Ventes "Tout Temps" de 45 T. / Singles / Téléchargement». InfoDisc (ֆրանսերեն). Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  148. ↑ «Italian single certifications – Michael Jackson – Billie Jean» (Italian). Federazione Industria Musicale Italiana. Վերցված է November 7, 2016-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Select "2016" in the "Anno" drop-down menu. Select "Billie Jean" in the "Filtra" field. Select "Singoli" under "Sezione".
  149. ↑ «Certificaciones 2015» (իսպաներեն). Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas. 2015. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 9-ին.
  150. ↑ «New Zealand single certifications – Michael Jackson – Billie Jean». Recorded Music NZ.
  151. ↑ «Spanish single certifications – Michael Jackson – Billie Jean». El portal de Música. Productores de Música de España.
  152. ↑ «British single certifications – Michael Jackson – Billie Jean». British Phonographic Industry. Select singles in the Format field. Select Platinum in the Certification field. Type Billie Jean in the "Search BPI Awards" field and then press Enter.
  153. ↑ Copsey, Rob (2018 թ․ օգոստոսի 27). «Michael Jackson Top 60 songs on the official chart». Official Charts Company. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 27-ին.

Մատենագրություն

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Billie_Jean&oldid=9465675» էջից