Ավստրալիական խոհանոց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ավստրալիական խոհանոց, Ավստրալիայի և նրա բնակիչների սննդի և խոհարարական պրակտիկաները։ Ավստրալիան կլանել է խոհարարական ներդրումներն ու հարմարեցումները աշխարհի տարբեր մշակույթներից, այդ թվում՝ բրիտանական, եվրոպական, ասիական և մերձավորարևելյան երկրներից։

Բնիկ ավստրալիացիները բնակվել եմ Ավստրալիայում մոտ 65,000 տարի, որի ընթացքում նրանք մշակել են որսորդությaան-հավաքչության յուրօրինակ սննդակարգ, հայտնի որպես «ուտելիք թփուտներից» (անգլ.՝ bush tucker)՝ կազմված տարածաշրջանային ավստրալական բույսերից և կենդանիներից։ Ավստրալիան դարձավ բրիտանական գաղութների հավաքատեղի 1788 թվականից 1900 թվականներին, որի ընթացքում խոհարարական ճաշակի վրա մեծ ազդեցություն ունեցան բրիտանացի և իռլանդացի ներգաղթյալները, որտեղ գյուղատնտեսական արտադրանքները, ինչպիսիք են տավարի միսը, ոչխարը և ցորենը, դառնում էին տեղական սննդակարգի հիմնական բաղադրիչները։ «Ավստրալական ոսկու տենդերը» (անգլ.՝ Australian gold rushes) ներառեցին ավելի բազմազան ներգաղթյալներ և խոհանոցներ, հիմնականում չինական, մինչդեռ հետպատերազմյան ներգաղթի ծրագրերը հանգեցրին տեղական սննդի լայնածավալ դիվերսիֆիկացմանը, հիմնականում Միջերկրական, Արևելյան Ասիայի և Հարավային Ասիայի միգրանտների ազդեցության պատճառով[1]։

Ավստրալական խոհանոցը 21-րդ դարում արտացոլում է գլոբալացման ազդեցությունը, որտեղ շատ արագ սննդի ռեստորաններ և միջազգային միտումներ են դառնում ազդեցիկ։ Օրգանական և կենսադինամիկ մթերքները նույնպես լայնորեն հասանելի են դարձել թփուտներից սննդի նկատմամբ՝ հետաքրքրության վերածննդին զուգահեռ[2]։ Ավստրալիան արտահանում է բազմաթիվ գյուղատնտեսական ապրանքներ, այդ թվում՝ խոշոր եղջերավոր անասուններ, ոչխարներ, թռչնամիս, կաթ, բանջարեղեն, միրգ, ընկույզ, ցորեն, գարի և յուղ (անգլ.՝ canola)[3]։ Ավստրալիան նաև արտադրում է գինի, գարեջուր և զովացուցիչ ըմպելիքներ։

Թեև արագ սննդի ցանցերն առատ են, Ավստրալիայի մետրոպոլիայի տարածքներում կան ռեստորաններ, որոնք առաջարկում են ինչպես տեղական, այնպես էլ միջազգային ուտեստներ։ Այն ռեստորանները, որոնք ներառում են էկզոտիկ ազդեցությունների ժամանակակից ադապտացիաներ, մեկնաբանություններ կամ միաձուլումներ, հաճախ անվանում են ժամանակակից ավստրալիական[4]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրալիայի տեղի թփուտների սնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնիկ ավստրալացիները ավելի քան 60,000 տարի սնվել են ավստրալական թփուտների բուսական և կենդանական աշխարհով[5]։ Ժամանակակից աշծարհում մթերքների և սովորույթների այս հավաքածուն հայտնի է դարձել՝ որպես սնունդ թփուտներից։

Հասկանալի է, որ բնիկ ավստրալացիները կերել են ավստրալական բուսական և կենդանական աշխարհի մինչև 5000 տեսակ[6]։ Կենգուրուի, վալաբիի և էմուի որսը տարածված էր[7], ընդ որում լայնորեն սպառվում էին այլ մթերքներ, այդ թվում՝ բոգոնգի ցեցը, կախարդական թրթուրները, մողեսները և օձերը[8]։ Օգտագործվում էին նաև հատապտուղներ, մրգեր և ընկույզներ, այդ թվում՝ այժմ լայնորեն մշակվող մակադամիա ընկույզը, ինչպես նաև շահագործվում էր վայրի մեղրը[1]։ Ձկներ բռնում էին այնպիսի գործիքների միջոցով, ինչպիսիք են նիզակները, կեռիկներն ու թակարդները. որոշ տարածքներում ջրահեռացման բարդ համակարգերի կառուցումը թույլ տվեց զարգացնել ջրային կուլտուրաների ձևերը[9]։

Ռեսուրսների առկայությունը և սննդակարգի կազմումը տարբերվում էին տարածաշրջանից տարածաշրջան, և վերջերս ի հայտ են եկել ձեռքով տարածվող թփուտային բույսերի գիտական տեսություններ[10]։ Սննդի պատրաստման տեխնիկան նույնպես տարբեր էր. Այնուամենայնիվ, սովորական պատրաստման տեխնիկան այն էր, որ դիակը նետվում էր անմիջապես խարույկի վրա՝ խորովվելու[11]։

Տեղական սննդի աղբյուրները օգտագործվել են գաղութատերերի սննդակարգը լրացնելու համար` 1788 թվականին Բուսաբանության ծովածոց (անգլ.՝ Botany Bay) Առաջին նավատորմի ժամանումից հետո[12][13]։

Ավստրալիական թփուտներից սնունդ
Միրգ թփուտներից
Միրգ թփուտներից  
Կախարդական թրթուրներ
Կախարդական թրթուրներ  
Անապատային գուանդոնգ
Անապատային գուանդոնգ  

Ավստրալական խոհանոցի զարգացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Թեյ և բոքոն», հեղինակ՝ Ալֆրեդ Մարտին Էբսվորթ (1883)

Նախագաղութային շրջանից հետո եվրոպացի գաղութարարները սկսեցին Առաջին Նավատորմի հետ ժամանել Սիդնեյի նավահանգիստ 1788 թվականին[14]։ Սննդակարգը բաղկացած էր «հացից, աղած միսից և ռոմի թփերով թեյից (սկզբում Արևմտյան Հնդկաստանից, բայց հետագայում պատրաստված էր Քվինսլենդի շաքարավազի արդյունաբերության թափոններից)»[15]։ Բրիտանացիները Ավստրալիայում գտան ծանոթ որս՝ ներառյալ կարապը, սագը, աղավնին և ձուկը, սակայն նորաբնակները հաճախ դժվարանում էին հարմարվել հայրենի կենդանական աշխարհի հեռանկարներին՝ որպես հիմնական սննդակարգ[1]։ Միսը կազմում էր ավստրալական սննդակարգի մեծ մասը գաղութատիրության ժամանակաշրջանից մինչև 20-րդ դարը[16]։

Սկզբնական դժվարություններից հետո Ավստրալիայի գյուղատնտեսությունը դարձավ համաշխարհային խոշոր արտադրող և թարմ արտադրանք մատակարարեց տեղական շուկային։ Անասնաբուծությունը (հիմնականում ոչխարներ և խոշոր եղջերավոր անասուններ) տարածվում է ամբողջ մայրցամաքում։ Քվինսլենդը և Նոր Հարավային Ուելսը դարձան Ավստրալիայի տավարի, խոշոր եղջերավոր անասունների արտադրողները, մինչդեռ կաթնատու անասունները տարածված են հարավային նահանգներում, հիմնականում՝ Վիկտորիայում։ Ցորենը և հացահատիկային այլ մշակաբույսերը հավասարաչափ տարածված են մայրցամաքային նահանգներում։ Շաքարեղեգը ևս հիմնական մշակաբույս է Քվինսլենդում և Նոր Հարավային Ուելսում։ Մրգեր և բանջարեղեն աճեցվում են ամբողջ Ավստրալիայում[17], իսկ ցորենը ավստրալական սննդակարգի հիմնական բաղադրիչն է[18]։ Այժմ Ավստրալիայում կա ավելի քան 85,681 ֆերմերային բիզնես, որոնց 99 տոկոսը տեղական սեփականություն է և շահագործվում է:.[19]

Խորոված միսը ավստրալական խոհանոցի գրեթե հոմանիշն է, թեև հաշվարկվում է, որ ավստրալացիների ավելի քան 10%-ն այժմ բուսակեր է[20][21]։

Ավստրալական ժամանակակից խոհանոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժամանակակից ավստրալիական խորհրդանշական ուտեստ՝ թասմանյան իշխանից պատրաստված

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո բազմամշակութային ներգաղթի հետագա ալիքները, որոնց մեծամասնությունը գալիս էր Ասիայից և Միջերկրական ծովի տարածաշրջանից, և այս էթնիկ համայնքների հետ բերած ուժեղ, հարուստ փորձ ունեցող սննդի մշակույթները ազդեցին ավստրալական խոհանոցի զարգացման վրա։ «Եվրոպական տեխնիկայի և ասիական համերի» այս խառնուրդը հայտնի դարձավ որպես ժամանակակից ավստրալական խոհանոց[22]։

Հավանաբար առաջին ժամանակակից ավստրալական ռեստորանը Սիդնեյի «Bayswater Brasserie»-ն էր (1982 թվական), որն առաջարկում էր միջերկրածովյան ուտեստներ ասիական և մերձավորարևելյան մոտիվներով և «ցույց տվեց Սիդնեյին, որ սնունդը կարող է արկածային լինել առանց թանկ լինելու»[23]։ Տերմինն ինքնին առաջին անգամ տպագրվել է «Sydney Morning Herald Good Food Guide»-ի հրատարակության մեջ 1993 թվականին[23][24], որը 34 ռեստորան է տեղադրել այս վերնագրի տակ և արագ ընդունվել է նկարագրելու 1990-ականներին Սիդնեյում աճող սննդի տեսարանը[25]։ Ոճի առաջատար ներկայացուցիչներից են Տեցույա Վակուդան, Նիլ Փերին և Փիթեր Գիլմորը[26]։

2014 թվականի դրությամբ այս տերմինը համարվում է որոշակիորեն հնացած, և շատ ռեստորաններ փոխարենը նախընտրում են իրենց ոճն անվանել «ժամանակակից ավստրալական խոհանոց»[27]։

Մրգեր և բանջարեղեններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միրգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրենի Սմիթ խնձոր

Կան ավստրալական տեղական մրգերի բազմաթիվ տեսակներ, ինչպիսիք են քուանդոնգը (դեղձը), ցորենի սերմը (անգլ.՝ wattleseed), մունտրի/մունթարի հատապտուղը (անգլ.՝ muntries/munthari), իլավարա սալորը, գետնախնձորը, ազնվամորին, շուշանի հատիկներ, ինչպես նաև ցիտրուսային մի շարք տեսակներ, ներառյալ անապատային լայմը և մատնանման լայմը (անգլ.՝ finger lime)[28]։ Սրանք սովորաբար մտնում են թփուտների կատեգորիայի մեջ, որոնք օգտագործվում են որոշ ռեստորաններում, առևտրային պահածոներում և թթուներում, բայց ընդհանուր առմամբ տարածված չեն ավստրալացիների շրջանում՝ ցածր մատչելիության պատճառով։

Ավստրալիան շատ նահանգներում նաև ունի արևադարձային մրգերի մեծ պտղաբուծական շրջաններ՝ հյուսիսում, իսկ հարավում՝ կորիզավոր մրգերի և բարեխառն մրգերի շրջաններ, որոնք ունեն միջերկրածովյան կամ բարեխառն կլիմա։ «GԳրենի Սմիթ» խնձորների տեսակը ծագել է Սիդնեյում 1868 թվականին[29]։ Արևմտյան Ավստրալիայի մեկ այլ հայտնի խնձորի տեսակ է «Cripps Pink»-ը, որը տեղական և միջազգայնորեն հայտնի է որպես «Pink Lady» խնձոր, որն առաջին անգամ մշակվել է 1973 թվականին[30]։

Ավստրալիայում մշակվում և սպառվում են խնձոր, բանան, կիվի, նարինջ և այլ ցիտրուսային մրգեր, մանգո (սեզոնային), մանդարին, քարամիրգ, ավոկադո, ձմերուկ, քարասեխ, լիչի, տանձ, նեկտարին, սալոր, ծիրան, խաղող, սեխ, պապայա, արքայախնձոր, փեյշնֆրութ (անգլ.՝ passionfruit) և հատապտուղներ (ելակ, ազնվամորի և այլն)[31]։

Բանջարեղեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրալիայի բարեխառն շրջաններում բանջարեղենն ավանդաբար ուտում են սեզոնային եղանակով, հատկապես տարածաշրջանում, թեև քաղաքային շրջաններում մեծածավալ ներկրվում է թարմ մթերքներ, որոնք ստացվում են ամբողջ աշխարհից սուպերմարկետների և մթերային խանութների մեծածախ վաճառողների կողմից՝ ամբողջ տարվա պահանջներi հասանելիությունը բավարարելու համար։ Գարնանային բանջարեղենը ներառում է արտիճուկ, ծնեբեկ, լոբու բողբոջներ, ճակնդեղ, բրոկկոլի, կաղամբ, ծաղկակաղամբ, վարունգ, պրաս, հազար, սունկ, ոլոռ, խավարծիլ և սպանախ, իսկ ամառային բանջարեղենը ներառում է պղպեղ, վարունգ, սմբուկ, դդում, լոլիկ և ցուկինի[32]։ Հանրաճանաչ ուտեստները ներառում են ցուկկինիի կտորներ[33]։

Միս և թռչնամիս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավով պամիգիանա, խոսակցականում հայտնի՝ որպես հավով «պարմի» կամ «պարմա»

Բոլոր մսերից կամ թռչնամսից ամենից հաճախ սպառվում է հավի միսը՝ ըստ քաշի, մոտավորապես 47 կգ հավի միս օգտագործում է միջին ավստրալացին տարեկան[34]։

Ոչխարների արածում Ավստրալիայի գյուղական վայրերում․ Վաղ բրիտանացի վերաբնակիչները ներմուծում են արևմտյան պաշարներ և մշակաբույսեր

2018 թվականի հուլիսի դրությամբ ավստրալացի մեկ անձը ուտում է մոտ 25 կգ տավարի միս, իսկ տավարի մսը՝ ըստ արժեքի, թարմ մսի վաճառքի 35%-ի մասնաբաժինը, որն ամենաբարձրն է 2018–2019 թվականներին թարմ մսից։ 2018-ի հուլիսի դրությամբ ավստրալացիները մեկ անձի համար ուտում էին մոտ 25 կգ տավարի միս, իսկ թարմ մսի վաճառքի մեջ տավարի մասնաբաժինը կազմում էր 35%, ինչը 2018-2019 թվականների բոլոր թարմ մսի ամենաբարձր ցուցանիշն է[35]։

Ավստրալիայում շատ տարածված է գառան միսը, առավել տարածված են խորոված կտորները (ոտքերը և ուսերը), կոտլետները և սրունքները։ Գառան միսը հաճախ կիրակնօրյա խորովածի մաս է կազմում։ Այն նաև սովորաբար հանդիպում է որպես գիրոսի և դոներ քյաբաբի բաղադրիչ, որոնք բերել են հույն և թուրք ներգաղթյալները 1960-ական և 1970-ական թվականներին։ Ավստրալիան ավելի շատ գառան և ոչխարի միս է օգտագործում, քան ՏՀԶԿ-FAO-ի (Տնտեսական Համագործակցության և Զարգացման կազմակերպություն և Պարենի ու Գյուղատնտեսության կազմակերպություն) կողմից նշված ցանկացած այլ երկիր (երկրորդ տեղում Ղազախստանն է)։ 2017 թվականին ավստրալացի մեկ անձը միջինում սպառել է 8,5 կիլոգրամ (19 ֆունտ)։ Որպես համեմատություն, նորզելանդացիները միջինը՝ 3,2 կիլոգրամ (7,1 ֆունտ), իսկ ամերիկացիները` ընդամենը 0,4 կիլոգրամ (0,88 ֆունտ)[36]։

Ավստրալական փաբում ճաշը կոչվում է «հակաճաշ», մինչդեռ «հակակերակուր» տերմինը օգտագործվում է ճաշի կամ ընթրիքի համար[37]։ Ընդհանուր ճաշատեսակները, որոնք մատուցվում են վաճառասեղանին, սթեյքն ու չիպսերն են, հավի պարմիջիանան ու չիփսերը, խառը գրիլ (խորոված մսի տեսականի) և տապակած գառան կամ տավարի միս՝ տապակած բանջարեղենով[38]։

Որս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենգուրուի միսը Ավստրալիայում հասանելի է որպես որս, թեև այն ամենաշատն ուտվող մսերից չէ։ Գաղութատիրական դարաշրջանի բաղադրատոմսերում կենգուրուին վերաբերվում էին որպես եզան պոչի և եփում էին մինչև փափկելը և հարուստ սուս (թանձր կերակուր) ստանալը։ Այն այսօր հասանելի է տարբեր մսակտերներով և նրբերշիկներով[39][40]։ Կենգուրուն, այնուամենայնիվ, սովորական առևտրային կեր է Ավստրալիայում՝ շների համար։

Որսի այլ, քիչ տարածված տեսակներ են էմուն և կոկորդիլոսը։

  • Որսամսով կերակուրներ
  • Կենգուրուի սթեյք
    Կենգուրուի սթեյք
  • Կոկորդիլոսի մսով ուտեստ
    Կոկորդիլոսի մսով ուտեստ

Ձուկ և ծովամթերք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծովամթերքի օգտագործումը գնալով ավելանում է, բայց ավստրալական սննդակարգում այն ավելի քիչ տարածված է, քան թռչնամիսը և տավարի միսը[18]։ Ավստրալական խոհանոցը պարունակում է ավստրալական ծովամթերքներ, ինչպիսիք են հարավային կապույտ թունան, թագավոր Ջորջ վիթինգը, Մորթոն Բեյը, ցեխի խեցգետինը, ջիֆիշը, դհուֆիկը (Արևմտյան Ավստրալիա) և յաբբին։ Ավստրալիան ծովախեցգետնի և ժայռային օմարի խոշորագույն արտադրողներից է։

Ձկան և չիփսի տիպիկ մատուցում

Ձուկ և չիփսը «take-away» (ձեզ հետ վերցնելու) մթերք է, որը ծագել է Միացյալ Թագավորությունից և շարունակում է տարածված մնալ Ավստրալիայում[41]։ Այն սովորաբար բաղկացած է կարագով տապակած ձկից՝ լավ տապակած (սալաքարով կտրատված) կարտոֆիլով։ Միացյալ Թագավորությունում ավելի տարածված ձողաձկան փոխարեն, ավստրալական ձկնամթերքի և չիփսերի խանութներում, առնվազն հարավային Ավստրալիայի նահանգներում, ամենահայտնի ձուկը ֆլեյկն է, շնաձկան ֆիլեն[42]։

Տափակ գլուխը «անգլ.՝ flathead» ևս հայտնի սպորտային և սեղանի ձուկ է, որը հանդիպում է Ավստրալիայի բոլոր մասերում։ Բարամունդին ձուկ է, որը հանդիպում է Ավստրալիայի հյուսիսային գետային համակարգերում։ Ծովախեցգետինները, որոնք Ավստրալիայում ավելի հայտնի են որպես «Moreton Bay» բզեզ, տարածված են ծովամթերքի ռեստորաններում և կարող են մատուցվել սթեյքի հետ որպես «սերֆ և տորֆ»։

Ջրային կուլտուրաների արդյունաբերության ամենատարածված տեսակներն են սաղմոնը, թունան, ոստրեն և ծովախեցգետինը։ Սննդամթերքի այլ տեսակներ ներառում են գալիոտիս, քաղցրահամ ջրաձուկ (օրինակ՝ բարամունդին, Մյուրեյի ձողաձուկը, արծաթափայլը), աղաջրային կամ ծովային ձուկ (օրինակ՝ բարամունդին, սնափր, դեղին պոչը, մոլոուեյը, գրուփերը), միդիաներ, ցեխային խեցգետինները և ծովային վարունգները[43]։

Թեև ներքին գետերի և լճերի համակարգերը համեմատաբար նոսր են, այնուամենայնիվ, դրանք ապահովում են քաղցրահամ ջրերի որսի ձուկ և ճաշելու համար հարմար խեցգետիններ։ Ձկնորսությունը և ջրային կուլտուրան Ավստրալիայի հինգերորդ ամենաթանկ գյուղատնտեսական արդյունաբերությունն են բուրդից, տավարի մսից, ցորենից և կաթնամթերքից հետո[44]։ Ծովային և քաղցրահամ ջրերի մոտ 600 տեսակ ծովամթերքներ բռնում և վաճառում են Ավստրալիայում ինչպես տեղական, այնպես էլ արտասահմանյան սպառման համար։ Եվրոպական կարպը, որը տարածված է Մյուրեյ գետում որպես ինվազիվ տեսակ, ավստրալացիների մեծամասնության կողմից չի համարվում ուտելի, չնայած այն տարածված է Եվրոպայի խոհանոցներում:

Ձկով և ծովամթերքով այլ ուտեստներ Ավստրալիայում
Բարամունդի
Բարամունդի  
Թասմանյան իշխան
Թասմանյան իշխան  

Կաթնամթերք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1788 թվականի առաջին բրիտանական բնակավայրից ի վեր Ավստրալիան ունեցել է կաթնամթերքի արդյունաբերություն[45]։ Այսօր Ավստրալիայի կաթնամթերքի արդյունաբերությունը արտադրում է կաթի, սերուցքի, կարագի, պանրի և յոգուրտ արտադրանքի լայն տեսականի։

Ավստրալացիները կաթնամթերքի մեծ սպառողներ են՝ տարեկան մեկ անձի համար միջին հաշվով 102,4 լիտր (22,5 լիտր 27,1 ԱՄՆ կիլոգրամ) կաթ, 12,9 կիլոգրամ (28 ֆունտ) պանիր, 3,8 կիլոգրամ (8,4 ֆունտ) կարագ (նախորդ տարվա համեմատ մի փոքր կրճատում, հիմնականում դիետիկ նպատակներով) և 7,1 կիլոգրամ (16 ֆունտ) մածուն[46]։

Ըմպելիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեյ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրիտանացի վերաբնակիչների ժամանումից հետո Ավստրալիայի պատմության մեծ մասում սև թեյը ամենաշատ օգտագործվող տաք ըմպելիքն էր․ այնուամենայնիվ, վերջին տարիներին սուրճը ժողովրդականությամբ առաջ է անցել թեյից[47]։ 19-րդ դարից ի վեր, բիլի թեյը հիմնական ըմպելիք էր նրանց համար, ովքեր դուրս էին եկել ավստրալական թփուտներ, օրինակ՝ ցամաքում աշխատող կամ ցամաքով ճանապարհորդողների համար։ Ճամբարի կրակի վրա թեյի համար եռացող ջուրը և բուրավետման համար նվենու տերև ավելացնելը մնում է թեյի պատրաստման ավանդական ավստրալական մեթոդ[1]։ Հայտնի է, որ այն պատրաստել է չարաբաստիկ սվագմենը ավստրալական հանրահայտ «Waltzing Matilda» երգում։

Թեյը և թխվածքաբլիթները կամ տանը թարմ թխած բլիթները սովորական են ընկերների և ընտանիքի համար՝ կեսօրվա թեյի ժամանակ։

Սուրճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Pellegrini's Espresso Bar»-ը կենտրոնական Մելբուռնում բացվել է 1954 թվականին

Այսօրվա Ավստրալիան սուրճի յուրահատուկ մշակույթ ունի։ Սուրճի արդյունաբերությունը 20-րդ դարի սկզբից աճել է անկախ սրճարաններից։ «Փրփուրով սուրճ»-ը առաջին անգամ հայտնի դարձավ Ավստրալիայում, և դրա գյուտը պնդում է Սիդնեյսայդերը[48][49]։ Սիդնեյի և Մելբուռնի խորհրդանշական հունական սրճարաններն առաջինն էին, որ 1910 թվականին ներկայացրին տեղական բոված սուրճը։

1952 թվականին Ավստրալիայում սկսեցին հայտնվել էսպրեսսոյի առաջին մեքենաները, իսկ Մելբուռնում և Սիդնեյում հայտնվեցին իտալական հիանալի «coffee house»-ների առատություն։ «Pellegrini's Espresso Bar»-ը և «Legend Café»-ը հաճախ պնդում են, որ Մելբուռնի առաջին «իսկական» էսպրեսսո բարերն են, որոնք իրենց դռները բացել են՝ համապատասխանաբար 1954 և 1956 թվականներին։ Այս տասնամյակում ստեղծվեց նաև Ավստրալիայի ամենահայտնի սուրճի ապրանքանիշերից մեկը՝ «Vittoria»-ն, որը շարունակում է մնալ երկրի ամենամեծ սուրճ արտադրողն ու բաժանողը։ Ապրանքանիշը Ավստրալիայում գոյություն ունի 1958 թվականից՝ ԱՄՆ-ում տարածվելուց շատ առաջ[50]։

Ավստրալիական համատարած սուրճ

Մինչ օրս միջազգային սուրճի ցանցերը, ինչպիսին է «Starbucks»-ը, շատ քիչ մասնաբաժին ունեն Ավստրալիայում, քանի որ Ավստրալիայում գոյություն ունեն վաղուց ստեղծված անկախ սրճարաններ, ինչպես նաև հայրենական արտոնություններ, ինչպիսիք են «The Coffee Club»-ը, «Michel's Patisserie»-ն, «Dôme-ը WA-ում» և «Zarraffas Coffee»-ը Քվինսլենդում:Դրա պատճառներից մեկն այն է, որ ի տարբերություն Միացյալ Նահանգների և Ասիայի, Ավստրալիան երկար տասնամյակներ արդեն ուներ անկախ սրճարանների մշակույթ, մինչև սուրճի ցանցերը փորձեին մուտք գործել շուկա[51]։

Այլ տաք ըմպելիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շոկոլադի և ածիկի փոշի «Միլո»-ն, որը մշակվել է Թոմաս Մեյնի կողմից Սիդնեյում 1934 թվականին՝ ի պատասխան Մեծ Դեպրեսիայի, խառնվում է սառը կամ տաք կաթի հետ՝ արտադրելու հայտնի ըմպելիք։ Վերջին տարիներին «Միլո»-ն արտահանվել է և սովորաբար սպառվում է նաև Հարավարևելյան Ասիայում, նույնիսկ դառնալով տարածաշրջանում արտադրվող որոշ աղանդերի հիմնական բաղադրիչ[52]։

  • Ավստրալիական թեյ և սուրճ
  • Փրփուրե նախշերով պատրաստված Լատտե
    Փրփուրե նախշերով պատրաստված Լատտե
  • Լատտե
    Լատտե
  • Տաք Միլո
    Տաք Միլո

Ալկոհոլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրալիայում գարեջուրը տարածված է եղել գաղութատիրության ժամանակներից։ Ենթադրվում է, որ Ջեյմս Սքուայրը հիմնել է Ավստրալիայի առաջին առևտրային գարեջրատունը 1798 թվականին, իսկ «Cascade» գարեջրատունը Թասմանիա նահանգի Հոբարթ քաղաքում, գործում է 19-րդ դարի սկզբից։ 1970-ականներից ի վեր ավստրալական գարեջուրը դառնում է ավելի տարածված ամբողջ աշխարհում, իսկ «Foster's Lager»-ը դարձել է խորհրդանշական արտահանման ապրանքանիշ։ Այնուամենայնիվ, «Foster»-ը տեղական շուկայում խոշոր վաճառող չէ, և «Victoria Bitter»-ի և «Carlton Draught»-ի նման այլընտրանքները վաճառքի առումով գերազանցում են հանրաճանաչ խմիչքի արտահանմանը։ Հայտնի է «Craft» գարեջուրը, ինչպես նաև փոքր գարեջրատների արտադրանքները, ինչպիսիք են «Coopers»-ը և «Little Creatures»-ը[53]։

Ավստրալիայի գինու արդյունաբերությունը գինու հինգերորդ խոշորագույն արտահանողն է աշխարհում ՝ տարեկան 760 միլիոն լիտր մատակարարելով միջազգային արտահանման խոշոր շուկա և տարեկան 5,5 միլիարդ դոլար ներդնելով երկրի տնտեսության մեջ։ Ավստրալացիները տարեկան սպառում են ավելի քան 530 միլիոն լիտր, մեկ շնչին բաժին ընկնող սպառումը կազմում է մոտ 30 լիտր՝ 50% սպիտակ սեղանի գինի, 35% կարմիր սեղանի գինի[54]։ Գինին արտադրվում է յուրաքանչյուր նահանգում ՝ ավելի քան 60 նշանակված գինեգործական շրջաններում, որոնց ընդհանուր մակերեսը կազմում է մոտ 160,000 հեկտար։ Ավստրալիայի գինեգործական շրջանները հիմնականում գտնվում են երկրի հարավային, ավելի զով հատվածներում՝ Նոր Հարավային Ուելսում, Հարավային Ավստրալիայում, Վիկտորիայում և Արևմտյան Ավստրալիայում։ Գինու ամենահայտնի տարածքներից են Բարոսայի հովիտը, Հանթեր հովիտը, Մարգարեթ գետը և Յարրա հովիտը, իսկ գինու ամենահայտնի արտադրողներից են Լինդեմանսը, Պենֆոլդսը, Ռոզմաունթ Էստեյթը, Ուիննս Կունավարրա Էստեյթը[55]։ Ավստրալիայի արևադարձային շրջաններում գինին արտադրվում է էկզոտիկ մրգերից, ինչպիսիք են մանգոն, փեյշնֆրութը և լիչին[56]։

Ժամանակակից աշխարհում Հարավային Ավստրալիան հայտնի է դարձել նաև պրեմիում սպիրտային խմիչքների արտադրողների աճող թվով, որի արդյունքում Հարավային Ավստրալիայի ոգելից խմիչքների արդյունաբերությունը արագորեն ձևավորվում է որպես համաշխարհային առաջատար, որտեղ արտադրողները ճանաչվել են աշխարհում, ինչպիսիք են «Seppeltsfield Road Distillers»-ը, «Never Never Distilling»-ը, «Adelaide Hills Distilling»-ը և շատ ուրիշներ[57][58]։

Ռոմը ծառայում էր որպես արժույթ 18-րդ դարի վերջին և 19-րդ դարի սկզբին Ավստրալիայում, երբ մետաղական արժույթը սակավ էր[59]։

  • Գարեջուր գինի և ալկոհոլ

Տանելու սնունդ և կիսաֆաբրիկատներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավանդական կաթի բար Մելբուռնի հյուսիսային Ֆիցրոյ արվարձանում
Ձկան և չիփի խանութ

Ավստրալիայում սնունդ գնելու ավանդական վայրերը վաղուց եղել են տեղական կաթի բարը, ձկան և չիպսերի խանութը կամ հացաբուլկեղենը, թեև վերջին տասնամյակների ընթացքում նրանք բախվել են արագ սննդի ցանցերի և կիսաֆաբրիկատի խանութների կատաղի մրցակցությանը։

Ավստրալիայի խորհրդանշական «տանելու» սննդամթերքը (այսինքն՝ արագ սնունդը) ներառում է մսով կարկանդակներ, նրբերշիկի ռուլետներ, չեբուրեկներ, «չիկո» ռոլեր և «դիմ սիմս»։ Մսով կարկանդակներ, երշիկի ռուլետներ և խմորեղենը հաճախ հանդիպում են կաթի բարերում, հացաբուլկեղեններում և բենզալցակայաններում, որոնք հաճախ տաք են պահվում կարկանդակի տաքացման սարքերի մեջ կամ միկրոալիքային վառարանում։ Մսային կարկանդակները նույնպես հիմնական դեր են խաղում ԱՖԼ (Ավստրալիայի ֆուտբոլային լիգա) ֆուտբոլային հանդիպումներում[60]։ «Չիկո» ռոլերը, «դիմ սիմս»-ը և տապակման կարիք ունեցող այլ մթերքներ կարելի է գտնել ձկան և չիփի խանութներում, որոնք ունեն անհրաժեշտ տապակներ, դրանք պատրաստելու համար:.

Տարբեր միջուկներով ռոլերը սենդվիչների սովորական այլընտրանք են, մինչդեռ կրկնակի կտրված ռոլերը (երկու սենդվիչ) Հարավային Ավստրալիայի մասնագիտությունն են[61]։

Ավստրալական համբուրգերներ և սթեյք սենդվիչներ կարելի է գտնել նաև ձկան և չիփի խանութներում։ Ավստրալական համբուրգերը բաղկացած է տապակած տավարի միսից, որը մատուցվում է մանրացված հազարի տերևներով և կտրատած լոլիկի հետ (սովորաբար տապակած) կլոր հացի կամ բուլկու մեջ։ Տոմատի սոուսը կամ խորովածի սոուսը գրեթե միշտ ներառված են։ Բեկոնը, պանիրը և տապակած սոխը նույնպես սովորական հավելումներ են, ինչպես նաև ճակնդեղի մի կտոր և / կամ տապակած ձու, ինչպես նաև այլ տարբերակներ, ներառյալ կտրատած արքայախնձորը։ Թթու վարունգը հազվադեպ է ներառվում, բացառությամբ Ամերիկյան բուրգերների[62]։ Սթեյքի սենդվիչները պատրաստվում են նույն բաղադրիչներով, բայց տավարի մսի փոխարեն դրանք ներառում են սթեյքի բարակ կտոր և մատուցվում են երկու կտոր տոստով, այլ ոչ թե բուլկիով։

Պիցցան ևս դարձել է հանրաճանաչ «տանելու» ուտեստ Ավստրալիայում։

Հասարակական միջոցառումներին և դրամահավաք միջոցառումներին հաճախ կարելի է գտնել նրբերշիկի պատրաստման կրպակներ՝ խորովածի տաք ափսեով կրպակներ, որոնցում պատրաստվում են նրբերշիկները։ Նրբերշիկը մատուցվում է մի կտոր սպիտակ հացի վրա՝ լոլիկի սոուսով կամ առանց դրա և տապակած սոխ ավելացնելու տարբերակով և ուտում որպես խորտիկ կամ թեթև ճաշ։ Ավստրալիայի ցանկացած նահանգում կամ դաշնային մակարդակում ընտրությունների օրը ընտրատեղամասում սուլող նրբերշիկի թշշոցը կատակով հայտնի է դարձել որպես «դեմոկրատական նրբերշիկ»[63]։ Հանգստյան օրերին նմանատիպ կրպակները կազմակերպվում են «Bunnings» ապարատային խանութների մեծ մասի ավտոկայանատեղերում կամավորների կողմից, ովքեր միջոցներ են հավաքում սպասարկման ակումբների, բարեգործական կազմակերպությունների, հասարակությունների կամ սպորտային խմբերի համար։

«Հալալ» խորտիկների փաթեթը ("ՀԽՓ", որը Հարավային Ավստրալիայում հայտնի է նաև որպես AB) ծագել է Ավստրալիայում ՝ որպես մերձավորարևելյան և եվրոպական համերի խառնուրդ, որոնք տարածված են Ավստրալիայի քյաբաբի խանութներում։ Այն բաղկացած է Դոներ քյաբաբի մսից, որը մատուցվում է տաք չիպսերի վրա և սոուսներով պատված (օրինակ ՝ չիլի, սխտոր կամ խորովածի սոուս)[64]։

  • Ավստրալիական «տանելու» սնունդներ
  • Մսով կարկանդակ Աֆլ ֆուտբոլային հանդիպմանը
    Մսով կարկանդակ Աֆլ ֆուտբոլային հանդիպմանը
  • Հացաբուլկեղենի բաժնում վաճառվող նրբերշիկի ռոլլ
    Հացաբուլկեղենի բաժնում վաճառվող նրբերշիկի ռոլլ
  • Չեբուրեկների տեսականի
    Չեբուրեկների տեսականի
  • Չիկո ռոլլ
    Չիկո ռոլլ
  • Նրբերշիկները սոխով հացի մեջ
    Նրբերշիկները սոխով հացի մեջ

Հացաբուլկեղեն և աղանդեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Բոքոնը» ավստրալական ավանդական հաց է, որը պատրաստում են սվագմենները, հեծնորդները և այլ ճանապարհորդներ։ Սա ցորենի ալյուրի վրա հիմնված հաց է, որն ավանդաբար թխվում է ճամբարային խարույկի ածուխների վրա։ Չորահացը սովորաբար ուտում են նախաճաշին։ Առևտրի խորհրդանշական սփրեդը «Vegemite»-ն է. սա աղի, B վիտամիններով հարուստ կծուծ ախորժակ բացող սննդամթերք է, որը պատրաստված է գարեջրից, որն ուտում են կարագով չորահացի վրա, սովորաբար նախաճաշին կամ սենդվիչների մեջ[65][66]։ 1920-ականներից սկսած մանկական սովորական ուտեստը «հեքիաթային հաց»-ն է[67], որը հայտնվել է բոստոնյան բուլկու հետ նույն ժամանակ։

Ավստրալական դասական թխվածքաբլիթները "Անզակ" թխվածքաբլիթներն են, որոնք հաճախ տնական են և այդպես են կոչվում, քանի որ ընտանիքներն ու ընկերները այն ուղարկում էին Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Եվրոպայում և Դարդանելում կռվող ավստրալացի զինվորներին. Թխվածքաբլիթի հանրաճանաչ կոմերցիոն ապրանքանիշն է «Arnott's Tim Tams»-ը։

Դասական ավստրալական տորթը լամինգտոնն է, որը պատրաստված է երկու քառակուսի կարագով տորթից կամ բիսկվիթից՝ պատված է շոկոլադե սոուսի արտաքին շերտով և չորացված կոկոսի փաթիլներով։ Տորթերի և աղանդերի մեկ այլ սիրված ուտեստ է Պավլովան ՝ բեզեի վրա հիմնված աղանդերը, սակայն այս ուտեստի ծագումը վիճարկվում է, քանի որ Նոր Զելանդիան նույնպես հավակնում է իր գյուտին[68][69]։

Ենթադրվում է, որ մանգոյի նրբաբլիթը, Սիդնեյում և Ավստրալիայի այլ վայրերում գտնվող «Yum Cha» ռեստորանների ցանցը, առաջացել է Սիդնեյում 1980-ականների վերջին և 1990-ականների սկզբին[70]։

  • Ավստրալիական թխած ուտեստներ և աղանդերր
  • Բոքոն (հաց) սովորաբար եփում են տաք ածուխի վրա
    Բոքոն (հաց) սովորաբար եփում են տաք ածուխի վրա
  • Կրեմով լցոնված Լամինգտոն
    Կրեմով լցոնված Լամինգտոն
  • Պավլովա՝ զարդարված նուռով և սերուցքով
    Պավլովա՝ զարդարված նուռով և սերուցքով
  • Վեգեմիտ՝ չորահացի վրա
    Վեգեմիտ՝ չորահացի վրա
  • Վանիլլա
    Վանիլլա
  • Կախարդական հաց
    Կախարդական հաց

Տարածաշրջանային սնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ադելաիդայի հայտնի լողացող կտորը

Բացի ազգային ուտեստներից, կան բազմաթիվ խորհրդանշական տարածաշրջանային ուտեստներ[71]։

Հարավային Ավստրալիան ունի «FruChocs», «King George whiting» և գերմանական ծագման մի շարք մթերքներ, ներառյալ «Mettwurst», «Bienenstich» (Beesting), «Streuselkuchen» (գերմանական տորթ)[72] և «ֆիտիզ»։ Նահանգն ունի իր խորհրդանշական ապրանքանիշերը, ինչպիսիք են «Farmers Union Iced Coffee»-ը, «YoYo» թխվածքաբլիթը և «Balfours frog» տորթերը։ Հոբելյանական տորթը Հարավային Ավստրալիայի մասնագիտությունն է[73]։ Ադելաիդայում մսային կարկանդակի մի տեսակ է «լողացով կտոր»-ը, որը մատուցվում է սիսեռով ապուրի ամանի մեջ։

Վիկտորիան հայտնի է իր Մելբուրնի տնական գյուտով՝ «դիմ սիմ»-ով[74]։ Մելբուրնը նաև տաք ջեմով բլիթների տունն է[75]:։ Թասմանիան ունի «լեդրվուդ» տեսակի մեղր, գալիոտիս[76] և համեմված չորահաց[77]։ Քվինսլենդն ունի «Weis Fruit Bar», և այն հավակնում է լամինգթոնին[78]։

Քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրիսբեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրիսբենի խոհանոցը հիմնված է ավստրալական հիմնական խոհանոցի, ինչպես նաև միջազգային ծագման բազմաթիվ խոհանոցների վրա։ Բրիսբենի տարածաշրջանի հիմնական ուտելիքները, որոնք սովորաբար օգտագործվում են տեղական խոհանոցում, ներառում են մակադամիա, ավստրալիական մատնանման լայմ, բունյա ընկույզ և «Moreton Bay bug»: Քաղաքային խոհանոցը հաճախ նկարագրվում է որպես հանգիստ ՝ շեշտը դնելով բացօթյա ճաշերի վրա[79]։ Տանիքում ճաշարանները դարձել են խոհարարական լանդշաֆտի խորհրդանշական մասը, ինչպես նաև փողոցային սննդի մեծ տեսարան՝ սննդի բեռնատարներով և թռուցիկ բարերով[80]։ Բրիսբենը նաև ունի մի քանի ճաշատեսակներ, այդ թվում ՝ «մանրացված ավոկադո»[81], չնայած այն տարածված էր Սիդնեյում 1990-ականներին․ մանրացված ավոկադոն սովորական ուտեստ էր Բրիսբենում և Քվինսլենդում դեռ 1920-ականներին[82]։ Բրիսբենը նաև հավակնում է Լամինգթոնին և Կոնուտին:

Բրիսբենի սնունդ
Մանրացված ավոկադո
Մանրացված ավոկադո  
Լամինգտոն
Լամինգտոն  
«Moreton Bay bug» չիփսով
«Moreton Bay bug» չիփսով  

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Australian food and drink». Cultureandrecreation.gov.au. 2008 թ․ սեպտեմբերի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  2. ↑ Australian Institute of Health and Welfare, Australia's food & nutrition 2012, 2012, p. 73
  3. ↑ «Vegetable industry». agriculture.gov.au. Department of Agriculture and Water Resources – Commonwealth of Australia. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  4. ↑ «Modern Australian recipes and Modern Australian food : SBS Food». Sbs.com.au. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  5. ↑ Weule, Genelle (2017 թ․ հուլիսի 20). «Ancient Indigenous rock shelter rewrites Australia's human history». ABC News (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  6. ↑ «About Native Australian food». SBS. 2008 թ․ հուլիսի 1. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 17-ին.
  7. ↑ author. «Kangaroo and wallaby». NSW Environment & Heritage (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. {{cite web}}: |last= has generic name (օգնություն)
  8. ↑ «Grub's up!». Australian Geographic (ավստրալիական անգլերեն). 2017 թ․ փետրվարի 14. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  9. ↑ «Aboriginal Weapons». www.mbantua.com.au. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  10. ↑ Miskelly, Greg (2017 թ․ նոյեմբերի 13). «Aboriginal people spread native plants by hand: study». ABC News (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  11. ↑ Wright, Warwick. «Aboriginal Cooking Techniques» (PDF). www.anbg.gov.au. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  12. ↑ Newling, Jacqui (2015). Eat your history, stories and recipes form Australian kitchens. Sydney, Australia: Sydney Living Museums and NewSouth Publishing. էջեր 19–62. ISBN 9781742234687.
  13. ↑ O'Brien, Charmaine (2016). The Colonial Kitchen. USA: Rowman & Littlefield. էջեր Chapters 1, 2, 7. ISBN 9781442249813.
  14. ↑ «1788 | Australia's migration history timeline | NSW Migration Heritage Centre» (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  15. ↑ R. Haden, Food Culture in the Pacific Islands, 2009, p. 46
  16. ↑ «Steak and eggs glorified in poem - Australian food history timeline». 1920 թ․ սեպտեմբերի 16.
  17. ↑ «Australian farms and farming communities – australia.gov.au». Cultureandrecreation.gov.au. 2011 թ․ մայիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 «In 30 years, how might climate change affect what Australians eat and drink». Bulletin of the Australian Meteorological and Oceanographic Society. 29 (1): 22–27. 2016.
  19. ↑ Internet, Chirp. «Farm Facts | National Farmers' Federation». www.nff.org.au (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  20. ↑ Tapsell, L. (2007). «Meat in the context of the whole diet: A social and cuisine perspective». Nutrition & Dietetics. 64: S108–S110. doi:10.1111/j.1747-0080.2007.00195.x.
  21. ↑ Winsor, B. «More than 10% of Australians are now vegetarian». sbs.com.au. SBS. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  22. ↑ «What is modern Australian cuisine?».
  23. ↑ 23,0 23,1 «Twenty defining moments that shaped Sydney's way of eating». Smh.com.au. 2002 թ․ հունիսի 26. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  24. ↑ «About Modern Australian food». Sbs.com.au. 2008 թ․ հուլիս. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  25. ↑ Hughes, Holly. «7 Places to Eat: Sydney's Mod Oz Cuisine». Frommers.com. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  26. ↑ «Simply Sydney». Theage.com.au. 2003 թ․ դեկտեմբերի 2. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  27. ↑ «Bentley a shining star of new Mod Oz». Dailytelegraph.com.au. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  28. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  29. ↑ «Granny Smith and her Apples». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2007 թ․ օգոստոսի 11-ին.
  30. ↑ Cripps, J. E. L.; Richards, L. A.; Mairata, A. M. (1993 թ․ հոկտեմբերի 1). «'Pink Lady' Apple». HortScience (ամերիկյան անգլերեն). 28 (10): 1057. doi:10.21273/HORTSCI.28.10.1057. ISSN 0018-5345.
  31. ↑ «Horticulture fact sheet». agriculture.gov.au. Department of Agriculture and Water Resources – Commonwealth of Australia. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  32. ↑ «Vegetable growing in the Central West» (PDF). Dpi.nsw.gov.au. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.
  33. ↑ Clark, Melissa (2022 թ․ հուլիսի 15). «Make the Most of Too Much Summer Squash With the Zucchini Slice». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  34. ↑ «Facts & Figures - ACMF». The Australian Chicken Meat Federation. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 24-ին.
  35. ↑ «Fast Facts 2019 — Australia's beef industry The off-farm meat value (domestic expenditure plus export value) of the Australian beef industry was approximately $19.6 billion in 2018-19 – up 10% on the 2017-18 period (MLA estimate)» (PDF). Meat & Livestock Australia. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 24-ին.
  36. ↑ Meat consumption, OECD Data. Retrieved 6 December 2016.
  37. ↑ «1857 First reference to the counter lunch». Australian food history timeline. 1850 թ․ սեպտեմբեր. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  38. ↑ Callan Boys (2014 թ․ նոյեմբերի 10). «Ten classic Australian pub foods». The Good Food Guide. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  39. ↑ Woodgate, Thomas (2011 թ․ նոյեմբերի 3). «Australian food: 40 dishes locals like to call their own». CNN Travel. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 27-ին.
  40. ↑ «KIAA – Kangaroo Meat Cuts». Kangaroo-industry.asn.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  41. ↑ «BBC – Ever Wondered Food – History». 2004 թ․ նոյեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  42. ↑ «Which Fish for Fish and Chips». The Australian Fish and Chips Awards. Fisheries Research and Development Corporation. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  43. ↑ «Aquaculture industry in Australia». agriculture.gov.au. Department of Agriculture and Water Resources – Commonwealth of Australia. 2018. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  44. ↑ «Fisheries Home». DAFF. 2011 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  45. ↑ «The History Of The Australian Dairy Industry & Its People». Dairy Australia. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 1-ին.
  46. ↑ «Dairy Australia – Consumption statistics». Dairyaustralia.com.au. Dairy Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.
  47. ↑ Dan Bolton (2019 թ․ նոյեմբերի 12). «Choice Reviews Reveal Australian Tea Trends». World Tea News. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 25-ին.
  48. ↑ «How Australian Coffee Took Over—And Why New Zealand Coffee Could Be Next». Vogue. 2018 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  49. ↑ Pearlman, Jonathan (2015 թ․ սեպտեմբերի 28). «Who invented the flat white? Row breaks out between Australian and New Zealand cafe owners». The Daily Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  50. ↑ «Vittoria Coffee». Vittoriacoffee.com. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.
  51. ↑ James Braund. «Caffeination: Australia's (obsessive) coffee culture – travel tips and articles». Lonely Planet. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  52. ↑ «Add Milo to everything this year: Your favourite malty drink is sky-rocketing to hero status». Food24 (անգլերեն). 2018 թ․ մայիսի 11. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  53. ↑ «Changing beer habits to blame for profit decline». ABC News. 2011 թ․ սեպտեմբերի 23. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  54. ↑ «4307.0.55.001 – Apparent Consumption of Alcohol, Australia, 2010–11». abs.gov.au. Australian Bureau of Statistics. 2012 թ․ մայիսի 3. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 20-ին.
  55. ↑ «Australia's wine industry». Cultureandrecreation.gov.au. 2007 թ․ դեկտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  56. ↑ «Wineries & Vineyards - Cairns Australia». www.cairns-australia.com. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 16-ին.
  57. ↑ «World Gin Awards 2020: South Australian results». CityMag (անգլերեն). 2020 թ․ մարտի 1.
  58. ↑ «Visit South Australia - feel stimulated, relaxed, and inspired». South Australian Tourism Commission (անգլերեն). 2020 թ․ սեպտեմբերի 23.
  59. ↑ L. Allen, The Encyclopedia of Money, 2009, p. 268
  60. ↑ «Australian Meat Pie».
  61. ↑ «"Is There No Control?"». The Recorder (Port Pirie). No. 13, 254. South Australia. 1949 թ․ հունվարի 31. էջ 2. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 17-ին – via National Library of Australia.
  62. ↑ «Australian burger recipe». burgers here and there. 2011 թ․ մարտի 2. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  63. ↑ Hilary Whiteman (2019 թ․ մայիսի 17). «In Australia, sausages are a symbol of election day. Here's why». CNN. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  64. ↑ «Your Local Kebab Shop Is Now Trending, Introducing Your New Facebook Group Obsession». MTV. 2016 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 30-ին.
  65. ↑ «Vegemite turns 90: what's your favourite iconic Australian brand?». ABC. ABC News. 2013 թ․ հոկտեմբերի 25. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  66. ↑ «Pavlova page». Aussie-info.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2002 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  67. ↑ "Meanings and origins of Australian words and idioms", Australian National University. Retrieved 12 August 2016.
  68. ↑ Goldsmith, Susette (2008 թ․ հուլիսի 12). «Pavlova palaver». Noted. New Zealand Listener (Bauer Media Group). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 12-ին.
  69. ↑ Sas, Nick (2010 թ․ դեկտեմբերի 4). «Hands off our pavlova, Kiwis warned». The West Australian. Seven West Media. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 11-ին.
  70. ↑ Bartholomeusz, Rachel. «Did Australia invent the mango pancake?». SBS Food.
  71. ↑ «Favourite SA Food Icon». Adelaide Today.
  72. ↑ «Fritz – Traditional German Cake Recipe». www.fritzmag.com.au (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  73. ↑ «Australia's cuisine culture: a history of our food – Australian Geographic». Australian Geographic (ամերիկյան անգլերեն). 2014 թ․ հունիսի 27. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  74. ↑ Brown, Simon Leo (2016 թ․ փետրվարի 8). «Dim sims: The history of a Chinese-Australian icon». ABC News (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  75. ↑ «Hot Jam Donuts». Tasteatlas.
  76. ↑ «Top ten Tasmanian food specialities». www.tasmaniatopten.com (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  77. ↑ Zengerer, Catherine. «Tassie treat or bogan bread? The secret delights of savoury toast». ABC News Australia. ABC Radio Hobart. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
  78. ↑ «Q150 icons list». Brisbane Times (անգլերեն). 2009 թ․ հունիսի 10. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  79. ↑ «The Best of Brisbane Food Culture». Traveller. 2016 թ․ հունիսի 10. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 18-ին.
  80. ↑ «Food Truck culture in Brisbane». QUT International Student Stories. 2016 թ․ օգոստոսի 9. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 18-ին.
  81. ↑ «The Avocado». Trove. 1926 թ․ մայիսի 4. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 18-ին.
  82. ↑ «An Eden By The Sea». Trove. 1929 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Newling, J., 2015. Eat Your History: Stories and Recipes from the Australian Kitchen. Sydney Living Museums.
  • O'Brien, C., 2016. The Colonial Kitchen: Australia 1788–1901. Rowman & Littlefield.
  • O'Connell, J., 2017. A Timeline of Australian Food: From Mutton to Masterchef. NewSouth Publishing.
  • Santich, B., 2006. "The high and the low: Australian cuisine in the late nineteenth and early twentieth centuries". Journal of Australian studies, 30 (87), pp. 37–49.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավստրալիական խոհանոց» հոդվածին։
BNF: 14533251c · LCCN: sh85031785 · LNB: 000262891 · SUDOC: 077318692
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ավստրալիական_խոհանոց&oldid=9751981» էջից