Jump to content

Տիտոիզմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իոսիպ Բրոզ Տիտո

Տիտոիզմ, կոմունիստական գաղափարախոսություն, որը կրում է Հարավսլավիայի առաջնորդ Իոսիպ Բրոզ Տիտոյի անունը։ Այս տերմինը նշանակում է հատուկ գաղափարախոսություն, որը ծագել է Տիտոյի և Ստալինի միջև տարաձայնությունների արդյունքում։ Պառակտումն արտահայտվել է 1948 թվականին Հարավսլավիայի Կոմունիստական կուսակցության կողմից տեղեկատվական բյուրոյի բանաձևի մերժմամբ։ Ի սկզբանե տերմինը օգտագործվում էր Տիտոյի քաղաքական հակառակորդների, առաջին հերթին, պրոստալինի կոմունիստների կողմից՝ բացասական ձևով։ Այժմ նախկին հարավսլավական հանրապետություններում տիտոիզմը դիտվում է որպես տոտալիտարիզմի տեսակ[1]։

Հիմնական հատկանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոմունիստական գաղափարախոսության մյուս տարբերակների ֆոնին տիտոիզմը տարբերվում էր կապիտալիստական երկրների հետ խաղաղ գոյակցության և դեմոսոցիալիստական կողմնակալության կողմնորոշմամբ[2]։

Տիտոիզմը հիմնված է հետևյալ սկզբունքի վրա. յուրաքանչյուր պետությունում կոմունիզմի հասնելու միջոցները պետք է որոշվեն հենց պետության կողմից (այսինքն՝ Հարավսլավիայի կողմից), այլ ոչ թե արտաքին ուժերի կողմից (այս սկզբունքների տակ ենթադրվում էր Խորհրդային Միությունը

Տիտոիզմի երկրորդ կարևոր առանձնահատկությունը դարձել է Էդվարդ Կարդելի մշակած ինքնակառավարվող սոցիալիզմի դոկտրինը։ Այն նախատեսում էր աշխատանքային կոլեկտիվների ինքնակառավարում. կոլեկտիվ աշխատանքի տեսությունը ենթադրում էր, որ ձեռնարկության շահույթի ճակատագրի մասին որոշումը պետք է կայացվի հենց աշխատանքային կոլեկտիվի կողմից։ Դրա համար Խորհրդային գաղափարախոսները Տիտոյին մեղադրում էին տրոցկիզմի և կորպորատիվ գործունեության մեջ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Сокрытие прошлого заметно на Балканах ("Danas", Сербия)». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  2. Социализм

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]