Չորահաց

Չորահաց
Ենթատեսակ	բիսկվիտ, հաց և սննդամթերք
	Rusks Վիքիպահեստում

Չորահաց, հացաբուլկեղենի կտրտած և չորացրած արտադրանք։ Չորությունը մեծացնում է պիտանելիության ժամկետը։ Չորահացն օգտագործվում է ծովագնացության ժամանակ, բանակներում և այլ էքսպեդիցիաներում։ Գոյություն է ունեցել չորահացի տարանջատում՝ սովորական չորահաց և սպայական չորահաց, վերջիններս թխվում էին ավելի որակյալ ալյուրից։

Զորքերի՝ չորահացով մթերավորում (Ռուսական կայսրություն, XIX դար)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռազմական դրության ժամանակահատվածում և զորքերի զգալի շարժերի դեպքում թարմ թխված հացի փոխարեն զորքերը բավարարվում են չորահացով, որը, որպես մթերք, ավելի քիչ է փչանալու ենթակա և ավելի հարմարավետ է տեղափոխման համար։ Չորահացի օրական բաժինը հավասար է երկու ֆունտի (թարմ հացի դեպքում նախատեսվում է երեք ֆունտ)։ Խաղաղ ժամանակներում զորքերի մոտ մշտապես պահպանվում է չորահացի պաշար, որը պարբերաբար փոխարինվում է թարմ չորահացով՝ հացի փոխարեն։ Ռազմական դրության ժամանակահատվածում այդ պաշարը մասամբ պահվում է պայուսակներում, մասամբ՝ գումակներում^[1]։

Պաշարի թարմացման դեպքում չորահացի թխումը տեղի է ունենում հենց զորքերի կողմից։ Արևմտյան ռազմական շրջաններում կառուցված են հատուկ գործարաններ։ Չորահացի թխման պայմանները գրված են առանձին բաղադրատոմսի մեջ։ Չորահացի համար նախատեսված հացը կտրտվում է մեխանիկական եղանակով։ Պատառը պետք է չորս կողմերից հաստ շերտ ունենա։ Չորացումը տեղի է ունենում 65—70 °C ջերմաստիճանային պայմաններում։ Խոտանված են համարվում այն չորահացերը, որոնք այրվել են կամ լավ չեն բովվել կամ պարունակում են 8 %-ից ավելի խոնավություն։

Չորահացի սննդարարությունը հավասար է հացի սննդարարությանը, բայց դրանց շարունակական կիրառումը վնասակար է առողջության համար, երբեմն հարուցել է այսպես կոչված չորահացային փորլուծություն։ Այդ իսկ պատճառով հիգիենիկ տեսանկյունից ելնելով, ինչպես նաև ռազմական իրադրության ժամանակ հնարավորության դեպքում չորահացը պետք է փոխարինվի թարմ հացով։

Արևմտաեվրոպական բանակներում չորահացային մթերավորմանը համապատասխանում է գալետներով և չորացված ու մամլած հացով մթերավորումը։ Գալետները պատրաստվում են ոչ թե 2 փուլով (հացի թխում և չորացում), այլ՝ մեկ։ Դրանք ավելի քիչ վնասակար նյութեր և հարուցիչներ են պարունակում, քան չորահացերը։