Ռեինկարնացիա (վերամարմնավորում)

Ռեինկարնացիան արվեստում

Ռեինկարնացիա, վերամարմնավորում (լատին․՝ reincarnatio «կրկնակի մարմնացում») կամ մետեմփսիխոզ (հուն․՝ μετεμψύχωσις վերամարմնավորում), հոգու վերաբնակեցում, կրոնի փիլիսոփայության հավատումների մի խումբ է, համաձայն որի անմահությունը կենդանի էակի էությունն է՝ (որոշ տարբերակներում՝ միայն մարդկանց) կրկին ու կրկին վերամարմնավորվել մի մարմնից՝ մյուսում։ Այս անմահ էությունը տարբեր ավանդույթներում անվանում են՝ ոգի կամ հոգի, «աստվածային կայծ», «բարձյալ» կամ «ճշմարիտ Ես»։ Ամեն մի կյանքում՝ ֆիզիկական աշխարհում, զարգանում է անհատի նոր առանձնահատկություններ, բայց միաժամանակ, անհատի «Ես»-ի որոշակի մաս՝ տեղափոխվելով մի մարմնից մյուսը, մնում է անփոփոխ։ Ավանդույթների շարքում կա այնպիսի պատկերացում, որ վերամարմնավորման շղթան ունի որոշակի նպատակ, և հոգին կրում է որոշակի էվոլյուցիա։ Հոգու վերաբնակեցման մասին պատկերացումները հատուկ են ոչ միայն մի շարք կրոնական համակարգերի, այլև հանդիպում են որևէ կրոնական համակարգից մեկուսացած (անհատական աշխարհայացքում)։

Հավատն առ հոգիների վերաբնակեցում իրենից ներկայացնում է հնագույն երևույթ։ Համաձայն Սերգեյ Տոկարևի, այս պատկերացման ամենավաղ ձևը կապված է տոտեմիզմի հետ։ Որոշ ազգեր (էսկիմոսներ, հյուսիսամերիկյան հնդկացիներ, հրեաներ) կարծում են, որ երեխայի մեջ մտնում է պապի կամ տվյալ ցեղի այլ ներկայացուցչի հոգին։ Ռեինկարնացիայի գաղափարը կենտրոնական տեղ է գրավում հնդկական կրոնների մեծամասնությունում, այնպիսիներում, ինչպիսիք են՝ հինդուիզմը (ներառելով նրա ուղղություններից՝ յոգան, վայշնավիզմը, շիվիզմը), ջայնիզմը, սիկխիզմը։ Հոգու վերամարմնավորման գաղափարը ընդունվում էր նաև որոշ անտիկ հույն փիլիսոփաների հողմից, ինչպիսիք էին՝ Սոկրատեսը, Պյութագորասը, Պլատոնը։

Ընդհանուր բնութագիր

Հավատն առ ռեինկարնացիա ներառում է երկու հիմնական բաղադրիչ .

• Պատկերացումներն այն մասին, որ մարդն ունի որոշակի բնույթ («ոգի», «հոգի» և այլն), որը մարդու ինքնությունն է, նրա ինքնագիտակցությունը, այն մասը, որ մարդը նույնականացնում է «Ես» կոնցեպցիայի հետ։ Ընդ որում այդ բնույթը կարող է կապված լինել մարմնի հետ, բայց այդ կապը չի համարվում անխախտ և հոգին կարող է գոյատևել այն բանից հետո, երբ ֆիզիկական մարմինը մահացել է։ Այն հարցը, թե արդյոք հոգի ունեն միայն մարդիկ, թե նաև այլ (գուցե բոլոր) տեսակի կենդանի էակները, տարբեր աշխարհայացքներում լուծվում է տարբեր կերպ։
• Պատկերացումներն այն մասին, որ այդ բնույթը՝ մարմնի մահից հետո, միանգամից, որոշ ժամանակ անց, կամ ապագայում վերամարմնավորվում է մեկ այլ մարմնում (նոր ծնված մարդու կամ կենդանի արարածի), այդպիսով, անհատի կյանքը շարունակվում է ֆիզիկական մարմնի սահմաններից դուրս (ընդմիշտ կամ շարունակական շղթայի սահմաններում, որը դադարեցվում է որոշակի կերպով)։

Հոգիների վերամարմնավորումը արևելյան կրոններում և ավանդույթներում

Արևելյան կրոններն ու ավանդույթները, ինչպիսիք են՝ հինդուիզմի և բուդդայականության տարբեր ուղղություններ, կարծում են, որ մի մարմնի մահից հետո կյանքը շարունակվում է նոր մարմնում։ Ըստ հինդուիստական գաղափարախոսության հոգին տեղափոխվում է այլ մարմին։ Այդպես նա՝ կյանքը կյանքի հետևից ընդունում է տարբեր մարմիններ. լավ կամ վատ՝ կախված նախորդ մարմնավորման ժամանակ իր գործունեությունից։ Բուդդիստական վաղ դպրոցի հետևորդները, ովքեր չէին ընդունում հոգու էական լինելը կամ հավերժ գիտակցությունը, սովորեցնում էին դհարմաների՝ պարզ հոգեֆիզիոլոգիական տարրերի, համադրության մասին։

Ըստ արևելյան կրոնների աջակիցների «ռեինկարնացիա» հասկացությունը այլընտրանք չունի։ Նրանք ընդունում են այդ ուսմունքը իր տրամաբանական և արդարացի լինելու համար, ինչը ենթադրում է, որ անհատի բարեպաշտ լինելն ու բարձր բարոյական վարքագիծը թույլ են տալիս կյանքից կյանք զարգանալ։ Ավելին, ռեինկարնացիան հանդես է գալիս՝ որպես կենդանի արարածների հանդեպ Աստծո կարեկցանքի վառ դրսևորում և նրանից հեռացնում է մարդկանց վնաս հասցնելու անարդար մեղադրանքները։ Ռեինկարնացիայի գործընթացում հոգուն ամեն անգամ՝ իր նոր մարմնավորման ժամանակ, հնարավորություն է ընձեռնվում ուղղվել և կատարելագործվել։ Այսպիսով, կյանքից կյանք առաջադիմելով, հոգին կարող է մաքրվել այնքան, որ վերջապես ազատվի սամսարայի շրջապտույտից և անմեղ հասնի մոկշայի (ազատագրման)։

Հինդուիզմ

Հինդուիզմ թեմատիկայի հոդված
Պատմություն · Պանթեոն
Ուղղություններ Վայշնայություն · Շիվայություն Շակտիզմ · Սմարտիզմ
Փիլիսոփայություն Դհարմա · Արտհա · Կամա Մոկշա · Կարմա · Սամսարա · Յոգա · Յանտրա · Բհակտի · Մայա · Պուջա · Կիրտան · Մանդիր · Աբհավա · Բհավա
Սրբազան գրքեր Վեդաներ · Ուպանիշադներ Ռամայանա · Մահաբհարաթա Բհագավադգիտա · Պուրաններ Պատանջալի Յոգա սուտրա · Հաթհապրադիպիկա այլ
Համանման նյութեր Հինդուիզմ ըստ երկրի · Հինդուիզմը Հայաստանում · Սրբապատկերագրություն · Ճարտարապետություն · Օրացույց · Տոներ · Կրեացիոնիզմ · Կինը հինդուիզմում · Մոնոթեիզմ · Աթեիզմ · Այուրվեդա · Աստղագիտություն
Պորտալ «Հինդուիզմ»

Հոգիների վերաբնակեցումը (սանսկրիտ՝ पुनर्जन्म) հանդիսանում է հինդուիզմի հիմնական հասկացություններից մեկը։ Այնպես, ինչպես այլ հնդկական կրոնների փիլիսոփայական համակարգում, ծննդյան և մահվան շրջապտույտը ընդունվում է՝ որպես բնական երևույթ։

Կարմա, սամսարա, մոկշա

Ցանկացած կենդանի էակի՝ մարդու, կենդանիների, բույսերի հոգու վերամարմնավորման գաղափարը սերտորեն կապված է կարմայի հայեցակարգի հետ, որը բացատրվում է Ուպանիշադներում։ Կարման (բառացիորեն՝ «գործողություն») հանդիսանում է անհատի գործողությունների համագումար և պատճառ է հանդիսանում նրա հաջորդ մարմնավորման համար։ Ծննդի և մահվան շրջապտույտը՝ պայմանավորված կարմայով, կոչվում է սամսարա։

Հինդուիզմը պնդում է, որ հոգին գտնվում է ծննդի և մահվան անընդհատ շրջափուլի մեջ։ Ցանկանալով վայելել նյութական աշխարհը նա ծնվում է նորից ու նորից, որպեսզի բավարարի իր նյութական ցանկությունները, ինչը՝ հնարավոր է միայն նյութական մարմնի միջոցով։ Հինդուիզմը չի սովորեցնում, որ աշխարհիկ հաճույքները մեղք են, այլ բացատրում է, որ նրանք չեն կարող բերել ներքին երջանկության և բավարարվածության, սանսկրիտյան տերմինալոգիայով ասած՝ անանդայի։ Ըստ հնդիկ մտածող Շանկարայի, աշխարհը՝ ինչպես մենք այն սովորաբար ընդունում ենք, նման է երազի։ Իր բնույթով նա անցողիկ է ու թվացյալ։ Սամսարայի գերության մեջ գտնվելը հանդիսանում է իրերի իրական բնույթի անտեղյակության արդյունք։

Բազմաթիվ ծնունդներից հետո, հոգին, ի վերջո, հիասթափվում է սահմանափակ և ակնթարթային հաճույքներց, որոնք շնորհում է այս աշխարհը, և սկսում է բարձրագույն հաճույքի ձևերի որոնումը. որին կարելի է հասնել միայն հոգևոր փորձի շնորհիվ։ Երկարատև հոգևոր պրակտիկայից հետո անհատը հասկանում է իր հավերժ հոգևոր բնույթը, այսինքն՝ գիտակցում է այն փաստը, որ իր հավերժական հոգին հանդիսանում է իր իրական «Ես»-ը, այլ ոչ թե նյութական մարմինը։ Այդ փուլում նա այլևս չի ձգտում նյութական հաճույքների, քանի որ՝ համեմատած հոգևոր երանության հետ, դրանք թվում են չնչին։ Երբ բոլոր նյութական ցանկություններն ավարտվում են, հոգին այլևս չի վերածնվում և ազատագրվում է սամսարայի շրջապտույտից։ Երբ ծննդյան և մահվան շղթան ընդհատվում է ասում են, որ անհատը հասել է մոկշայի կամ փրկության։ Այն ժամանակ, երբ հինդուիզմի փիլիսոփայական դպրոցները համաձայնում են նրանում, որ մոկշան ենթադրում է բոլոր նյութական ցանկությունների դադարեցում և սամսարայի շրջափուլից ազատագրում, տարբեր փիլիսոփայական դպրոցներ տալիս են այս հայեցակարգի տարբեր սահմանումներ։ Օրինակ, ադվաիտա-վեդանտայի հետևորդները հավատում են, որ մոկշայի հասնելուց հետո անհատը ընդմիշտ մնում է խաղաղության և երանության մեջ, որն էլ հանդիսանում է այն բանի գիտակցման արդյունք, որ ամբողջը միասնական ու անբաժանելի Բրահմանի մասն է, իսկ անմահ հոգին՝ այդ ամբողջի մի մասը։

Ջայնիզմ

Ջայնիզմում հատուկ ուշադրություն է դարձվում՝ մարմնում Դևաների ռեինկարնացիային։ Անհատը, կուտակելով բավարար քանակությամբ լավ կարմա, կարող է հաջորդ կյանքում դառնալ դեվա։ Այնուանմենայնիվ այդպիսի վերամարմնավորումը համարվում է անցանկալի։ Նման համոզմունքները բնորոշ են նաև հինդուիզմի այլ ճյուղերն, ինչպիսին է՝ վայշնավիզմը։

Ռեինկարնացիան հունական և հռոմեական փիլիսոփայությունում

Անտիկ հույն փիլիսոփաներից Պյութագորասը, Սոկրատեսը, Պլատոնը, Պլուտարքոսը, Էմպեդոկլեսը, Պլուտարքոսը, Պլոտինոսը հավատում էին հոգու վերամարմնավորմանը և սովորեցնում էին այդ ուսմունքը։ Ինչպես նշում է Կիկերոնը, հոգու անմահության մասին գաղափարը առաջին անգամ սովորեցրել է Ֆերեկիդեսը (մ.թ.ա. VI դար), նաև այդ մասին նշված է Սուդաում (հանրագիտարան)։ Տարբեր հնագույն աղբյուրներ պնդում են այն մասին, որ Պյութագորասը ասել է, որ հիշում է իր նախորդ կյանքերը։ Նաև վերաբնակեցման տարրեր են նկատվել այլ ուսմունքներում, ինչպիսին է՝ օրփեոսականությունը։

Գրականություն

• Кареев, Н. И. (1873), Вера в переселение душ // Мифологические этюды, «Филологические записки», Воронеж
• Лосский, Н. О. (1992), Учение о перевоплощении, Издательская группа «Прогресс», Москва
• Блаватская, Е. П. (1889), Ключ к теософии. Глава VIII. О перевоплощении и повторных рождениях
• Дёмина, Н. А. (1998), Тайна, которая в Вас самих Արխիվացված 2017-09-30 Wayback Machine, Владимир, «Покрова»
• Серафим (Роуз) (1995), Душа после смерти. Современные «посмертные» опыты в свете учения Православной Церкви. Из кн.: С.Роуз. Приношение православного американца
• Кураев, А. В. (2001), written at Ростов н/Д, Раннее христианство и переселение душ Արխիվացված 2009-11-01 Wayback Machine, Феникс /Троицкое слово
• Обидина Ю. С. Развитие идеи метемпсихоза в ранней греческой философии // Credo new. Теоретический журнал. 2004. № 3.
• Шопенгауэр А. Смерть и её отношение к неразрушимости нашего существа
• Полосухин Б. М. Феномен вечного бытия (электронное издание)
• Inge, William Ralph (1923), The Philosophy of Plotinus: The Gifford Lectures at St. Andrews, 1917-1918, Longmans, Green and Co.
• MacGregor, Geddes (1989), Reincarnation in Christianity: A New Vision of Rebirth in Christian Thought, Quest Books, ISBN 0835605019
• Goudey, R. F. (2004), Reincarnation: A Universal Truth, Kessinger Publishing, ISBN 1417981598
• Pascal, Theodore (2004), Reincarnation: A Study in Human Evolution, Kessinger Publishing, ISBN 1417981725
• Rosen, Steven J. (1997), The Reincarnation Controversy: Uncovering the Truth in the World Religions, Torchlight Publishing, ISBN 188708911X
• Fisher, Joe (1984), The Case for Reincarnation, Collins Publishers, ISBN 1894042077
• Fisher, Joe & Joel Whitton (1988), Life Between Life: Scientific Explorations into the Void Separating One Incarnation from the Next, Grand Central Publishing, ISBN 0446347620
• Augustine (2006), The Confessions of St. Augustine, Cosimo, Inc, ISBN 160206010X
• Bjorling, Joel (1995), Reincarnation: A Bibliography, Taylor & Francis, ISBN 081531129X
• Capel, Evelyn (1988), Reincarnation Within Christianity, Rudolph Steiner College, ISBN 0904693082
• Head, Joseph & S. L. Cranston (1967), Reincarnation in World Thought: A Living Study of Reincarnation in All Ages, Julian Press
• Hall, Manly P. (1999), Reincarnation: The Cycle of Necessity, Philosophical Research Society
• Browne, Edward Granville (1999), A Literary History of Persia, Routledge, ISBN 070070406X
• Knapp, Stephen (2005), Reincarnation and Karma, iUniverse, ISBN 0595789706
• Hsing Yun. The Wheel of Rebirth. Buddhism in Every Step 6 = Колесо перерождения / Translated from the Chinese by Amy Lam and Susan Tidwell. — Buddha’s Light Publishing, 2003. — 39 p.

Արտաքին հղումներ

• Вышеславцев Б. П. Бессмертие, перевоплощение и воскресение // «Азбука веры», интернет-портал.
• Часто задаваемые вопросы о карме и перерождении. Александр Берзин о понятии кармы в буддизме.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռեինկարնացիա (վերամարմնավորում)» հոդվածին։