Creative Commons
Creative Commons | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ոչ առևտրային կազմակերպություն |
| Հիմնադրված է | հունվարի 15, 2001 |
| Հիմնադիր | Lawrence Lessig?, Hal Abelson? և Eric Eldred? |
| Վայր | Մաունթին Վյու, Կալիֆոռնիա[1][2] |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Տնօրեն | Ռայան Մերկլի[3] և Catherine Stihler?[4] |
| Հասույթ | 12,6 մլն $ (2016) |
| Կայք | creativecommons.org(անգլ.) |
| Մասնակից է | Communia?[5] |
 Creative Commons Վիքիպահեստում | |
Creative Commons (հնչում է՝ [krɪ'eɪtɪv 'kɒmənz][6][7][8] կամ ['kɔmənz][9] — «քրիեյթիվ քամենս» կամ «քոմենս»), կարճ՝ CC. շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է, որի նպատակն է զարգացնել ստեղծարար աշխատանքի բնագավառը՝ ամեն ինչ օրենքի սահմաններում և փոխանակման գաղափարի հիման վրա կառուցելու նպատակով։ Կազմակերպությունը ստեղծել է բազմաթիվ արտոնագրեր՝ հայտնի Creative Commons արտոնագրերի անվան տակ։ Այդ արտոնագրերը, ըստ ընտրության սահմանափակում են աշխատանքների որոշ (կամ ոչ մի) իրավունքներ, որոնցից ամենասահմանափակը հեղինակային իրավունքն է (copyright)։
Լիցենզիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վեց հնարավոր դեպքեր, որոնք համախմբված են չորս կատեգորիաներում, սահմանում են դրանց տարբեր կիրառությունները՝
- Հատկացում. պետք է լինի նախնական հեղինակի ստորագրությունը (ֆրանսիական իրավունքում այս ընտրությունը պարտադիր է)
- Ոչ առևտրային. արգելված է առանց հեղինակի թույլտվության առևտրային շահույթ հետապնդել ստեղծված գործից
- Արգելված է գործի ձևափոխումը. չի թույլատրվում ամբողջական գործի մեջ ինչ-որ մաս ավելացնել, օր.՝ Օրինակի ստեղծումը (sampling) անհնար է
- Նմանօրինակի կիսում. կիսել գործի նմանօիրնակը՝ անպայմանորեն տարածելով նույն արտոնագրի ներքո
Օրինականացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2004-ի վերջին CERSA-ն ներառեց այդ իրավունքները ֆրանսիական օրենքի մեջ (նաև ֆրանսերենով)։ CRID-ը համապատասխանեցրեց արտոնագրերը բելգիական օրենքին, և այս բելգիական արտոնագրերը հիմա գոյություն ունեն ֆրանսերենով, նիդերլանդերենով և անգլերենով։
Հիմնադրումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Creative Commons կազմակերպության խորհրդանիշն է CC։ Creative Commons շարժումն առաջարկում է գործերի առցանց և ոչ առցանց օգտագործման պայմանագրերի տեսակներ (հնարավոր է ստեղծել CD կամ գիրք՝ Creative Commons-ի արտոնագրի ներքո)։ Ազատ համակարգչային ծրագրերի արտոնագրերով և open source շարժմամբ ոգեշնչված՝ դրանք հեշտացնում են գործերի օգտագործումն ու վերօգտագործումը (տեքստեր, նկարներ, երաժշտություն, վեբ կայքեր և այլն)։ Ամբողջ աշխատանքը իրավասուներին օգտագործելու տրամադրման փոխարեն՝ Creative Commons-ի լիցենզիաները հեղինակին հնարավորություն են տալիս նախապես համաձայնվելով պայմանների հետ՝ թույլ տալու օգտվել, և դրա մասին տեղեկացնել հասարակությանը։
Նպատակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Creative Commons-ի նպատակն է պարզ և օրինական ձևով քաջալերել աշխատանքների շրջանառությունը, փոխանակումն ու ստեղծարարությունը։ Creative Commons-ը վերաբերում է այն հեղինակներին, որոնք ցանկանում են կիսել իրենց աշխատանքը և հարստացնել անվճար հասանելի մշակութային և տեղեկատվական ընդհանուր ազգային հարստությունը։ Այսպիսով աշխատանքը հնարաբորություն է ստանում զարգանալ իր ամբողջ տարածման ընթացքում։
Այն մարդկանց համար, ովքեր ցանկանում են վճարի դիմաց թույլ տալ իրենց գործի հասարակական տարածումը, հեղինակային իրավունքի ընդհանուր համակարգն ավելի հարմար է, քան Creative Commons-ի արտոնագրերը։ Ցանկացած ոք, ով ստեղծել է ինչ-որ գործ (տեքստ, երաժշտություն, վիդեո, վեբ կայք, լուսանկար և այլն) և ցանկանում է պայմանագիր կնքել այդ գործի վերաբերյալ, կարող է օգտագործել Creative Commons-ի պայմանագրերը։ Սակայն հակառակ դրան, հնարավոր չէ օգտագործել Creative Commons-ի պայամանագիր մի գործի համար, որի նկատմամբ նա ոչ մի իրավունք չունի։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://creativecommons.org/about/contact/
- ↑ http://www.fsf.org/news/2008_free_software_awards
- ↑ https://creativecommons.org/weblog/entry/42684
- ↑ https://creativecommons.org/2020/07/09/announcing-creative-commons-new-ceo-catherine-stihler/
- ↑ https://www.communia-association.org/members/
- ↑ common adjective (USUAL) — definition in British English Dictionary & Thesaurus — Cambridge Dictionary Online
- ↑ definition of common from Oxford Dictionaries Pro
- ↑ Common | Define Common at Dictionary.com
- ↑ Common — Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary