Մանուիլ I Կոմնենոս

Մանուիլ I Կոմնենոս
Ծնվել է՝	նոյեմբերի 28, 1118
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս
Մահացել է՝	սեպտեմբերի 24, 1180 (61 տարեկան)
Վախճանի վայր	Կոստանդնուպոլիս
Երկիր	Բյուզանդական կայսրություն
Տոհմ	Կոմնենոսների հարստություն
	կայսր
Հայր	Հովհաննես Բ Կոմնենոս
Մայր	Իրինա Հունգարացի
Երեխաներ	Ալեքսիոս II Կոմնենոն, Maria Komnene? և Alexios Komnenos?

Մանուիլ I Կոմնենոս (Μανουήλ ό Κομνηνός) (նոյեմբերի 28, 1118, Կոստանդնուպոլիս^[1]^[2]^[3] - սեպտեմբերի 24, 1180, Կոստանդնուպոլիս^[4]^[5]), Բյուզանդիայի կայսր 1143 թվականից։ Կոմնենոսների դինաստիայից։ Հոր՝ Հովհաննես Բ Կոմնենոսի օրոք մասնակցել է թուրքերի դեմ արշավանքներին, աչքի ընկել ռազմական տաղանդով։ Բյուզանդիայից կախման մեջ է դրել Անտիոքի դքսությունը, կայսրությանը ենթարկել հունգարներին ու սերբերին, պարտության մատնել պեչենեգներին (1150-1153), Կիևի իշխանի գահի համար պայքարում՝ պաշտպանել Յուրի Դոլգորուկիին։ Նրա օրոք նորմանները գրավել են Հունաստանի մի շարք շրջաններ ու կղզիներ։ 1154 թվականին Մանուիլը նրանց է զիջել Հարավային Իտալիան, իսկ 1176 թվականին Միրիոկեֆալոնի ճակատամարտում պարտություն է կրել սելջուկներից։

Պայքար Կիլիկիայի Հայկական թագավորության համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանուիլ I-ի կառավարման սկզբին Կիլիկիայի Հայոց իշխան Թորոս Բ Կիլիկիայից վտարեց բյուզանդացիներին, ընդարձակեց իշխանության սահմանները։ 1152 թվականին բյուգանդական զորավար Անդրոնիկոս Ա Կոմնենոսը արշավեց Կիլիկիա և Մամեստիայի մոտ ծանր պարտություն կրեց հայերից։ 1158 թվականին Մանուիլ I-ին հաջողվեց գրավել Դաշտային Կիլիկիան, իսկ 1159 թվականին դաշնակցեց Թորոս Բ-ի և Երուսաղեմի թագավորի հետ՝ ընդդեմ Հալեպի ամիրա Նուր ադ Դինի։ Նա դիմել է հայկական եկեղեցու պետերին հայ և բյուգանդական եկեղեցիների միության հարցով ու մերժվել։ Ներսես Շնորհալու «Թուղթ ընդհանրական»-ում պահպանվել է Մանուիլ I-ի՝ հայերին ուղղված նամակների հայերեն թարգմանությունը, որոնց հունական բնագրերը կորել են։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մանուիլ I Կոմնենոս» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 252)։

[_d5c6689dd4625d89-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 http://home.comcast.net/~homerbjames/HBJ/V01/V01_Byzantine.htm

[_47200c37d7afba8b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 http://depts.washington.edu/cartah/text_archive/miller/m3_c1.html

[_44a407047f755d1d-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/261357/Henry-of-Hainault

[_c7559a7c83a81377-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.san.beck.org/AB18-Crusaders.html

[_d0325da75d9150d5-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.maneyonline.com/doi/pdfplus/10.1179/byz.1991.15.1.269

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]