Creative Commons

Creative Commons
Տեսակ	կազմակերպություն
Ընկերության տեսակ	Շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն
Հիմնադրված է	2001
Հիմնադիր	19 դեկտեմբերի 2001
Վայր	Մաունթին Վյու, Կալիֆորնիա,  ԱՄՆ
Երկիր	Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Տնօրեն	Ռայան Մերկլի
Գլխավոր անձինք	Ryan Merkley (CEO) Paul Brest (Տնօրենների խորհրդի նախագահ)
Արդյունաբերություն	«Խելամիտ», «ճկուն» հեղինակային իրավունքների ընդլայնում
Հասույթ	742 335,57 $ (2011)
Աշխատողների թիվ	25
Կայք	creativecommons.org
Creative Commons Վիքիպահեստում

Creative Commons (հնչում է՝ [krɪ'eɪtɪv 'kɒmənz] կամ ['kɔmənz] — «քրիեյթիվ քամենս» կամ «քոմենս»), կարճ՝ CC. շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է, որի նպատակն է զարգացնել ստեղծարար աշխատանքի բնագավառը՝ ամեն ինչ օրենքի սահմաններում և փոխանակման գաղափարի հիման վրա կառուցելու նպատակով։ Կազմակերպությունը ստեղծել է բազմաթիվ արտոնագրեր՝ հայտնի Creative Commons արտոնագրերի անվան տակ։ Այդ արտոնագրերը, ըստ ընտրության սահմանափակում են աշխատանքների որոշ (կամ ոչ մի) իրավունքներ, որոնցից ամենասահմանափակը հեղինակային իրավունքն է (copyright)։

Լիցենզիաներ

Վեց հնարավոր դեպքեր, որոնք համախմբված են չորս կատեգորիաներում, սահմանում են դրանց տարբեր կիրառությունները՝

• Հատկացում. պետք է լինի նախնական հեղինակի ստորագրությունը (ֆրանսիական իրավունքում այս ընտրությունը պարտադիր է)
• Ոչ առևտրային. արգելված է առանց հեղինակի թույլտվության առևտրային շահույթ հետապնդել ստեղծված գործից
• Արգելված է գործի ձևափոխումը. չի թույլատրվում ամբողջական գործի մեջ ինչ-որ մաս ավելացնել, օր.՝ Օրինակի ստեղծումը (sampling) անհնար է
• Նմանօրինակի կիսում. կիսել գործի նմանօիրնակը՝ անպայմանորեն տարածելով նույն արտոնագրի ներքո

Օրինականացումը

2004-ի վերջին CERSA-ն ներառեց այդ իրավունքները ֆրանսիական օրենքի մեջ (նաև ֆրանսերենով)։ CRID-ը համապատասխանեցրեց արտոնագրերը բելգիական օրենքին, և այս բելգիական արտոնագրերը հիմա գոյություն ունեն ֆրանսերենով, նիդերլանդերենով և անգլերենով։

Հիմնադրումը

Creative Commons կազմակերպության խորհրդանիշն է CC։ Creative Commons շարժումն առաջարկում է գործերի առցանց և ոչ առցանց օգտագործման պայմանագրերի տեսակներ (հնարավոր է ստեղծել CD կամ գիրք՝ Creative Commons-ի արտոնագրի ներքո)։ Ազատ համակարգչային ծրագրերի արտոնագրերով և open source շարժմամբ ոգեշնչված՝ դրանք հեշտացնում են գործերի օգտագործումն ու վերօգտագործումը (տեքստեր, նկարներ, երաժշտություն, վեբ կայքեր և այլն)։ Ամբողջ աշխատանքը իրավասուներին օգտագործելու տրամադրման փոխարեն՝ Creative Commons-ի լիցենզիաները հեղինակին հնարավորություն են տալիս նախապես համաձայնվելով պայմանների հետ՝ թույլ տալու օգտվել, և դրա մասին տեղեկացնել հասարակությանը։

Նպատակը

Creative Commons-ի նպատակն է պարզ և օրինական ձևով քաջալերել աշխատանքների շրջանառությունը, փոխանակումն ու ստեղծարարությունը։ Creative Commons-ը վերաբերում է այն հեղինակներին, որոնք ցանկանում են կիսել իրենց աշխատանքը և հարստացնել անվճար հասանելի մշակութային և տեղեկատվական ընդհանուր ազգային հարստությունը։ Այսպիսով աշխատանքը հնարաբորություն է ստանում զարգանալ իր ամբողջ տարածման ընթացքում։

Այն մարդկանց համար, ովքեր ցանկանում են վճարի դիմաց թույլ տալ իրենց գործի հասարակական տարածումը, հեղինակային իրավունքի ընդհանուր համակարգն ավելի հարմար է, քան Creative Commons-ի արտոնագրերը։ Ցանկացած ոք, ով ստեղծել է ինչ-որ գործ (տեքստ, երաժշտություն, վիդեո, վեբ կայք, լուսանկար և այլն) և ցանկանում է պայմանագիր կնքել այդ գործի վերաբերյալ, կարող է օգտագործել Creative Commons-ի պայմանագրերը։ Սակայն հակառակ դրան, հնարավոր չէ օգտագործել Creative Commons-ի պայամանագիր մի գործի համար, որի նկատմամբ նա ոչ մի իրավունք չունի։

Արտաքին հղումներ

• Creative Commons-ի պաշտոնական կայքը
• Creative Commons-ի վիքին
• Կարճ Flash անիմացիա, որը բնութագրում է Creative Commons-ը