Սանսկրիտ

Սանսկրիտ
Տեսակ	լեզու և հին լեզու
Ենթադաս	Հնդկական լեզուներ
Երկրներ	Հնդկաստան
Խոսողների քանակ	2212 մարդ (1971), 6106 մարդ (1981), 49 736 մարդ (1991), 14 135 մարդ (2001) և 26 490 մարդ (2011)
Գրերի համակարգ	Դևանագարի, Կաննադա, Vatteluttu?, Sharada?, Siddhaṃ?, Nandinagari? և Նագարի գիր
IETF	sa
ԳՕՍՏ 7.75–97	сан 581
ISO 639-1	sa
ISO 639-2	san
ISO 639-3	san
	Sanskrit Վիքիպահեստում

Սանսկրիտ (դեվանգարի։ संस्कृता वाच्, saṃskṛtā vāk, «գրական լեզու»), Հնդկաստանի հին գրական լեզու՝ իր բարդ սինթետիկ քերականությամբ։ Սանսկրիտ բառը նշանակում է «մշակված, կատարյալ»^[4]։ Սանսկրիտով գրված ամենավաղ գրական հուշարձանների տարիքը հասնում է մինչև 3,500 տարեկանի (մ.թ.ա. II հազարամյակ)։

Տարածվածությունը։ Բարդությունն ու հարստությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված է Հյուսիսային Հնդկաստանում իբրև ժայռագիր լեզուներից մեկը^[5] սկսած մ. թ. ա. I դարից մինչ մ. թ.^[6]: Սանսկրիտը չպետք է դիտարկել իբրև որևէ ժողովրդի լեզու, այլ որոշակի մշակույթի լեզու, որը բացառապես տարածված է սոցիալական ընտրանու միջավայրում, ամենաքիչը սկսած անտիկ շրջանից^[7]^[8]^[9]^[10]։

Այս մշակույթը գլխավորապես ներկայացված է հինդուիստական կրոնական տեքստերում, և, ինչպես լատիներենն ու հունարենը Արևմուտքում, սանսկրիտն էլ Արևելքում հաջորդ դարաշրջաններում դարձավ գիտնականների և կրոնական գործիչների միջմշակութային հաղորդակցության լեզուն։ Ներկայումս Հնդկաստանի պաշտոնական 22 լեզուներից մեկն է^[11]։ Սանսկրիտի քերականությունը չափազանց բարդ է և արխայիկ, գտնում են, որ սանսկրիտն աշխարհի թեքական լեզուներից մեկն է։ Սանսկրիտի բառապաշարը հարուստ է և ոճաբանորեն բազմակերպ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://web.archive.org/web/20090411183701/http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement5.htm
↑ http://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language-2011/Statement-1.pdf
↑ Before Babel — 1992.
↑ Кочергина В. А. Санскрит. — М.: Академический проект, 2007. — С. 3. — ISBN 978-5-8291-0851-9
↑ Г. М. Бонгард-Левин, Г. Ф. Ильин. Индия в древности. М., 1985. — Стр.23.
↑ БСЭ. Статья «Санскрит».
↑ Սկզբնապես սանսկրիտը կիրառվում էր իբրև քրմական դասի ընդհանուր լեզու, այն դեպքում, երբ կառավարող վերնախավը նախընտրում էին խոսել պրակրիտիիով։ Վերջնականապես սանսկրիտը դառնում է կառավարող վերնախավի լեզուն արդեն ուշ անտիկ ՝ Գուպտերի (IV—VI դդ.)դարաշրջանում։ Այսպես, գտնում են, որ սանսկրիտ գրականության հիմնական մասը գրվել է հենց Գուպտյան կայսրության դարաշրջանում
↑ Տե՛ս. Г. М. Бонгард-Левин, Г. Ф. Ильин. Индия в древности. М., 1985. — Стр.24,39.
↑ Տե՛ս Бэшем А. Л. Чудо, которым была Индия, пер. с англ. М., 1977
↑ Տե՛ս В. А. Кочергина. Учебник санскрита. М., Филология. 1994 — Вступление.
↑ Конституция Индии Archived 2018-01-27 at the Wayback Machine., стр. 330, ВОСЬМОЕ ПРИЛОЖЕНИЕ к Статьям 344 (1) и 351. Языки.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Sanskrit Lessons (free online from the Linguistics Research Center Archived 2016-05-23 at the Wayback Machine. at UT Austin)
Samskrita Bharati, organisation supporting the usage of Sanskrit
Sanskrit Documents—Documents in ITX format of Upanishads, Stotras etc.
Sanskrit texts at Sacred Text Archive
Sanskrit Manuscripts in Cambridge Digital Library
SanDic — бесплатный онлайн/офлайн словарь санскрита ~200000 слов
Учебники и статьи о санскрите и других языках
Санскритско-русский/русско-санскритский словарь онлайн ок 50 000 слов Archived 2022-03-11 at the Wayback Machine.
Грамматический очерк санскрита Archived 2009-05-05 at the Wayback Machine.
О языке древней Индии Лекция академика Андрея Зализняка на сайте Элементы.ру
Academic Courses on Sanskrit Around The World
Sanskrit Alphabet in Devanagari, Gujarati, Bengali, and Thai scripts with an extensive list of Devanagari, Gujarati, and Bengali conjuncts Archived 2013-09-22 at the Wayback Machine.
Digital Sanskrit Buddhist Canon Archived 2010-06-11 at the Wayback Machine.
Gretil: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages, a cumulative register of the numerous download sites for electronic texts in Indian languages
Sanskrit Self Study by Chitrapur Math
An Analytical Cross Referenced Sanskrit Grammar By Lennart Warnemyr

[_cdca1d8aea57eec3-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://web.archive.org/web/20090411183701/http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement5.htm

[_1dd8c763fd08214b-2] ttp://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language-2011/Statement-1.pdf

[_16dd29a5cdba4bb8-3] Before Babel — 1992.

[4] Кочергина В. А. Санскрит. — М.: Академический проект, 2007. — С. 3. — ISBN 978-5-8291-0851-9

[5] Г. М. Бонгард-Левин, Г. Ф. Ильин. Индия в древности. М., 1985. — Стр.23.

[БСЭ._Статья_«Санскрит»-6] БСЭ. Статья «Санскрит».

[7] Սկզբնապես սանսկրիտը կիրառվում էր իբրև քրմական դասի ընդհանուր լեզու, այն դեպքում, երբ կառավարող վերնախավը նախընտրում էին խոսել պրակրիտիիով։ Վերջնականապես սանսկրիտը դառնում է կառավարող վերնախավի լեզուն արդեն ուշ անտիկ ՝ Գուպտերի (IV—VI դդ.)դարաշրջանում։ Այսպես, գտնում են, որ սանսկրիտ գրականության հիմնական մասը գրվել է հենց Գուպտյան կայսրության դարաշրջանում

[8] Տե՛ս. Г. М. Бонгард-Левин, Г. Ф. Ильин. Индия в древности. М., 1985. — Стр.24,39.

[9] Տե՛ս Бэшем А. Л. Чудо, которым была Индия, пер. с англ. М., 1977

[10] Տե՛ս В. А. Кочергина. Учебник санскрита. М., Филология. 1994 — Вступление.

[11] Конституция Индии Archived 2018-01-27 at the Wayback Machine., стр. 330, ВОСЬМОЕ ПРИЛОЖЕНИЕ к Статьям 344 (1) и 351. Языки.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]